اعسار از پرداخت مهریهخانواده

شرایط اثبات دادخواست اعسار

در صورتیکه زوج معسر باشد و توانایی مالی برای پرداخت هزینه های دادرسی و یا حقوقی که متعلق به زوجه است را به صورت یکجا نداشته باشد، میتواند دادخواست اعسار بدهد که در این مقاله سعی داریم برای شما به صورت کامل در خصوص اعسار توضیح دهیم.

اعسار چیست؟

اعسار به‌معنای رنج و سختی است و حالتی‌ است که فرد به‌واسطه ی نداشتن سرمایه یا عدم دسترسی به مالش، توانایی پرداخت هزینه دادرسی یا دیون خود را ندارد، به این ترتیب اعسار از دو جهت قابل بررسی است:

  • اعسار از پرداخت هزینه دادرسی: حالتی که فرد ناتوان از پرداخت هزینه‌های ناشی از دادرسی از جمله هزینه تمبر و دستمزد کارشناس و… است. بنا به سیاست قانونگذار چنین اعساری مانع طرح دعوا توسط فرد معسر نیست.
  • اعسار از پرداخت دیون: عدم تمکن مالی شخص در پرداخت دیونی که به‌موجب حکم دادگاه حقوقی یا کیفری محکوم به تادیه آنها میشود.

همانطورکه قبلا طبق ماده ۴ قانون حمایت خانواده دعاوی خانوادگی عبارتند:

از نامزدی و خسارات ناشی از برهمزدن آن، نکاح دائم و موقت و اذن در نکاح، شروط ضمن عقد نکاح، ازدواج مجدد، جهیزیه، مهریه، نفقه زوجه و اجرت المثل ایام زوجیت، تمکین و نشوز، طلاق و رجوع و فسخ و انفساخ نکاح، بذل‌مدت و انقضای آن، حضانت و ملاقات طفل، نسب، رشد و حجر و رفع آن، ولایت قهری، قیمومت، امور مربوط به ناظر و امین اموال محجوران و وصایت در امور مربوط به آنها، نفقه اقارب، امور راجعبه غائب مفقودالاثر، سرپرستی کودکان بیسرپرست، اهدای جنین، تغییر جنسیت.

اعسار از پرداخت مهریه چه شرایطی دارد؟

زمانی‌که زوجه مستقل از موضوع طلاق، با دادن دادخواست مهریه خود را از همسر خود مطالبه می نماید و حکم الزام زوج به پرداخت مهریه زوجه صادر میشود و نیز زمانیکه زوج قصد طلاق زوجه را دارد، باید مهریه را به طور کامل پرداخت کند.

گاهی زوج مهریه زن را به طور نقدی میپردازد اما مواردی پیش میاید که وی قصد طلاق همسرش را دارد ولی توانایی پرداخت مهریه به صورت نقدی را ندارد؛ در این صورت مرد میتواند دادخواست اعسار بدهد و تقسیط پرداخت مهریه را تقاضا نماید.

برای این کار باید به یکی از دفاتر خدمات قضایی برای تقدیم دادخواست اعسار مراجعه نماید.

مدارک لازم برای دادخواست اعسار از مهریه شامل رای محکومیت به مهریه، استشهادیه(شهادت کتبی دو نفر که آشنا به وضع زندگی او هستند و از اعسارش مطلعند)، صورت کلیه ی اموال منقول و غیرمنقول، میزان وجوه نقدی در کلیه ی حسابهای بانکی و فهرست کلیه ی نقل و انتقالات اموال در یک سال گذشته میشود؛ بنابراین اگر اعسار او پذیرفته شود، دادگاه میتواند مهریه را تقسیط کند تا مرد بتواند مهریه را به صورت ماهانه پرداخت کند.

دقت کنید که وضعیت مالی امری حدوثی است؛ لذا احوال مالی افراد هر روز تغییر میکند، ممکن است هر روز اوضاع مالی آنها بهبود یابد یا بدتر شود. اینها مقدمه ای برای تقدیم دادخواست تعدیل است.

در حالت اول ممکن است فرد اوضاع مالی‌اش بهبود یابد به نحوی که از اعسار خارج شود(مثلا صاحب ارثی شود یا حقوق کارمندی اش اضافه شود)؛ به‌این‌ترتیب زوجه اش همواره میتواند تغییر شرایط پرداخت را از دادگاه بخواهد.

در حالت دوم ممکن است زوج دچار نقصان یا بیماری شود و تا مدتی قادر به کارکردن نباشد، به این ترتیب وی(معسر) میتواند تغییر شرایط پرداخت را از دادگاه بخواهد(به درخواست زوجه و زوج در حالت اول و دوم دادخواست تعدیل میگویند).

و در آخر باید اشاره کرد که اگر زوج اموالی غیر از مستثنیات دین داشته باشد و زوجه بتواند آنها را شناسایی و معرفی نماید، این اموال توقیف شده و ادعای اعسار فرد بی فایده میشود.

اعسار در انواع دعاوی خانوادگی ممکن است مطرح شود.

در نوشته قبلی راجع به اعسار از پرداخت مهریه مطالبی را بیان نمودیم.

در این یادداشت هم درباره اعسار از پرداخت نفقه و اجرت المثل و نفقه اقارب مطالبی را خدمتتان عرض خواهیم کرد.

در مطلب قبلی مقدماتی راجع به اعسار از پرداخت مهریه بیان شد؛ در این نوشته نیز ادامه مطلب قبلی و اعسار در سایر دعاوی خانواده بررسی خواهد شد.

اعسار از پرداخت نفقه زوجه چه شرایطی دارد؟

نفقه عبارت است از تامین هزینه زندگی و وسایل لازم از جمله خانه، اثاثیه منزل، لباس، دارو و… که به محض انعقاد عقد دائم برعهده زوج میباشد؛ البته زوجه در صورت تمکین مستحق دریافت نفقه میباشد.

زوجه مستحق مطالبه نفقه ایام گذشته(که از هنگام عقد مستحق آن شده و شوهر به او پرداخت نکرده) و آینده خود است(با توجه به اطلاق ماده ۱۱۱۱ قانون مدنی لفظ نفقه هم به نفقه گذشته و هم به نفقه آینده اشاره دارد).

زنی که شوهرش از پرداخت نفقه به وی خودداری میکند برای احقاق حق و مطالبه نفقهاش میتواند به دو نحو اقدام کند: طرح شکایت کیفری و تقدیم دادخواست حقوقی.

نتیجه شکایت کیفری آن‌ است که در صورت اثبات ادعای زن مبنی بر استنکاف شوهرش وی محکوم به حبس تعزیری درجه شش میشود. (در دادگاه کیفری حکم به پرداخت نفقه داده نمیشود).

اگر زنی بخواهد نفقه ایام گذشته خود را طلب کند، فقط با ارائه دادخواست حقوقی میتوان آن را دریافت کند(نتیجه ی طرح دعوی حقوقی محکومیت به پرداخت نفقه است).

چنانچه میزان نفقه معوقه زن کمتر از بیست میلیون تومان باشد، دادخواست حقوقی مطالبه نفقه در شورای حل اختلاف طرح و مورد رسیدگی قرار می‌گیرد.

درصورت ناتوانی زوج به پرداخت نفقه و وجود نداشتن مالی که از راه توقیف آن نفقه تامین شود و همچنین عدم امکان اجبار وی به پرداخت، زوجه مطابق ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی میتواند دادخواست طلاق تنظیم نماید.

درحالتی‌که زوج دادخواستی به خواسته اعسار از پرداخت نفقه دهد، در صورت صدور حکم اعسار، دادگاه دین او را تقسیط میکند و در این حالت زوجه نمیتواند به علت عدم پرداخت یکجای نفقه، حبس زوج تا زمان تادیه دین را بخواهد.

مطابق تبصره ماده ۳۳۶ قانون مدنی چنانچه زن کارهایی را که شرعا برعهده وی نبوده و عرفا برای آن کار اجرت المثل باشد به دستور زوج و با قصد عدم تبرع انجام داده باشد و برای دادگاه ثابت شود، دادگاه اجرت المثل را محاسبه و به پرداخت آن حکم مینماید.

اگر زوج ملزم به پرداخت اجرت المثل به همسر خویش گردد و آن را پرداخت ننماید، در این مورد زن میتواند همانند مطالبه مهریه، اجرت المثل ایام زوجیت را مطالبه کند.

در صورتیکه مرد به علت عدم پرداخت، حبس شود تا زمانیکه این دین را پرداخت نکند، در حبس باقی میماند، مگر آنکه همچون دیگر محکومیتهای مالی دادخواست اعسار و تقسیط بدهد(دادخواست اعسار و تقسیط اجرت المثل همان روندی را طی میکند که دادخواست مربوط به اعسار از پرداخت مهریه طی میکند).

در این حالت نیز زن میتواند با معرفی اموال مرد خارج از مستثنیات دین، موجب توقیف آنها شده و طلب خود را برداشت نماید.

آیا میتوان نسبت به پرداخت نفقه اقارب اعسار داد؟

نفقه اقارب نفقهای است که به گروه خاصی از نزدیکان تعلق میگیرد، مشروط به موارد زیر:

به شرط آنکه آن گروه، استطاعت مالی نداشته و واجب النفقه محسوب شوند و منفق نیز در صورت انفاق به آنها برای تامین معاش خود دچار مشکل مالی نشود. ماده۴۷ قانون حمایت خانواده به درخواست نفقه از جانب این افراد اشاره کرده است؛ این دسته فقط حق دارند نسبت به نفقه آینده خود به دادگاه رجوع کنند.

مطابق ماده ۱۲۰۵ قانون مدنی در صورت عدم امکان الزام منفق به پرداخت، دادگاه میتواند به مقدار نفقه از اموال منفق در اختیار واجبالنفقه قرار دهد.

مجازات حبس تعزیری درجه شش در فرض استنکاف، در این مورد نیز جاریست.

از آنجاییکه پرداخت نفقه اقارب منوط به تمکن مالی منفق است در صورت اثبات اعسار وی، تلکیف پرداخت از عهدهاش ساقط شده و تا زمانی که استطاعت مالی به دست نیاورد ملزم به پرداخت نفقه اقارب نمیشود.

شرایط اعسار از پرداخت هزینه دادرسی

مطابق ماده۵ قانون حمایت خانواده در صورت عدم تمکن مالی هر یک از اصحاب دعوی، دادگاه میتواند پس از احراز مراتب و با توجه به اوضاع و احوال، وی را از پرداخت هزینه دادرسی، حق الزحمه کارشناسی، حق الزحمه داوری و سایر هزینه ها معاف یا پرداخت آن را به زمان اجرای حکم موکول کند.

شرایط اعسار از پرداخت محکومبه

با توجه به موارد مذکور در ماده۴ قانون حمایت خانواده، دعاوی مربوط به مهریه، نفقه زوجه و اجرت المثل ایام زوجیت، نفقه اقارب اموری هستند که ادعای اعسار از پرداخت محکوم به در آنها قابلیت طرح دارد.

میانگین امتیازات ۵ از ۵
از مجموع ۲ رای

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا