ایراد در لغت به معنای وارد ساختن، داخل کردن، خرده گرفتن، اعتراض کردن، خرده گیری می‌باشد.
ایرادات در دادرسی عبارت است از: وسیله‌ای که معمولا خوانده با مطرح کردن آن از بحث و جدال با خواهان در اصل موضوع مورد ادعا پرهیز می‌کند و یا توسط آن ایراد، دادرسی را به تاخیر می‌اندازد.
بنابراین در قانون آیین دادرسی مدنی اشکالاتی هستند که خوانده و خواهان دعوا می‌توانند با استناد به آن‌ها مانعی در رسیدگی به دعوا ایجاد کنند. خواهان هم بدون آن که پاسخ ماهوی به او داده شود یا دست خالی از میدان مبارزه دادرسی خارج شود و یا پیروزی او با چالش جدی و با مانع جدی مواجه می‌شود.
مطرح کردن ایرادات در واقع رد موقتی یا دائمی مبارزه نسبت به اصل دعوا و ماهیت حق مورد ادعای خواهان است.
به عنوان مثال: خواهان دعوا با استناد به یک فقره چک یا سفته اقامه دعوا می‌کند و خوانده هم در مقام دفاع و پاسخ ایراد جعلیت سند، عدم اهلیت خواهان، ذی‌نفع نبودن خواهان یا عدم صلاحیت دادگاه را مطرح می‌کند و با این ایرادات درصدد است به صورت موقتی دعوی را با چالش مواجه نماید.
به همین جهت حتما باید قبل از طرح دعوا و تقدیم دادخواست از دانش یک وکیل متخصص بهره‌مند شوید.
طرح ایرادات در دادرسی
با طرح ایرادات از جانب خوانده در دادرسی، یا با مانع دائمی مواجه می‌کند. به عنوان مثال اگر خواهان در دعوای مطروحه ذی‌نفع نباشد دادرسی با چالش جدی مواجه می‌شود و برای همیشه این دادرسی اگر این ایراد پذیرفته بشود منتفی می‌شود.
یا اگر قرار عدم اهلیت صادر بشود و ایراد عدم اهلیت مطرح بشود دادرسی به تاخیر خواهد افتاد تا زمانی که خواهان واجد اهلیت برای اقامه دعوا بشود.
نمونه‌ای دیگر از طرح ایرادات توسط خوانده ایراد عدم صلاحیت ذاتی می‌باشد دادگاه که در اینجا، خوانده در ضمن پاسخ به ماهیت دعوا می‌تواند اگر دادگاه فاقد صلاحیت ذاتی باشد، ایراد عدم صلاحیت را مطرح کند.
ایراد عدم صلاحیت ذاتی می‌بایست تا پایان اولین جلسه دادرسی به عمل آید مگر آن که سبب ایراد بعدا حادث شود. یعنی بعدا به موجب قانونی این موضوع از صلاحیت ذاتی دادگاه خارج شده باشد.
در جایی که صلاحیت ذاتی دادگاه بر خلاف صلاحیت محلی عوض می شود، پرونده باید از دادگاهی که در حال رسیدگی هست خارج بشود و به مرجعی که به موجب قانون جدید صالح تشخیص داده شده ارسال بشود اگر سبب ایراد بعدا حادث بشود می‌توان ایرادات را بعد از جلسه اول هم مطرح کرد.
اما در غیر این صورت ایراد باید تا پایان اولین جلسه دادرسی مطرح بشود. وقتی ایراد به دادگاه مطرح شد و به دادگاه اعلام شد که صلاحیت ذاتی برای رسیدگی را ندارد، به گفته مشاوره حقوقی تلفنی ما از دو حالت خارج نیست.
واکنش دادگاه در مقابل طرح ایراد
پذیرش ایراد
پرونده را با صدور قرار عدم صلاحیت به مرجع صالح یا به دیوان عالی کشور جهت تعیین مرجع صالح ارسال می‌کند.
عدم پذیرش ایراد
اگر مانع دیگری برای رسیدگی ماهوی نبود، رسیدگی را آغاز کرده و مردود بودن ایراد را مستدلا ضمن صدور رای ماهوی اعلام می‌کند.
اگر ایراد عدم صلاحیت ذاتی خارج از مهلت قانونی یعنی بعد از اولین جلسه دادرسی ارائه شود و دادگاه آن را بپذیرد، دادگاه مکلف است جدا از ماهیت دعوا و حتی بدون صدور رای در ماهیت دعوا قرار عدم صلاحیت ذاتی را صادر کند.
چرا که چنانچه دادگاهی که فاقد عدم صلاحیت ذاتی باشد بر اساس مواد ۳۵۲ و ۳۷۱ قانون آیین دادرسی مدنی رای آن دادگاه در هر صورت نقض خواهد شد و در نتیجه حق صدور رای را در صورتی که عدم صلاحیت خود را بپذیرد، نخواهد داشت و صرف اینکه ایراد در خارج از جلسه اول دادرسی مطرح شده است نمی‌تواند مورد بی توجهی دادگاه قرار بگیرد.
چون ایرادات از قواعد آمره هستند، حتی اگر خوانده ایراد عدم صلاحیت را مطرح نکند دادگاه مکلف است در صورت پی بردن به عدم صلاحیت ذاتی خود، پرونده را با صدور قرار عدم صلاحیت به مرجع صالح یا برای تعیین مرجع صالح به دیوان عالی کشور بفرستد.
ایراد عدم صلاحیت نسبی دادگاه
یکی دیگر از ایراداتی که خوانده دعوا و حتی خواهان دعوا می‌تواند مطرح بکند ایراد عدم صلاحیت نسبی دادگاه یا عدم صلاحیت محلی دادگاه می‌باشد.
ایراد عدم صلاحیت نسبی وقتی مطرح می‌شود که خواهان، دعوا در دادگاهی مطرح کرده که خوانده از نظر صلاحیت نسبی و محلی آن را صالح برای رسیدگی نمی‌داند.
خوانده دعوا را در صلاحیت دادگاه عمومی دیگری می‌داند غیر از دادگاهی که به درخواست خواهان در حال رسیدگی است و خواهان دادخواست را در آن دادگاه تقدیم و مطرح کرده است دعوا باید در دادگاه محل دیگری اقامه شود غیر از محلی که الان در حال رسیدگی می‌باشد.
دادخواست خواهان به آن جا تقدیم شده است. ایراد عدم صلاحیت محلی می‌بایست تا پایان اولین جلسه دادرسی به عمل آید. مشاوره حقوقی به شما می‌گوید که قواعد مربوط به صلاحیت محلی بر خلاف قواعد مربوط به صلاحیت ذاتی آمره نبوده و مخیره هستند.
عدم رعایت صلاحیت محلی از موارد نقض رای دادگاه در دیوان عالی کشور محسوب نمی‌شود، بر این اساس رعایت صلاحیت محلی غالبا برای رعایت حقوق خوانده است و وقتی وی به عدم صلاحیت محلی دادگاه در جلسه اول رسیدگی ایراد نمی‌کند فرض بر این است که او از حق خود گذشت کرده است.
در نتیجه اگر ایراد در بعد از جلسه اول مطرح شود مشکل قانونی ایجاد می‌کند. معیار تشخیص صلاحیت محلی بر خلاف صلاحیت ذاتی زمان تقدیم دادخواست است.
اگر صلاحیت محلی دادگاه بعد از تقدیم دادخواست تغییر کند، این موضوع موجب تغییر در صلاحیت دادگاهی که ابتدا به دادخواست رسیدگی کرده است نمی‌شود.
بنابراین بر خلاف آنچه را که در صلاحیت ذاتی گفته شد موردی وجود ندارد که دلیل عدم صلاحیت بعدا، بعد از جلسه اول دادرسی به وجود بیاید و مطرح بشود.
شما می‌توانید در هر مرحله از طرح دعوا و رسیدگی به آن قرار دارید از ارتباط مستقیم با وکیل آنلاین استفاده نمایید.
