لطفاً اتصال اینترنت خود را بررسی کنید.
شما می‌توانید درخواست ارزیابی حقوقی خود را بطور مستقیم برای ارسال کنید و در کوتاهترین زمان ممکن از ایشان پاسخ بگیرید.
سلام وقت بخیر
اجرا و وصول چکی که در سامانه صیاد ثبت نشده و یا به خاطر ادعاهای واهی و یا به هر علتی توسط صادرکننده مسدود شده است راحت‌تر و ارزان‌تر است یا اجرای سفته سفید امضا دریافت شده است؟
ممنون
برای پاسخ به این سوال باید به چند نکته توجه کرد:
۱. **چک مسدود:** چکی که در سامانه صیاد ثبت نشده یا به هر دلیلی مسدود شده است، برای اجرا نیاز به مراجعه به مراجع قضایی دارد. این فرآیند می‌تواند زمان‌بر و هزینه‌بر باشد، زیرا باید دادخواست حقوقی ارائه شود و ممکن است نیاز به اثبات ادعا در دادگاه باشد.
۲. **سفته سفید امضا:** سفته سفید امضا به دلیل نداشتن اطلاعات دقیق و قانونی مانند تاریخ و مبلغ، به راحتی نمی‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. اما در صورتی که اطلاعات لازم به درستی تکمیل شود، قابلیت اجرایی بهتری نسبت به چک مسدود دارد.
بر اساس ماده ۲۷۳ قانون تجارت، دارنده سند تجاری (چک یا سفته) می‌تواند از طریق مراجع قضایی نسبت به وصول آن اقدام کند.
به طور کلی، هر دوی این موارد نیاز به پیگیری قانونی دارند و هزینه‌های مربوط به دادرسی، وکالت و زمان‌بری را باید در نظر گرفت. اما به دلیل ثبت چک در سامانه صیاد و قوانین مرتبط، فرآیند پیگیری چک مسدود ممکن است پیچیده‌تر و زمان‌برتر باشد.
سلام و وقت بخیر 🌿
جواب یک کلمه‌ای وجود ندارد؛ «راحت‌تر یا ارزان‌تر بودن» تابع چند عامل است که باید با هم سنجیده شود. جدول زیر نگاه فشرده به مهم‌ترین تفاوت‌های عملی «چک صیاد-نشده (یا مسدود)» و «سفته سفیدامضا» در مرحله وصول است؛ سپس نکات تکمیلی را توضیح می‌دهم تا بتوانید برای پرونده خود انتخاب دقیق‌تری داشته باشید.
| موضوع مقایسه | چک صیاد-نشده یا مسدود | سفته سفیدامضا |
|-----------------------|--------------------------------------|-------------------------|
| ماهیت سند | همچنان «سند لازم‌الاجرا» است؛ ماده ۲ قانون صدور چک عوض نشده | «سند لازم‌الاجرا» طبق ماده ۲ قانون صدور اسناد تجاری |
| اولین مدرک لازم برای اجرای ثبت | گواهی عدم پرداخت از بانک (علت برگشت: «کد ۱۰ – عدم ثبت در صیاد» یا «کد ۱۷ – اعلام مسدودی») | اظهارنامۀ رسمی واخواست یا ابلاغ مطالبه (برای رفع سوءاثر از سفیدامضا) |
| راه‌های فشار اضافی | الف) امکان توقیف ۱۰روزه «مبلغ مسدود شده» (ماده ۱۴ مکرر قانون چک)؛ ب) صدور قرار تامین خواسته فوری از اجرای ثبت یا دادگاه | فاقد حمایت ویژه؛ فقط همان اجرای ثبت یا طرح دعوای حقوقی |
| امکان تعقیب کیفری | اگر علت برگشت فقط «عدم ثبت در صیاد» باشد، **تعزیر کیفری ندارد**؛ اگر چک مسدود شده باشد و صاحب حساب به‌موقع شکایت دروغی را پس نگیرد، می‌توان عنوان «فریب بانک» یا «افترا» را تعقیب کرد اما راه دشوار است. | مطلقا جنبه کیفری ندارد (مگر جعل یا خیانت در امانت جداگانه‌ای ثابت شود) |
| تمبر و هزینه | اجرای ثبت: ۵٪ حق اجرا بعد از وصول؛ دعوای حقوقی: ۳.۵٪ مبلغ چک هزینه دادرسی | سفته باید **تمبر قانونی** (۰/۲‰ از مبلغ) داشته باشد؛ اگر سفیدامضا بوده و تمبر نخورده، هنگام اجرا باید تمبر + جریمه دو برابری را بپردازید. |
| سرعت اجرای ثبت | با گواهی عدم پرداخت همان روز، اجرائیه صادر می‌شود؛ توقیف حساب‌ها آنی است | چون تاریخ، مبلغ و تمبر باید کامل درج شده باشد، ممکن است قبل از صدور اجرائیه مجبور شوید ثابت کنید سفته سفیدامضا تکمیل و ابلاغ مطالبه شده است؛ کمی طولانی‌تر |
| ریسک دفاع خوانده | معمولا به «عدم ثبت» یا «مسدودی» استناد می‌کند که از نظر قانون بدهی را ساقط نمی‌کند؛ دفاع مؤثر ندارد | می‌تواند ادعای سوءاستفاده از سفیدامضا، عدم وصول مبلغ، یا عدم رعایت موعد پرداخت کند؛ دفاعیات پذیرفته‌تری دارد |
| امکان توقیف مستقیم موجودی بانک | اگر چک مسدودی باشد، بانک قانونا ۱۰ روز مهلت نگه می‌دارد و با دستور قضایی وجه را به شما می‌دهد | فقط بعد از صدور اجرائیه و استعلام، مثل هر حساب عادی قابل توقیف است |
| هزینه عملی وکیل/پیگیری | معمولا پایین‌تر؛ چون یا اجرای ثبت است یا یک دادخواست ساده مطالبه وجه | عموما بالاتر؛ احتمال نیاز به دعوای حقوقی و کارشناسی خط وجود دارد |
نکـات تکمیلی
۱) «چک صیاد نشده» هنوز چک است
ماده ۲ قانون صدور چک ۱۳۵۵ چک را سند لازم‌الاجرا می‌داند؛ قانون ۱۳۹۷ (اصلاحی) صرفا پردازش بانکی بدون ثبت را ممنوع کرده، اما اعتبار حقوقی چک را از بین نبرده است. بنابراین:
• بانک برگشت می‌زند و «گواهی عدم پرداخت» با کد ۱۰ صادر می‌کند؛ با همین برگشت می‌توانید مستقیم سراغ اجرای ثبت یا دادگاه بروید.
• فقط محروم از تعقیب کیفری (حبس ۶ ماه تا دو سال) می‌شوید، ولی مسیر مدنی بر قوت خود باقی است.
۲) «چک مسدود شده» گاهی ساده‌تر وصول می‌شود
طبق ماده ۱۴ مکرر، اگر صادرکننده اعلام مفقودی/سرقت کند و حساب تا سقف مبلغ مسدود شود، شما ظرف ۱۰ روز با دستور موقت دادگاه می‌توانید وجه را مستقیما از همان حساب بگیرید؛ هزینه و زمان اجرا به حداقل می‌رسد.
۳) سفته سفیدامضا؛ دو اشکال رایج
الف) تاریخ و مبلغ بعدا پر شده است → خوانده «ادعای جعل یا سوءاستفاده» می‌کند و ممکن است دادگاه دستور کارشناسی خط بدهد؛ هزینه و زمان اضافه.
ب) تمبر نخورده → برای عملیات اجرای ثبت باید تمبر را طبق نرخ روز بخرید + جریمه دو برابر؛ این هزینه معمولا از چک بیشتر می‌شود.
۴) اجرای ثبت یا دعوای حقوقی؟
چه چک و چه سفته، هر دو «سند لازم‌الاجرا» هستند؛ اجرای ثبت سریع‌تر ولی ۵ ٪ حق‌اجرا دارد که در نهایت از بدهکار وصول می‌شود. دادگاه هزینه دادرسی ۳٫۵ ٪ دارد که اول از شما می‌گیرند و در پایان از محکوم‌علیه پس می‌گیرید. اگر می‌دانید بدهکار مالی ندارد، اجرای ثبت شاید هزینه بلاوجه برای شما بسازد.
۵) از نظر «میزان احتمال وصول»
(با فرض یک بدهکار واحد و اموال محدود)
چک برگشتی به‌خاطر مزایایی مثل امکان توقیف سریع حساب یا مزایده زیر ۲۴ ساعت، شانس بالاتری برای وصول دارد. در سفته، اکثر اوقات باید اموال مدیون را شناسایی کنید.
جمع‌بندی کاربردی
• اگر چک دارید—حتی بدون ثبت صیاد یا با برچسب مسدود—در بیشتر پرونده‌ها **استفاده از همان چک** برای مطالبه وجه منطق اقتصادی و سرعتی بهتری دارد.
• سفته سفیدامضا زمانی انتخاب مناسب است که: ۱) تمبر قانونی زده شده باشد، ۲) بدهکار احتمال دفاع مؤثر در دعوای جعل نداشته باشد، ۳) چک واقعا قابل دریافت برگشت نباشد.
در غیر این‌صورت، «چک برگشتی» معمولا ارزان‌تر (فاقد تمبر اضافه)، سریع‌تر (گواهی عدم پرداخت آماده) و کم‌ریسک‌تر است.
امیدوارم مسیر را روشن کرده باشم. اگر پرسش دیگری دارید یا در هر مرحله به مشکل خوردید، در خدمتتان هستم. موفق باشید. 🌹
با سلام ،تفاوت چندانی وجود ندارد.
درود تفاوت چندانی بین این دو به عنوان سند عادی وجود ندارد.
