احسان عبدالهی
محسن نریمانی ده نوی
بیتا اخوان مدرس
ام البنین تنکابنی رضایی
محمد مهدی رضیان
محمدعلی رضائی برزانی
امروزه برخی از افراد به دلایل مختلفی از جمله فقر، مشکلات فردی، اقتصادی و ... به سرقت اموال روی می‌آورند. سرقت یکی از شایع‌ترین جرائم در اکثر جوامع بشری است و بخش زیادی از پرونده‌های موجود مربوط به این جرم میباشد. به همین دلیل در نظر گرفتن تمامی موارد و توجه به جزئیات میتواند عنوان سرقت را از عمل انجام شده سلب کند. استفاده از دانش وکیل متخصص در سرقت میتواند تا حد زیادی یاری‌رسان شما در این مسیر سخت باشد. گروه وکلای یاسا با داشتن کادری باتجربه آماده خدمت‌رسانی به شما است.
تعریف سرقت
سرقت در قانون مجازات اسلامی سال ۱۳۹۲ به ربودن مال متعلق به غیر گرفته میشود. سرقت در تمامی جوامع جرم بوده و برای آن مجازات در نظر گرفته شده است. به دلیل پیچیدگی انواع سرقت و مجازات مربوط به هر یک از آنها، بهتر است به منظور صدور حکم عادلانه و درست برای سارق از تجربیات یک وکیل متخصص در سرقت بهره گرفت. در ادامه به انواع سرقت و مجازات در نظر گرفته شده برای هر یک از آنها در حقوق ایران خواهیم پرداخت.
عناصر سرقت
در قانون مجازات اسلامی، برای اینکه سرقتی شکل گیرد، نیاز است تا ۳ رکن تحقق بپذیرد:
- رکن مادی: انجام فعل مادی برای دزدیدن شی‌ء را رکن مادی آن در نظر می‌گیرند. به عنوان مثال اگر فردی یک النگو را از طلافروشی بردارد، عنصر مادی جرم سرقت را انجام داده است. یکی از مواردی که باید به آن توجه داشت این است که برای عمل ربایش، عنصر مادی باید در خفا و پنهانی صورت بگیرد و اگر شخصی به‌صورت علنی و یا با رضایت مالک، شی‌ء را بردارد، عنوان دزدی ندارد.
- رکن معنوی: برای تحقق یافتن جرم سرقت، نیاز است که سارق قصد دزدی داشته باشد. یعنی باید سوءنیت عام داشته باشد (بخواهد مالی را بدزد) و آن را به مالکیت خود درآورد (سوءنیت خاص). در نتیجه شخصی که مرتکب سرقت میشود، باید قصد انجام سرقت را داشته باشد و همچنین بداند که مال مسروقه متعلق به غیر است. در صورتی که فردی به اشتباه و با این تفکر که مال خود را برمی‌دارد، عمل مادی انجام دهد، مرتکب جرم سرقت نشده است.
- رکن قانونی: عنصر قانونی یکی از اصلی‌ترین مسائل است. تنها اعمالی جرم محسوب میشوند که بر طبق قانون جرم بودن آنها محرز باشد. در صورتی که عملی بر طبق قانون جرم نباشد، نمیتوان برای آن مجازات در نظر گرفت.
انواع سرقت
در قانون مجازات ۲ نوع سرقت بیان‌شده است:
1. سرقت حدی
2. سرقت تعزیری
برای سرقت، مال باید مادی بوده، قابلیت جابجایی و تصرف داشته باشد و متعلق به شخص دیگری باشد. برای حدی شدن یک سرقت باید موارد زیر به‌صورت کلی وجود داشته باشند. در صورتی که یکی از موارد ذکر شده، در پرونده وجود نداشته باشد، سرقت عنوان حدی پیدا نکرده و میتواند فرد را از قطع شدن دست، پا و یا حتی اعدام رهایی بخشد. به همین دلیل نیز بهتر است قبل از هرگونه اقدام، با وکیل متخصص در سرقت صحبت نمایید.
سرقت حدی
- شی‌ء به سرقت رفته شده شرعاً مالکیت داشته باشد. به‌عنوان شراب را نمیتوان مشمول سرقت دانست.
- مال مسروق در حرز باشد. حرز را میتوان در و دیوار خانه در نظر گرفت که مرزی برای حریم خانه است.
- سارق هتک حرز کند. اگر فردی بدون وارد شدن به خانه، بتواند ابزار وسایل داخل خانه را بدزد، مشمول سرقت حدی نیست.
- سارق مال را از حرز خارج کند. اگر سارق با استفاده از ابزار و یا حیوان مال را خارج کند، سرقت است اما سرقت حدی نیست.
- هتک حرز و سرقت مخفیانه باشد. یعنی اگر سارق علناً دست به سرقت بزند، سرقت او حدی نیست.
- سارق، پدر و یا جد پدری صاحب مال نباشد. طبق حکم شرع، فرزند و مال او برای پدرش است. در نتیجه سرقت پدر از فرزند، مشمول سرقت حدی نیست.
- ارزش مال مسروق در زمان سرقت برابر با ۴.۵ نخود طلای مسکوک باشد. اگر ارزش مال کمتر از این باشد، سرقت حدی نیست.
- مال مسروق از اموال دولتی، عمومی و یا وقف عام نباشد.
- سرقت در زمان قحطی صورت نگیرد. سرقت‌های انجام شده در زمان قطحی تحت سرقت تعزیری قابل پیگیری‌اند.
- صاحب مال از سارق شکایت کند. اگر صاحب مال شکایتی نداشته باشد، سرقت انجام گرفته حدی نیست.
- صاحب مال قبل از اثبات سرقت، سارق را نبخشد. اگر او را ببخشد، سرقت تعزیری میشود.
- مال مسروق قبل از اثبات سرقت، به صاحب مال برنگردد. اگر برگردد، سرقت دیگر حدی نیست.
- مال مسروق قبل از اثبات جرم به ملکیت سارق درنیاید.
- مال به سرقت رفته، خود از اموال مسروقه نباشد.
مجازات سرقت حدی
در صورتی که سرقت انجام گرفته تمامی این موارد ذکرشده در بالا را داشته باشد، جزء سرقت حدی به شمار رفته و مجازات آن به شرح زیر است:
- برای بار اول، قطع ۴ انگشت دست راست. به‌صورت که کف دست و شست باقی بماند.
- برای بار دوم، قطع پای چپ به‌صورت که نصف قدم و مقداری از مسح باقی بماند.
- برای بار سوم، حبس ابد
- برای بار چهارم، اعدام
سرقت تعزیری
در صورتی که سرقتی حدی نباشد، تعزیری در نظر گرفته‌شده و مجازات آن ۳ ماه و ۱ روز تا ۲ سال حبس و ۷۴ ضربه شلاق خواهد بود. در برخی از موارد نیز مجازات سارقان تعزیری تشدید خواهد شد:
- سرقت در شب باشد.
- تعداد سارقان بیش از ۲ نفر باشد.
- سارقین دارای سلاح باشند.
- از دیوار بالا رفته باشند.
- از لباس مستخدمین دولت استفاده کرده باشند.
- از کلید ساختگی استفاده کرده باشند.
- علاوه بر سرقت به تهدید و یا آزار پرداخته باشند.
- در مناطق مسکونی سرقت کرده باشند.
در صورتی که تمامی شرایط بالا در جرم سرقت جمع شده باشند و جرم مذکور را نتوان حدی در نظر گرفت، مرتکب مطابق ماده ۶۵۱ قانون مجازات اسلامی تعزیرات، به جرم سرقت تعزیری مشدد شده و به مجازات ۵ تا ۲۰ سال حبس و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.
مجازات سرقت تعزیری در شرایط مختلف
در صورتی که سرقت مشمول تمامی موارد بالا نباشد و تنها سارق دست به آزار زده و با خود سلاح حمل کند، بر طبق ماده ۶۵۲ قانون مجازات اسلامی تعزیرات، به ۳ ماه تا ۱۰ سال حبس و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.
قانونگذار برای سرقت از مناطق بحران‌زده همچون سیل‌زدگان، زلزله‌زدگان، جنگ‌زدگان و یا حتی در محل تصادفات نیز مجازات ۱ تا ۵ سال حبس را در نظر گرفته است. جیب‌بری یکی از شایع‌ترین جرائمی است که امروزه بخش زیادی از پرونده‌ها را به خود اختصاص داده است. بر طبق ماده ۶۵۷ قانون مجازات اسلامی تعزیرات، برای جیب‌بر، مجازاتی ۱ تا ۵ ساله حبس در نظر گرفته‌شده است و همچنین فرد تا ۷۴ ضربه شلاق را نیز باید تحمل کند.
در صورتی که سارق مرتکب سرقت از موزه‌ها و اماکن مذهبی و تاریخی شود، مطابق ماده ۵۵۹ قانون مجازات اسلامی تعزیرات، به حبس از ۱ تا ۵ سال محکوم خواهد شد. همچنین سارق موظف به استرداد مال دزدیده شده میباشد.
سرقت مسلحانه
در صورتی که سارق مسلح باشد و مرتکب سرقت از خانه شود به مجازات حبس ابد و یا اعدام محکوم میشود. اگر سارق در مقام هتک ناموس برآید، حتی در صورتی که مسلح نباشد نیز، همین مجازات برای او در نظر گرفته خواهد شد.
سرقت مسلحانه از بانک و صرافی نوع دیگری از سرقت است که در قانون مجازات سنگینی برای آن در نظر گرفته شده است. سرقت مسلحانه از بانک و صرافی، مطابق ماده واحده قانون مجازات سرقت مسلحانه از بانک‌ها و صرافی‌ها مصوب سال ۱۳۳۸، دارای مجازات حبس ابد است. در صورتی که فردی در حین دزدی کشته شود، برای سارقان مجازات اعدام در نظر گرفته میشود. در این نوع سرقت نیز داشتن یک وکیل متخصص در سرقت کمک بسیاری به سارق در به حداقل رساندن مجازاتش خواهد کرد.
نقش وکیل متخصص در سرقت
سرقت دارای انواع مختلفی است که محکومیت به هر کدام از آنها میتواند تا چند سال حبس را برای شما متغیر سازد. به همین دلیل نیز گروه وکلای یاسا به شما پیشنهاد میکند که وکالت خود را به دست افراد زبده سپرده تا با بررسی دقیق پرونده شما، مسیر درست را برای دفاع از شما برگزینند.
خلاصه مطلب
سرقت یکی از شایع‌ترین جرائمی است که دارای انواع مختلفی میباشد. بسیاری از اعمال صورت گرفته را میتوان زیر مجموعه سرقت قرار داد. از جمله سرقت از منزل، سرقت از محل تصادف، جیب‌بری، سرقت از محل کار و... . به همین دلیل قانونگذار در مواد مختلفی از قانون مجازات اسلامی، در بخش‌های حدود و تعزیرات به تشریح این جرم پرداخته و مجازات مختلفی برای آن در نظر گرفته است. توجه به جزئیات موجود در پرونده میتواند تا حد زیادی در میزان مجازات سارق اثرگذار باشد. به همین دلیل ما به شما پیشنهاد میکنیم که قبل از هرگونه اقدامی، با وکیل متخصص در سرقت مشورت نمایید.