یکی از مهمترین مشکلاتی که خانواده‌ها با آن دست و پنجه نرم می‌کنند ثبت تاریخ تولد اشتباهی در شناسنامه است.
در دهه شصت و پیش از آن به دلایلی همچون اشتباه مامورین ثبت احوال، اشتباه در گواهی تولد، خواست والدین بر عدم ابطال شناسنامه فرزند فوت شده و استفاده‌ی آن برای فرزند جدید یا بیشتر نشان دادن سن فرزند برای ثبت نام زودتر در مدرسه سن واقعی دارنده شناسنامه با تاریخ تولد مندرج مغایرت دارد.
در این مطلب برای کسانی که قصد تغییر سن خود در شناسنامه را دارند و یا به مشاوره حقوقی تغییر سن در شناسنامه جهت مشاوره و کسب اطلاعات بیشتر نیازمندند اطلاعات لازم را ارائه خواهیم داد.
ممکن است افرادی مدعی این موضوع باشند که سن واقعی آنها در شناسنامه ذکر نشده، این ادعا ممکن است بنا به دلایل مختلفی باشد از جمله اینکه مثلا مامور ثبت احوال سن او را به اشتباه ثبت کرده و یا اینکه برادر بزرگتری داشته که قبل از بدنیا آمدن او فوت کرده و وقتی که او متولد شده به دلیل علاقه پدر و مادر به برادر بزرگتر از همان شناسنامه برای او استفاده کرده اند و شناسنامه جدیدی برای او نگرفته اند.
قانون تغییر سن در شناسنامه چیست؟
برابر ماده واحده “قانون حفظ اعتبار اسناد سجلی و جلوگیری از تزلزل آنها” مصوب سال ۱۳۶۷، از تاریخ تصویب قانون مذکور تغییر تاریخ تولد اشخاص ممنوع می باشد.
تبصره: صاحب شناسنامه تنها یک بار در طول عمر خود و در صورتی که اختلاف سن واقعی با سن مندرج سجلی به تشخیص کمیسیون مرکب از فرماندار یا بخشدار، رئیس اداره ثبت احوال و پزشک منتخب، مدیر عامل سازمان بهداری استان و رئیس شورای اسلامی شهر و یا بخش محل صدور شناسنامه و با عضویت و ریاست قاضی دادگاه صالحه محل تشکیل می گردد بیش از ۵ سال باشد، می تواند سن خود را اصلاح نماید.
جهت تغییر سن در شناسنامه از کجا باید شروع کرد؟
قبل از هر چیز باید دانست اگر کسی مدعی تغییر سن کمتر از پنج سال است بر طبق رای وحدت رویه ۵۹۹ مورخ ۷۴/۴/۲۶ هیات عمومی دیوان عالی کشور می بایستی دادخواست خود را به طرفیت اداره ثبت احوال محل صدور شناسنامه، تقدیم دادگاه کند.
اولا تغییر سن کمتر از ۵ سـال در صلاحیت محکمه صدور شناسنامه متقاضی می باشد.
ثانیا خوانده شکایت، اداره ثبت احوال صادر کننده شناسنامه متقاضی است.
ثالثا رای محکمه بدوی قابل اعتراض در محکمه تجدید نظـر استان می باشد و رای مذکور قطعی می باشد.
اگر فردی یک مرتبه تقاضـای تغییر سن را تقدیم محکمه نماید و رای قطعی در زمینه رد ادعای متقاضی صادر گردد (حکم به رد دعوی) توانایی مجـدد طرح شکایت برای همیشه وجود ندارد. در اصطلاح حقوقی به آن اعتبار امر مختومه گفته می شود.
تذکرات مربوط به تغییر سن در شناسنامه
- تفاوت سن ادعایی با سن شناسنامه کمتر از ۵ سال باشد.
- شهود حد اقل دو نفر مرد باشند و ترجیحا با محل صدور شناسنامه خواهان. بهتر است ۴ شاهد مرد باشد.
- استشهادیه حاوی این مطالب: اهالی محل آگاه و شاهدند که والدین ایشان فرزندی داشتند و در همان ایام کودکی فوت نمود و برای این بچه شناسنامه نگرفتند و …… .
- شهود می بایست نام و نام خوانوادگی، شماره ملی، شماره تماس و آدرس را بنویسند.
- به یکی از دفاتر خدمات قضایی مراجعه شود و متن بالا در سی دی یا فلش همراه باشد.
- آدرس منزل، کد پستی، کد ملی، اصل شناسنامه و کارت ملی و اصل استشهادیه به دفتر خدمات قضایی تقدیم شود/
- چند روز بعد، دادگاه محل ارجاع پرونده با پیامک به شما اعلام می گردد. چند روز بعد از پیامک، جهت پیگیری اقدامات اداری ثبت پرونده به دادگاه مراجعه شود.
نمونه دادخواست کم کردن سن در شناسنامه (کمتر از پنج سال):
خواهان………
خوانده: اداره ثبت احوال …………………….. {ذکر اداره محل صدور شناسنامه}
خواسته: ابطال شناسنامه با شماره سریال ………………….. و صدور شناسنامه جدید
دلایل:
- تصویر مصدق شناسنامه
- تصویر مصدق شهادت شهود
- عندالزوم جلب نظر پزشکی قانونی
مقام محترم ریاست دادگاه
با سلام و احترام به استحضار می رساند اینجانب به شهادت شهود و گفته تمامی اطرافیان و فامیل در (فصل) سال ……………………. به دنیا آمده ام، لکن والدینم بر اثر بی توجهی به عواقب قانونی موضوع، به جای اخذ شناسنامه برای اینجانب، از شناسنامه برادر(خواهر) متوفی ام که در دوران طفولیت از دنیا رفته بود برای بنده استفاده نمودند که این موضوع همواره موجب آزار روحی و روانی بنده بوده است.
بنابراین با توجه به اینکه سن واقعی اینجانب با سن مندرج در شناسنامه تفاوت دارد، تقاضای صدور حکم به ابطال شناسنامه با سریال فوق و صدور شناسنامه جدید با تاریخ تولد واقعی را از محضر مقدس دادگاه استدعا دارم.
نحوه تغییر تاریخ تولد در شناسنامه
به موجب ماده واحده قانون حفظ اعتبار اسناد سجلی و جلوگیری از تزلزل آنها مصوب ۲/۱۱/۱۳۶۷ مجلس شورای اسلامی: ” تغییر تاریخ تولد اشخاص ممنوع است”.
تبصره: صاحب شناسنامه تنها یکبار در طول عمر و در صورتیکه اختلاف سن واقعی با سن مندرج در اسناد سجلی به تشخیص کمیسیون ذیربط بیش از پنج سال باشد می تواند سن خود را اصلاح نماید.
- اشخاص می توانند در صورتی که سن واقعی آنان با تاریخ تولد مندرج در اسناد سجلی و شناسنامه بیش از پنج سال اختلاف داشته باشد، در کمیسیون ثبت احوال درخواست اصلاح تاریخ تولد خود را بنمایند.
- هر یک از اشخاص زیر که خواهان اصلاح تاریخ تولد خود می باشند می توانند با مراجعه به اداره ثبت احوال محل صدور شناسنامه خود اقدام نمایند.
- اشخاص ۱۸ سال به بالا
- اشخاص کمتر از ۱۸ سال که دارای حکم رشد باشند.
- پدر یا جد پدری با ارائه شناسنامه خود جهت فرزندان کمتر از ۱۸ سال .
قیم و وصی برای افراد تحت سرپرستی خود با ارائه مدارک مستند که سمت او احراز شده باشد.
مدارک مورد نیاز
- درخواست کتبی صاحب سند یا ولی قانونی در برگ مخصوص (فرم شماره ۸)
- ارائه اصل شناسنامه عکسدار و تصویر آن
- یک قطعه عکس جدید
- اصل و تصویر حکم رشد برای اشخاص کمتر از ۱۸ سال که شخصا” مراجعه می‌نمایند.
- اصل و تصویر مدارک مربوط به قیم یا وصی برای افراد تحت سرپرستی
- فیش بانکی به مبلغ مصوب نزد هر یک از شعب بانک ملی ایران بنام سازمان ثبت احوال کشور
نحوه مراجعه و چگونگی اقدام
- متقاضی برای اصلاح تاریخ تولد می بایست به دبیرخانه کمیسیون تشخیص سن اداره ثبت احوال محل صدور شناسنامه خود مراجعه و مدارک لازم را تسلیم و رسید آنرا دریافت نماید.
- تاریخ تشکیل جلسه رسیدگی توسط دبیرخانه کمیسیون تشخیص سن محل صدور شناسنامه به خواهان (متفاضی) ابلاغ خواهد شد.
- درخواست کننده (خواهان) مکلف است در وقت تعیین شده با در دست داشتن شناسنامه عکسدار در کمیسیون تشخیص سن حاضر شود.
- در صورت عدم حضور خواهان چنانچه پرونده آماده برای اظهار نظر باشد کمیسیون تصمیم لازم را اتخاذ خواهد نمود و در غیر اینصورت درخواست وی رد می شود، لیکن خواهان می تواند درخواست مجدد به کمیسیون تسلیم نماید.
- کمیسیون می تواند در صورت لزوم صاحب سند را جهت معاینه و تعیین سن به پزشکی قانونی معرفی نماید.
- تصمیم کمیسیون تشخیص سن قابل اعتراض نخواهد بود.
- تصمیم کمیسیون تشخیص سن به متقاضی (خواهان) ابلاغ می شود.
- در صورت عدم موافقت کمیسیون با تغییر تاریخ تولد صاحب سند، درخواست مجدد پذیرفته نخواهد شد.
- اجرای تصمیم کمیسیون تشخیص سن در اسناد سجلی و شناسنامه مستلزم درخواست کتبی (متقاضی) خواهد بود.
وکیل دادگستری تغییر سن
افراد از این طریق می توانند در خواست افزایش و کاهش سن خود را داشته باشند؛ به طور مثال فردی ادعا می کند که در شناسنامه سن او ۳۰ سال است، اما در واقع سن او ۳۸ سال است یا اینکه مدعی است سن او در شناسنامه ۳۷ سال است در حالی که به واقع او ۳۰ ساله است.
در هر صورت او می تواند از این طریق اقدام به اصلاح سن خود نماید.
مورد دوم حالتی است که سن فرد کمتر از ۵ سال، با سن ادعایی او اختلاف دارد، در این مورد فرد شخصا یا توسط وکیل دادگستری باید به مرجع مربوطه مراجعه کند و بر طبق تشریفات مخصوص نسبت به تقدیم دادخواست و طرح دعوا اقدام کند.
پدرم به خاطر ثبت نام زود هنگام در مدرسه مدت یکسال و دوماه تاریخ تولدم را بزرگتر کرد و میخاهم درخواست تشخیص سن مناسب را بدهم که این مسئله باعث آذارروحی و روانی بنده شده است آیا کمیسیون تشخیص سن برای اصلاح و ثبت واقعی تاریخ تولد موافقت می نماید