هبه در لغت به معنای بخشیدن، هدیه و صدقه است اما از منظر حقوق هبه یکی از انواع عقود معین است که در مواد ۷۹۵ تا ۸۰۷ قانون مدنی به احکام آن اشاره شده است.
قانونگذار در ماده ۷۹۵ قانون مدنی به تعریف عقد هبه پرداخته و هبه در قانون مدنی اینگونه تعریف شده است:
«هبه عقدی است که به موجب آن یک نفر مالی را مجانا به کس دیگری تملیک می کند، تملیک کننده واهب، طرف دیگر متهب، مالی را که مورد هبه است عین موهوبه می گویند.»
به موجب مندرجات این ماده باید گفت که عقد هبه سه رکن دارد: واهب (کسی که می بخشد)، متهب (کسی که مالی به او بخشیده می شود)، مال موهوبه (مالی که به دیگری بخشیده می شود).
باتوجه به اینکه بخشش و صدقه در دین اسلام امری پسندیده و شایسته است و در کشور ما نیز این امر بسیار انجام می گردد، جهت جلوگیری از مشکلاتی که ممکن است از این امر حادث گردد، قانونگذار احکام مربوط به هبه را در قانون مدنی پیش بینی کرده و شرایط قانونی هبه را بیان داشته است که در مقاله حاضر به آن اشاره خواهیم کرد.
برای اینکه بدانید هبه چیست و شرایط رجوع از عقد هبه به چه صورت است و قانون در مورد هبه چه می‌گوید، تا پایان مقاله همراه ما باشید.
طریقه رجوع از هبه
رجوع از هبه، یا با گفتار است؛ یعنی واهب بگوید از هبه‌ام برگشتم یا مال موهوبه را برگردان، یا به فعل است؛ مثل برگرداندن عین و گرفتن آن از دست متهب.
اگر واهب مال موهوبه را بفروشد یا اجاره دهد یا وقف کند، اگر به قصد رجوع از هبه باشد، این موارد هم رجوع از هبه است.
در رجوع، اطلاع متهب شرط نبوده و صحیح است؛ برای رجوع از هبه‌نامه، واهب به دادگاه حقوقی مراجعه و دادخواست ارائه می‌کند.
در محکمه نیز یکی از این دو حالت دیده می‌شود:
- نخست اینکه هبه ثبت شده و دارای سند رسمی است. در این حالت، واهب بدون اینکه نیاز باشد که هبه را به اثبات برساند، درخواست رجوع خود را مطرح می‌کند.
- مورد دیگر، زمانی است که هبه به صورت رسمی به ثبت نرسیده است. (هبه‌نامه عادی یا هبه شفاهی)
در این حالت واهب مکلف است در دادگاه، نخست انعقاد عقد هبه را به اثبات برساند و آنگاه اعلام کند که می‌خواهد از عقد رجوع کند.
