آیا می‌توانم برای کشف مواد اعاده حیثیت کنم؟

با سلام در مواردی امکان پیگیری و مطالبه خسارت هست، موضوع باید بررسی شود.

سلام دوست عزیز 🌷
به اختصار بگویم: «اعاده حیثیت» (به‌معنای پاک‌کردن سوءپیشینه کیفری) اصلا برای شما موضوعی ندارد، چون هیچ حکم محکومیت قطعی علیه‌تان صادر نشده است؛ اما بابت «۱۸ روز بازداشت و چند ماه بی‌جهت تحت وثیقه بودن» حق دارید خسارت مالی و معنوی بخواهید. راه حقوقی شما در دو مسیر خلاصه می‌شود:

۱) مسیر ویژه ی «کمیسیون جبران خسارت بازداشت‌شدگان بی‌گناه»
۲) طرح دعوای مسئولیت مدنی علیه دولت (و در صورت لزوم علیه مقصران مستقیم) در دادگاه عمومی حقوقی.

در ادامه جزئیات هر دو راه، مهلت‌ها، مدارک و مقدار خسارتی که معمولا پرداخت می‌‌شود را آورده‌ام.

─────────────────────────────
۱) آیا هنوز فرصت استفاده از کمیسیون ماده ۲۵۵ دارید؟
─────────────────────────────
قانون آیین دادرسی کیفری ۱۳۹۲
: «هر کس بر اثر اشتباه مقامات قضایی بازداشت شود و سپس بی‌گناه شناخته شود، حق مطالبه خسارت از بیت‌المال دارد.»
: «درخواست جبران باید ظرف شش ماه از ابلاغ رای قطعی بی‌گناهی تقدیم شود.»

➊ اگر رای برائت یا قرار منع تعقیب شما کمتر از ۶ ماه پیش ابلاغ شده باشد → فورا فرم درخواست را به «اداره کل رئیس دادگستری استان» بدهید؛ پرونده به کمیسیون پنج‌نفره می‌رود و تا ۲ ماه نتیجه می‌دهد.
➋ اگر بیشتر از ۶ ماه گذشته است (حالت غالب با توجه به سال ۹۹) ⇒ کمیسیون دیگر به درخواست‌تان رسیدگی نمی‌کند، ولی مسیر دوم (دعوای مسئولیت مدنی) همچنان باز است؛ قانون مسئولیت مدنی مرور زمان ندارد.

مبلغی که کمیسیون می‌پردازد؟
آیین‌نامه اجرایی ۱۳۹۸ هر روز بازداشت غیرموجه × حداقل مزد روزانه کارگران سال وقوع + ضریب ۳ تا ۵ برای خسارت معنوی. برای ۱۸ روز شما رقمی حدود ۱۵ تا ۲۰ میلیون (به نرخ امسال) تصویب می‌شود؛ نه خیلی زیاد ولی ساده و سریع.

─────────────────────────────
۲) دعوای مسئولیت مدنی علیه دولت (و به تبع آن، ضابط یا قاضی مقصر)
─────────────────────────────
مبنای قانونی
• اصل قانون اساسی
• ماده قانون مسئولیت مدنی
• مواد ق.آ.د.ک (در صورت تبعیت از دولت)
• رای وحدت رویه دیوان عالی (سال ۱۴۰۰) – امکان طرح دعوی حقوقی مستقل در دادگاه عمومی.

خواسته و ارکان اثبات
۱) عمل زیان‌بار: بازداشت و وثیقه بی‌جهت بعد از اعتراف واقعی متهم اصلی.
۲) تقصیر مامور/قاضی: صدور قرار وثیقه سنگین بدون دلیل، ادامه بازداشت پس از کشف حقیقت.
۳) رابطه سببیت: اگر وثیقه یا بازداشت موجب محرومیت از درآمد، اخلال در زندگی، لطمه حیثیتی شده باشد (گواهی پزشک، شهادت، اسناد درآمدی).
۴) ضرر:
• مادی: ۱۸ روز حبس × درآمد روزانه، هزینه وکیل، لطمه شغلی.
• معنوی: هتک حیثیت، آزار روحی (ماده ق.م.م و تبصره ماده ق.آ.د.ک).

مرجع صالح: دادگاه عمومی حقوقی مرکز استان یا محل وقوع بازداشت. خوانده: «دولت جمهوری اسلامی ایران به دادرسی خزانه معزی دولت» + در صورت لزوم ماموران یا قاضی مقصر برای رجوع دولت.

مراحل:
۱) جمع مدارک: قرار جلب، قرار وثیقه، گواهی بازداشتگاه، رونوشت رای برائت، سند قولنامه اجاره (اثبات مستاجر بودن)، شهادت شهود، مدارک مالی یا پزشکی.
۲) تقدیم دادخواست: «مطالبه خسارات مادی و معنوی ناشی از بازداشت غیرقانونی به مبلغ … ریال.»
۳) دادگاه ابتدا تقصیر مامور یا قاضی را احراز می‌کند؛ سپس دولت محکوم می‌شود. (دولت می‌تواند بعدا علیه مامور مقصر رجوع کند – ماده ق.م.م).
۴) پس از قطعیت، حکم به خزانه ابلاغ و از محل ردیف «۵–۲۹۰۰۰» پرداخت می‌شود.

مبالغی که دادگاه‌ها تا امروز داده‌اند؟
رویه متغیر است؛ ولی دیده شده بابت هر روز حبس غیرقانونی ۵۰۰ هزار تا ۱ میلیون تومان + خسارت معنوی مقطوع ۳۰ تا ۵۰ میلیون تومان تعیین کنند. عدد دقیق وابسته به استدلال شماست.

─────────────────────────────
۳) امکان شکایت انتظامی یا کیفری از ضابط/قاضی
─────────────────────────────
الف) ضابطان پلیس مبارزه با مواد مخدر
– شکایت انتظامی در «هیات نظارت بر رفتار ضابطان» (ماده ۳۰ ق.آ.د.ک) یا دادسرای نظامی.
– در صورت شکستن قفل، تخریب یا ورود بدون مجوز، می‌توانید به استناد ماده قانون مجازات اسلامی (ورود غیرقانونی به منزل) شکایت کنید.
ب) قاضی تحقیق
– شکایت انتظامی طبق قانون نظارت بر رفتار قضات (مصوب ۱۳۹۰) نزد «دادسرای انتظامی قضات».
اما شرط است: اشتباه فاحش یا تخلف آشکار؛ صرف صدور قرار تامین شدید غالبا «تشخیص قضایی» محسوب می‌شود و کمتر محکومیت انتظامی در‌ پی دارد.

نکته: دنبال خسارت باشید؛ تشکیلات انتظامی قضا معمولا طولانی و کم‌نتیجه است.

─────────────────────────────
۴) چک‌لیست اقدام سریع
─────────────────────────────
□ نسخه قطعی قرار منع تعقیب یا حکم برائت تهیه کنید.
□ اگر هنوز ۶ ماه نشده، فرم درخواست ماده ۲۵۵ را در دفتر خدمات قضایی به نام «رییس کل دادگستری استان …» ثبت کنید.
□ اگر ۶ ماه گذشته یا به مبلغ بیشتری فکر می‌کنید، پیش‌نویس دادخواست حقوقی «مطالبه خسارت» را آماده کنید.
□ مدارک بازداشت، وثیقه، گواهی اشتغال و درآمد را جمع‌آوری کنید.
□ اگر می‌خواهید از ضابطان شکایت کنید، حداکثر ظرف ۳ ماه بعد از اطلاع، در دادسرای نظامی طرح کنید

─────────────────────────────
۵) چند پرسش متداول
۱) «اعاده حیثیت» همان است که گفتید؟
در اصطلاح قانونی اعاده حیثیت مخصوص محکومان است؛ شما بی‌گناه بودید، بنابراین پیشینه شما پاک است. موضوع واقعی شما «جبران خسارت» است.

۲) وثیقه‌ای که دیر پس دادند، خودش خسارت جداگانه دارد؟
بله؛ می‌توانید نرخ متعارف اجاره بها یا سود بانکی مبلغ ۷۰۰ میلیون را برای مدتی که بی‌جهت در گرو دادگستری بوده مطالبه کنید (مستند ماده ق.م.م).

۳) حتما وکیل لازم است؟
الزامی نیست ولی اثبات تقصیر و برآورد خسارت معنوی فنی است؛ وکیل متخصص دعاوی مسئولیت مدنی کمک می‌کند.

─────────────────────────────
جمع‌بندی
• برائت دارید ⇒ جرم ثابت نشده، سابقه‌ای ندارید.
• برای ۱۸ روز بازداشت و ماه‌ها وثیقه اضافه می‌توانید خسارت بگیرید؛ دو راه:
۱) کمیسیون ماده ۲۵۵ (اگر هنوز ۶ ماه نگذشته)، ۲) دادخواست حقوقی مسئولیت مدنی علیه دولت.
• رقم خسارت در کمیسیون کم است؛ در دادگاه حقوقی می‌توانید ارقام بالاتر (مادی + معنوی) بگیرید، گرچه طولانی‌تر است.
• شکایت انتظامی از قاضی معمولا نتیجه مالی ندارد؛ تمرکز بر جبران خسارت عملی‌تر است.

اگر نمونۀ فرم درخواست ماده ۲۵۵ یا متن آماده دادخواست حقوقی خواستید، بگویید تا برایتان آماده کنم. موفق باشید 🌸

سلام، چنین اقدامی نتیجه ای نخواهد داشت.

سلام

به نظر چنین امری بلانتیجه است

با سلام و عرض ادب نتیجه‌ای نخواهد داشت

درود این اقدام نتیجه ای نخواهد داشت

با سلام و عرض ادب
احتمالا بی نتیجه خواهد بود اما مستندات قانونی و توضیحات لازم بدین شرح است:
اگر **پرونده شما مختومه شده** و هیچ محکومیت قطعی نداشته‌اید، نمی‌توانید مستقیم **اعاده حیثیت** کنید، اما می‌توانید:
- **شکایت از ماموران** به دلیل **بازداشت غیرقانونی** (ماده ۵۷۰ قانون مجازات اسلامی).
- **درخواست جبران خسارت** از دولت (ماده ۱۴ قانون مسئولیت مدنی).