خانوادهطلاق

طلاق و شرایط آن در حقوق ایران

در حقوق ایران طلاق ممکن است به حکم دادگاه یا بدون آن واقع شود (اگر چه ثبت آن نیاز به حکم دادگاه یا گواهی عدم امکان سازش دارد) و در تعریف آن میتوان گفت :طلاق عبارت است از انحلال نکاح دائم با شرایط و تشریفات خاص از جانب مرد یا نماینده او.

بنابر این طلاق ویژه نکاح دائم است و انحلال نکاح منقطع از طریق بذل مدت و یا انقضاء مدت صورت میگیرد.

ماده ۱۱۳۹ قانون مدنی در این باره میگوید: "طلاق مخصوص عقد دائم است و زن منقطعه با انقضاء مدت یا بذل آن از طرف شوهر از زوجیت خارج میشود."  

موجبات طلاق

منظور از موجبات چیزهایی است که مجوز طلاق بشمار و به استناد به آنها میتوان اقدام به طلاق نمود:

  • اولا: مرد میتواند برابر مقررات قانون مدنی با مراجعه به دادگاه زن خود را طلاق بدهد (ماده ۱۱۳۳ق م).
  • ثانیا: زن در  موارد خاصی برابر ماده ۱۰۲۹،۱۱۲۹،۱۱۳۰قانون مدنی میتواند از دادگاه تقاضای طلاق کند.
  • ثالثا: زوجین با شرایط خاصی میتوانند درباره  طلاق توافق کنند (مواد ۱۱۴۵،۱۱۴۶)این گونه طلاق خلع یا مبارات نامیده میشود.

موجبات طلاق در ماده ۱۱قانون حمایت خانواده پیش بینی شده بود که چنین مقرر میداشت:

علاوه بر موارد مذکور در قانون مدنی در موارد زیر زن یا شوهر بر حسب مورد میتواند از دادگاه تقاضای صدور گواهی عدم امکان سازش نماید.

  • در صورتی که زن یا شوهر به حکم قطعی به مجازات پنج سال حبس یا بیشتر یا به جریمه که بر اثر اجز از پرداخت منجر به پنج سال حبس شود یا به حبس و جریمه ای که مجموعا منتهی به پنج سال حبس یا بیشتر شود محکوم میگردد و حکم حبس یا جریمه در حال اجرا باشد.
  • ابتلا به هر گونه اعتیاد مضری که به تشخیص دادگاه به اساس زندگی خانواده خلل وارد آورد و زندگی زناشویی را غیر ممکن سازد.
  • هرگاه زوج بدون رضایت زوجه همسر دیگری اختیار کند.
  • هرگاه یکی از زوجین زندگی خانوادگی را ترک کند .تشخیص ترک خانواده با دادگاه است.
  • درصورتی که هر یک از زوجین در اثر ارتکاب جرمی که مغایر حیثیت خانوادگی و شئون طرف دیگر باشد، به حکم قطعی در دادگاه محکوم شود.

مبحث اول -طلاق به اراده مرد

ماده ۱۱۳۳ پیشین قانون مدنی مقرر داشته بود: "مرد میتواند هر وقت بخواد زن خود را طلاق بدهد."

لذا قانون حمایت خانواده، ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی پیشین را بطور ضمنی نسخ و اختیارات مطلق مرد را به مواردی خاص محدود نمود.

لیکن لایحه قانونی تشکیل دادگاههای مدنی خاص مصوب مهرماه ۱۳۵۸ با بازگشت به نظام قانون مدنی ماده مزبور را احیا کرد ولی برای جلو گیری از سوء استفاده از مرد ارجاع به داوری و سعی در سازش زوجین  و لزوم اجازه دادگاه برای طلاق در صورت عدم حصول سازش را مقرر داشت.

قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق مصوب ۱۳۷۰، مانند قانون حمایت خانواده، صدور گواهی امکان سازش برای طلاق را لازم شناخت. 

با توجه به قوانین مزبور و محدودیت اختیار مرد در طلاق، ماده ۱۱۳۳ به شرح زیر اصلاح شد :(( مرد میتواند با رعایت شرایط مقرر در این قانون با مراجعه به دادگاه تقاضای طلاق همسرش را بنماید.

  • تبصره: زن نیز میتواند با وجود شرایط مقرر در مواد ۱۱۱۹،۱۱۲۹،۱۱۳۰ این قانون از دادگاه تقاضای طلاق نماید.

به هر حال، اگر امروز شوهر بخواهد زن خود را طلاق دهد باید به دادگاه رجوع کند و دادگاه با ارجاع اختلاف به داوری اقدام به صلاح بین زوجین خواهد کرد و در صورتی که بین زن و شوهر سازش حاصل نشود گواهی عدم امکان سازش به شوهر خواهد داد.

هرگاه شوهر بدون اجازه دادگاه مبادرت به طلاق نماید، به حبس جنحه ای از شش ماه تا یک سال محکوم خواهد شد.

مبحث دوم _ طلاق به درخواست زن 

قانون مدنی در مواد ۱۱۲۹و ۱۱۳۰ موجباتی را برای طلاق به درخواست زن مقرر داشته است.

ماده ۱۱۲۹ مربوط به استنکاف یا عجز شوهر از دادن نفقه و عدم اجراء حکم محکمه و الزام او به دادن نفقه و ماده ۱۱۳۰ مربوط به عسر و حرج زوج میباشد.

  • الف: خودداری یا عجز شوهر از دادن نفقه

طبق ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی: گدر صورت استنکاف شوهر از دادن نفقه و عدم امکان احولی حکم محکمه و الزام او به دادن نفقه، زن میتواند برای طلاق به حاکم رجوع کند و حاکم شوهر را اجبار به طلاق می نماید؛ همچنین است در صورت عجز شوهر از دادن نفقه.

  • ب: عسر و حرج 

ماده ۱۱۳۰ پیشین قانون مدنی سه علت دیگر برای طلاق به درخواست زن به شرح زیر ذکر کرده بود:

"حکم ماده قبل در موارد ذیل نیزجاری است:

  1. در مواردی که شوهر سایر حقوق واجبه زن را وفا نکنید و اجبار او هم به ایفاء ممکن نباشد.
  2. سوء معاشرت شوهر به حدی که ادامه زندگانی زن را با او غیر قابل تحمل سازد.
  3. در صورتی که به واسطه امراض صعب العلاج دوام زناشویی برای زن موجب مخاطره باشد."
  • ج: غیبت شوهر بیش از چهار سال

برابر ماده ۱۰۲۹ قانون مدنی: "هرگاه شخصی چهار سال تمام غایب مفقود الاثر باشد، زن او میتواند تقاضای طلاق کند و در این صورت با رعایت ماده ۱۰۲۳ حاکم او را طلاق می دهد."

دادگاه هنگامی میتواند حکم طلاق را صادر کند که پس از دریافت درخواست طلاق از جانب زن در یکی از جراید محل و یکی از روزنامه های کثیر الانتشار تهران سه دفعه متوالی هرکدام به فاصله یک ماه آگهی کند.

هرگاه یک سال از تاریخ نشر اولین آهگی بگذرد و حیات غایب ثابت نشود، دادگاه حکم طلاق صادر میکند.

اگر شخص غایب پس از وقوع طلاق و گذشتن مدت عده مراجعت کند، دیگر حقی نسبت به زن سابق خود ندارد.

  • د: وکالت زن در طلاق

طرفین عقد ازدواج میتوانند هر شرطی که مخالف با مقتضای عقد مزبور نباشد، در ضمن عقد ازدواج یا عقد لازم دیگر بنماید، مثل اینکه شرط شود هرگاه شوهر زن دیگری بگیرد یا در مدت معینی غایب شود و یا ترک انفاق نماید یا بر علیه حیاط زن سوء قصد کند یا سوء رفتاری نمایند که زندگی آنها با یکدیگر غیر قابل تحمل باشد، زن وکیل و وکیل در توکیل باشد که پس از اثبات تحقق شرط در محکمه و صدور حکم نهائی خود را مطلقه سازد.

مبحث سوم -توافق زوجین (طلاق توافقی)

ماده ۲۵ قانون جدید حمایت خانواده در این زمینه چنین مقرر داشته است:

"در صورتی که زوجین، متقاضی  طلاق توافقی باشند، دادگاه باید موضوع را به مرکز مشاوره خانواده ارجاع دهد، در این موارد طرفین میتوانند تقاضای طلاق توافقی را از ابتدا در مرکز مزبور مطرح کنند.

در صورت عدم انصراف متقاضی از طلاق، مرکز مشاوره خانواده موضوع را با مشخص کردن موارد توافق جهت اتخاذ تصمیم نهائی به دادگاه منعکس می کند."

بنابراین در طلاق توافقی مداخله مرکز مشاوره لازم است.

میانگین امتیازات ۵ از ۵
از مجموع ۱ رای

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا