اعتبار صلح نامه دستی به عنوان یکی از انواع صلح نامه یکی از سوال‌های اساسی کسانی است که تصمیم دارند یک مال را از طریق صلح نامه منتقل کنند.
در ابتدا لازم است نمونه قرارداد صلح نامه را تعریف کنیم و پس از آن، اعتبار صلح نامه و به‌ویژه اعتبار صلح نامه عادی (دستی) از نظر قانونی بررسی شود.
در این مقاله می‌خوانید:
- اعتبار صلح نامه چقدر است؟
- آیا صلح نامه دستی (صلح نامه عادی) اعتبار دارد؟
- شرایط اعتبار صلح نامه (صلح نامه عادی) چیست؟
- صلح نامه دستی قابل فسخ است؟
- برخی شرایط فسخ صلحنامه
- اعتبار صلح نامه بعد از فوت
- صلح نامه توافق و سازش
- صلح نامه جایگزین قراردادهای دیگر
- میتوان از صلح نامه به جای قرارداد استفاده کرد؟
صلح نامه چیست؟
مطابق ماده ۷۵۲ قانون مدنی، «صلح ممکن است یا درمورد رفع تنازع موجود یا جلوگیری از تنازع احتمالی درمورد معامله و غیر آن واقع شود.»
رفع تنازع در مادۀ بالا به‌معنای رفع اختلاف است.
البته بهتر است تعریف قانون مدنی در این مورد کامل‌تر باشد.
در واقع، صلح نامه یا مصالحه نامه فقط برای حل اختلاف و دعوا کاربرد ندارد، بلکه گاهی بدون آن‌که اختلافی میان دو شخص باشد، آن‌ها ممکن است از طریق صلحنامه اقدام به انجام یک معامله کنند.
مخصوصا زمانی که طرف‌های صلح نامه قصد دارند از رعایت قواعد و شرایط قانونی انواع قراردادها به‌ویژه قرارداد خرید و فروش (بیع) خودداری کنند و در واقع بدون قید و شرط، معامله خود را قانونی کنند.
بنابراین، صلح نامه ممکن است به‌عنوان یک قرارداد خرید و فروش (بیع)، قرارداد اجاره، قرارداد هدیه، قرارداد قرض، بخشیدن بدهی یک شخص و… استفاده شود.
نمونه قرارداد صلح بلاعوض چیست؟
اگر در متن صلح نامه خانه، زمین، آپارتمان و سایر اموال، در مقابل مالی که صلح میشود هیچ مالی به مصالح منتقل نشود، به این قرارداد، نمونه قرارداد صلح بلاعوض گفته میشود.
اعتبار صلح نامه چقدر است؟
صلحنامه مانند هر قرارداد دیگری، اگر دارای امضای دو طرف قرارداد باشد و تمامی ارکان صحت صلحنامه در آن موجود باشد، از نظر قانونی در تمامی دادگاه‌ها و سایر مراجع رسیدگی قضایی، قابل استناد است.
منظور از شرایط اعتبار صلح نامه را در ادامه با شما در میان می‌گذاریم.
آیا صلح نامه دستی (صلح نامه عادی) اعتبار دارد؟
در بالا گفتیم که صلح نامه اگر دارای شرایط قانونی باشد اعتبار قانونی دارد؛ بنابراین، اعتبار صلح نامه دستی نیز اگر دارای شرایط قانونی ازجمله امضای طرف‌های صلحنامه باشد، در تمامی محاکم قابل قبول است و پاسخ سوال «ایا صلح نامه عادی معتبر است» مثبت است.
شرایط اعتبار صلح نامه (صلح نامه عادی) چیست؟
طرفین صلحنامه باید شرایط زیر را داشته باشند:
- زیر تمامی صفحات قرارداد را امضا کنند.
- در زمان امضای قرارداد، در سن قانونی باشند(سفیه نباشند).
- دچار جنون و ضعف توان عقلی نباشند.
البته ولی یا قیم این اشخاص می‌تواند به نیابت از آن‌ها صلح نامه را امضا کنند، اما نکتۀ مهمی که در این مورد باید یادآوری شود آن است که صلحنامه در صورت جنون یا کودک بودن هریک از طرف‌های قرارداد باطل است.
البته به شرط آن‌که خود آن‌ها اقدام به تنظیم و امضای صلح نامه کنند.
این نکته را نیز بدانید که طرف‌های قرارداد نباید در مورد یک موضوع نامشروع اقدام به تنظیم صلحنامه کنند؛ زیرا اگر هدف طرف‌های قرارداد در صلحنامه قید شود و آن هدف نامشروع باشد، صلح نامه باطل است.
صلح نامه دستی قابل فسخ است؟
فسخ صلح نامه مانند هر قرارداد دیگری به توافق طرفین نیاز دارد؛ بنابراین صلح نامه فقط با توافق طرفین از اعتبار خارج میشود، مگر آن که در متن قرارداد، برای یکی از طرفین یا هردوی آن‌ها در شرایط خاصی، حق فسخ قرار داده شود.
برخی شرایط فسخ صلحنامه
تنها در صورت وجود شرایط زیر، ذی‌نفع می‌تواند نسبت به فسخ صلح نامه اقدام کند:
- در صلح نامه برای یکی از طرفین به هر دلیلی، اختیار فسخ قرارداد تا مدت مشخصی وجود داشته‌باشد.
- درخصوص مال موضوع صلح، وجود یک ویژگی تعهد شود و معلوم شود که آن مال، آن ویژگی را ندارد.
- مال دارای عیب مخفی باشد که طرف مقابل متوجۀ آن نیست.
اعتبار صلح نامه بعد از فوت
اعتبار صلح نامه بعد از فوت از سوال‌های پر‌تکرار کاربران بنیاد وکلا است.
باید بدانید که صلح نامه بعد از فوت دارای اعتبار است و دارنده صلح نامه می‌تواند در دادگاه به آن قرارداد اشاره و از حقوق قانونی خود دفاع کند.
انواع صلح نامه و انتخاب صحیح صلح نامه مورد نظر، اهمیت زیادی دارد.
حالا لازم است انواع صلح نامه را با جزئیات آن مورد بررسی قرار دهیم.
در این مطلب انواع صلح نامه‌ها را از دو نظر تفکیک و دسته بندی نموده‌ایم.
صلح نامه‌ها از نظر موضوع به دو نوع مختلف و کلی تقسیم می‌شوند:
صلح نامه توافق و سازش
یکی از انواع صلح نامه، صلح نامه‌ای است که به منظور حل اختلاف میان دو یا چند شخص تنظیم و امضاء میشود.
به عبارت دیگر، گاهی طرف‌های یک دعوا به جای مراجعه به دادگاه و سپری کردن مسیر دشوار و طولانی رسیدگی، دور هم جمع می‌شوند و برای حل اختلافات‌شان به توافق‌های دو با چند طرفه میرسند.
توافق‌های انجام شده را روی کاغذ میبرند و به صورت حساب شده و بر مبنای اصول و قواعد حقوقی آن را تنظیم و امضاء میکنند.
کاغذ یا کاغذهایی که به امضا رسیده است صلح نامه نام دارد، اما صلح نامه توافق و سازش، فقط یکی از انواع صلح نامه است.
نوع دیگر صلحنامه، صلح نامه‌ای است که به عنوان جایگزینی برای سایر قراردادهای موجود در قانون مورد استفاده قرار میگیرد.
صلح نامه جایگزین قراردادهای دیگر
ممکن است به جای استفاده از قراردادهای خرید و فروش، قرارداد قرض، قرارداد هدیه و … که در قانون شرایط خاصی برای تنظیم و امضای هریک از این قراردادها تعیین شده است از صلحنامه استفاده گردد.
میتوان از صلح نامه به جای قرارداد استفاده کرد؟
پاسخ آن بسیار روشن و کاربردی است. بله!
وقتی شما از صلحنامه جایگزین قرارداد ها استفاده میکنید، دیگر مجبور به رعایت شرایط قانونی مربوط به آن قرارداد نیستید.
برای روشن‌تر شدن موضوع به مثال زیر توجه کنید.
به عنوان مثال، قانون در خصوص قرارداد بیع (خرید و فروش) هر مالی شرایطی را تعیین کرده است که رعایت آن‌ها الزامی است.
مثلا به فروشنده اجازه داده است که در صورت پرداخت نکردن ارزش مال توسط خریدار، بتواند از دادن مال موضوع معامله خودداری کند تا زمانی که پول خود را به طور کامل دریافت کند.
در علم حقوق به چنین حقی، حق حبس گفته میشود.
خب! حالا اگر طرفین بخواهند در مثال بالا، شرط قانونی مذکور در قرارداد آن ها وجود نداشته باشد، میتوانند از صلح نامه استفاده کنند و در آن، خلاف شرط ذکر شده در مثال بالا را قید کنند.
به طور مثال خریدار بگوید: موضوع معامله باید زودتر از پرداخت پول از طرف ایشان، توسط فروشنده تحویل داده شود.
دادن مال موضوع معامله تنها در صورت پرداخت بخشی از ارزش مال امکان‌پذیر باشد.
انواع صلح نامه از نظر هدف به سه نوع مختلف و کلی تقسیم میشود:
صلح نامه عمری
صلح نامه عمری نوعی توافق نامه است که به منظور جلوگیری از اختلاف مورد توجه قرار میگیرد.
بر اساس آن، مالکیت املاک (مانند زمین، خانه و …) و دارایی (مانند خودرو) را برای فردی از جمله نزدیکان یا اشخاص غریبه محفوظ میدارند.
اما حق استفاده از آن ملک و دارایی تا زمان حیات شخص انتقال دهنده، برای ایشان یا برای شخص ثالث باقی خواهد ماند.
صلح نامه رقبی
ممکن است حق استفاده از ملک یا دارایی برای مدت مشخصی از طرف مالک برای شخص دیگری قرار گیرد.
در این صورت، با پایان یافتن مدت تعیین شده، این حق نیز خود به خود از بین خواهد رفت.
صلح نامه سکنی
ممکن است مالک آپارتمان، خانه یا باغی برای شخصی دیگر، حق سکونت در ملک خود را برای مدت معینی تعیین نماید.
به این صلح، صلح نامه سکنی میگویند.
