کلیه مراجعه کنندگان به مراجع قضایی برای این که قادر باشند اقدام به طرح شکایت نمایند و یا درخواست رسیدگی به موضوع پرونده یا دعوای خود را از مرجع قضایی داشته باشند، لازم است تا از کیفری یا حقوقی بودن موضوع پرونده یا دعوای خود آگاهی کامل داشته باشند، زیرا برای طرح انوع شکایت حقوقی می‌بایست به به دادگستری و برای طرح شکایت کیفری به دادسراهای محل وقوع جرم مراجعه نمایند.
گام اول در طرح شکایت حقوقی
ضرورت و اهمیت تشخیص حقوقی یا کیفری بودن شکایت این است که اگر شما بخواهید مشورت اولیه را از مشاور حقوقی یا وکیل آنلاین دریافت کنید و سپس اقدام به طرح شکایت در مرجع صالح نمایید، سرنخی از نقطه شروع در دست خواهید داشت.
معمولا، وکلای پایه یک دادگستری و مشاورین حقوقی از تخصص خاصی در مسائل حقوقی برخوردار هستند، بنابراین زمانی که شما نسبت به موضوع پرونده خود اطلاع و آگاهی لازم را به دست می‌آورید و حوزه پرونده در زمینه کیفری یا حقوقی بودن برایتان مشخص می‌گردد، قاعدتا لازم است در پرونده‌های حقوقی برای اخذ مشاوره حقوقی از مشاوران حقوقی و در پرونده‌های کیفری برای کسب مشاوره کیفری از مشاوران پرونده‌های کیفری سوالات خود را مطرح نمود.
همچنین در مراجعه به وکلای دادگستری برای اعطای وکالت در پرونده حقوقی به وکیل متخصص در پرونده‌های حقوقی و در پرونده‌های کیفری نیز به وکیل متخصص در پرونده‌های کیفری می‌توان مراجعه نمود.
زیرا اشخاصی که در مسائل مربوط به موضوع پرونده شما دارای بینش و تخصص کافی هستند، قادر خواهند بود به مراتب، اثر بخشی بیشتری در پرونده شما بگذارند.
برای طرح دعوا یا شکایت در محاکم دادگستری، توجه به تفاوت دادخواست حقوقی و شکایت کیفری بسیار حائز اهمیت است.
شما زمانی که نسبت به کیفری یا حقوقی بودن موضوع پرونده آگاهی لازم را کسب می‌نمایید، قادر خواهید بود در ادامه با مراحل رسیدگی و فرآیند آن نیز به آسانی آشنا شوید.
زیرا رسیدگی به پرونده‌های حقوقی با ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و تعیین شعبه رسیدگی و نهایتا تشکیل جلسه دادرسی، در یک نگاه کلی قرار خواهد گرفت، اما رسیدگی به پرونده‌های کیفری با طرح شکایت باز هم در دفاتر خدمات قضایی و ارسال آن به دادسرای محل وقوع جرم یا دادسرای تخصصی موضوع شکایت آغاز ده و پس از انجام تحقیقات مقدماتی در کلانتری و رسیدگی اولیه در شعبه بازپرسی و یا دادیاری، پرونده با صدور قرار مناسب به دادگاه کیفری ارجاع خواهد شد تا قاضی دادگاه نسبت به صدور رای و حکم اقدام نماید.
لازم است در ابتدای مطالب به این مورد اشاره گردد، که سایت حقوقی بنیاد وکلا با بهره‌مندی از کارشناسان و مشاوران حقوقی و وکلای مجرب و متخصص، آماده خدمات رسانی در کلیه موضوعات حقوقی به صورت مشاوره حقوقی تلفنی، در واتساپ، آنلاین از طریق سایت و یا به صورت حضوری به مخاطبین و متقاضیان است.
این سامانه حقوقی، علاوه بر ارائه مشاوره‌های حقوقی تخصصی، در زمینه تهیه و تنظیم انواع اوراق قضایی و لوایح دفاعیه نیز خدمات رسانی می‌نماید و در صورت نیاز متقاضیان، امکان عقد قرارداد وکالت، با بهره‌مندی از خدمات وکلای متبحر و با تجربه دادگستری در تمام مسائل حقوقی فراهم آمده است.
بهترین راه تشخیص دعوای یا شکایت حقوقی، از شکایت کیفری چگونه است؟
در بررسی وجوه افتراق بین شکایت کیفری و دعاوی حقوقی، با عنایت به اینکه بیشتر مراجعه کنندگان به دفاتر خدمات قضایی یا مراجع دادگستری، نسبت به دسته بندی‌های کیفری و حقوقی آشنایی کامل و کافی را ندارند.
قاعدتا این عدم آگاهی از قوانین مرتبط با موضوعات حقوقی یا کیفری، ممکن است امر تشخیص شکایت را برای مراجعه کنندگان سخت نماید، لذا توصیه می‌گردد برای آگاهی از این موضوعات، ابتدا به یک مشاور حقوقی و یا یک وکیل با تجربه مراجعه کنید.
در این مسائل به هیچ عنوان از توصیه‌های افراد ناآگاه یا افرادی که تخصص مختصری در مسائل حقوق دارند، استفاده نکنید، زیرا موجب اتلاف وقت و احیانا رد دعوا یا شکایت مطرح شده در مرجع قضایی خواهد شد و از همان ابتدا، هزینه‌های بالا و اصطحکاکات روحی و روانی زیادی را برای شاکی یا خواهان به دنبال خواهد داشت.
اما اینکه چه نوع شکایتی اعم از حقوقی یا کیفری، در یک پرونده، بهتر نتیجه خواهد داد؟ باید عنوان کرد که شما برای اینکه بتوانید به نتیجه مطلوب‌تری دست یابید، باید هر موضوع و مسئله حقوقی را در مرجع و حوزه تخصصی خود طرح نمایید.
در صورتی که موضوع حقوقی شما از دو جنبه، قابلیت رسیدگی و کار قضایی را داشته باشد، باید با توجه به اهمیت موضوع و راهکار‌های قانونی آن، وکیل یا مشاور حقوقیتان، پس از بررسی تمام جوانب حقوقی، تصمیم خود را برای گرفتن نتیجه خوب در پرونده از مسیر مطمئن اعلام نماید.
لذا به طور قاطع نمی‌توان گفت که برای هر پرونده، کدام شکایت بهتر است.
در مجموع می‌توان یک سری آیتم‌ها را در نظر گرفت که چنانچه متقاضیان به مشاور حقوقی و وکیل دسترسی نداشتند، با توجه به این موارد، قادر باشند تصمیم بهتر و مسیر درستی را انتخاب نمایند.
بهترین راه تشخیص یک پرونده حقوقی
اغلب پرونده‌های حقوقی، عموما ناشی از قراردادها و تعهدات طرفین در مقابل یکدیگر است. در واقع شما در یک پرونده حقوقی به دنبال انجام تعهدات غیرمالی و مالی، و یا انجام عملی را در خصوص توافقی که با طرف مقابل داشته‌اید، از او درخواست می‌نمایید.
به عنوان مثال: در امور خانواده می‌توان به پرونده‌های مهریه، طلاق، نفقه، حضانت فرزند، استرداد جهیزیه، تمکین، اثبات زوجیت و موارد دیگر اشاره کرد یا در خصوص امور ملکی، می‌توان به دعوای اثبات مالکیت، درخواست الزام به تنظیم سند رسمی، مطالبه سرقفلی و گرفتن حق کسب و پیشه، الزام به فک رهن، ابطال و یا فسخ مبایعه نامه و ضمانت‌ها و همچنین مسائل مربوط به وصیت، ارث، بیع (خرید و فروش)، مطالبه طلب و بسیاری از موارد که از تعهدات و قراردادها حاصل شده را می‌توان از جمله موضوعات حقوقی به شمار آورد.
نکته‌ای که در این مجال نیاز به ذکر آن است، اینکه در پرونده‌های حقوقی برای فرد متخلف مجازاتی مشخص نخواهد شد، زیرا شخص جرمی را مرتکب نشده و صرفا از دادگاه می‌توان الزام به انجام تعهدات قراردادیش را مطالبه کرد.
البته به این نکته نیز توجه داشته باشید، هرچند در صورت عدم انجام و ایفای تعهدات، مطابق قانونِ نحوه اجرای محکومیت‌های مالی، شاید حبس در انتظار متعهد متخلف باشد، اما آن چه که مسلم است، اینکه نباید این نوع زندان را به اصل و ماهیت پرونده حقوقی ارتباط داد. زیرا با ایفای تعهدات و انجام آن، دیگر امکان ادامه حبس شخص وجود نخواهد داشت.
بهترین راه تشخیص یک پرونده کیفری
موضوع تمام پرونده‌های کیفری یک رفتار یا عمل مجرمانه است. در حقیقت عملی را که قانون جرم انگاری کرده و جرم شناخته، از فرد دیگر سر زده است.
پس شخص رفتاری را انجام داده که در قانون به عنوان جرم شناخته می‌شود و برای آن مجازات تعیین گردیده است. بنابراین در نتیجه رسیدگی به پرونده‌های کیفری برای مجرم، مجازات قانونی تعیین خواهد شد.
پرونده‌های کیفری در برخی مواقع ناشی از تخلفاتی است که در ارتباط با مسائل حقوقی رخ می‌دهد. مانند جرم ترک انفاق، که شما هنگامی که از پرداخت نفقه همسرتان خودداری می‌کنید، او این امکان را دارد که از شما به جرم ترک انفاق شکایت نماید.
همچنین در جرم فروش مال غیر، هرگاه فردی بدون کسب اجازه و اطلاع شخص مالک، اموال او را بفروشد، مالک این امکان را دارد تا بر علیه او اقدام به طرح شکایت کیفری با عنوان فروش مال غیر نماید، یا در فرضی که فردی بدون کسب اجازه از مالک، اموال غیر منقول او را مانند زمین، باغ یا آپارتمانش را تصاحب نماید، می‌توان به عنوان غاصب و یا متصرف عدوانی، از او طرح شکایت کنیم.
اما در مجموع موضوعاتی که در حوزه شکایت کیفری قرار خواهند گرفت، می‌توان به پرونده هایی همچون خیانت در امانت، کلاهبرداری، ایجاد مزاحمت، سرقت، ضرب و جرح، جرایم رایآن‌های، تجاوز به عنف، رابطه نامشروع، چک بی‌محل، جعل، قتل، افترا، توهین، تهدید و هر آن چه که در قانون مجازات اسلامی، جرم شناخته شده و برای آن مجازات تعیین گردیده، اشاره نمود.
آیا ممکن است پرونده‌ها هم جنبه حقوقی و هم جنبه کیفری داشته باشد؟
این سوال از جمله مواردی است که بیشتر مراجعه کنندگان به مراجع دادگستری و دفاتر وکلا با آن مواجه خواهند شد.
هر چند تفاوت دو موضوع کیفری و حقوقی ذکر گردید، ولی اشاره به این مورد نیز ضروری است که تعدادی از پرونده‌ها و موضوعات، صرفا جنبه حقوقی دارند ولی برخی دیگر صرفا کیفری هستند.
اما در برخی مواقع، پیش خواهد آمد که یک موضوع هم جنبه کیفری و هم جنبه حقوقی داشته باشد. به این شکل که شاکی یا خواهان پرونده، این امکان را دارا است که از هر دو جهت که تمایل داشته باشد، نسبت به طرح شکایت اقدام نماید.
از جمله موضوعات و پرونده‌هایی که از دو جنبه حقوقی و کیفری، قابلیت طرح و پیگیری دارد، می‌توان به صدور چک روز و بلامحل اشاره کرد.
در این موارد فرد دارنده چک بلامحل قادر است، هم با تنظیم شکواییه کیفری و مطالبه وجه چک، نسبت به ضرر و زیان خود در دادگاه کیفری اقدام کند و هم از طریق ثبت دادخواست حقوقی، با عنوان مطالبه وجه چک و طلب و تمام خسارات وارده و تاخیر تادیه طرح انواع شکایت حقوقی کند.
اما نکته‌ای که در این مسائل حائز اهمیت است، اینکه شما با طرح شکایت کیفری، با یک تیر، دو نشان را خواهید زد. زیرا علاوه بر اینکه مجرم، محکوم به پرداخت وجه چک بلامحل و خسارات وارده به شما خواهد بود، از آن جایی که این موضوع از نظر قانونگذار جرم تلقی شده، لذا مرتکب به مجازات معین شده در قانون هم محکوم خواهد شد، اما در رسیدگی حقوقی، صرفا به پرداخت وجه یا طلب و کلیه خسارات وارده و همچنین خسارات تاخیر تادیه و هزینه‌های دادرسی محکوم خواهد شد.
دادخواست حقوقی چیست؟
بعد از آشنایی با دعوای حقوقی و شکایت کیفری، باید بدانید که برای شروع دعوا در دادگاه‌های حقوقی، باید فرم مخصوصی که به دادخواست شهرت دارد را از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی تکمیل و به دادگاه ارسال نمایید.
در واقع دادخواست، نشان دهنده ادعایی خواهد بود، که خواهان دعوا به عنوان مطرح کننده، رسیدگی به حق ادعایی خود را از دادگاه تقاضا می‌کند.
در هر دادخواستی نیاز است که مواردی از جمله مشخصات خواهان (طرح کننده دعوا) و خوانده (کسی که دعوا علیه او طرح شده) و همچنین شرح خواسته، دقیقا نوشته شود.
به چه مطالبی باید در یک دادخواست اشاره گردد؟
برای ارائه یک دادخواست خوب به مراجع دادگستری، می‌بایست نکات زیر به دقت مدنظر خواهان گیرد.
- مشخصات هویتی خواهان شامل نام، نام خانوادگی، سن، نام پدر، اقامتگاه و شغل خواهان. (چنانچه دادخواست توسط وکیل تقدیم گردد، مشخصات کامل وکیل نیز باید در دادخواست قید گردد.)
- مشخصات هویتی خوانده نیز شامل نام، نام خانوادگی، شغل خوانده و اقامتگاه او باید در دادخواست به دقت ثبت شود. (اقامتگاه خوانده باید با تمام خصوصیات از قبیل شهر، روستا، دهستان و خیابان به نحوی نگارش یابد که ابلاغ به سهولت امکان پذیر باشد.)
- تعیین خواسته و بهای آن، مگر آن که مشخص کردن بهای خواسته ممکن نبوده یا خواسته، مالی نباشد.
- خواهان باید خواسته خود را به دقت در دادخواست معین نماید و در صورتی که خواسته مالی است، باید آن را ارزیابی کند. خواسته دعوا ممکن است اموال غیرمنقول یا منقول ، تخلیه، خسارت، طلاق، تقسیم ملک و موارد دیگر باشد و همچنین بهای خواسته نیز باید در دادخواست مشخص گردد.
- تعهدات و جهات محکمه‌پسند که طبق آن، خواهان خود را مستحق مطالبه آن می‌داند، باید به شکلی که مقصود واضح و روشن باشد، در دادخواست قید گردد.
- ذکر ادله و وسایل اثبات خواسته که خواهان برای اثبات ادعای خود به آن‌ها استناد خواهد نمود، از قبیل اسناد و نوشته‌ها و نیز اطلاع مطلعان، باید در دادخواست آورده شود.
- در پایان خواهان یا وکیل خواهان باید دادخواست را امضا نموده یا اثر انگشت خود را بر روی آن درج نمایند.
یک دادخواست حقوقی باید دارای چه شرایطی باشد؟
همیشه در شکایات حقوقی، شرایط شکلی دادخواست از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و باید در تکمیل آن حتما موارد زیر را رعایت کرد، در غیر این صورت دادخواست شما توسط دفتر دادگاه یا خود دادگاه رد خواهد شد.
این شرایط که در قانون نیز ذکر شده‌اند، عبارت‌اند از:
- دادخواست باید حتما به زبان فارسی نگارش یابد.
- دادخواست باید روی برگه‌های چاپی مخصوص نوشته شود که به آن فرم دادخواست گفته می‌شود.
- همانگونه که در ابتدای مقاله نیز ذکر شده، کلیه دادخواست‌ها به صورت الکترونیکی و توسط دفاتر خدمات قضایی ثبت می‌گردد. البته خود شما یا وکیل شما می‌تواند، متن کامل دادخواست را تهیه و صرفا ثبت آن را از دفاتر خدمات قضایی تقاضا کند.
- ضمنا تقدیم‌کننده دادخواست باید آن را امضا نماید.
چه تفاوت‌هایی بین درخواست و دادخواست حقوقی وجود دارد؟
بر اساس قانون، لازم است تعدادی از دعاوی در قالب دادخواست و به شکل کتبی به دادگاه ارائه گردد تا مورد رسیدگی قرار گیرند. ولی درخواست در واقع یک تقاضا است که ممکن است توسط هر یک از طرفین دعوا در دادگاه به صورت شفاهی یا کتبی مطرح گردد و نیازمند فرم مخصوصی نخواهد بود.
انواع دادخواست یا شکایت حقوقی
دادخواست‌های حقوقی را می‌توان از لحاظ موضوعات مورد رسیدگی و همچنین مراجع رسیدگی به دعوا، به انواع مختلفی تقسیم نمود که در ادامه به هر یک از آن‌ها را به تفکیک اشاره خواهیم کرد.
لازم به ذکر است، دادخواست‌ها در موضوعات مختلف، طیف گسترده‌ای دارند، که در این مقاله به برخی از آن‌ها به عنوان نمونه و با توجه به پرکاربردترین دادخواست‌هایی که در مراجع قضایی مطرح و ثبت می‌شوند، اشاره خواهیم کرد.
انواع دادخواست در مراجع دادگستری
همانگونه که اشاره گردید، دادخواست با توجه به شرایط قانونی که برای آن مقرر گردیده است، عنوانی است که در مراجع حقوقی بیشتر کاربرد دارد.
زیرا در مراجع کیفری، لزومی به طرح دعوا با شرایط شکلی خاص آن، مثل تنظیم در فرم‌های مخصوص، پیش‌بینی نشده است. بنابراین انواع دادخواست در مواردی مطرح می‌گردد که معمولا در مراجع حقوقی رسیدگی می‌گردد.
دادخواست بدوی
نخستین مرجعی که خواهان دعوای خود را در آن جا مطرح خواهد کرد، دادگاه‌های بدوی است که به رسیدگی اولیه در خصوص دعوا می‌پردازد.
دادخواست دیوان عدالت اداری
این مرجع به شکایت مردم، علیه واحدهای دولتی یا ماموران آن‌ها رسیدگی می‌نماید. بنابراین چنانچه فردی بخواهد دعوایی را در دیوان عدالت اداری مطرح نماید، ملزم به تنظیم دادخواست است.
دادخواست واخواهی
چنانچه حکم غیابی در پرونده‌ای صادر گردد، شخصی که محکوم شده است، قادر خواهد بود با ارائه دادخواست واخواهی نسبت به حکم اعتراض نماید
دادخواست طاری
اگر دعوایی در جریان رسیدگی باشد و یکی از طرفین آن، دعوایی را مطرح نماید که با دعوای اصلی ارتباط کامل داشته و منشا آن‌ها هم یکی باشد، باید دادخواست طاری به مرجع رسیدگی ارائه دهد.
دادخواست دعوای اضافی
دعوای اضافی، طرح دعوای دیگر در طول رسیدگی به دعوا است که به عنوان یک دعوای اضافی یا جداگانه مطرح شود. که باید دادخواست دعوای اضافی به دادگاه ارائه داد.
دادخواست متقابل
دادخواستی است که خوانده دعوا اصلی، در مقابل دعوای خواهان به دادگاه ارائه می‌نماید.
دادخواست جلب ثالث
دادخواستی است که خواهان یا خوانده دعوای اصلی به دادگاه ارائه داده و جلب شخص ثالثی را تقاضا می‌کنند.
دادخواست ورود ثالث
دادخواستی است که موجب خواهد شد، شخص سومی به دعوا وارد گردد.
تقدیم دادخواست به چه معنایی است؟
پس از تنظیم یک دادخواست، باید آن را به مرجع مربوطه ارائه داد که اصطلاحا به این کار تقدیم دادخواست می‌گویند.
لازم به ذکر است، تقدیم دادخواست باید متناسب با موضوع دعوای مورد نظر شما صورت بگیرد که در ادامه به چند مورد از پرکاربردترین دادخواست‌های حقوقی محاکم دادگستری، اشاره می‌نماییم.
دادخواست اعاده حیثیت
چنانچه فردی علیه شخص دیگر، دعوایی را مطرح نماید و این دعوا در ادامه مراحل رسیدگی توسط مرجع قضایی رسیدگی کننده رد گردد یا شخصی مطالبی غیر واقعی را علیه دیگری اظهار نماید که موجب تخریب شخصیت یا تشویش اذهان عمومی گردد، آن شخص در مقابل افراد دیگر شود و این امر موجب خسارات معنوی یا مادی گردد، علاوه بر اینکه شکایت کننده ملزم به جبران خسارت خواهد بود، بلکه در مواردی نیز قانونگذار برای رفتار او مجازات در نظر گرفته است.
ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی در این خصوص بیان داشته:
هرکس به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی به وسیله مراسلات، شکوائیه، نامه، عرایض، گزارش یا توزیع هرگونه اوراق چاپی یا خطی با امضا یا بدون امضا اکاذیبی را اظهار نماید، یا به همان مقاصد اعمالی را برخلاف حقیقت راسا یا به عنوان نقل قول به شخص حقیقی یا حقوقی یا مقامات رسمی تصریحا یا تلویحا نسبت دهد اعم از اینکه به طریق مزبور به نحوی از انحاء ضرر مادی یا معنوی به غیر واقع شود یا نه علاوه بر اعاده حیثیت در صورت امکان، باید به حبس از ۲ ماه تا ۲ سال و یا شلاق تا ۷۴ ضربه محکوم شود
در این شرایط، شخص قادر خواهد بود، دادخواست اعاده حیثیت را به دادگاه ارائه نماید تا از این مسیر حقوق خود را مطالبه نماید.
دادخواست مطالبه وجه
یکی از رایج‌ترین دعاوی در محاکم قضایی کشور، مباحث مرتبط با دعاوی مالی است. بنابراین دادخواست‌های مربوط به این حوزه، مثل دادخواست مطالبه وجه یا دادخواست مطالبه وجه چک، از جمله شایع‌ترین دادخواست‌هایی هستند که به مرجع قضایی حقوقی، ارائه خواهند شد.
با تقدیم دادخواست مطالبه وجه، خواهان، طلب خود را از سوی مراجع قانونی پیگیری خواهد کرد و این دعوا را علیه خوانده در دادگاه حقوقی مطرح می‌نماید.
دادخواست مطالبه وجه چک
چنانچه حساب صادرکننده چک، موجودی کافی نداشته باشد، دارنده چک قادر است چک را برگشت زده و برای مطالبه وجه چک از طریق مراجع قانونی اقدام لازم را به عمل آورد. انجام این مراحل، از طریق تنظیم دادخواست مطالبه وجه چک ممکن خواهد بود.
و می‌تواند به شکل کاملا قانونی طلب خود را از اموال صادرکننده چک، که مستثنیات دین نباشد، وصول کند.
دادخواست اعسار
در دعاوی مالی که علیه خوانده مطرح می‌گردد، چنانچه وی توانایی پرداخت وجه مورد نظر را نداشته باشد، قادر خواهد بود دادخواست اعسار به دادگاه ارائه کند.
با تنظیم این دادخواست، او به مرجع قضایی اعلام می‌کند که توانایی پرداخت وجهی که به آن محکوم شده است را نداشته و از این‌رو اعسار خود را اعلام خواهد کرد. البته دادگاه اختیار دارد بنا به دلایل و موقعیت موجود اعسار متقاضی را بپذیرد یا آن را رد نماید.
دادخواست الزام به تنظیم سند
با خرید و فروش اموال غیرمنقول مثل زمین یا خانه و انتقال آن به خریدار، چنانچه فروشنده هیچ اقدامی برای تنظیم سند و انتقال آن به خریدار ننماید، خریدار قادر خواهد بود، دادخواست الزام به تنظیم سند رسمی را به دادگاه ارائه کند.
دادخواست تامین دلیل
در دعاوی مختلف برای اینکه هر یک از طرفین بتواند از حقوق خود دفاع نمایند، قادر خواهند بود دادخواست تامین دلیل به مرجع قضایی ارائه نمایند. تامین دلیل در واقع حفظ دلایلی است که فرد احتمال می‌دهد که در آینده، شاید نتواند آن‌ها را ارائه کند.
این روش، در بسیاری از دعاوی مختلف کاربرد داشته و طرفین قادر خواهند بود در طول مدت رسیدگی به دعوا آن را مطرح کنند. تامین دلیل به دو صورت شفاهی یا کتبی مطرح می‌گردد، لذا اصطلاح درخواست تامین دلیل، معمولا برای آن به کار می‌رود نه دادخواست.
دادخواست خلع ید
چنانچه شخصی ادعا نماید که شخص دیگر، مال غیرمنقولی از او را، مثلا خانه او را تصرف کرده و حاضر به تحویل و تخلیه آن مال نیست، قادر خواهد بود با مراجعه به دادگاه صالح محل وقوع ملک، با ارائه سند رسمی ملک، دادخواست خلع ید خود را علیه متصرف به دادگاه ارائه نماید.
با ارائه این دادخواست، دادگاه، کلیه مدارک و دلایل خواهان را مورد بررسی قرار داده و در صورت تایید، حکم به خلع ید متصرف صادر خواهد کرد.
به این نکته نیز توجه داشته باشید که دادخواست خلع ید با تخلیه ید، کاملا متفاوت بوده به این صورت که در خلع ید، متصرف، هیچ قراردادی مانند فروش یا اجاره، را با مالک منعقد ننموده است، ولی در تخلیه ید، قراردادی وجود است که البته مهلت آن پایان یافته و مالک، می‌خواهد مال خود را در اختیار بگیرد.
بررسی نمونه دادخواست‌های ارائه شده به دادگاه خانواده
دادگاه خانواده نیز به عنوان یکی از شعب دادگاه حقوقی، دعاوی مربوط به اختلافات خانواده را رسیدگی می‌نماید. این امر علاوه بر اینکه موجب رسیدگی تخصصی به موضوعات خانوادگی خواهد شد، از اطاله دادرسی و طولانی شدن روند پرونده‌ها، جلوگیری به عمل خواهد آورد.
برای طرح این دعاوی نیز مانند سایر دعاوی حقوقی باید دادخواست تنظیم گردد، که در ادامه این مطالب به برخی نمونه دادخواست‌های رایج در دادگاه خانواده نیز اشاره خواهیم کرد.
دادخواست طلاق
بالا رفتن طرح دعاوی مربوط به طلاق، این مسئله را به یکی از بیشترین دادخواست‌های ارائه شده، در دادگاه خانواده، تبدیل نموده است. دادخواست طلاق، می‌تواند از ناحیه زوجه یا زوج مطرح گردد.
طلاق انواع مختلفی دارد که هر یک از آن‌ها، مراحل قانونی و شرایط خاص مربوط به خود را دارد. در حقیقت هر یک از طرفین دعوا در شرایط تعیین شده در قانون، قادرند با ارائه دادخواست طلاق، دادخواهی خود را در مرجع قضایی مطرح نمایند.
شایان ذکر است زوجین با توافق در امر طلاق، می‌توانند نسبت به ارسال دادخواست طلاق توافقی نیز اقدام نمایند که البته در هر شرایطی رسیدگی به دعوای طلاق، در دادگاه‌های خانواده و با ارائه دادخواست انجام خواهد شد.
دادخواست تمکین
زوجین پس از عقد نکاح، دارای حقوق و وظایفی نسبت به یکدیگر می‌گردند که از لحاظ قانونی مکلفند به آن‌ها عمل نمایند. یکی از این وظایف که زن در برابر شوهر خود عهده دار است، تمکین است.
تمکین دو قسم است، تمکین عام و تمکین خاص. تمکین عام شامل مواردی مثل سکونت زوجه در منزل شوهر خود است و تمکین خاص نیز شامل ایفای وظایف زناشویی به معنای خاص است.
در صورتی که زن، از شوهر خود تمکین نکند، مرد قادر است دادخواست تمکین را به دادگاه ارائه کرده و بر اساس آن دادگاه به دعوای آن‌ها رسیدگی نماید.
پیگیری انواع شکایات حقوقی از طریق سامانه قوه قضاییه
حجم بالای پرونده‌ها و شکایات حقوقی، باعث طولانی شدن روند رسیدگی به آن‌ها در محاکم قضایی کشور شده است.
در نتیجه اشخاصی که در هر موضوعی دادخواست حقوقی خود را به دادگاه‌ها تقدیم نموده‌اند، ممکن است بخواهند دادخواست خود را در هر مرحله پیگیری نمایند.
با عنایت به اینکه اخیرا دادخواست به صورت کاملا الکترونیکی ثبت و به مرجع قضایی ارجاع می‌شود، قوه قضاییه سامانه‌ای را نیز برای پیگیری آن‌ها از سوی صاحبان دعوی طراحی کرده است.
سامانه ثنا به ارائه برخی خدمات حقوقی به صورت الکترونیکی پرداخته که یکی از مهم‌ترین خدمات آن، پیگیری دادخواست قضایی‌ست. این سامانه علاوه بر سامان‌دهی خدمات حقوقی مربوط به دادگاه‌ها، از مراجعات حضوری و مکرر نیز جلوگیری نموده است.
طرح و پیگیری شکایات حقوقی در محاکم قضایی چقدر زمان میبرد؟
در حال حاضر با عنایت به اوضاع نامناسب اقتصادی در کشور، مکررا شاهد طرح شکایت‌های حقوقی متعدد در دادگاه‌های حقوقی و شوراهای حل اختلاف هستیم که همه روزه ثبت و مورد پیگیری قرار می‌گیرد.
لذا باید عنوان کرد که تخمین زمان شروع و خاتمه شکایات یا دعاوی حقوقی، متناسب با موضوع شکایت به صورت دقیق قابل پیش‌بینی نیست و انجام کارشناسی‌های متعدد در این مراحل، زمان بر شدن آن‌ها را نیز افزایش خواهد داد.
معمولا در مسائل حقوقی، حتی متبحرترین وکلای کشور با توجه به پیچیدگی های کار قضایی سعی می‌کنند از دادن زمان نهایی پایان کار، خودداری نمایند.
مزایای استفاده از خدمات وکلا و مشاوران دادگستری در طرح شکایت حقوقی
مشاوران و وکلای دادگستری افراد با تجربه‌ای هستند که در زمینه مسائل حقوقی، دارای بینش، تخصص و آگاهی کاملی بوده و می‌توانند در رسیدگی به تمامی پرونده‌های حقوقی و کیفری،گره گشای موکل خود باشند. دیدگاه و نگاه یک وکیل با تجربه به مسائل حقوقی و کیفری بسیار متفاوت است.
تنظیم دادخواست یا حتی شکواییه‌ای که شاید از نظر شما تمام جوانب احتیاطی در آن لحاظ شده باشد، بعد از مطالعه آن توسط یک وکیل یا مشاور حاذق در امور حقوقی یا کیفری، بعضا ممکن است دستخوش تغییرات بنیادین گردد.
بنابراین کسب مشاوره و یا تنظیم شکایت خود را حتما به یک وکیل متخصص واگذار نمایید.
از مهم‌ترین مزایای استفاده از وکلا و مشاوران سامانه حقوقی بنیاد وکلا: صرفه جویی در وقت و هزینه، رسیدن به نتیجه دلخواه و مطلوب در کمترین زمان ممکن، رهایی از رفت و آمدهای متوالی، وقت گیر، چالش برانگیز و استرس زا به دادگاه، تامین و حفظ حق و حقوق موکل در پروسه رسیدگی به دعاوی مربوطه خواهد بود.
همچنین وکلای دادگستری قادرند در مورد کم و کیف و نحوه تنظیم دادخواست یا لایحه دفاعیه، متقاضیان را راهنمایی کنند و می‌توانند بررسی نمایند که آیا ادله و مدارک کافی برای دفاع از دعوی، از سوی شما ارائه شده است یا خیر؟ علاوه بر آن وکلای مجرب و متخصص قادرند نتیجه احتمالی دعوا شما را تا حدی پیش‌بینی نمایند و در روند رسیدگی و تسریع آن، نقش موثر و مثبتی ایفا کنند.
ارائه خدمات تخصصی حقوقی و پشتیبانی توسط سامانه حقوقی بنیاد وکلا
عمده مشکلات پیش آمده در تمام مراجع حقوقی و یا کیفری و عدم موفقیت در طرح دعوا، کم توجهی به مقررات و اصول درست تنظیم دادخواست و شکایت است که در این خصوص یا هر مورد مشابه باید از تخصص افراد متخصص و با تجربه بهره گرفت.
اگر در زمینه تنظیم شکایت تخصصی حقوقی در هر زمینه‌ای نیاز به مشاوره حقوقی دارید یا قصد دارید تهیه و تنظیم دادخواست را برعهده کارشناسان و وکلای متخصص قرار دهید، بهترین امکان برای شما استفاده از خدمات بسیار متنوع سامانه حقوقی بنیاد وکلا خواهد بود.
متاسفانه بیشتر افراد جامعه ما که با مشکل حقوقی مواجه می‌شوند، در بدو امر برای رفع معضل خود به وکیل دادگستری مراجعه نکرده و همین امر تبعات جبران‌ناپذیری را برایشان به همراه خواهد داشت.
اخذ وکیل یا استفاده از خدمات مشاورین در مسائل ذکر شده می‌تواند کمک شایان توجهی به طرفین دعوی نماید. اما اگر به علل مختلفی امکان دسترسی شما به وکیل دادگستری وجود نداشته باشد، در این شرایط استفاده از خدمات مشاوره حقوقی می‌تواند گزینه مناسبی برای شما باشد و مطمئنا گره گشای مشکلات شما خواهد شد.
مشاوره حقوقی از جهات مختلفی می‌تواند مزیت‌های بسیار زیادی برایتان داشته باشد که در کمترین حالت، اطلاعات حقوقی شما را در خصوص مورد مربوطه افزایش خواهد داد.
سامانه حقوقی و قضایی بنیاد وکلا، با بهره‌مندی از کارشناسان و مشاوران حقوقی و وکلای مجرب و متخصص، آماده خدمات رسانی در کلیه امور حقوقی، کیفری، خانواده، اختلافات حوزه کار و روابط کارگر و کارفرما و سایر مسائل حقوقی است.
لازم به ذکر است که این سامانه حقوقی، علاوه بر ارائه مشاوره‌های حقوقی تخصصی، در زمینه تهیه و تنظیم انواع اوراق قضایی مثل شکواییه، دادخواست، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و مانند آن نیز خدمات رسانی می‌نماید.
در هر صورت اگر به مشاوره حقوقی نیاز پیدا کردید و یا قصد تنظیم قراردادهای کاری، شکوائیه، دادخواست، و سایر اوراق قضایی را داشتید، قبل از هر اقدام حقوقی به سامانه حقوقی بنیاد وکلا مراجعه کنید و از خدمات متنوع این سامانه بهره‌مند شوید.
شکایت حقوقی چیست؟
برای شروع دعوا در دادگاه‌های حقوقی، باید فرم مخصوصی که به دادخواست معروف است را از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی تکمیل و به دادگاه ارسال کرد.
در واقع این دادخواست، نشان‌دهنده ادعایی خواهد بود، که خواهان دعوا به عنوان مطرح کننده، رسیدگی به حق ادعایی خود را از دادگاه تقاضا می‌کند. عرفا این طرح دعوا را شکایت حقوقی گویند.
بهترین راه تشخیص شکایت حقوقی از شکایت کیفری چگونه است؟
در بدو امر توصیه می‌گردد، حتما مسیر طرح شکایت حقوقی یا کیفری را با یک وکیل یا مشاور حقوقی مجرب بررسی نمایید.
در ضمن شکایات حقوقی عموما ناشی از قراردادها و تعهدات طرفین در مقابل یکدیگر است که این تعهدات ممکن است انجام تعهدات مالی یا غیر مالی باشد ولی موضوع تمام پرونده‌های کیفری یک رفتار یا عمل مجرمانه است و در حقیقت عملی را که قانون جرم انگاری کرده و جرم شناخته، از فرد دیگر سر زده است.
چند نوع دادخواست در مراجع دادگستری قابل طرح هستند؟
دادخواست به دادگاه بدوی، دادخواست به دادگاه تجدیدنظر، دادخواست به دیوان عدالت اداری، دادخواست واخواهی، دادخواست طاری، دادخواست دعوای اضافی، دادخواست تقابل، دادخواست جلب ثالث و دادخواست ورود ثالث.
آیا دادخواست با درخواست متفاوت است؟
طبق قانون، لازم است تعدادی از دعاوی در قالب دادخواست و به شکل کتبی به دادگاه ارائه شود تا مورد رسیدگی قرار گیرند. ولی درخواست در واقع یک تقاضا است که ممکن است توسط هر یک از طرفین دعوا در دادگاه به صورت شفاهی یا کتبی مطرح گردد.
چه شرایط شکلی باید در یک شکایت یا دادخواست حقوقی رعایت شود؟
مشخصات هویتی خواهان، مشخصات هویتی خوانده، تعیین خواسته و بهای آن، تعهدات و جهات محکمه‌پسند، ذکر ادله و وسایل اثبات خواسته، دادخواست باید حتما به زبان فارسی نگارش یابد، دادخواست باید روی برگه‌های چاپی مخصوص نوشته شود و در پایان خواهان یا وکیل خواهان باید دادخواست را امضا نموده یا اثر انگشت خود را بر روی آن درج نمایند.
