آیا می‌توانم ثمن قولنامه را استرداد کنم؟

سلام

موضوع منوط به بررسی مدارک و مستدات است

با سلام
بدون بررسی اسناد و مدارک امکان اظهارنظر وجود ندارد.

با سلام و عرض ادب ،قرارداد نیاز به بررسی دارد

سلام خواهان می‌تواند درخواست استرداد ثمن قولنامه اول را مطرح کند (۵۰۰ هزار تومان) ولی ادعای ثمن به نرخ روز بدون شرط و قرارداد مشخص، پذیرفته نیست.

دادگاه بدوی فقط به دلیل ابهام در خواسته، حکم رد داده و باید خواسته دقیق‌تر و روشن‌تر در مرحله دادرسی مطرح شود.

با توجه به آگاهی خواهان از مستحق‌الغیر بودن زمین و بطلان معامله، امکان دریافت ثمن به نرخ روز قانونا وجود ندارد مگر در صورت اثبات خسارت جداگانه.

با درود
بایستی قرارداد بررسی شود

با سلام اگر خریدار عالم به مستحق اللغیر بودن موضوع معامله بوده است فقط می‌تواند ثمن پرداختی را مطالبه کند

با سلام و احترام.
وضعیت حقوقی شما پیچیده اما قابل تحلیل است. در ادامه به تفکیک به دو سوال شما پاسخ می‌دهم.
سوال اول: امکان مطالبه ثمن قولنامه اول
پاسخ کوتاه: بله، خواهان (خریدار) حق دارد استرداد ثمن پرداختی در قولنامه اول را مطالبه کند.
تحلیل حقوقی:
۱. اثر بطلان معامله: وقتی دادگاه رای به بطلان یک معامله می‌دهد، اثر آن این است که قرارداد از ابتدا هیچ وجود قانونی نداشته است. در نتیجه، طرفین باید به وضعیت پیش از قرارداد بازگردند. این یعنی فروشنده باید مالی را که گرفته (ثمن) پس بدهد و خریدار نیز باید ملکی را که تحویل گرفته (اگر گرفته باشد) بازگرداند.
۲. رابطه دو قولنامه: شما اشاره کردید که قولنامه دوم "به جای قولنامه اول" و برای جبران کسری زمین نوشته شد. این نشان می‌دهد که معامله و توافق اصلی همان معامله اول بوده و قولنامه دوم صرفا اصلاحیه‌ای بر آن بوده است. از آنجا که در قولنامه دوم ثمنی ذکر نشده، مبنای پرداخت پول، همان قولنامه اول است. دادگاه با باطل کردن قولنامه دوم، در واقع کل "عقد بیع" (قرارداد فروش) را باطل کرده است، نه فقط یک سند را.
۳. رد دادخواست به دلیل منجز نبودن: اینکه دادگاه بدوی دادخواست استرداد ثمن را به دلیل "منجز نبودن" (یعنی مشخص نبودن خواسته) رد کرده، یک ایراد شکلی و مربوط به نحوه تنظیم دادخواست است، نه یک رای ماهوی. این رای به معنای بی‌حق بودن خریدار نیست. خواهان می‌تواند این ایراد را در مرحله تجدیدنظر یا با ثبت یک دادخواست جدید و شفاف برطرف کند و به صراحت استرداد "مبلغ پانصد هزار تومان ثمن پرداختی بابت قولنامه مورخ سال ۷۱" را درخواست نماید.
نتیجه‌گیری سوال اول: خریدار حق قانونی برای مطالبه اصل ثمن پرداختی (۵۰۰ هزار تومان) را دارد، زیرا معامله باطل شده و پول باید به او بازگردانده شود.

سوال دوم: امکان دریافت ثمن به نرخ روز (با توجه به آگاهی خریدار)
پاسخ کوتاه: خیر، با توجه به اثبات آگاهی خریدار از موقوفه بودن زمین، او نمی‌تواند ثمن را به نرخ روز مطالبه کند و فقط حق دریافت اصل مبلغ پرداختی (همان ۵۰۰ هزار تومان) را دارد.

تحلیل حقوقی و مواد قانونی:
این موضوع یکی از مباحث دقیق حقوقی است که مستقیما به آگاهی یا عدم آگاهی خریدار از عیب معامله بستگی دارد.

۱. ماده ۳۹۱ قانون مدنی: این ماده اساس کار است. طبق این ماده:
"در صورت مستحق‌للغیر درآمدن کل یا بعض از مبیع، بایع باید ثمن مبیع را مسترد دارد و در صورت جهل مشتری به وجود فساد، بایع باید از عهده غرامات وارده بر مشتری نیز برآید."

۲. تفسیر ماده و نقش "غرامات":
* "مستحق‌للغیر درآمدن": یعنی مال فروخته شده متعلق به شخص دیگری (در اینجا موقوفه) بوده است.
* "غرامات": شامل کلیه خساراتی است که به خریدار ناآگاه وارد شده است. مهم‌ترین مصداق این غرامات، کاهش ارزش پول (تورم) است. یعنی دریافت ثمن به نرخ روز، نوعی "غرامت" محسوب می‌شود.
* شرط دریافت غرامات: ماده به صراحت شرط دریافت غرامت را "جهل مشتری" (ناآگاه بودن خریدار) اعلام کرده است.

۳. رای وحدت رویه شماره ۷۳۳ دیوان عالی کشور: این رای که در حکم قانون است، به طور دقیق مشخص کرده که منظور از غرامت در ماده ۳۹۱، شامل کاهش ارزش ثمن نیز می‌شود و فروشنده باید آن را در صورتی که خریدار جاهل بوده، جبران کند.

۴. کاربرد در پرونده شما:
* در پرونده شما یک نکته کلیدی و به نفع شما وجود دارد: دادگاه در رای قبلی رسما آگاهی خریدار از موقوفه بودن زمین را احراز و اعلام کرده است. این رای قطعی شده و "اعتبار امر مختومه" دارد؛ یعنی دیگر نمی‌توان در مورد آگاه یا ناآگاه بودن او بحث کرد.
* چون خریدار "عالم" (آگاه) بوده و نه "جاهل" (ناآگاه)، شرط اصلی ماده ۳۹۱ برای دریافت غرامت را ندارد.
* در نتیجه، او فقط می‌تواند اصل ثمن را پس بگیرد و حق مطالبه خسارت کاهش ارزش پول (ثمن به نرخ روز) را نخواهد داشت