ثبت علامت تجاری - ثبت برندشرکت ها

نقض حقوق مالکیت فکری هنرمندان از سوی اپراتورهای تلفن همراه در قالب آهنگ پیشواز

    در حقوق ایران، هنگامی که یک اثر فکری (ادبی هنری) خلق می شود، به محض آفریده شدن، نه تنها مورد حمایت قرار می گیرد، بلکه از هرگونه آسیب و نقض احتمالی در امان می ماند و حالت پیشگیرانه نیز دارد. به موجب قوانین و اصول بدیهی حقوق مالکیت فکری، چنانچه آن اثر به‌صورت غیرمجاز مورد بهره برداری قرار گیرد، قانون از شخص ذی نفع (مؤلف یا ذی حق) حمایت می نماید. یکی از مصادیق نوظهوری که منجر به نقض حق مؤلف می گردد، سیستم آهنگ پیشواز اپراتورهای تلفن همراه می باشد.

اپراتور های تلفن همراه در راستای گسترش تکنولوژی و دامنه خدماتی خود اقدام به راه‌اندازی سیستم جدیدی تحت عنوان آهنگ پیشواز کرده اند که به موجب آن، به جای صدای زنگ، صدای موسیقی دلخواه شخص مصرف کننده پخش می گردد؛ از رهگذر این سیستم، در فرض آنکه بدون اذن و توافق با صاحب اثر استفاده می شودگاهی اوقات به حقوق مادی و معنوی پدیدآورندگان آثار صوتی، آسیب وارد می گردد، که در  پژوهش حاضر،  با استفاده از رویکرد توصیفی‌تحلیلی به این مهم پرداخته خواهد شد.

اوایل سال ۱۳۸۸ بود که اخبار متعددی در خصوص اقدام متنوع یکی از اپراتورهای تلفن همراه داخلی منتشر شد. اپراتوری که سعی داشت با ارائه سرویس های متنوع و پرکاربرد، جامعه را با فناوری های نوین و روز دنیا همراه نماید. یکی از این سرویس های نوین، سرویس آهنگ پیشواز بود. تا آن زمان، اشخاصی که با شماره های تلفن همراه تماس می گرفتند، تا قبل از اینکه مخاطب به تماس ورودی خود پاسخ دهد، صرفاً شاهد صدای زنگ انتظار بوده منتها با روی کار آمدن سرویس آهنگ پیشواز، مشترکین از این اختیار برخوردار می باشند که به راحتی هر صوتی را که مدنظرشان باشد، به جای صدای بوق قرار دهند؛ گاهی افراد آهنگ پیشواز را با صدای زنگ تلفن همراه اشتباه می گیرند که باید اذعان داشت آهنگ پیشواز، زنگ گوشی تلفن همراه نبوده بلکه صرفاً صوتی می باشد که برای اشخاصی که با شماره مشترک متقاضی این سرویس تماس برقرار می نمایند، پخش می‌گردد.

هیچگاه نمی توان منکر نوآوری و خلاقیت حاکم بر این سیستم شد، لیکن در راستای بهره برداری و اجرایی شدن این سیستم، بارها مشاهده شده که حقوق مادی و معنوی هنرمندان نادیده گرفته شده است. گذشته از آنکه اثر با کیفیت بسیار پایینی نسبت به کیفیت اولیه خود پخش می شود – که بر اساس قانون حمایت از حقوق مصرف کنندگان مصوب ۱۳۸۸ نوعی عیب محسوب می گردد و مسئولیت عرضه کننده را به همراه دارد – در برخی مواقع اثر بدون اجازه مؤلف و یا شرکت تهیه کننده اثر پخش می شود که قابل بحث است.

با نگاهی اجمالی به یک مؤلف، می توان به حقیقت زندگی وی پی برد؛ یک شخص پس از سال ها سختی و مشقت، اثر بدیع و متنوعی را به رشته تحریر در می آورد و  به جهت کسب سود مالی و یا اعتباری، اقدام به بهره برداری از اثر خود می نماید. در راستای تحقق این امر، مؤلف پس از بررسی و تحقیق در زمینه چگونگی انتشار، اثر خود را به دست یک ناشر  یا تهیه کننده جهت کسب مجوز و سایر مراحل قانونی می سپارد و در ادامه، برای طراحی جلد اثر خود با گرافیست و طراح های گوناگونی به بحث و گفتمان می نشیند.

نهایتاً تا فرا رسیدن زمان پخش اولیه اثر در سطح کشور، قراردادهای گوناگونی منعقد خواهد شد که تخلف هر کدام از طرفین نسبت به مفاد قرارداد منجر به نقض حقوق مادی و معنوی پدیدآورنده و به بار آمدن خسارت مادی و معنوی فراوانی خواهد شد. در قانون حمایت حقوق مؤلفان، مصنفان و هنرمندان مصوب سال ۱۳۴۸، به صورت مستقیم دایره شمول نقض اثر و یا مصادیق آن بیان نشده است. لذا برداشتی که از این قانون در رابطه با مفهوم نقض می شود به این شرح است: هرگونه تغییر یا تحریف در اثر، پخش یا عرضه تمام یا قسمتی از اثر، چاپ یا ترجمه اثر متعلق به دیگری به نام خود یا دیگری، بدون اذن و اجازه صاحب اثر یا آفریننده ی آن، نقض محسوب می شود مگر اینکه شخص مؤلف از قبل به چنین اعمالی رضایت داده باشد.

در اکثر نظام های حقوقی، حقوق انحصاری و قابل توجهی برای شخص پدیدآورنده جهت بهره برداری از اثری که آفریده در نظر گرفته شده است. در حقوق موضوعه کشور ایران، در ماده ۳ قانون حمایت حقوق مؤلفان، مصنفان و هنرمندان چنین بیان شده است: «حقوق پدیدآورنده شامل حق انحصاری نشر و پخش و عرضه و اجرای اثر و حق بهره برداری مادی و معنوی از نام و اثر او است.» لیکن هرگونه تجاوزی به این حقوق که انحصاراً در اختیار پدیدآورنده قرار دارد، نقض محسوب می گردد. در همین راستا در ماده ۳ قانون ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی مصوب سال ۱۳۵۲ چنین بیان شده است: «نسخه برداری یا ضبط یا تکثیر آثار صوتی که بر روی صفحه یا نوار یا هر وسیله دیگر ضبط شده است، بدون اجازه صاحبان حق یا تولیدکنندگان انحصاری یا قائم مقام قانونی آنان، برای فروش ممنوع است.» لیکن تخطی و تجاوز به این حقوق توسط هر شخصی غیر از پدیدآورنده ممنوع است و در نهایت، شخص ناقض مسئول تمام خسارات وارده خواهد.

یکی از مسائلی که امروزه بسیار مورد توجه بوده، مسئله نقض حقوق مالکیت فکری هنرمندان توسط اپراتورهای تلفن همراه می باشد که ممکن است متوجه انواع آثار فکری باشد. یکی از مصادیق آفرینش های فکری، آثار صوتی می باشد که توسط سرویس آهنگ پیشواز اپراتورهای تلفن همراه مورد استفاده غیرقانونی قرار می گیرد و هم در رویه های قضایی بین المللی و هم داخلی، این مسئله مشهود بوده است و اختلافات قابل توجهی را به همراه خود داشته است. در پژوهش حاضر به این مهم پرداخته شده است و نتایجی به شرح ذیل حاصل شده است:

عرضه و پخش اثر صوتی از طریق سرویس آهنگ پیشواز جزء استثنائات حق مؤلف نمی باشد؛ عرضه و پخش اثر صوتی از طریق سرویس آهنگ پیشواز، شرایط دستیابی به اثر صوتی را برای عموم مردم فراهم می آورد و حقوق مندرج در ماده ۳ قانون حمایت از مؤلفان، مصنفان و هنرمندان را زیر پای می گذارد.

شخص مؤلف و ذی حق می تواند با طرح دعوی در محاکم و اثبات رابطه سببیت و تقصیر از سوی اپراتور تلفن همراه، خسارات وارده به حقوق مادی و معنوی خود را مطالبه نماید و همچنین علاوه بر دریافت خسارات مادی، می تواند اپراتور را مجاب به درج عذرخواهی در روزنامه های کثیرالانتشار نماید.

در فرض اینکه شخص مؤلف، حقوق مادی اثر خود را به اپراتور واگذار نماید، اپراتور موظف است در راستای حمایت از حقوق مصرف کنندگان (اشخاصی که از سرویس آهنگ پیشواز استفاده می نمایند) بر اساس قانون حمایت از مصرف کنندگان،  اثر را با کیفیت مطلوب برای آنها ارائه نماید، در غیر اینصورت نسبت به آنها نیز مسئول می باشد.

میانگین امتیازات ۵ از ۵
از مجموع ۱ رای

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا