۴ نکته شرکت تجاری | کلیات شرکت تجاری

شرکت‌های تجاری از نظر اقتصادی اهمیت فراوانی دارند، به طوری که امروزه سرمایه اکثر موسسات و مجموعه‌های تجاری به آن‌ها (این شرکت‌ها) تعلق دارد؛ به همین دلیل است که مطالعه ساختار و نظام حقوقی حاکم بر آن‌ها نیز از اهمیت زیادی برخوردار است.

از این رو وکیل شرکت‌ها فواید عمده شرکت‌های تجاری را شامل موارد زیر می‌داند که عبارتند از:

1. شرکت تجاری باعث می‌شود که مسئولیت افرادی که مشغول فعالیت تجاری هستند کاهش پیدا کند؛ زیرا که اولا مسئولیت بین اینها تقسیم می‌شود.
2. چون شخصیت شرکت از شخصیت افراد سازنده آن جدا می‌باشد، در اکثر موارد در صورت ورشکستگی شرکت، تعرضی به سرمایه شرکا در خارج از شرکت نخواهد شد و به همین دلیل دوم است که در کشور‌های غربی به شرکت تک شریک روی آورده می‌شود (چون به سرمایه شرکاء آسیبی وارد نمی‌شود).

انواع شرکت‌ تجاری

انواع شرکت‌ها در ماده ۲۰ قانون تجارت آمده است و ما آن‌ها را بر اساس مسئولیت شرکاء  در این شرکت‌ها دارند به چهار دسته تقسیم می‌کنیم‌:

• مسئولیت شرکاء در مقابل طلبکاران نا محدود است، مثل شرکت تضامنی و نسبی. اگر شرکت طلبکاری داشت، طلبکار می‌تواند به اعضا مراجعه نموده و به هر کدام می‌تواند طلبش را بگیرد یا به نسبت می‌تواند همه طلبش را بگیرد، همچنین می‌تواند به دارایی شخصی شرکا هم مراجعه نماید.
• مسئولیت شرکا محدود به آورده یا سرمایه‌ای است که به شرکت آورده اند؛ مثل  شرکت سهامی (عام و خاص) و شرکت با مسئولیت محدود.
• شرکت‌هایی که مسئولیت برخی از شرکا نامحدود و برخی دیگر محدود است؛ مثل شرکت مختلط که ترکیبی از شرکت تضامنی و سهامی است و شرکت مختلط غیر سهامی که ترکیبی از تضامنی و با مسئولیت محدود است.
• شرکت های تعاونی؛ این شرکت‌های تعاونی بسته به ساختار و غالبی که تحت آن غالب تشکیل شده اند، در یکی از این دسته‌بندی‌ها قرار خواهند گرفت.

تعریف شرکت تجاری

قبل از تعریف شرکت‌های تجاری بهتر است تا شرکت مدنی را تعریف کنیم.

در حقوق مدنی شرکت در دو معنای عام و خاص به کار می‌رود:

• الف – در معنای عام که عبارت است از: عقدی که در آن طرفین سرمایه و کار خود را برای رسیدن به منفعت، کنار هم می‌گذارند و شامل عقد شرکت، مضاربه، مزارعه و مساقات می‌شود.
• ب – در معنای خاص: یکی از عقود معین است که همراه با اشاعه در حق مالکیت ایجاد می‌شود. مطابق ماده ۵۷۱ قانون مدنی شرکت اجتماع حقوق مالکین متعدد در شیء واحد به نحو اشاعه است که ممکن است به صورت اختیاری یا قهری به وجود آید.

دو تفاوت عمده میان شرکت تجاری و مدنی وجود دارد:

1. در شرکت تجاری هیچ هدفی جز سود و تقسیم آن وجود ندارد، به عکس شرکت مدنی که می‌تواند هدف اخلاقی داشته باشد یا اجتماعی، فرهنگی و غیره داشته باشد.
2. ارتباط شخصیت شرکا در شرکت مدنی با سرمایه آن‌ها حفظ می‌شود، به خلاف شرکت تجاری که این ارتباط قطع می‌شود.

حق مالکیت عبارتست از حق شخص نسبت به یک ملک، رابطه بین شخص و ملک رابطه مالکیت است و اشاعه عبارتست از رابطه مالکیت بین چند نفر مشخص که مال مشاعی می‌گویند.

مالکیت به صورت اشاعه یا مشاع ممکن است به صورت، اختیاری یا قهری باشد. در اختیاری افراد با اراده خودشان مبادرت به انجام این عمل می‌نمایند.

نکاتی در خصوص شرکت تجاری

1. نکته اول: از سوی قانونگذار تعریفی ارائه نشده، چرا که منبع اقتباس وی یعنی قانون تجارت فرانسه نیز تعریفی ارائه نداده است. گرچه عمل قانونگذار فرانسه به خاطر ارائه تعریفی در ماده ۱۷۳۲ قانون مدنی کشورش توجیه شدنی است، اما کار قانونگذار ایران قابل توجیه نمی‌باشد.
2. نکته دوم: شرکت تجاری، قرارداد است و حتما نباید مبادرت به عملیات تجاری کند بلکه بعضا به خاطر ساختاری که دارد، حتی اگر عمل تجاری نکند، تجاری محسوب می‌شود.
3. نکته سوم: آورده شرکا به شخصیت حقوقی شرکت که مستقل از خود آن‌هاست تعلق دارد و اجتماع این آورده‌ها به خاطر اختصاص به امر خاصی است و شرکا ممکن است از این سرمایه گذاری سود ببرند یا زیان ببینند و از شخصیت حقیقی افراد جدا می‌باشد.
4. نکته چهارم: از میان شرکت‌های تجاری برخی به لحاظ شکل و ساختاری که دارند تجاری محسوب می‌شوند و برخی هم به خاطر اینکه موضوع فعالیتشان تجاری است، تجاری می‌نامند.
5. با توجه به نکات مذکور شرکت تجاری، قراردادی است میان دو یا چند نفر به منظور جمع آوری سرمایه آن‌ها و اختصاص آن به شخصیت حقوقی که به هدف خاصی می‌پردازد و این شرکا در سود و زیان آن شریک باشند؛ در این تعریف چهار نکات فوق اشاره شد.

اگر نیاز به دریافت اطلاعات تکمیلی در خصوص انواع شرکت‌های تجاری و قوانین مربوط به آن دارید می‌توانید از مشاوره حقوقی شرکت‌ها در بنیاد وکلا کمک بگیرید. متخصصین ما به صورت شبانه روزی و ایام تعطیل آماده خدمت‌رسانی به شما می‌باشند.