لطفاً اتصال اینترنت خود را بررسی کنید.
شما می‌توانید درخواست ارزیابی حقوقی خود را بطور مستقیم برای ارسال کنید و در کوتاهترین زمان ممکن از ایشان پاسخ بگیرید.
با سلام. افرادی که در رودخانه‌های فصلی و بیابان‌ها سنگ قیمتی جست‌وجو می‌کنند از لحاظ حقوقی و یا کیفری چگونه است؟ صرف پیدا کردن یک سنگ قیمتی محدودیتی دارد؟ چنانچه کسی سنگ پیدا کرد به چه نهادی باید گزارش کند؟
پیدا کردن سنگ‌های قیمتی در رودخانه‌ها و بیابان‌ها تحت شرایط خاصی می‌تواند موضوعی حقوقی و قانونی باشد. مطابق با قوانین مربوط به منابع طبیعی و معادن، بهره‌برداری از منابع طبیعی و معادن نیاز به مجوز رسمی از سوی نهادهای مربوطه دارد.
صرف پیدا کردن و برداشتن سنگ‌های قیمتی بدون مجوز، ممکن است به عنوان تخلف محسوب شود و تحت پیگرد قانونی قرار گیرد. قانون معادن ایران بهره‌برداری از معادن و منابع طبیعی را تحت شرایط خاص و با داشتن مجوز قانونی مجاز می‌داند.
در صورتی که فردی سنگ قیمتی پیدا کند، بهتر است این موضوع را به سازمان صنایع و معادن یا نهادهای مربوط به منابع طبیعی گزارش دهد تا از عواقب قانونی احتمالی جلوگیری شود.
با سلام ،اگر پس از یافتن سنگ آن را به میراث فرهنگی تحویل دهید مرتکب جرمی نشده اید.
با سلام و عرض ادب ،چنانچه سنگ را بیابید و به سازمان میراث فرهنگی تسلیم نمایید، مرتکب جرمی نشدید
سلام، بهتر است به سازمان میراث و گردشگری تحویل دهید تا از عواقب قانونی احتمالی جلوگیری شود.
با سلام، پیدا کردن سنگ‌های قیمتی در رودخانه‌ها و بیابان‌ها تحت شرایط خاصی می‌تواند جرم محسوب شود.
با سلام
چنانچه سنگ را بیابید و به سازمان میراث فرهنگی تسلیم نمایید مرتکب جرم نشده اید.
سلام، وقت بخیر درصورتی که یافت کنید وبه سازمان میراث فرهنگی تحویل ندهید جرم می باشد.
سلام وقت بخیر
────────────────────────────
۱) اصل مالکیت معادن و سنگ‌های قیمتی
────────────────────────────
قانون اساسی (اصول ۴۵ و ۴۴) و «قانون معادن» (مصوب ۱۳۷۷ با اصلاحات ۱۳۹۰) صریحا می‌گویند:
• «کلیه معادن ـ اعم از سطحی یا تحت‌الارضی ـ جزء انفال و در مالکیت حکومت است؛
فرقی نمی‌کند که در زمین دولتی، بیابان، بستر رودخانه یا حتی ملک خصوصی قرار داشته باشد.»
به بیان ساده، یاقوت، عقیق، اوپال، سنگ‌های نادر ژئودی و … همگی «معدنی» تلقی می‌شوند و ملک دولت‌اند، نه پیدا‌کننده.
────────────────────────────
۲) آیا «گردآوری اتفاقی» جرم است؟
────────────────────────────
قانون معادن سنگ‌های قیمتی را در «گروه ۲ یا ۳» طبقه‌بندی می‌کند؛ برداشت هر مقدار، حتی با بیل و کلنگ، «بهره‌برداری» یا دست‌کم «采 نمونه‌برداری» به‌حساب می‌آید و نیازمند مجوز است.
ماده ۱۹ قانون معادن:
«هر کس بدون پروانه، مبادرت به اکتشاف یا استخراج نماید… علاوه بر ضبط مواد برداشت‌شده، به جزای نقدی معادل یک تا پنج برابر ارزش مواد و در صورت تکرار، حبس از شش ماه تا سه سال محکوم می‌شود.»
تبصره: در عمل، اگر شخصی چند قطعه کوچک برای کلکسیون شخصی بردارد احتمال تعقیب بسیار ناچیز است، اما از نگاه قانون همچنان «برداشت بدون پروانه» محسوب می‌شود.
────────────────────────────
۳) بستر رودخانه‌ها چه وضعیتی دارد؟
────────────────────────────
به‌جز قانون معادن، ماده ۴۵ قانون توزیع عادلانه آب (۱۳۶۱) نیز هرگونه «برداشت مصالح یا سنگ» از بستر و حریم رودخانه را منوط به
مجوز وزارت نیرو (شرکت آب منطقه‌ای) کرده است؛ لذا حتی اگر سنگ، قیمتی نباشد، بدون مجوز مرتکب تخلف می‌شوید و ابزار و ماشین‌آلات می‌تواند توقیف شود.
────────────────────────────
۴) اگر سنگ قیمتی پیدا کردیم چه کنیم؟
────────────────────────────
دو مسیر قانونی دارید:
۱) «گزارش کشف ماده معدنی»
• ظرف ۱۰ روز به اداره صنعت، معدن و تجارت استان (سامانه کاداستر معدن) اعلام کنید.
• بعد از ثبت مختصات و ارزیابی اولیه، اگر ماده‌ی معدنی تایید شود، شما به عنوان «کاشف» در اخذ پروانه اکتشاف اولویت دارید (ماده ۶ قانون معادن).
• باید حداکثر ظرف ۶ ماه درخواست پروانه اکتشاف بدهید و تعهدات مالی (وثیقه، حقوق دولتی) را انجام دهید؛ وگرنه حق تقدم از بین می‌رود.
۲) واگذاری موضوع به دولت
• می‌توانید به همان اداره صنعت یا سازمان منابع طبیعی «نامه اعلام کشف» بدهید و هیچ حقی را دنبال نکنید. بعدا اگر بهره‌برداری شد، طبق ماده ۷ قانون معادن حداکثر تا ۵٪ از حقوق دولتی معدن به عنوان «حق‌الکشف» به شما پرداخت می‌شود.
هیچ الزام قانونی برای تحویل فوری سنگ یافته‌شده وجود ندارد، اما نگه داشتن یا فروش آن بدون مجوز معدن، مستند به ماده ۱۹ جرم است.
────────────────────────────
۵) اگر زمین، ملک خصوصی باشد؟
────────────────────────────
• معادن موجود در املاک شخصی نیز تحت مالکیت دولت‌اند. مالک زمین تنها در اخذ پروانه، «حق تقدم» دارد.
• اگر شخصی بدون اطلاع مالک در زمین وی جست‌وجو کند، علاوه بر جرم معدن، مرتکب «ورود غیرمجاز به ملک» (ماده ۶۹۰ ق.م.ا) هم می‌شود.
────────────────────────────
۶) مجوزهای عملی برای «کلکسیون یا تحقیق»
────────────────────────────
الف) «پروانه برداشت محدود»
سازمان صنعت، معدن و تجارت می‌تواند برای دانشگاه‌ها، پژوهشگران یا کلکسیونرها مجوز برداشت نمونه تا سقف مشخص (مثلا ۵ یا ۱۰ کیلوگرم) بدهد.
ب) نامه پژوهشی از دانشگاه یا موزه طبیعی ضمیمه کنید؛ معمولا ظرف دو هفته صادر می‌شود و هزینه‌اش ناچیز است.
────────────────────────────
۷) فروش، صدور یا حمل سنگ قیمتی
────────────────────────────
• خرید و فروش سنگ معدنی فاقد پروانه، «خرید و فروش مال حاصله از جرم» تلقی می‌شود و قابل تعقیب است (ماده ۲ قانون تشدید).
• گمرک نیز برای خروج هرگونه سنگ قیمتی (خام یا تراش‌خورده) گواهی مبدا معدن یا فاکتور دارای کداظهاری سامانه معدن را مطالبه می‌کند. در غیراین‌صورت، توقیف و تحویل مقام قضایی می‌کند.
────────────────────────────
۸) خلاصه‌ی کاربردی
────────────────────────────
۱. از نظر قانون، «پیدا کردن» = «اکتشاف» است و بدون پروانه ممنوع.
۲. اگر سنگی پیدا کردید و می‌خواهید قانونی عمل کنید: ظرف ۱۰ روز کشف را به اداره صنعت، معدن و تجارت اعلام و درخواست پروانه اکتشاف بدهید؛ یا حق‌الکشف را مطالبه کنید.
۳. برداشت از بستر رودخانه دو مجوز لازم دارد: وزارت نیرو + وزارت صمت.
۴. نگه‌داری یا فروش سنگ بدون مجوز مشمول ماده ۱۹ قانون معادن (جزای نقدی تا ۵ برابر ارزش و در تکرار حبس) و ضبط سنگ می‌شود.
۵. برای تحقیقات دانشگاهی یا کلکسیون شخصی، می‌توان «مجوز برداشت محدود» گرفت؛ بدون آن هم در عمل ممکن است مزاحمت قضایی ایجاد نشود، اما ریسک قانونی همچنان هست.
اگر قصد فعالیت جدی دارید، از همان ابتدا مسیر رسمی سامانه کاداستر معدن را بروید تا بعدا دچار اتهام استخراج غیرمجاز نشوید. موفق باشید 🌱
