آیا معامله امتیاز مسکن ملی باطل است؟

باید نسبت به استرداد ثمن معامله اقدام نمایید.

با سلام
در خصوص قراردادهایی که مخالف قوانین و عرف منعقد گردد از طریق دادگاه صالح ابطال قراردادهای مذکور امکانپذیر می باشد.
شایسته است از مشاوره و راهنمایی وکلا و نمایندگان بنیاد وکلا بهرهمند گردید.

با سلام چنانچه معامله باطل است می‌توانید ثمن پرداختی را مطالبه کنید

سلام، با توجه به توضیحات مطالبه و استرداد ثمن امکان پذیر است.

با سلام و احترام،

وضعیت پیش آمده قابل درک است و پشیمانی شما از این معامله با توجه به ماهیت آن، امری طبیعی است. در خصوص سوالات شما و تحلیل وضعیت حقوقی، نکات زیر قابل توجه است:

**۱. وضعیت حقوقی معامله امتیاز مسکن ملی:**

* **اصل بر عدم امکان انتقال:** به طور کلی و در اکثر طرح‌های مسکن حمایتی دولتی مانند مسکن ملی، **امتیاز و حق اولویت** برای افراد واجد شرایط، **قائم به شخص** است و **قابل خرید و فروش یا واگذاری به غیر نیست**، مگر پس از طی مراحل قانونی مشخص، پرداخت بخش قابل توجهی از اقساط، یا حتی پس از تکمیل و تحویل واحد و صدور سند (بسته به شرایط اعلامی وزارت راه و شهرسازی و قوانین مربوط به هر طرح).
* **هدف قانونگذار:** هدف از این محدودیت، جلوگیری از واسطه‌گری، دلالی و سودجویی و اطمینان از رسیدن مسکن به دست افراد واجد شرایط واقعی است.
* **نتیجه:** معاملاتی که موضوع آن‌ها صرفا "امتیاز" قابل واگذاری نباشد، به دلیل **نامشروع بودن جهت معامله** یا **عدم امکان قانونی تسلیم مورد معامله (امتیاز)** می‌تواند **باطل** تلقی شود. معامله بر روی چیزی که قانونا قابل نقل و انتقال نیست، فاقد اثر حقوقی است.

**۲. تحلیل بند قرارداد:**

* «مسئولیت انجام معامله از هر حیث با متصالحین است... طرفین با آگاهی و وقوف کامل و علم و اقرار به خصوصیات و مشخصات... و با مسئولیت تامه و کامله خود...»
* **تفسیر بند:** این بند، یک شرط عمومی در بسیاری از قراردادهاست که سعی دارد مسئولیت‌های ناشی از معامله (مانند کشف فساد، مشکلات ثبتی، بدهی‌ها و...) را بر عهده طرفین بگذارد و ادعای عدم اطلاع از جزئیات را سلب کند.
* **آیا به معنای اطلاع شما از ممنوعیت است؟** لزوما خیر. این بند بیشتر ناظر بر خصوصیات فیزیکی و حقوقی *مورد معامله* (اگر ذاتا قابل معامله باشد) است. نمی‌توان به طور قطعی گفت که امضای این بند به معنای اقرار شما به *آگاهی از ممنوعیت قانونی نفس معامله امتیاز* بوده است. شما می‌توانید استدلال کنید که منظورتان از "آگاهی و وقوف کامل"، اطلاع از شرایط کلی امتیاز بوده، نه اطلاع از ممنوعیت ذاتی انتقال آن.
* **اثر بند در بطلان معامله:** نکته بسیار مهم این است که اگر اصل معامله به دلیل **مخالفت با قوانین آمره** (قوانینی که توافق برخلاف آن‌ها ممکن نیست، مانند قوانین مربوط به نظم عمومی و محدودیت‌های دولتی) باطل باشد، **توافق طرفین بر قبول مسئولیت نمی‌تواند آن معامله باطل را صحیح کند.** به عبارت دیگر، طرفین نمی‌توانند با توافق، یک عمل غیرقانونی را قانونی جلوه دهند و مسئولیت آن را بپذیرند. بطلان ناشی از امر قانونی، بر اراده طرفین حاکم است.

**۳. آیا مجازات می‌شوید؟**

* **مجازات کیفری:** خرید و فروش امتیاز مسکن ملی فی نفسه در قانون مجازات اسلامی جرم‌انگاری **نشده** است. بنابراین، بعید است شما به عنوان خریدار، مشمول مجازات کیفری (حبس یا شلاق) شوید.
* **مجازات اداری/حقوقی:** خطر اصلی برای **فروشنده** است که ممکن است امتیاز و شرایط خود را به کلی از دست بدهد. برای شما به عنوان خریدار، مجازات به معنای کیفری وجود ندارد، اما ریسک اصلی **از دست دادن پولی است که پرداخت کرده‌اید**، اگر نتوانید آن را پس بگیرید.

**۴. آیا می‌توانید ثمن معامله را پس بگیرید؟**

* **بله، به احتمال بسیار قوی.** با توجه به اینکه معامله امتیاز مسکن ملی (قبل از موعد قانونی) به احتمال زیاد به دلیل مخالفت با قوانین آمره و عدم امکان قانونی انتقال، **باطل** است، اثر معامله باطل این است که وضعیت باید به حالت قبل از قرارداد برگردد.
* **الزام به استرداد ثمن:** یعنی فروشنده (مصالح) موظف است پولی (ثمن) که از شما دریافت کرده را به شما بازگرداند و شما نیز اگر چیزی (مثل اوراق یا ...) دریافت کرده‌اید، باید مسترد کنید.
* **نقش اظهارنامه:** ارسال اظهارنامه و ذکر ممنوعیت معامله به عنوان دلیل، اقدام صحیحی بوده و مقدمه‌ای برای مطالبه رسمی وجه است.

**۵. اقدام بعدی:**

* اگر فروشنده پس از دریافت اظهارنامه، وجه شما را مسترد نکرد، باید از طریق **دفاتر خدمات الکترونیک قضایی**، دادخواستی تحت عنوان **"مطالبه وجه (استرداد ثمن) به دلیل بطلان معامله"** به طرفیت فروشنده ثبت کنید.
* در دادخواست خود به ممنوعیت قانونی معامله امتیاز مسکن ملی، باطل بودن قرارداد به استناد این ممنوعیت (مخالفت با قوانین آمره) و لزوم اعاده ثمن پرداختی اشاره کنید.
* قرارداد فی‌مابین، مدارک پرداخت وجه و اظهارنامه ابلاغ شده را به عنوان دلایل و مستندات پیوست دادخواست نمایید.

**نتیجه‌گیری:**

بند قرارداد به احتمال زیاد مانع از استرداد وجه شما نخواهد شد، زیرا نمی‌تواند یک معامله ذاتا باطل را صحیح کند. شما به عنوان خریدار مشمول مجازات کیفری نمی‌شوید. با توجه به باطل بودن احتمالی معامله، حق دارید پولی را که پرداخت کرده‌اید پس بگیرید و در صورت عدم همکاری فروشنده، می‌توانید از طریق دادگاه اقدام کنید.

با سلام،امکان مطالبه ثمن هست.

با سلام
استرداد ثمن امکان پذیر است.