داوری روشی برای حل اختلاف بدون نیاز به مراجعه به نهاد قضایی است.
فی الواقع داوری یک راه کوتاه جهت حل اختلاف فیمابین طرفین است که طرفین به جای رجوع به دادگاه به یک یا چند داور مورد اعتماد خود مراجعه و از وی درخواست میکنند با استفاده از روشهای قانونی و با رعایت عدالت و حقوق قانونی در خصوص اختلاف طرفین دعوا داوری و مبادرت به صدور رای نماید.
نکته جالب توجه آن است که پس از صدور رای از سوی داور میتوان آن را در دادگاه به اجرا گذارد، فلذا رای داور الزام آور و قطعی میباشد.
زمانی که طرفین توافق و تراضی بر داوری را در قراردادهای فی مابین خود تعیین مینمایند، دادگاه دیگر صلاحیت استماع دعوا را ندارد و نمیتوان الزام به اجرای مفاد قرارداد را مستقیما در دادگاه مطرح نمود، مگر اینکه داور یا داوران نخواهند یا نتوانند به اختلاف رسیدگی کنند یا اصل قرارداد ارجاع به داوری یا رای داور ابطال شود.
ارجاع دعاوی به داوری چگونه است؟
مطابق ماده ۴۵۴ قانون آیین دادرسی مدنی کلیه اشخاصی که اهلیت اقامه دعوا را داشته باشند، میتوانند با تراضی یکدیگر موضوع اختلاف را اعم از اینکه در دادگاهها طرح شده یا نشده باشد در هر مرحلهای از رسیدگی که باشد به داوری یک یا چند نفر ارجاع دهند.
همچنین ماده ۴۵۵ قانون آیین دادرسی مدنی مقرر میدارد حتی قبل از بروز اختلاف و دعوا، متعاملین میتوانند ضمن معامله یا به موجب قرارداد جداگانه تراضی نمایند که در صورت بروز اختلاف بین آنها به داوری مراجعه کنند و نیز میتوانند داور یا داوران خود را قبل یا بعد از بروز اختلاف تعیین نمایند.
بنابراین، قاعده بر این است که اشخاص در ارجاع اختلافات خود به مرجع داوری و نیز در چگونگی تعیین داور از آزادی عمل برخوردارند. با این حال مواردی وجود دارد که آزادی اراده طرفین به انتخاب روش داوری و تعیین داور، با قواعد امری محدود شده است. این محدودیت هم شامل اشخاص خصوصی است و هم شامل اشخاص دولتی.
بنابراین با توجه به موارد فوق الذکر داوری یکی از نهادهای مترقی جهت حل اختلافات ناشی از قراردادها میباشد که بدون مراجعه به نهادهای قضایی قابل انجام بود و طرفین را از اطاله دادرسی و مراجعه به دادگاه رهایی میبخشد، اما داور نیز مانند قاضی شرایطی دارد و بعضی از اشخاص را حتی با تراضی نیز نمیتوان به عنوان داور تعیین کرد.
ماده ۴۶۶ قانون آیین دادرسی مدنی مشخصات این اشخاص را بیان کرده است: اشخاصی که فاقد اهلیت قانونی هستند. اشخاصی که به موجب حکم قطعی دادگاه و یا در اثر آن از داوری محروم شدهاند.
همچنین طبق ماده ۴۶۹ قانون مذکور برخی از اشخاص دارای محدودیتهایی هستنند که فقط با تراضی طرفین میتوانند به عنوان داور تعیین شوند:
- کسانی که سن آنان کمتر از ۲۵ سال تمام باشد.
- کسانی که در دعوا ذی نفع باشند.
- کسانی که قیم یا کفیل یا وکیل یا مباشر امور یکی از اصحاب دعوا هستند یا یکی از اصحاب دعوا مباشر امور آنان باشد.
- کسانی که با یکی از اصحاب دعوا قرابت سببی یا نسبی تا درجه دوم از طبقه سوم داشته باشند.
- کسانی که خود یا همسرانشان وارث یکی از اصحاب دعوا باشند.
- کسانی که با یکی از اصحاب دعوا یا با اشخاصی که قرابت نسبی یا قرابت سببی تا درجه دوم از طبقه سوم با یکی از اصحاب دعوا دارند، در گذشته یا حال دادرسی کیفری داشته باشند.
- کسانی که خود یا همسرانشان و یا یکی از اقربای سببی یا نسبی تا درجه دوم از طبقه سوم او با یکی از اصحاب دعوا یا زوجه و یا یک از اقربای نسبی یا سببی تا درجه دوم از طبقه سوم، دادرسی مدنی دارند و کارمندان دولت در حوزه ماموریت آنان همچنین کلیه قضات و کارمندان اداری شاغل در محاکم قضایی نمیتوانند داوری کنند.
همانطور که در فوق گفته شد امروزه استفاده از روشها و شیوههای جایگزین حل و فصل اختلاف مثل داوری و میانجیگری جایگاه خود را پیدا کرده و اکثریت کشورها به مانند سابق صرفا از مراجع قضایی و دادگاه و قاضی استفاده نمیکنند؛ چرا که به سودمندی نهادهای دیگر مثل داوری پی بردهاند.
اگرچه این روند در ایران به کندی پیش میرود اما نهاد داوری کمک بسیار بزرگی به سیستم قضایی ما میتواند بکند چرا که با توجه به حجم عظیم دعاوی مطروحه در دادگستری، نهاد داوری میتواند پذیرای بسیاری از پروندهها و حل و فصل آن باشد.
سرعت در حل و فصل اختلافات، بی طرفی داور، امکان اجرای بهتر رای داوری، حل مسالمتآمیز اختلافات را میتواند از جمله مزایای داوری برشمرد.
در صورت نیاز به دریافت مشاوره حقوقی داوری تخصصی یا مشورت با وکیل داوری میتوانید از طریق سامانه حقوقی بنیاد وکلا با ما در ارتباط باشید.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد داوری در قراردادها مشورت کنید و یا تنظیم قرارداد خود را به وکیل قراردادها بسپارید.
سامانه حقوقی بنیاد وکلا ارائه دهنده انواع خدمات حقوقی از سوی وکیل به موکلین و مراجعین محترم میباشد و همواره در تلاش است تا دسترسی شما به متخصصین حقوقی و پیشبرد پرونده شما در کمترین زمان ممکن صورت پذیرد.
اخذ وکیل آنلاین یا حضوری در موضوعات مختلف، میتواند کمک بسیار زیادی به شاکی پرونده نماید. اما اگر به علل مختلفی امکان دسترسی شما به وکیل دادگستری وجود ندارد، در این شرایط استفاده از خدمات مشاوره حقوقی، گزینه بسیار مناسبی برای شما خواهد بود.
مشاوره حقوقی از جهات مختلفی میتواند مزیتهای بسیار زیادی برایتان داشته باشد که در کمترین حالت، اطلاعات حقوقی شما را در خصوص مورد مربوطه، افزایش خواهد داد.
همچنین مطالعه محتواهای حقوقی تنظیم شده از سوی وکلا و کارشناسان مجرب حقوقی این سامانه، میتواند بسیاری از مشکلات حقوقی شما را مرتفع نماید.
سامانه حقوقی بنیاد وکلا با بهرهمندی از کارشناسان و مشاوران حقوقی و وکلای مجرب و متخصص آماده خدمات رسانی در کلیه امور حقوقی، کیفری، خانواده، و سایر مسائل حقوقی است.
لازم به ذکر است که این سایت حقوقی علاوه بر ارائه مشاوره حقوقی تلفنی تخصصی، در زمینه تهیه و تنظیم انواع اوراق قضایی مثل شکواییه، دادخواست، لایحه دفاعیه، اظهارنامه و مانند آن نیز خدمات رسانی مینماید.
در هر صورت اگر به مشاوره حقوقی نیاز پیدا کردید و یا قصد تنظیم شکوائیه، دادخواست، و سایر اوراق قضایی را داشتید، قبل از هر اقدام حقوقی به سامانه بنیاد وکلا مراجعه کنید و از خدمات متنوع این سامانه بهرهمند شوید.