وکیل فرزند خواندگی | 3685 وکیل متخصص

در جامعه ما کودکان زیادی هستند که از سرپرستی مادر و پدر محروم هستند و در این صورت سازمآن‌های ذی‌ربط نظیر سازمان بهزیستی مسئولیت نگهداری از این افراد را بر عهده می‌گیرد. نبود سرپرستی قانونی برای کودکان دلایل مختلفی دارد و ممکن است که پدر و مادر طفل فوت نموده و در این شرایط امکان شناسایی جد پدری و مادری طفل وجود نداشته باشد. 

اما در مواردی نادر شاهد آن هستیم که والدین اقدام به رها کردن فرزند خود نموده و به دلایلی مانند عدم توانایی مالی در بزرگ کردن بچه، او را تحویل بهزیستی می‌دهند. شرعا و قانونا، تا زمانی که پدر و مادر طفل زنده هستند، کسی نمی‌تواند وظیفه نگهداری از کودک را بر عهده بگیرد، مگر آن که نداشتن صلاحیت والدین در مواظبت از طفل برای دادگاه محرز شود. در این صورت جد پدری در صورت زنده بودن، سرپرستی طفل را بر عهده گرفته و در صورت نبود آن‌ها، جد مادری در این زمینه واجد صلاحیت خواهند بود. 

کودکانی که پدر و مادر خود را از دست داده اند و به نوعی وضعیت سرپرست قانونی آن‌ها مشخص نیست، باید ارگان‌های ذی‌ربط و افراد دارای تمکن مالی، حضانت این افراد را عهده دار شوند. کودک در هر سنی که باشد، نیازمند نیازهای عاطفی و روحی است و این نیازها از طریق پدر و مادر تامین می‌شوند. هر فردی در سنین کودکی، نیازهای خاصی دارد که تامین کننده آن، والدین طفل می‌باشند. 

هرچند که سازمان بهزیستی، از کودکان بی سرپرست حمایت می‌کند، اما باز هم احدی نمی‌تواند جای والدین آن‌ها را پر کند. متاسفانه در جامعه ما، دیدگاه مناسبی نسبت به کودکان بی سرپرست و بد سرپرست وجود ندارد و این دسته از افراد نیز مانند سایر کودکان نیاز به زندگی آرام و بی‌دغدغه دارند.

در واقع حق هر کودکی است که شرایط زندگی مناسب و بدون خطر داشته باشد و در شرایطی نیز شاهد آن هستیم که طفل به دلایلی فاقد سرپرست شده و باید افراد دیگر نگهداری از آن‌ها را بر عهده بگیرند. 

یکی از روش‌های قانونی که برای کودکان فاقد سرپرست و بد سرپرست تعیین شده است، فرزند خواندگی است. در این روش، کودک بی‌سرپرست نیز مانند سایر کودکان می‌تواند در کنار والدین خود(والدینی که قانونا و شرعا متعلق به کودک نیستند) زندگی راحت و آرامی را تجربه کنند. 

فرزند خواندگی در واقع شرایطی است که خانواده‌های متقاضی، در صورت نداشتن فرزند و یا حتی در صورتی که فرزند داشته باشند، سرپرستی فرزندان دیگر را بر عهده بگیرند. زن و شوهرهایی که به دلایلی، امکان بچه دار شدن را ندارند، جزو افرادی هستند که عموما برای فرزند خواندگی اقدام می‌کنند. 

در قانون شرایطی برای فرزند خواندگی عنوان شده است که متقاضیان باید از شرایط ذکر شده برخوردار باشند. برای سازمان بهزیستی این موضوع بسیار مهم است که افراد متقاضی فرزند خواندگی، از شرایط مالی و اقتصادی در وضعیت مناسبی قرار داشته تا بتوانند به خوبی از عهده نگهداری کودک برآیند.

بنابراین افرادی که برای فرزند خواندگی درخواست می‌دهند، ابتدا وضعیت آن‌ها مورد بررسی قرار گرفته و در صورت واجد شرایط بودن، می‌توانند حضانت کودکان فاقد سرپرست را بر عهده بگیرند. 

فرزند خواندگی چیست؟

فرزند خواندگی اصطلاحی آشنا برای بسیاری از افراد خصوصا اشخاصی که در این زمینه اقدامات قانونی را انجام داده‌اند، می‌باشد اما در هر صورت در این بخش قصد داریم به تعریفی که از فرزند خواندگی شده و سایر مسائل مرتبط با این موضوع آشنا شویم. 

طبق تعریف ارائه شده از سازمان بهزیستی، فرزند خواندگی عبارت است از اعطای سرپرستی کودکان بدون سرپرست شناخته شده تحت سرپرستی سازمان بهزیستی به خانواده‌های متقاضی که واجد شرایط قانون جاری از کودکان بی‌سرپرست باشند. اصطلاح فرزند خواندگی را می‌توان برای کودکان بی‌سرپرست در نظر گرفت و قاعدتا برای سایر کودکان نمی‌توان چنین شرایطی را در نظر گرفت. 

سازمان بهزیستی در ایران به عنوان اصلی‌ترین نهاد نگهداری و سرپرستی از کودکان فاقد سرپرست است و برای ارائه درخواست فرزند خواندگی باید به این سازمان مراجعه نمود. تجربه ثابت کرده است که زوجینی که امکان فرزند دار شدن را ندارند، به عنوان متقاضیان اصلی فرزند خواندگی هستند. البته نداشتن فرزند دلیل موجه و قانونی برای ارائه درخواست فرزند خواندگی نیست اما در هر صورت زن و شوهری که امکان بچه دار شدن ندارند، نسبت به سایر متقاضیان در اولویت ثبت درخواست‌های فرزند خواندگی هستند. 

کودکان بدون سرپرست، در صورتی که تحت سرپرستی والدین دیگر قرار گیرند، در اصطلاح به فرزند خواندگی این افراد در می‌آیند. در واقع اشخاص متقاضی، کودکان بدون سرپرست را به عنوان فرزندخوانده قبول می‌کنند و برای همیشه از آن‌ها مراقبت می‌کنند. فرزند خواندگی مدت زمان مشخصی ندارد و کودکان برای همیشه تحت سرپرستی والدین دیگر قرار می‌گیرند. 

در بحث فرزند خواندگی، زن و مردی که کودک فاقد سرپرست را به عنوان فرزند خوانده خود معرفی می‌کنند، قانونا و شرعا پدر و مادر واقعی طفل نیستند و بر اساس درخواستی که ارائه داده و از شرایط قانونی برخوردار بوده‌اند، کودک را تحت سرپرستی خود قرار می‌دهند. 

به عبارت دیگر، کودک به عنوان فرزندخوانده متقاضی محسوب می‌شود نه فرزند واقعی آن‌ها. در بحث فرزند خواندگی، رابطه پدری و فرزند و همچنین مادری و فرزندی برقرار است، اما به لحاظ قانونی شرایط مربوط به این روابط نسبت به روابط بین پدر و مادر با فرزند واقعی آن‌ها ممکن است که متفاوت باشد. 

در بسیاری از مواقع، کودک با رسیدن به سن بلوغ و حتی رشد، متوجه این موضوع می‌شوند که زن و مردی که طی این چند سال از او نگهداری کرده‌اند، پدر و مادر واقعی او نبوده و به عنوان فرزند خوانده وی را قبول کرده‌اند. در این زمینه که فرزند بعد از مطلع شدن از این موضوع، قصد ادامه زندگی با افراد تحت تکفل را دارد یا تمایل به زندگی مستقل خواهد داشت، به اختیار او بستگی دارد، زیرا قانونا فرزند به سن بلوغ رسیده و نمی‌توان مقررات مربوط به حضانت را برای او در نظر گرفت. 

رابطه بین حضانت و فرزند خواندگی

این که بین فرزند خواندگی و حضانت رابطه‌ای وجود دارد یا خیر، از جهاتی می‌توان گفت که این دو موضوع ارتباط مستقیمی با یکدیگر دارند اما از بعد دیگری که به این موضوع نگاه می‌کنیم، می‌توان گفت که نمی‌توان گفت که رابطه ای بین آن‌ها وجود ندارد. 

حضانت موضوعی است که به بحث سرپرستی از فرزندان بعد از جدایی والدین اشاره دارد اما فرزند خواندگی در ارتباط با سرپرستی از کودکان بدون سرپرست است. هر دو موضوع به سرپرستی اشاره دارند اما با این تفاوت که حضانت اختصاص به پدر و مادر واقعی کودک می‌باشد و فرزند خواندگی در خصوص شرایطی است که طفل، سرپرست مشخصی نداشته و افراد دیگر در این زمینه برای نگهداری از او اقدام می‌کنند. 

جدایی والدین از هم باعث می‌شود تا بحث حضانت از فرزندان مطرح شود و افرادی که از طفل سرپرستی می‌کنند، والدین واقعی او هستند. در مورد فرزند خواندگی، زن و شوهری که توانایی فرزند دار شدن را ندارند، برای سرپرستی از کودکانی که وضعیت نگهداری و سرپرستی آن‌ها نامعلوم است، اقدام می‌کنند. 

حضانت و فرزند خواندگی، هردو به موضوع سرپرستی اشاره دارند، اما حضانت در ارتباط با والدین قانونی کودک است و فرزند خواندگی به شرایط نگهداری از کودکان بی سرپرست اشاره می‌کند. در خصوص بحث حضانت، قانونگذار عنوان می‌کند که مادر تا هفت سالگی و پدر تا سن بلوغ وظیفه حضانت از فرزندان را بر عهده دارد. در صورتی که قانون در مورد فرزند خواندگی چنین مسائلی را عنوان نمی‌کند و طبیعتا نمی‌توان حضانت را با فرزند خواندگی در یک راستا با یکدیگر مقایسه نمود. 

در واقع می‌توان گفت که اصطلاح لغوی حضانت یعنی سرپرستی را می‌توان در موضوع فرزند خواندگی نیز استفاده کرد اما امکان به کارگیری مفهوم حقوقی حضانت در مورد فرزند خواندگی کارایی ندارد.

افرادی که برای فرزند خواندگی اقدام می‌کنند، کودکان فاقد سرپرست را تحت حضانت خود قرار می‌دهند اما منظور از از حضانت در اینجا همان سرپرستی است و مفهومی جدای از حضانت بعد از طلاق و به نوعی سرپرستی از فرزندان توسط والدین بعد از جدایی دارد. 

شرایط قانونی برای ارائه درخواست فرزند خواندگی

فرزند دار شدن آرزوی هر والدینی محسوب می‌شود و هر زن و شوهری قصد دارند که روزی صاحب فرزند شوند. یکی از اهداف ازدواج، این است که زوجین به واسطه ثمره رابطه زوجیت، فرزندی را به دنیا آورند. زن و شوهر ممکن است که به دلایلی در اوایل ازدواج نتوانند صاحب فرزند شوند و در این صورت بهتر است که دوره‌های درمان را طی کنند. 

علل اصلی بچه دار نشدن در بین زوجین، مشکلات جنسی است که این مشکل ممکن است از طرف زن یا مرد باشد. در این شرایط، زوجین مراحل درمان را طی می‌کنند و اگر به این نتیجه برسند که دیگر نمی‌توانند برای مدت مشخصی یا دائما صاحب فرزند شوند، باید از روش‌های دیگر اقدام کنند. 

زن و شوهرهایی که به دلایل مختلف، نمی‌توانند بچه دار شوند، به فکر بر عهده گرفتن سرپرستی کودکانی که سرپرست مشخصی نداشته و تحت نظر سازمان بهزیستی هستند، می‌افتند. در این صورت برای آن که بتوانند از این کودکان نگهداری کنند و به نوعی آن‌ها را به عنوان فرزندخوانده قبول نمایند، باید یک سری شرایط داشته باشد. 

در واقع برای ارائه درخواست فرزند خواندگی، شرایطی در قانون عنوان شده است که افراد تقاضا کننده می‌بایست مشمول این شرایط قرار گیرند. حال در ارتباط با این موضوع که چه کسانی می‌توانند برای درخواست فرزند خواندگی اقدام کنند، باید به قانون حمایت از کودکان بی سرپرست و بدسرپرست رجوع کرد. این قانون ضوابط کلی افراد واجد صلاحیت برای ثبت درخواست فرزند خواندگی را اعلام کرده است. 

به موجب ماده 5 قانون حمایت از کودکان بی‌سرپرست و بد سرپرست، افراد زیر این امکان را دارند که سرپرستی کودکان و نوجوانان مشمول این قانون را از سازمان بهزیستی تقاضا نمایند: 

• الف) زن و شوهری که پنج سال از تاریخ ازدواج آنان گذشته باشد و از این ازدواج صاحب فرزند نشده باشند، مشروط به این که حداقل یکی از آنان بیش از سی سال داشته باشند. 
• ب) زن و شوهر دارای فرزند مشروط بر این که حداقل یکی از آنان بیش از سی سال سن داشته باشد. 
• ج) دختران و زنان بدون شوهر، در صورتی که حداقل سی سال سن داشته باشند، منحصرا حق سرپرستی اناث را خواهند داشت. 

افراد مزبور قانونا می‌توانند برای درخواست فرزند خواندگی اقدام کنند. افراد متقاضی در صورتی که از شرایط مزبور برخوردار نباشند، نمی‌توانند تقاضای فرزند خواندگی داشته باشند. 

در مورد زن و شوهری که حداقل سی سال سن داشته و در طول دوران زندگی مشترک نتوانستند بچه دار شوند، اگر گواهی از پزشکی قانونی در این زمینه داشته باشند، از برخورداری از شرط پنج سال معاف خواهند بود. در این شرایط که زوجین گواهی پزشکی قانونی را ارائه کنند، حتی اگر از طول دوران زندگی آن‌ها کمتر از پنج سال گذشته باشد نیز می‌تواند درخواست فرزند خواندگی نیز بدهند. 

در مورد تقاضا کردن برای سرپرستی از کودکان بی‌سرپرست، صرفا برای متقاضیان بدون فرزند نیست و حتی زن و شوهری که دارای فرزند باشند، مشروط بر این که یکی از آن‌ها حداقل سی سال سن داشته باشند، می‌توانند برای ارائه درخواست فرزند خواندگی اقدام کنند. 

همچنین ارائه چنین درخواستی از طرف دختران مجرد نیز می‌تواند انجام می‌شود اما با شرط داشتن حداقل 30 سال سن آن هم فقط می‌توانند سرپرستی از کودکان دختر را بر عهده بگیرند. در واقع تقاضا کردن برای فرزند خواندگی پسر از طرف دختران مجرد امکان پذیر نیست و فقط می‌توانند برای سرپرستی دختران بدون سرپرست اقدام کنند. 

وکیل برای ثبت درخواست فرزند خواندگی

ثبت درخواست فرزند خواندگی، مراحل پیچیده و پروسه نسبتا طولانی دارد که متقاضیان در این زمینه بهتر است که با وکیل متخصص در این امور مشورت بگیرند. 

در صورتی که متقاضی ارائه درخواست فرزند خواندگی هستید، می‌توانید انجام این امور را بر عهده وکیل قرار دهید یا با یک مشاوره حقوقی فرزند خواندگی مشورت نمایید. در این صورت دیگر نیازی به طی کردن فرآیند قانونی از طرف متقاضیان نیست و وکیل به درستی مراحل مربوطه را انجام می‌دهد. 

برای ثبت درخواست فرزند خواندگی، باید از شرایط لازم برخوردار باشید( شرایط ذکر شده در ماده 5 قانون حمایت از کودکان بی‌سرپرست و بد سرپرست) که در صورت واجد شرایط بودن، می‌بایست به سامانه فرزند خواندگی که مربوط به سازمان بهزیستی است، مراجعه کنید. 

به منظور ثبت درخواست فرزند خواندگی باید مدارک لازم را تهیه کنید که وکیل در این زمینه می‌تواند اقدام به تهیه کردن این مدارک کند. مدارک مربوطه باید در سامانه به ثبت برسند. بعد از انجام مراحل تعیین شده درخواست فرزند خواندگی، به درخواست‌های انجام شده رسیدگی می‌شود و در زمان خاصی، نتایج مورد نظر به اطلاع افراد متقاضی می‌رسد. 

انتخاب وکیل فرزند خواندگی در بنیاد وکلا

برای داشتن وکیل متخصص و مجرب در امور فرزند خواندگی، به شما پیشنهاد می‌کنیم که مجموعه بنیاد وکلا را برای این کار انتخاب کنید. وکلا این مجموعه دارای تخصص و سابقه بالا در امور فرزند خواندگی هستند و می‌توانند به تمامی متقاضیان در این زمینه کمک کنند. 

اگر جز آن دسته از افرادی هستید که قصد دارید سرپرستی از کودکان بی‌سرپرست را بر عهده بگیرید، اما از نحوه مراحل آن آشنایی کافی را ندارید، کافیست به سایت بنیاد وکلا مراجعه کرده و با وکلا فعال در این زمینه گفتگو کنید. 

ارائه خدمات حقوقی بنیاد وکلا به صورت 24 ساعته است و می‌توانید با شرایط مناسب از این خدمات نهایت استفاده را داشته باشید. در هر صورت برای انتخاب وکیل فرزند خواندگی کاربلد در زمینه فرزند خواندگی با کارشناسان ما در ارتباط باشید تا در این زمینه بهتر شما را راهنمایی کنند.