وکیل قیومیت فرزند | 3421 وکیل متخصص

فرزندان تا زمانی که به سن بلوغ نرسیده‌اند یا بنا به دلایل دیگر مانند جنون، باید افرادی که طبق قانون واجد صلاحیت هستند، سرپرستی از آن‌ها را بر عهده بگیرند.

زمانی که بحث سرپرستی از فرزندان مطرح می‌شود، اغلب افراد اینگونه تصور می‌کنند که حضانت و قیمومت دو موضوع یکسان است اما حضانت به نگهداری فیزیکی و جسمی از فرزندان مرتبط است و قیمومت در مورد اداره امور محجورین مطرح می‌گردد. 

حضانت به این موضوع اشاره دارد که به واسطه جدا شدن پدر و مادر از هم، باید والدین فرزند از او تحت شرایطی خاص نگهداری کنند اما قیمومت ناظر بر اعمال محجورین است و فردی باید بتواند اداره امور این اشخاص را بر عهده بگیرد. محجورین از طرق مختلف مورد حمایت قرار گرفته‌اند که بدین منظور قانونگذار نهادهایی برای حمایت از محجورین پیش‌بینی کرده است. 

نهادهایی که برای حمایت از محجورین اختصاص پیدا کرده‌اند، شامل ولایت قهری، وصایت و قیمومت است. ولایت قهری مخصوص پدر و جدر پدری است که شرایط خاصی برای آن در قانون در نظر گرفته شده است.

وصایت برای حمایت از محجورین به سمتی که از طرف پدر یا جد پدری برای سرپرستی اولادشان بعد از فوت موصی، به شخصی واگذار می‌شود. قیمومت نیز در صورت فقدان ولی خاص، برای حمایت از محجورین مقرر شده است. 

حضانت نیز یکی از نهادهای حمایت از محجورین است که ناظر به نگهداری جسمی و فیزیکی فرزند است، نه اداره امور مالی و غیر مالی و انجام دادن اعمال حقوقی از جانب محجور. در واقع فرزندی که هنوز به سن بلوغ نرسیده و به عنوان صغیر (محجور) شناخته می‌شود، نیاز به نگهداری و سرپرستی از طرف والدین دارد. 

برای قیمومت فرزند، در صورتی که ولی خاص نباشد، دادگاه فردی را به عنوان قیم انتخاب کرده تا امور محجور را انجام دهد. با توجه به پدر و جد پدری، ولی قهری فرزند محسوب می‌شوند، در صورتی که فوت کنند و برای اداره امور فرزند کسی را تحت عنوان وصیت انتخاب نکرده باشند، در این صورت دادگاه اقدام به نصب قیم می‌کند. برای این امر باید به اداره سرپرستی محل اقامت محجور مراجعه نموده و درخواست نصب قیم را مطرح نمود تا رسیدگی به این موضوع از طریق مراجع قضایی انجام شود. 

با توجه به اهمیت موضوع قیمومیت فرزند، در این مقاله قصد داریم ابتدا به قیمومت بپردازیم و سپس به اهمیت داشتن وکیل در دعاوی مرتبط با قیمومت فرزند، انتخاب افرادی به عنوان قیم و این که بعد از فوت پدر، قیم فرزند چه کسی می‌باشد، اشاره خواهیم نمود. 

قیمومت چیست؟

قیمومت در اصطلاح لغوی به معنی مستقیم، متولی، سرپرست و کسی که متولی امر شخص محجور است، می‌باشد. در اصطلاح حقوقی قیم شخصی است که سرپرستی اشخاص محجور را در شرایط خاص بر عهده دارد.

زمانی بحث قیمت و تعیین قیم مطرح می‌شود که شخصی، ولی خاص مانند پدر و جد پدری نداشته باشد یا در این زمینه وصیت نشده است که بعد از فوت ولی قهری، چه کسی سرپرستی فرزند را بر عهده داشته باشد. 

فرد قیم در صورت نبودن ولی خاص به وسیله دادگاه، برای سرپرستی و اداره امور محجور نصب می‌شود. بنابراین قیمومت وظیفه و سمتی است که از طرف دادگاه به شخصی که قیم نامیده می‌شود، برای سرپرستی و اداره امور محجور، در صورت فقد ولی خاص، واگذار می‌گردد. 

در واقع قیمومت به عنوان نهاد مستقل از حضانت، برای حمایت از اشخاص محجور در جهت اداره امور آن‌ها در قانون تعیین شده است. در صورت فوت پدر و جد پدری، اگر فردی که بتواند سرپرستی فرزند و اداره امور او را بر عهده بگیرد، انتخاب نشده باشد، مرجع قضایی برای چنین اشخاصی قیم تعیین می‌نماید. 

نصب قیم، صرفا اختصاص به صغار و افرادی که به سن بلوغ نرسیده‌اند، ندارد بلکه افرادی هستند که بالغ محسوب می‌شوند، اما به دلیل آن که به لحاظ قانونی مجنون یا سفیه محسوب شده و توانایی در اداره امور خود را ندارند، به همین جهت الزامی است که قیم برای آن‌ها تعیین گردد. 

نصب قیم، به حکم مستقیم قانون نبوده، بلکه در صورت فقد ولی خاص و شرایطی که در قانون عنوان شده است، از طرف دادگاه منصوب می‌شود. پس تا زمانی که پدر و جد پدری یا وصی منصوب از طرف آنان موجود است و از اهلیت لازم برخوردار می‌باشد، دادگاه نمی‌تواند برای محجور قیم انتخاب کند و در صورت اثبات عدم لیاقت یا خیانت پدر و جد پدری، دادگاه ممکن است که ولی قهری را غزل و به جای او قیم نصب کند. 

بنابراین قیمومت سمتی است که در صورت نبود ولی خاص، به حکم دادگاه جهت اداره امور محجور به شخصی که قیم نامیده می‌شود، واگذار می‌گردد. لازم به ذکر است که ولی قهری با قیونت تفاوت دارد و تفاوت اصلی آن‌ها این است که ولی قهری به حکم مستقیم قانون تعیین می‌شوند که همان پدر و جد پدر است. 

موارد نصب قیم مطابق قانون مدنی

افراد محجور بر اساس قانون مدنی به سه دسته کلی تقسیم بندی می‌شوند که عبارتند از: صغار، سفیه، مجنون. فرزندانی که به سن بلوغ نرسیده باشند، از لحاظ قانونی در زمره افراد صغیر محسوب شده و در حالت کلی از شرایط لازم برای اداره امور خود برخوردار نیستند.

معاملاتی که محجورین انجام می‌دهند، در اغلب مواقع باطل و در مواردی نیز غیر نافذ است و طبیعتا امکان اداره کردن اموال و امور غیر مالی خود را ندارند. 

از این حیث باید افرادی که صلاحیت آن‌ها طبق قانون محرز شده باشد، به جای محجورین تصمیمات لازم برای انجام امور آن‌ها را انجام دهند. 

در شرایط عادی، ولایت قهری انجام امور فرزند را بر عهده دارند. در واقع تا زمانی که پدر و جد پدری در قید حیات هستند، امکان تعیین قیم برای فرزندان محجور وجود ندارد، مگر آن که دادگاه عدم صلاحیت آن‌ها در اداره امور محجور را ثابت کند.

تا زمانی که فرزند به سن بلوغ نرسیده باشد یا قانونا محجور است، پدر یا جد پدر اداره امور او را انجام می‌دهند، حال اگر یکی از آن‌ها فوت کند یا فردی به عنوان وصی از طرف ولی قهری برای اداره امور فرزند انتخاب نشده باشد، دادگاه در این زمینه برای نصب قیم ورود پیدا خواهد کرد. 

موارد نصب قیم در ماده 1218 قانون مدنی عنوان شده است که در این بخش قصد داریم به بررسی حالاتی که طبق قانون نیاز است تا برای فرزند، قیم تعیین شود، بپردازیم. بنابراین برای موارد زیر، نصب قیم صورت می‌گیرد: 

1. صغیری که ولی خاص خاص نداشته باشند. 
2. برای افراد مجنون و غیر رشید که جنون یا عدم رشد آن‌ها متصل به زمان صغر آن‌ها بوده و در این صورت ولی خاص نداشته باشند. 
3. برای مجانین و افراد غیر رشید که جنون و یا عدم رشد آن‌ها متصل به زمان صغر نباشد. 

تعیین قیم برای فرزند محجور

تعیین قیم برای فرزند محجور ناظر به سه حالت کلی است:

• حالت اول، زمانی است که فرزند صغیر، پدر یا جد پدری یا وصی منصوب از سوی یکی از آنان را نداشته باشد.
• حالت دوم، ناظر به این است که سفیه بعد از رسیدن به سن بلوغ و رشد، دچار حجر شده باشد اعم از این که پدر یا جد پدری یا وصی منصوب داشته باشد یا نه و سفیهی که سفه او متصل به زمان کودکی بوده و ولی خاصی نداشته باشد. 
• حالت سوم در مورد مجنونی است که پس از رسیدن به سن بلوغ و رشد، دچار جنون شده باشد اعم از این که یکی از اشخاص مذکور وجود داشته باشد یا نه و دیوانه ای جنون او متصل به زمان کودکی بوده و ولی خاص نداشته باشد. در کلیه موارد مزبور، تعیین قیم الزامی است که از طریق دادگاه این موضوع انجام می‌شود. 

در حالت اول، اگر فرزند صغیر ولی خاص داشته باشد یا فردی از طرف ولی قهری برای سرپرستی از امور فرزند وصیت شده باشد، نیازی به تعیین قیم ندارد. همچنین این موضوع درباره شرایطی که حجر به زمان کودکی ارتباطی نداشته باشد نیز صادق است.

در شرایطی که فرزند بعد از آن که به سن بلوغ می‌رسد، دچار حجر مانند جنون یا سفیه شود، با وجود داشتن ولی خاص باید نصب قیم صورت گیرد. در این حالت، ولی قهری (پدر و جد پدری) قیم فرزند می‌شوند و نیازی به تعیین فردی به عنوان قیم به جز ولی قهری نیست. 

بنابراین اگر کودکی قبل از بلوغ مجنون باشد یا در زمان رسیدن به سن بلوغ، رشد او احراز نشده باشد، در صورت داشتن ولی خاص، ولایت او بعد از بلوغ نیز ادامه می‌یابد. در واقع دلیلی ندارد که ولایت کسی که عضو خانواده و نسبت به محجور است، فقط به دلیل رسیدن محجور به سن بلوغ، خاتمه یابد. 

تعیین قیمومت فرزند توسط دادگاه

به طور کلی زمانی نوبت به تعیین قیم از طرف دادگاه می‌رسد که محجور ولی خاص نداشته باشد که در این صورت باید قیم از طرف محکمه انتخاب شود. همانطور که در بخش قبل به آن اشاره کردیم، فرزند صغیری که ولی خاص نداشته یا حجر فرزند به دوران کودکی متصل بوده و در صورت نبود ولی خاص، فردی که دارای صلاحیت قانونی است، به عنوان قیم فرزند انتخاب می‌گردد. 

در این شرایط دادگاه، به طور معمول فردی که رابطه نزدیک‌تری با محجور را دارد، به عنوان قیم تعیین می‌کند که عموما مادر در این زمینه انتخاب می‌شود.

در واقع ممکن است که فرزند در دوران کودکی به دلایل، ولی خاص نداشته باشد یا بعد از آن که به سن بلوغ رسید، محجوریت او اتصال به دوران قبل از کودکی داشته باشد و باز هم در این شرایط پدر یا جد پدری نباشند، دادگاه تعیین کننده سمت قیمومت فرزند خواهد بود. 

حالت دیگری که تعیین قیمومت توسط دادگاه انجام می‌شود، این است که حجر فرد مانند جنون و سفیه، ارتباطی به دوان کودکی و صغر فرزند نداشته و بعد از سن بلوغ دچار محجوریت شده باشد. چنین فردی که بعد از سن بلوغ، دچار حجر می‌شود، با فرض داشتن ولی خاص و در صورت زنده بودن آن‌ها، پدر به عنوان سمت قیمومت فرزند به شمار می‌رود.

در صورت فوت پدر، دادگاه خویشاوندان فرزند مانند پدر بزرگ را به عنوان قیم انتخاب می‌نماید. 

بنابراین دادگاه زمانی به مسئله قیمومت فرزند ورود پیدا می‌کند که پدر و جد پدری فرزند فوت کرده و فردی از طرف پدر و جد پدری به عنوان قیم فرزند انتخاب نشده باشد. 

وکیل برای نصب قیم

برای نصب قیم وجود وکیل می‌تواند باعث تسریع در پرونده گردد. در شرایطی که قانونا باید برای فرزند قیم تعیین شود، بهتر است که ذی‌نفعان اقدام به اخذ وکیل کنند. فرزند صغیری که پدر و جد پدری او فوت کرده یا به دلایل خاص نداشته باشد، باید با کمک وکیل دادگستری بتوان برای او قیم تعیین کرد. 

بر همین اساس، وکیل با توجه به دانش حقوقی و تجربیات خود، مراحل نصب قیم برای فرزند را از طریق دادگاه انجام می‌دهد که البته ابتدا باید با مراجعه به اداره سرپرستی، درخواست نصب قیم را مطرح کرد.

به موجب ماده 1219 قانون مدنی، برای تعیین قیم لازم است که مراتب به اطلاع دادستان رسانده و تقاضا شود که اقدامات لازم جهت نصب قیم برای فرزند انجام شود. 

ارائه تقاضا نامه به دادستان برای نصب قیم می‌تواند از طریق وکیل انجام شود. با توجه به این که پروسه درخواست تعیین قیم برای فرزند طولانی است و باید فرآیند مربوطه به درستی انجام شود، به وجود وکیل در این زمینه احتیاج است. 

در واقع اگر فرزند ولی خاص نداشته باشد، مادر او می‌تواند طی کردن فرآیند نصب قیم را بر عهده وکیل دادگستری قرار دهد و به نوعی با مراجعه به وکیل مجرب، تقاضا کند که وکالت در پرونده قیمومت فرزند را بر عهده بگیرد. 

وکیل برای عزل قیم

همانطور که برای نصب و تعیین قیم، نیاز به وجود وکیل است، برای عزل قیم نیز وکیل کارایی دارد. موارد عزل قیم در ماده 1231 قانون مدنی مورد بررسی قرار گرفته است که وکیل به استناد موارد قانونی مزبور می‌تواند تقاضای عزل قیم را به دادگاه بدهد. 

در مورد عزل قیمومت فرزند، لازم است که وکیل قیمومیت فرزند عدم صلاحیت قانونی او را با ارائه مدارک لازم به دادگاه ثابت کند تا در این صورت فرد دیگری که دارای صلاحیت است، به عنوان قیم فرزند انتخاب گردد. 

اگر فردی که از طرف دادگاه به عنوان قیم فرزند منصوب شده باشد اما با گذشت زمان رفتارهایی از او سر زند که منجر به عدم صلاحیت اخلاقی او گردد، وکیل باید مستنداتی را در اختیار دادگاه قرار دهد تا در نهایت فرد انتخاب شده به عنوان قیم، از این سمت عزل شود. 

انتخاب وکیل متخصص امور قیمومت در بنیاد وکلا

وکیل متخصص در امور قیمومت به دلایل مختلف می‌تواند به نتیجه بخش بودن روند رسیدگی به پرونده کمک کند. وکلای متخصص در دعاوی قیمومت و حتی حضانت، از این توانایی برخوردار هستند که راهکارهای مناسبی را به موکلین ارائه دهند. 

با توجه به این که طرح دعاوی مرتبط با قیمومت، دارای اهمیت بالا بوده و انجام فرآیند قانونی آن نیازمند برخورداری از دانش حقوقی بالا است، همواره به موکلین توصیه می‌شود که حتی الامکان برای داشتن وکیل اقدامات لازم را انجام دهند. 

انتخاب وکیل ماهر و کاربلد یکی از مهم‌ترین وظایف هر موکلی محسوب می‌شود که در هر صورت اگر به دنبال وکیل متخصص در امور قیمومت هستید، می‌توانید مجموعه بنیاد وکلا در این زمینه انتخاب کنید. انتخاب این مجموعه برای متقاضیانی که قصد داشتن وکیل را در پرونده قیمومت دارند، می‌تواند بسیار مفید و پرکاربرد باشد. 

با توجه به این که در بنیاد وکلا، مجرب‌ترین وکلای دادگستری در حال فعالیت در امر وکالت در انواع دعاوی حقوقی و کیفری هستند، می‌تواند برای موکلینی که در جستجوی وکیل با سابقه و متخصص در دعاوی قیمومت فرزند هستند، گزینه مطلوبی باشد. 

جهت انتخاب وکیل متخصص در امور قیمومت فرزندان، کافیست با مشاوره حقوقی قیمومیت فرزند ما در ارتباط باشید تا راهنمایی‌های لازم در این زمینه در اختیارتان قرار گیرد و بتوانید در طرح این نوع دعوا با وکیل مجرب و کاربلد در ارتباط باشید.