تقریبا تمام حقوقدانان حق را به اعتبار قیود اوصاف و عوارض آن به اقسامی تقسیم کرده‌اند.
از مهم‌ترین این تقسیم بندی‌ها می‌توان از تقسیم حق به اعتبار
- دایره وسعت
- زمان پیدایش
- زمان اجرا یاد کرد.
در زمره این اعتبارات تقسیم حق به اعتبار قابلیت زوال است که این مفهوم حق را به حق ثابت و حق متزلزل تقسیم کرده‌اند.
در ادامه ضمن بررسی این عقود به وضعیت صحت آن‌ها نیز به کمک وکیل دادگستری اشاره می‌کنیم.
حقوق متزلزل در قانون
با یک بر سی اجمالی در مواد قانون مدنی تعداد قابل ملاحظه‌ای از حقوق متزلزل را می‌توان احصاء کرد که در این مقاله به پاره‌ای از آن‌ها اشاره می‌شود:
عقود غیر نافذ
در کلیه عقود غیر نافذ حقی که برای اشخاص پیدا می‌شود به لحاظ عدم لحوق رضا یا اجازه مالک یا دارنده حق به نحو متزلزل است.
به طور مثال در عقد فضولی با اجازه مالک یا قائم مقام او عقد غیر نافذ از حالت متزلزل خارج شده و شکل ثبات و استقرار به خویش می‌گیرد.
وصایای زائد بر ثلث
بر اساس ماده ۸۴۲ قانون مدنی: وصیت زائد بر ثلث ترکه نافذ نیست مگر به اجازه وراث و اگر بعض از ورثه اجازه کنند فقط نسبت به سهم او نافذ است.
در واقع صحت وصایای زائد بر ثلث موکول به تنفیذ ورثه است با این تحلیل حقی که برای موصی‌له در موصی به نسبت به زائده از میزان ثلث در ترکه قبل از تنفیذ وارث یا وراث متوفی ایجاد می‌شود از مصادیق حقوق متزلزل است.
یعنی این اجازه است که وصیت زائد بر ثلث را از حالت تزلزل به حالت ثبات سوق می‌دهد.
ارث ترکه
در ماده ۸۶۷ قانون مدنی آمده است: ارث به موت حقیقی یا به موت فرضی مورث تحقق پیدا می‌کند.
متعاقبا در مواد ۸۶۸ و ۸۶۹ آن قانون آمده است: مالکیت ورثه نسبت به ترکه متوفی مستقر نمی‌شود مگر پس از اداء حقوق و دیونی که به ترکه میت تعلق گرفته…
این مالکیت زمانی از تزلزل خارج و در مالکیت کامل ورثه مستقر می‌شود که حقوق متعلق به ترکه از جمله، هزینه کفن و دفن مورث و دیون مربوط به او، از ترکه اخراج گردد و ادا شود.
خیارات در عقود
همانطور که می‌دانیم خیار به معنای اختیار فسخ معامله است و این خیارات یا قانونی است و یا قراردادی.
خیارات قانونی
به آن دسته از خیاراتی که در قانون تصریح شده است خیارات قانونی گفته می‌شود. مانند: خیار غبن، خیار مجلس، خیار عیب، خیار تدلیس، خیار تخلف شرط و غیره.
خیارات قراردادی
در عقود لازم طرفین می‌توانند شرط خیار درج نمایند. در نتیجه تا زمانی که موضوع خیار چه قانونی و چه قراردادی از بین نرفته است عقد لازم حالت متزلزل دارد و پس از رفع موجب خیار، عقد از تزلزل خارج شده و ثابت می‌گردد.
عقود معلق
عقد معلق حسب ماده ۱۸۴ به عقدی گفته می‌شود که تاثیر آن بر حسب انشا موقوف به امر دیگری باشد.
یعنی عقدی است که اثر آن منوط به تحقق امر دیگری و معلق بر آن است مانند اینکه شخصی به فرزند خویش بگوید اتومبیل پراید خویش را به مالکیت تو درآوردم در صورتی که در امتحان کنکور قبول بشوی.
در این مورد هم عقد متزلزل است و تا زمانی که معلق علیه حاصل نشده است عقد استقرار نمی‌یابد.
حقوق جنین
مطابق ماده ۹۵۷ قانون مدنی: حمل از حقوق مدنی متمتع می‌شود به شرط آن که زنده متولد شود.
همچنین در ماده ۸۷۵ قانون مدنی مقرر گردید: شرط وراثت زنده بودن در حین فوت مورث است و اگر حملی باشد در صورتی ارث میبرد که نطفه او حین الموت منعقد بوده و زنده هم متولد شود اگرچه فورا پس از تولد بمیرد.
در مبحث وصیت هم در ماده ۸۵۱ قانون مدنی آمده است: وصیت برای حمل صحیح اصل لیکن تملک او منوط است بر اینکه زنده متولد شود.
بنا بر مفاد مواد فوق حقوقی که برای جنین حاصل می‌شود کلیتا به نحو متزلزل است و وجه تزلزل آن این است که جنین زنده متولد شود اگرچه فورا پس از تولد بمیرد زیرا در نظام حقوقی ما بر خلاف حقوق برخی دیگر از کشورها استمرار حیات پس از تولد شرط نیست.
در صورت نیاز به دریافت اطلاعات بیشتر از مشاوره حقوقی آنلاین یا تلفنی بنیاد وکلا بهره‌مند شوید.
امکان تماس با وکیل تلفنی در بنیاد وکلا حتی در روزهای تعطیل نیز برقرار می‌باشد.
