سرقت به عنوان یکی از جرایم پیش‌بینی شده در قانون مجازات اسلامی ایران، برای مرتکب مجازات‌هایی را به همراه می‌آورد، میزان مجازات با توجه به شرایط وقوع جرم متفاوت خواهد بود اما همواره جبران خسارات قربانی از جمله مجازات خواهد بود.
از سوی دیگر شخصی که قربانی جرم سرقت واقع شده، بیش از آن که حبس شدن متهم به نفع و موثر به حال وی باشد، احتیاج دارد که مال از دست رفته را در وضعیت مطلوب باز پس گیرد.
در گذشته کشف اموال مسروقه به همان دشواری بود که اطلاع دادن به مالک حقیقی آن، برای مثال چنانچه مالی در تهران ربوده می‌شد و در تبریز کشف می‌شد، انتقال اطلاعات از یک واحد قضایی به واحدهای دیگر و کشف مالک حقیقی مال و شماره پرونده مربوطه زمان زیادی را نیاز داشت، اما در طول زمان و با رشد تکنولوژی راه‌های جدیدی برای پیدا کردن اموال مسروقه و نیز آگاهی قربانی از روند پیشرفت پرونده خود ایجاد شده، این امر به ویژه در مورد وسایل نقلیه موتوری جاری است.
در این نوشتار به بررسی استعلام موتور سیکلت سرقتی و پیگیری وضعیت آن و روش‌های مختلف آن پرداخته خواهد شد.
البته با توجه به اینکه روش‌های یاد شده پس از تنظیم شکواییه سرقت کاربرد دارند، نخست باید جرم سرقت رخ داده باشد. با توجه به مواد قانونی مرتبط، سرقت به حالتی گفته می‌شود که مال دیگر بدون رضایت مالک توسط سارق تصرف شود.
در تحقق جرم سرقت، رضایت نداشتن مالک و تحت تسلط قرار گرفتن مال ضروری است، همچنین چیزی مال نامیده می‌شود که علاوه بر ارزش اقتصادی مشروع داشتن به طور صحیح در اختیار مالک قرار داشته باشد.
در نتیجه اگر شرایط یاد شده در خروج موتور سیکلت از اختیار وی وجود داشته باشد، جرم سرقت رخ داده و مالک پس از تنظیم شکایت به کمک وکیل می‌تواند سرنوشت موضوع را به یکی از روش‌هایی که پس از این مطرح می‌شود دنبال کند.
روش‌های استعلام موتور سیکلت سرقتی
به دلیل تعداد زیاد پرونده‌های موتور سیکلت سرقتی، روش‌های متعددی برای پیگیری این موضوع پیش‌بینی شده است، در واقع موتور سیکلت با توجه به امنیت پایین و ارزش اقتصادی قابل توجه، طعمه مناسبی برای سارقین بوده و به کرات موضوع جرم سرقت قرار می‌گیرد.
البته سامانه‌های پیش‌بینی شده صرف نظر از نوع جرم اطلاعات مال را نمایش می‌دهند اما داشتن پرونده کیفری فعال برای پیگیری در این سامانه‌ها ضروری است. روش‌های یاد شده به قرار زیر است:
سامانه نما
سامانه نما، سامانه‌ای اختصاصی برای پیگیری وضعیت موتور سیکلت سرقتی است. به کمک این سامانه مالکین می‌توانند با داشتن کد ملی خود و کد پیگیری پرونده کیفری مربوط به سرقت، از وضعیت وسیله نقلیه مسروقه خود و کشف آن مطلع شوند.
البته امکانات این سامانه تنها پس از آن که شخص در سامانه سخا (که واحد خدمات فراجا هست ) ثبت عضویت نماید برای وی در دسترس خواهد بود، به عبارت دیگر نحوه ورود به این سامانه به وسیله کد ملی شخص و رمز عبوری است که در حساب کاربری سخا خود تعیین کرده است.
به همین دلیل اگر شخصی قربانی جرم سرقت موتور سیکت واقع شده و قصد دارد که آخرین وضعیت وسیله نقلیه خود را بررسی نماید، اگر در سامانه سخا عضویت نداشته باشد، باید نخست به عضویت آن درآید.
سامانه سخا برای عضویت اطلاعات هویتی و رمز عبور را از شخص مطالبه می‌نماید. پس از عضویت در سامانه سخا و استفاده از رمز عبور آن، می‌توان به امکانات سامانه نما دسترسی یافت.
همانطور که بیان شد پیش نیاز دیگری که سامانه نما مطالبه می‌کند، کد پیگیری پرونده کیفری است، پس اگر موتور سیکلت شما به سرقت رفته است پیشنهاد می‌شود که ابتدا طرح شکایت کرده و سپس برای پیگیری وضعیت استرداد مال خود به سامانه نما مراجعه نمایید.
اطلاعاتی که این سامانه در اختیار قرار می‌دهد شامل اطلاعات موتور سیکلت‌های ربوده شده‌‌ای است که توسط نیروی انتظامی کشف شده است، اگر شخص در بین اطلاعات موتورسیکلت‌های کشف شده توانست وسیله نقلیه خود را بیابد، می‌تواند از طریق همین سامانه درخواست استرداد آن را ثبت کند.
باید توجه داشت که اطلاعات این سامانه ذیل کد ملی نمایش داده می‌شود، پس تنها مالک وسیله نقلیه که پلاک آن ذیل کد ملی خود ثبت شده دارد می‌تواند پس از طرح شکایت از امکانات این سامانه استفاده کند زیرا پرونده کیفری سرقت موتور سیکلت باید کد ملی وی فعال باشد تا به اطلاعات موتور سیکلت‌های مکشوفه دسترسی داشته یابد.
البته در صورتی که از طریق این سامانه اطلاعات موتور سیکلت خود را مشاهده نکردید همواره این امکان برای شما وجود دارد که به واحد قضایی مربوطه رجوع نموده و از آخرین وضعیت پرونده و مال از دست رفته خود مطلع شوید.
در مقام جمع‌بندی باید گفت، هرشخصی پس از ثبت نام در سامانه سخا می‌تواند به سامانه نما (به آدرس nama.police.ir) دسترسی داشته باشد، وی در صورتی که قربانی جرم سرقت موتور سیکلت خود واقع شود.
پس از تشکیل پرونده می‌تواند با رجوع به سامانه نما و از طریق پرونده‌های فعال ذیل کد ملی خود، موتور سیکلت‌های کشف شده را بررسی کرده و چنانچه مال متعلق به خود را در بین آن‌ها مشاهده نمود با ثبت درخواست استرداد از طریق همین سامانه نما نسبت به استرداد موتور سیکلت خود اقدام نماید.
البته تحویل مال کشف شده توسط مرجع صالح مربوطه باید مورد حکم قرار گیرد و دریافت آن احتیاج به مراجعه به محل نگهداری مال به همراه حکم صادر شده و مدارک شناسایی دارد، اصولا اموال کشف شده توسط مراجع قضایی دستور استرداد دریافت می‌کنند مگر آن که نگهداری آن‌ها برای ادامه تحقیقات ضروری تشخیص داده شود، با شناسایی مال خود و رجوع به مرجع مربوطه می‌توانید سرعت انجام شدن امور اداری را افزایش داده و مال از دست رفته را سریع‌تر باز یابید.
اپلیکیشن پلیس من
اپلیکیشن پلیس من دیگر روش غیر حضوری و آنلاینی است که برای استعلام موتور سیکلت سرقتی وجود دارد. استفاده از این برنامه نسبت به سامانه نما تفاوت‌ها و مزایایی دارد که در اینجا بررسی خواهد شد.
اول آن که استفاده از اپلیکیشن پلیس من احتیاجی به ثبت نام در سامانه سخا ندارد. ثبت نام در سامانه مذکور ممکن است برای همگان مطلوبیت نداشته و یا آن که دشوار باشد، خوشبختانه برنامه پلیس من این پیش نیاز را حذف کرده است.
اما برای استفاده از این نرم افزار ضروری است که شخص با توجه به سیستم عامل گوشی همراه خود برنامه مربوطه را نصب نماید. پس از نصب موفق برنامه و در گام بعدی می‌تواند با رجوع به گزینه خدمات آگاهی به خدمات متعددی دسترسی یابد که من جمله آن استفاده از خدمت استعلام موتور مکشوفه است. در اینجا امکان استعلام وضعیت کشف موتور سیکلت به کمک شماره پلاک آن وجود دارد.
گفته شد که در نرم افزار پلیس من استعلام از طریق ثبت شماره پلاک موتور سیکلت مسروقه صورت می‌پذیرد، اما استفاده از امکانات این نرم افزار مشروط است به اینکه
- اولا شماره پلاک موتور سیکلت ذیل کد ملی شخص ثبت شده باشد،
- ثانیا شخص به نام خود سیمکارت فعال داشته باشد،
- ثالثا از همان سیمکارت برای ورود به نرم افزار استفاده کرده باشد.
به همین دلیل اگر پلاک موتور سیکلت با کد ملی سیمکارت همخوانی داشته باشد، هنگامی که شخص خدمت استعلام موتور مکشوفه را انتخاب نماید، شماره پلاک موتور سیکلت وی نمایش داده خواهد شد.
شماره پلاک‌های مربوط به کد ملی به صورت خودکار در این نرم افزار نمایش داده می‌شوند، اما اگر اینچنین نبود شخص می‌تواند با ثبت شماره سریال VIN موتور سیکلت و شماره کلاسه کلانتری وضعیت کشف مال ربوده شده را مشاهده نماید.
همانگونه که مشاهده می‌شود در این حالت نیز مالک موتور سیکلت باید طرح شکایت کرده و پرونده سرقت تشکیل داده باشد.
تفاوت دوم نرم افزار پلیس من با سامانه نما در آن است که در اینجا استعلام دقیقا برای شماره پلاک موتور سیکلت وی و یا شماره سریال VIN صورت می‌پذیرد و نه آن که اطلاعات اموال کشف شده نمایش داده شوند و مسئولیت یافتن مورد مربوطه بر عهده شخص قرار داشته باشد.
نرم افزار پلیس من توسط نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (ناجا) نوشته شده و در اختیار مردم قرار گرفته است، هدف از ایجاد این نرم افزار، تسهیل در پیگیری پرونده شهروندان بوده و امکانات آن چیزی فراتر از صرف استعلام موتور سیکلت‌های سرقتی است.
به همین دلیل نیز اطلاعات این نرم افزار اصولا کامل و قابل اعتماد هستند، با این وجود اگر از طریق این نرم افزار هم به اطلاعات وسیله نقلیه خود دسترسی نیافتید می‌توانید به مرجعی که در آن طرح شکایت کرده مراجعه نموده و با ارائه اطلاعات پرونده و هویتی خود نسبت به وضعیت مال ربوده شده اطلاع کسب نمایید. البته امکان دریافت اطلاعات و راهنمایی از وکیل تلفنی ما نیز وجود دارد.
سامانه پست یافته
دو برنامه قبلی برای استعلام موتور سیکلت معرفی شدند، اما سامانه پست یافته امکان استعلام مدارک مفقود شده مربوط به وسایل نقلیه را در دسترس قرار می‌دهد.
با وجودی که این سامانه دقیقا وضعیت موتور سیکلت را تعیین نمی‌کند با این حال این امکان وجود دارد که در وسیله نقلیه به سرقت رفته مدارک شناسایی نیز وجود داشته و به همراه آن‌ها ربوده شده باشد به همین دلیل شایسته است که به این سامانه نیز اشاره شود.
سامانه پست یافته که قابل دسترس در آدرس postyafteh.post.ir می‌باشد، به راحتی و از طریق وارد کردن کد ملی وضعیت مدرک مفقودی را تعیین می‌کند. کافی است به آدرس فوق مراجعه کرده و پس از وارد کردن شماره ملی و نوع مدرک مفقود یا سرقت شده وضعیت آن را جستجو نمایید.
همانطور که می‌دانید در ذیل مدارک شناسایی قید شده است که یابنده آن را در نزدیکترین صندوق پستی بیندازد، سامانه پست یافته تکمیل کننده این موضوع هستند.
به عبارت دیگر مدارک یافت شده که در صندوق پستی انداخته می‌شوند پس از ورود به شعبات پست، در محل مناسبی نگهداری می‌شوند، همچنین اطلاعات آن‌ها در این سامانه ذخیره می‌گردد و برای بازیابی توسط مالک مهیا می‌شوند.
به همین دلیل با وارد کردن نوع مدرک و شماره ملی در آدرس یاد شده می‌توانید بررسی وضعیت مدرک خود را از سامانه بخواهید. چنانچه اداره پست مدرک مربوطه را در اختیار داشته باشد به شما اعلام می‌کند و پس از آن می‌توانید نسبت به بازیابی آن اقدام نمایید.
مشاوره استعلام موتور سیکت سرقتی
قربانی هر جرمی علاوه بر مجازات مرتکب این حق را دارد که وضعیت خود را به حالت مطلوب بازگرداند، یکی از روش‌های جبران آسیب‌های وارد شده عبارت است از اینکه شخص مال از دست داده را مجددا به دست آورد، به همین سبب نیز در قوانین مربوطه استرداد مال به صاحب بر حق خود در کنار مجازات اصلی و تکمیلی مرتکب مطرح شده است.
در گذشته کشف مال به همان میزان دشوار بود که استرداد آن به مالک، مال مرتبط با پرونده‌ای که در یک شعبه ثبت می‌شد ممکن بود کیلومترها دورتر و در استانی دیگر کشف شود، به نحوی که نه مالک از آن مطلع شود و نه مراجع مذکور نسبت به موضوع آگاهی داشته باشند. رشد و توسعه فناوری نه تنها اکتشاف اموال را آسان‌تر کرد بلکه رهگیری و استرداد آن به مالک را نیز تسهیل ساخت.
به لطف توسعه اینترنت امروزه بسترهای آنلاین مانند مشاوره حقوقی آنلاین متعددی وجود دارند که شخص می‌تواند از آخرین وضعیت پرونده حقوقی یا کیفری خود و نیز سرنوشت اموال از دست رفته آگاهی یابد.
من جمله بسترهای آنلاین یاد شده می‌توان به سامانه نما و اپلیکیشن پلیس من اشاره کرد، لیکن استفاده از امکانات این موارد مشروط است بر تشکیل موفق پرونده سرقت، اعلام جرم و تشکیل پرونده می‌تواند در پاسگاه پلیس انجام شود.
البته بهتر آن است که شخص هنگامی که از سرقت مال خود مطلع شد با تماس با پلیس ۱۱۰ درخواست ارسال مامور نماید و سپس گزارش تهیه شده توسط مامور اعزامی را به پاسگاه پلیس ارائه نموده و پرونده خود را تکمیل نماید.
نکته دیگری که وجود دارد ثبت نام در مراجع مذکور است، همچنین برای استفاده از سامانه نما ضروری است که شخص در سامانه سخا نیز ثبت نام داشته باشد. نباید از خاطر دور داشت که اطلاعات در اختیار مالک حقیقی موتور سیکلت قرار می‌گیرد که شماره پلاک وسیله نقلیه ذیل کد ملی وی ثبت شده باشد و نیز داشتن شماره همراه ذیل همان کد ملی ضروری است.
با وجود موارد بیان شده چنانچه نسبت به نحوه تنظیم پرونده کیفری و دریافت کد پیگیری مربوطه، ثبت نام در سامانه‌های یاد شده و یا نحوه عملکرد آن‌ها سوال یا ابهامی وجود داشت می‌توانید با مشاوره حقوقی بنیاد وکلا تماس بگیرید.
مشاوران بنیاد وکلا دانش و تجربه خود را با شما در میان گذاشته و نسبت به آنچه که در ذهن دارید شما را راهنمایی خواهند کرد.
سلام اینکه وکیل بگیریم برای سرقت موتورسیکلت شامل هزینه میشه.و وکیل به خودی خود کاری نمی‌کند.وکیل فقط چراغ راه و میگه این راهه خودت برو انجام بده.پیگیری در کار نیست.با خود مالباخته هست.در حال حاضر از بنده يه موتورسیکلت آپاچی ۱۶۰ ۴وی مدل ۹۸ به شمار پلاک ۱۳۸ ۴۹۷۱۲ سرقت شده که ۳۰ این ماه میشه ۱سال که سرقت شده قیمت موتور ۱۵۰میلیون تومان هست.من زمین خورده ام،چطور میتونم با هیچی.به موتورم برسم؟!فقط همین چون پولی نداریم.روز به روز بگذره و به مالی که ۱۴الی۱۵ سال کار سخت بهش رسیدی.زمان دورترش کنه.آه و افسوس وحسرت برای من.چون قطعا این آدم در سن نزدیک به ۴۰سال نمیتونه دوباره يه همچین فرستی به دست بیاره و بره برای اون دنیا.