لطفاً اتصال اینترنت خود را بررسی کنید.
شما میتوانید درخواست ارزیابی حقوقی خود را بطور مستقیم برای ارسال کنید و در کوتاهترین زمان ممکن از ایشان پاسخ بگیرید.
با سلام و وقت بخیر
ملکی از پدرم خریدم و در قبال آن پولی پرداخت نکردم. تنها سند رسمی به نام اینجانب شده است. آیا ورثه می‌توانند ادعا کنند چون پولی پرداخت نکردی، سند باطل است؟ و یا بر فرض پولی هم که دادی از قیمت اصلی زمین پایین‌تر بوده، پس خیار غبن فاحش پس فسخ معامله و ابطال سند؟
در صورتی که معامله‌ای بین شما و پدرتان صورت گرفته و سند رسمی به نام شما صادر شده است، اصولاً این سند معتبر است و ورثه نمی‌توانند به سادگی آن را باطل کنند. اما باید توجه داشت که اگر ثابت شود که معامله به قصد دور زدن حقوق وراث یا به صورت صوری انجام شده است، امکان اعتراض وراث وجود دارد.
در مورد خیار غبن، بر اساس ماده ۴۱۶ قانون مدنی، اگر در معامله‌ای غبن فاحش وجود داشته باشد، طرف مغبون می‌تواند معامله را فسخ کند. اما در این مورد خاص، از آنجا که پدرتان شخص مغبون بوده و ایشان در قید حیات نیستند، وراث نمی‌توانند به این دلیل معامله را فسخ کنند، مگر اینکه ثابت کنند که غبن به قصد تقلب و دور زدن حقوق وراث بوده است.
سلام و احترام 🌸
۱) معامله بدون پرداخت پول (=هبه یا صلح بلاعوض)
• اگر در سند رسمی اصلا ثمن (قیمت) ذکر نشده باشد یا صریحا «بلاعوض» نوشته شده باشد، ماهیت عقد از «بیع» به «هبه» یا «صلح بلاعوض» برمی‌گردد.
• طبق مواد ۷۹۵ الی ۸۰۷ قانون مدنی:
– هبه به نزدیکان نسبی (ذوی‌الارحام، از جمله فرزند) بعد از قبض «قابل رجوع» نیست
– قبض مال غیرمنقول طبق مواد قانون ثبت، با تنظیم سند رسمی و انتقال در دفتر ثبت محقق می‌شود. بنابراین اگر سند رسمی به نام شما ثبت و تحویل شده است، قبض انجام شده و هبه قطعی است.
• نتیجه: ورثه نمی‌توانند صرف نبود ثمن را بهانه کنند و سند را باطل اعلام نمایند، مگر اینکه عدم اهلیت (جنون، اکراه، حجر)، صوری‌بودن معامله، یا جعل و کلاهبرداری را ثابت کنند که بار اثبات آن کاملا بر عهدۀ آنان است.
۲) معامله با ثمن بسیار کم (بیع محاباتی) و ادعای «خیار غبن فاحش»
فرض کنید در سند، مبلغی ناچیز آمده است. سؤالات اصلی:
الف) آیا این تفاوت قیمت «غبن فاحش» است؟
ب) اگر غبن باشد، آیا ورثه حق فسخ دارند؟
الف) مفهوم غبن فاحش
مطابق ماده ق.م. غبن وقتی ایجاد حق فسخ می‌کند که:
• طرف متضرر به هنگام عقد از تفاوت قیمت بی‌اطلاع بوده باشد، و
• نشان داده شود قصد «محابات» (گذشت و چشم‌پوشی از قیمت به دلیل علاقه یا ملاحظات عاطفی) نداشته است.
در روابط والد‑فرزند، اصل بر وجود قصد تبرع و محابات است؛ در عمل دادگاه‌ها «فروش محاباتی» را نوعی عطیه می‌بینند و ادعای غبن را نمی‌پذیرند.
ب) انتقال خیار به ورثه
مادۀ ۴۵۶: «خیارات به ورثه منتقل می‌شود، مگر خیار شرط و خیار تاخیر ثمن».
پس اگر پدر واقعا مغبون می‌بود و در زمان حیات فسخ نمی‌کرد، ورثه می‌توانند خیار را اعمال کنند. ولی دو مانع جدی پیش رو دارند:
۱. باید اثبات کنند پدر قصد تبرع نداشته و ناخواسته مغبون شده است (بسیار دشوار).
۲. باید نشان دهند پدر از غبن آگاه نشده یا با علم به غبن آن را «اسقاط» نکرده است. غالبا پدر با اختیار کامل به دفترخانه رفته، سند امضا کرده و از تفاوت قیمت آگـاه بوده؛ بنابراین خیار عملا ساقط یا اساسا ایجاد نشده است.
۳) جایگاه سند رسمی
ماده ۷۰ قانون ثبت: مفاد اسناد رسمی نسبت به طرفین و جانشین قانونی آنان (ورثه) دارای اعتبار است، مگر جعل سند یا اشتباه فاحش ثابت شود.
بنابراین ورثه برای ابطال سند راهی جز دعوای «ابطال سند رسمی به علت صوری‌بودن یا فقدان قصد واقعی» یا «اثبات حجر/ اکراه» ندارند؛
دعوای «ابطال به دلیل مجانی یا ارزان بودن» در رویه عملا راه به جایی نمی‌برد.
۴) دعاوی محتمل ورثه و میزان شانس موفقیت
• دعوای «فسخ به‌خاطر غبن فاحش» → نیازمند اثبات فقدان قصد محاباتی + جهل پدر؛ احتمال موفقیت بسیار اندک.
• دعوای «ابطال سند به علت صوری بودن» → باید ثابت کنند قصد حقیقی انتقال نبوده و معامله برای فرار از دین یا محروم کردن ورثه بوده است؛ اگر پدر بدهی کلان یا محکومیت مالی داشته باشد، شانس طرح چنین ادعایی کمی بالا می‌رود، در غیر این صورت دشوار است.
• دعوای «اثبات حجر یا اکراه» → مستلزم مدارک پزشکی یا شهادت معتبر؛ معمولا سخت.
جمع‌بندی سریع
۱. انتقال رسمی ملک از پدر به فرزند، چه تحت عنوان «هبه» چه «بیع محاباتی»، بعد از ثبت و قبض معتبر و قطعی است.
۲. صرف اینکه پولی نداده‌اید یا قیمت پایین بوده، برای ابطال سند کفایت نمی‌کند.
۳. ورثه فقط در صورت اثبات امور استثنایی مثل صوری بودن معامله، عدم اهلیت، یا جعل می‌توانند ملک را برگردانند.
پیشنهاد عملی
• اصل سند رسمی و ریزمکاتبات دفترخانه را نزد خود نگه دارید.
• اگر احتمال طرح دعوا توسط ورثه می‌دهید، شواهدی از قصد و رضایت پدر (مثلا شهادت استعلام دفترخانه، دست‌نوشته پدر، فیلم یا صوت جلسه انتقال) گردآوری کنید.
• در صورت دریافت هرگونه اخطار قضایی، فورا با یک وکیل ثبتی متخصص مشورت کنید تا در مهلت مقرر (به‌ویژه مهلت واخواهی و فرجام) اقدام شود.
موفق و آسوده باشید 🌺
درود مطابق قانون اصل بر صحت معامله می‌باشد
با سلام و عرض ادب ،اصل بر صحت معامله واقع شده می باشد و مدعی باید ادعای خود را ثابت کند
تنظیم سند به نام شما نشان از قصد طرفین بر انتقال مالکیت بوده و نمیتوان به راحتی آنرا باطل نمود.
سلام
اصل بر صحت معامله واقع شده می باشد و مدعی باید ادعای خود را ادله کافی ثابت کند
با سلام
اصل بر صحت معامله می باشد مگر خلاف آن اثبات گردد.
