انحصار وراثت چیست؟

انحصار وراثت یعنی تعداد وارثهای شخص فوت شده و همچنین سهم آنها از ارث مشخص شود.

بعد از مشخصکردن قانونی این موارد است که وارثان حق دارند اموال شخص فوت شده را مطابق با سهم قانونی خود تقسیم کنند. مرجعی که باید برای گرفتن گواهی و تصدیق انحصار وراثت به آن مراجعه شود، شورای حل اختلاف است. باید توجه کرد که این درخواست را باید به شورای حل اختلاف محلی داد که آخرین سکونت فرد فوت شده یعنی آخرین خانهی مسکونی او در آن محل بوده است. مهم نیست که آن فرد در کجا فوت کرده یا اموال او در کدام شهر باشد.

مطابق ماده ۳۶۰ قانون امور حسبی، هر یک از وارثان یا هرکس که از ارث سهم یا نفعی میبرد (مانند طلبکاران از فرد فوت شده) میتواند از شورای حل اختلاف محل درخواست تصدیق انحصار وراثت بکند.

مدارک لازم برای گواهی انحصار وراثت چیست؟

• ارائه اصل گواهی فوت و کپی برابر اصل شده آن الزامی است.(برای تهیه کپی برابر اصل میتوان به دفاتر اسناد رسمی یا دفتر شورای حل اختلاف مراجعه کرد.)
• اسامی کلیه وارثان میبایست در فرم استشهادیه مخصوصی که توسط شورای حل اختلاف در اختیار متقاضیان قرار میگیرد نوشته و توسط ۲ نفر از اشخاصی که وراث و شخص فوت شده را میشناسند در یکی از دفاتر اسناد رسمی امضاء شده و در دفاتر اسناد رسمی تایید شود.
• وراث باید پس از فوت شخص، لیست کلیه اموال و داراییهای او (اعم از وجه نقد، کالا، ملک و …) را به اداره دارایی محل سکونت متوفی ارائه نمایند و رسید آن را دریافت کنند. لیکن در حال حاضر ارائه رسید اظهارنامه دارایی به شورای حل اختلاف ضروری نیست.
• متقاضی میبایست علاوه بر شناسنامه خود کپی برابر اصل شده شناسنامه سایر وراث را نیز تهیه و به شورای حل اختلاف تقدیم نماید. ارائه اصل شناسنامهها جهت ملاحظه هم الزامی است.
• اگر فرد فوت شده همسر دائمی داشته باشد، همراه داشتن عقد نامه او و کپی آن الزامی است.

پس از تهیه این مدارک، متقاضی می بایست به شورای حل اختلاف آخرین محل سکونت فرد فوت شده مراجعه کند و ضمن پرداخت هزینه مصوب، دادخواست گواهی انحصار وراثت را به همراه مدارک بالا، تقدیم شورا کند. این دادخواست مورد رسیدگی قرار میگیرد و اگر مدارک مورد نیاز کامل باشد و مشکلی وجود نداشتهباشد، دستور صدور آگهی در یکی از روزنامههای کثیرالانتشار کشور صادر میشود.

اگر ظرف یکماه هیچ فردی غیر از ورثه معرفی شده در دادخواست، ادعا ننمود که جزو ورثه متوفی میباشد، قاضی گواهی انحصار وراثت با مشخصنمودن سهم هر یک از وراث را صادر خواهد کرد.

اگر فرد جدیدی در طی آن یک ماه ادعا نمود که جزو ورثه متوفی میباشد لیکن اسم وی در دادخواست و آگهی درج نشده است، باید به شورای حل اختلاف مربوطه مراجعه کند تا آن شورا صحت و سقم ادعای او را مشخص کند و بعد از تعیین تکلیف درباره این فرد، نسبت به صدور گواهی انحصار وراثت اقدام کند.