لطفاً اتصال اینترنت خود را بررسی کنید.
شما میتوانید درخواست ارزیابی حقوقی خود را بطور مستقیم برای ارسال کنید و در کوتاهترین زمان ممکن از ایشان پاسخ بگیرید.
با سلام و خسته نباشید خدمت وکلای محترم
من چند ماه پیش چکی به مبلغ ۱۵ میلیون به شخصی دادم که نتوانستم مبلغ را جور کنم و حسابم بسته شده است. امروز از من شکایت شده در دادگاه. الان چه می‌شود؟ آیا می‌توانم تقاضای اعسار کنم؟ آیا زندانی دارد؟
آن شخص از شهر دیگری هست. از دادگاه همان شهر می‌تواند اقدام کند یا از شهر خودم؟
با سلام،
در پاسخ به سوال شما باید بگویم که بر اساس ماده ۳ قانون صدور چک، اگر چک شما به دلیل عدم موجودی برگشت بخورد، دارنده چک می‌تواند علیه شما اقدام قانونی کند. اگر حکم به نفع دارنده چک صادر شود و شما نتوانید مبلغ چک را پرداخت کنید، ممکن است به حبس محکوم شوید.
اما شما میتوانید تقاضای اعسار کنید. این به معنای اعلام ناتوانی مالی شما در پرداخت مبلغ چک است. دادگاه با بررسی مدارک و شرایط شما تصمیم‌گیری خواهد کرد که آیا اعسار شما پذیرفته شود یا خیر.
در خصوص محل اقدام قانونی، دارنده چک می‌تواند از دادگاه محلی که چک در آن برگشت خورده یا از دادگاه محل اقامت شما، اقدام به شکایت کند.
سلام؛ نگران هستید ولی بهتر است اول بدانید دقیقا چه مسیری در انتظار شماست و چطور میتوانید از حبس جلوگیری کنید. پاسخ را به ترتیب پرسش‌ها می‌دهم:
────────────────────────────
۱) شکایت بابت چک برگشتی چه‌طور پیش می‌رود؟
────────────────────────────
الف) دو راه موازی برای دارنده‌ی چک وجود دارد:
۱. «شکایت کیفری» طبق قانون صدور چک (اصلاحی ۱۳۹۷).
۲. «وصول وجه» از طریق اجرای ثبت یا دادگاه حقوقی (مطالبه وجه).
در عمل اغلب ابتدا شکواییه کیفری می‌دهند تا با فشار تهدید حبس پول را بگیرند. شما نوشته‌اید «شکایت در دادگاه» یعنی احتمالا مسیر کیفری را انتخاب کرده است.
ب) در مرحله‌ی کیفری:
• ابلاغ می‌آید (ثنا یا پیامک) ⇒ جلسه تحقیقات در دادسرا (دادیار یا بازپرس).
• اگر چک صوری یا بابت تضمین نباشد و سوءنیت شما محرز شود، کیفرخواست صادر می‌شود.
• دادگاه کیفری دو ⇒ حکم حبس تعزیری (برای ۱۵ میلیون معمولا ۶ ماه تا یک سال) + محرومیت بانکی.
• هر زمان قبل از قطعی شدن رای کامل وجه چک + هزینه‌ها را بپردازید، پرونده مختومه می‌شود و حبس منتفی است .
────────────────────────────
۲) آیا برای ۱۵ میلیون زندان حتمی است؟
────────────────────────────
خیر؛ زندان زمانی اتفاق می‌افتد که:
۱. رای قطعی شده باشد،
۲. وجه چک یا معادل آن + خسارت تاخیر را نپرداخته باشید،
۳. و اعسار یا تقسیط هم تصویب نشده باشد.
راه‌های جلوگیری از زندان:
• قبل از صدور حکم: با شاکی سازش کنید یا پول/چک جایگزین بدهید.
• در دادگاه: درخواست «مهلت سی‌روزه» ماده ۲۱ بدهید؛ قاضی می‌تواند رسیدگی را به شرط پرداخت به تعویق بیندازد.
• پس از صدور حکم قطعی ولی قبل از اجرای آن: دادخواسـت «اعسار و تقسیط جزای نقدی و وجه چک» بدهید (ماده ۱ قانون اعسار ۱۳۹۴). با رای به تقسیط، حبس تبدیل به پرداخت اقساطی می‌شود.
نکته: اعسار را فقط وقتی میتوانید مطرح کنید که بدهی «ناشی از حکم قطعی» شده باشد؛ در مرحله‌ی دادسرا هنوز اعسار معنا ندارد.
────────────────────────────
۳) آیا میتوانید تقاضای اعسار کنید؟
────────────────────────────
• اگر مسیر کیفری باشد، بعد از قطعی شدن حکم و قبل از بازداشت، میتوانید دادخواست اعسار از “پرداخت وجه چک” و “جزای نقدی” را به همان دادگاه صادرکننده رای بدهید.
• اگر شاکی مسیر حقوقی (اجرای ثبت یا شورای حل اختلاف) برود، همزمان با ابلاغ اجرائیه میتوانید دادخواست اعسار از دین یا تقسیط بدهید.
مدارک لازم: استشهادیه، فیش حقوقی، گردش حساب، فهرست دارایی‌ها.
────────────────────────────
۴) صلاحیت محلی؛ شاکی از کجا می‌تواند اقدام کند؟
────────────────────────────
در چک سه محل برای اقامه دعوا پیش‌بینی شده است :
۱. محل «بانک محال‌علیه» (شعبه‌ای که چک را برگشت زده است)
۲. محل وقوع جرم (کجاست؟ همان محل بانک)
۳. محل اقامت متهم (شما)
بنابراین اگر حساب شما در شهر الف است ولی صادرکننده در شهر ب زندگی می‌کند، شاکی می‌تواند در شهر الف (بانک) یا شهر ب (اقامت شما) شکایت کیفری کند. اگر شما را در شهر دیگری احضار کرده‌اند، میتوانید با استناد به ماده قانون آیین دادرسی کیفری، درخواست «ارجاع پرونده به دادسرای محل اقامت خود» بدهید؛ گاهی پذیرفته می‌شود.
────────────────────────────
۵) توصیه عملی برای شما
────────────────────────────
۱. گواهی عدم پرداخت + سامانه صیاد را بگیرید و مطمئن شوید «وصف کیفری» دارد (یعنی روی چک ننوشته‌اید بابت ضمانت / سفیدامضا / مشروط). اگر وصف کیفری ساقط باشد، پرونده در دادسرا متوقف می‌شود.
۲. به محض ابلاغ جلسه دادسرا حاضر شوید؛ غیبت = قرار جلب.
۳. اگر توان پرداخت یک‌جا ندارید، حداقل ۲۰‑۳۰٪ مبلغ را همان اول تهیه و پیشنهاد «سازش و اقساط» بدهید؛ شاکی معمولا برای پول نقد کوتاه می‌آید.
۴. در صورت صدور حکم حبس، سریعا دادخواست اعسار و تقسیط بدهید؛ تا پایان رسیدگی اعسار، اجرای حکم حبس متوقف می‌شود.
۵. حساب بانکی جدید یا اموال قابل توقیف به نام خودتان ایجاد نکنید تا اجرای احکام نتواند فوری برداشت کند؛ در عین حال سعی کنید قسط‌بندی منظم پیشنهاد دهید تا حسن نیت شما ثابت شود.
────────────────────────────
۶) جدول خلاصه
────────────────────────────
| مرحله | کار شاکی | واکنش شما | خطر حبس |
|-------|----------|-----------|---------|
| دادسرا | شکواییه + گواهی عدم پرداخت | حضور، ارائه مستندات، پیشنهاد پرداخت یا مهلت | کم |
| دادگاه بدوی | صدور حکم حبس و جزای نقدی | پرداخت کل مبلغ یا تجدیدنظرخواهی | متوسط |
| پس از قطعی شدن | اجرای حکم، اخذ وجه یا جلب | دادخواست اعسار/تقسیط | بالا اگر نپردازید |
────────────────────────────
جمع‌بندی
────────────────────────────
• بله؛ شکایت کیفری چک ممکن است به حبس بیانجامد، ولی با پرداخت، سازش، یا اعسار و تقسیط می‌توان کاملا جلوی زندان را گرفت.
• شاکی می‌تواند در شهر بانک یا شهر اقامت شما شکایت کند؛ در صورت دور بودن، میتوانید انتقال پرونده را بخواهید اما تضمینی نیست.
• اقدام فوری: حضور در دادسرا، تلاش برای سازش و در صورت ناتوانی مالی آماده کردن مدارک اعسار و تقسیط.
اگر متن لایحه درخواست مهلت یا فرم اعسار خواستید، اطلاع دهید تا برایتان ارسال کنم. موفق باشید 🌷
با سلام ،بعد از صدور اجرائیه دادخواست اعسار مطرح نمایید.
با سلام و عرض ادب ،بعد از صدور اجرائیه دادخواست اعسار دهید
با سلام و عرض ادب بعد از صدور اجراییه و عدم پرداخت امکان جلب متصور است
سلام، وقت بخیر امکان درخواست اعسار وجوددارد. درصورتی که مالی از شما شناسایی نشود امکان اجرای حکم جلب وجوددارد
با سلام،بعد از صدور اجرائیه دادخواست اعسار دهید
با درود و احترام
در صورت صدور اجراییه امکان جلب وجود دارد برای این منظور میتوانید در مهلت تعیین شده ادعای اعسار از پرداخت مطرح کنید
دارنده چک در انتخاب محل صدور و محل اقامت خود اختیار دارد
