نخستین مرحله و اقدامی که برای طرح یک دعوی در دادگستری بایستی انجام شود ارائه دادخواست به دادگاه می باشد؛ به عبارت دیگر، هر کسی که قصد پیگیری یک دعوای حقوقی را دارد بایستی ابتدا با ارائه یک دادخواست شروع به انجام این امر نماید.
دادخواست برگه مخصوصی است که چاپ شده و افراد می توانند با پر کردن فرم دادخواست اقدام به اقامه دعوای حقوقی کنند، اما نحوه تنظیم و نگارش دادخواست نکات مهمی دارد که نمی توان از آن غافل بود.
به همین دلیل در این مقاله از بنیاد وکلا ابتدا به بررسی کلیاتی راجع به فرم دادخواست پرداخته و در ادامه به نحوه تنظیم دادخواست خواهیم پرداخت.
دادخواست چیست؟
علیرغم اینکه در دعاوی کیفری می توان بر روی هر برگه ای شکایت را تنظیم نمود، در مورد دعاوی حقوقی درخواست رسیدگی الزاما با تقدیم دادخواست صورت می پذیرد.
به موجب ماده ۲ قانون آیین دادرسی مدنی، هیچ دادگاهی نمی تواند به دعوایی رسیدگی کند؛ مگر اینکه شخص یا اشخاص ذی نفع، وکیل، قائم مقام یا نماینده قانونی آنان رسیدگی به دعوا را برابر قانون درخواست نموده باشد و طبق ماده ۴۸ قانون آیین دادرسی مدنی، شروع رسیدگی در دادگاه مستلزم تقدیم دادخواست است؛ به همین دلیل، یکی از مراحل اولیه ای که خواهان یک دعوا بایستی طی کند، تقدیم دادخواست به دادگاه صالح است.
پر کردن دادخواست به لحاظ شکلی اهمیت فراوانی دارد، در غیر این صورت موجب صدور قرار رد دادخواست خواهد شد.
برگه دادخواست را می توان از محل فروش اوراق قضایی در دادگستری و مجتمع های قضایی تهیه نمود.
دادخواست را باید به دفتر دادگاه صالح برای رسیدگی تحویل داد و در نقاطی که دادگاه دارای شعب متعدد است، بایستی به دفتر شعبه اول تسلیم کرد.
نحوه تنظیم دادخواست
دادخواست می تواند توسط خود فرد (خواهان) و یا توسط وکیل او تنظیم شود.
قانون آیین دادرسی مدنی نیز در ماده ۵۱ مقرر نموده است که دادخواست بایستی شامل موارد زیر باشد:
- نام و نام خانوادگی
- نام پدر
- سن
- اقامتگاه
- و حتی الامکان شغل خواهان
- مشخصات وکیل نیز در صورتی که دادخواست توسط وکیل تنظیم شود، بایستی درج شود.
نکته اینکه در صورتی که محل اقامت یا نشانی خوانده (کسی که دعوایی بر علیه او مطرح شده است)، معلوم نباشد یا به عبارت دیگر خوانده مجهول المکان باشد، بایستی یک بار در روزنامه آگهی منتشر نمود و در صورتی که مراجعه ای صورت نگیرد، دادگاه بصورت غیابی حکم صادر می کند.
علاوه بر درج مشخصات طرفین در دادخواست، قسمت دیگر تعیین خواسته و بهای آن است که تعیین صحیح آن نقش بسیار مهمی در صدور حکم خواهد داشت . خواسته یا مالی است و یا غیر مالی؛ بعنوان مثال در صورتی که از شخصی طلبی داریم، بایستی میزان و مبلغ آن را در دادخواست قید نماییم، همچنین اگر مردی که همسرش منزل را ترک کرده است، باید در قسمت خواسته الزام به تمکین وی را درج کند.
یکی دیگر از قسمت های دادخواست، دلایل و منضمات دادخواست است؛ که با استفاده از ادله اثبات دعوی در امور حقوقی امکان پذیر خواهد بود.
بعنوان مثال، کپی برابر با اصل سند ازدواج، شهادت شهود، کارشناسی و … می تواند جزء دلایل دادخواست باشد که از طریق پیوست های دادخواست بایستی ارایه شوند.
در قسمت شرح دادخواست نیز توضیحاتی کلی راجع به دادخواست و خواسته نوشته شده و دلایل و مستندات نیز مورد اشاره قرار می گیرند.
