متاسفانه ضرب و شتم و خشونت در بخش‌های مختلف اجتماع رخ می‌دهد، بعضا درگیری‌های خیابانی چندین مجروح به جای می‌گذارد، حتی درگیری‌های خانوادگی نیز قربانی‌های خود را دارد، علاوه بر این مواردی از حوادث رانندگی که بدون تقصیر طرفین اتفاق می‌افتد نیز می‌تواند منجر به جراحت اشخاص گردد.
در این مقاله تلاش خواهیم کرد که یکی از رایج‌ترین جراحات صورت یعنی فلج شدن لب یا از بین رفتن آن را به همراه مجازات قابل اعمال یعنی دیه از بین بردن و فلج شدن لب بررسی نماییم.
با توجه به اینکه مجازات جراحات وارده بر لب از نوع دیه است در گام نخست با انواع مجازات‌ها علی الخصوص دیات آشنا می‌شویم، در گام دوم به انواع جنایات قابل تصور در مقابل لب و نحوه ورود آن می‌پردازیم و در نهایت به بررسی مجازات‌های قابل اعمال در جنایات وارد بر لب اعم از مجازات اصلی و مجازات‌های تبعی پرداخته خواهد شد.
قابل توجه آن که قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ منبع اصلی این نگارش و مقادیر دیه سال ۱۴۰۲ معیار تعیین مجازات‌ها خواهد بود. ضمن آن که می‌توانید همین حالا جهت رزرو وقت مشاوره با وکیل تلفنی اقدام نمایید.
انواع جرایم و مجازات‌ها
سیستم‌های حقوقی مختلف با توجه به رویکرد کیفری که در آن کشور جاری است ممکن است انواع مختلفی از جرایم و مجازات‌ها را تعیین نمایند.
برای مثال در دوره‌ای از تاریخ حقوق کیفری ایران جرایم با توجه به شدت و اهمیت آن‌ها تقسیم بندی می‌شد، اما پس از انقلاب اسلامی و آغاز تلاش‌ها برای اسلامی کردن قوانین به ویژه قوانین کیفری تقسیم بندی جرایم در سیستم حقوقی ما تغییر یافت.
در نهایت در بازنگری سال ۱۳۹۲ در قانون مجازات اسلامی با چهار نوع از جرایم و مجازات‌ها روبه‌رو هستیم که هر کدام می‌توانند در احکام با دیگری تفاوت‌هایی داشته باشند، ۴ دسته یاد شده که عبارتند از دیات، حدود، قصاص و تعزیرات به صورت مختصر در اینجا بررسی می‌شوند:
جرایم موجب مجازات قصاص
چنانچه جنایتی عمدی به نفس، عضو یا منفعت شخص ثالث وارد آید، مرتکب عمدی به مجازات قصاص محکوم خواهد شد. در اینجا باید توجه داشت که منافع به مواردی مثل شنوایی، بینایی و قوه عقل گفته می‌شود، همچنین مقصود از عمدی بودن آن است که شخص مرتکب قصد ارتکاب جرم و دریافت نتیجه خاص آن را نسبت به مجنی علیه یا همان قربانی داشته باشد.
نکته دیگر آن که قصاص مجازات اصلی و اولیه این قبیل جنایت‌هاست اما در مواردی که قانون تعیین کرده است ممکن است مجازات قصاص اعمال نشده و در عوض آن مجازات‌های جایگزین همچون دیات یا تعزیرات اجرا شوند.
جرایم موجب مجازات حد
حدود یا جرایم موجب مجازات حد به آن دسته از جرایمی گفته می‌شود که نوع جرم، ویژگی‌های ارتکاب جرم و مجرم به همراه نوع و میزان مجازات و نحوه اجرای آن تماماً در شرع مقدس اسلام آورده شده و از شرع وارد در حقوق کیفری ما شده است.
حدود به توجه به سبقه شرعی که دارند قابل تغییر نبوده و جز در موارد مصرح قابل عفو و تخفیف نیز نمی‌باشند، به همین سبب نیز صرف نظر از تعداد بازنگری‌های قانونی، حدود و احکام آن همواره یکسان باقی خواهد ماند.
جرایم موجب مجازات تعزیر
جرایم تعزیری یا جرایم موجب مجازات تعزیر به آن دسته از رفتارهایی گفته می‌شود که قانونگذار با بررسی و شناخت نیازهای اجتماع آن‌ها جرم انگاری کرده است.
تعزیرات در زمان‌های مختلف می‌تواند دستخوش تغییرات قرار گیرد، همچنین برخی آزادی‌های عمل به قاضی صادرکننده رای ارائه شده است، علاوه بر موارد یاد شده گذشت شاکی و وضعیت متهم من جمله شرایط فردی، اجتماعی، خانوادگی، روانی و اقتصادی متهم نیز در میزان مجازات و نحوه اجرای آن می‌تواند موثر واقع شود.
جرایم موجب مجازات دیه
دیات یا جرایم موجب مجازات دیه که موضوع اصلی این نگارش را تشکیل می‌دهند به آن دسته از جرایمی وارد می‌شود که نسبت به نفس، عضو یا منفعت واقع شده‌اند اما یا عمدی نبوده و یا آن که مجازات جرم عمدی یعنی قصاص بنا به دلایل قانونی قابلیت اجرا نداشته است.
با توجه به آنچه که بیان شد مشخص می‌شود که جنایات غیرعمدی و خطای محض که نسبت به نفس، عضو و منفعت صورت گرفته باشد با مجازات دیه همراه است. اما دیه به چه معناست؟
دیه به مبالغ مشخصی از وجه نقد گفته می‌شود که به عنوان جبران خسارات وارده به مجنی علیه یا قربانی پرداخت می‌شود. مبلغ دیه از سالی به سال دیگر متفات است. در ابتدای هر سال مبلغ دیه کامل انسان اعلام می‌شود و سپس درصدهای دیه از آن به دست می‌آید.
اندکی بیشتر به آنچه که بیان شد بپردازیم؛ گفتیم که مبلغ دیه در ابتدای هر سال تعیین می‌شود، اما آنچه که تعیین و اعلام می‌گردد میزان دیه کامل انسان یا دیه‌ایست که به قتل نفس تعلق می‌گیرد، سایر موارد دیه و میزان آن با توجه به درصدهای بیان شده در قانون مجازات اسلامی تعیین می‌گردد.
برای مثال بیان شده که دیه زوال کامل عقل برابر با دیه کامل انسان است، اما دیه قطع یک انگشت درصدی از دیه کامل انسان است. با توجه به درصدهای بیان شده در قانون مجازات اسلامی و مبلغ دیه کامل انسان در زمان ارتکاب جرم میزان دیه جنایت وارد شده تعیین و اجرا می‌شود.
نکته دیگری که بدان اشاره شد غیرعمد بودن جرایم موجب دیه است، به عبارت ساده‌تر در جرایمی که با مجازات دیه همراه هستند مرتکب می‌تواند قصد ارتکاب جرم را داشته باشد اما نباید قصد به دست آوردن نتیجه خاص آن را نسبت به مجنی علیه داشته باشد، برای مثال شخصی با قصد زخمی کردن دیگری به وی ضربه چاقو وارد می‌کند اما به دلیل سرایت جراحت شخص قربانی فوت می‌نماید، در این حالت قتل شبه عمد رخ داده است.
در جنایت خطای محض حتی همان قصد ارتکاب جنایت سبک‌تر هم نباید وجود داشته باشد، برای مثال شخص بدون قصد و نیت و به اشتباه دیگری را مورد اصابت چاقو قرار می‌دهد و قربانی از این جراحت فوت می‌نماید، در اینجا جنایت وارد شده خطای محض است.
در نهایت باید توجه کرد که اگر جنایت عمدی واقع شده باشد اما موانع قانونی برای اجرای قصاص وجود داشته باشد نیز مجازات دیه جایگزین آن خواهد شد، البته در مواقع مصرح قانونی مجازات تعزیر نیز به دیه افزوده می‌گردد.
پس از آنچه که بیان شد به دست می‌آید که دیه موضوع این نگارش در حالتی قابل اجراست که مرتکب با خطای محض یا با جنایت شبه عمد به شخص مجنی علیه آسیب وارد ساخته باشد، و یا آن که جنایت عمدی باشد اما قابلیت اجرای مجازات اصلی وجود نداشته باشد.
انواع جنایات وارده بر لب
مبحث پنجم از کتاب دیات قانون مجازات اسلامی به موضوع دیه لب اختصاص داده شده است. با توجه به آنچه که تاکنون در خصوص دیه و انواع جنایات مطرح شد در این مبحث به انواع جرایمی که بر لب می‌تواند وارد شود و در قانون مورد اشاره قرار گرفته است می‌پردازیم، اما پیش از آن با توجه به تعریفی که قانونگذار بیان داشته است به بررسی تعریف لب می‌پردازیم.
با توجه به تبصره ماده ۶۰۷ قانون مجازات اسلامی، حدود لب بالا مقداری از لب را می‌گویند که لثه را می‌پوشاند و به دو روزنه و دیواره بینی وصل است و حدود لب پایین مقداری از لب است که لثه را می‌پوشاند. طول لب هم در لب بالا و هم در لب پایین، برابر با طول دهان است، البته حاشیه گونه‌ها جز لب محسوب نمی‌گردد.
با توجه به تعریفی که از لب ارائه شد، جنایات وارده به همان محدوده مورد نظر است که می‌تواند یکی از موارد ذیل باشد:
از بین بردن دو لب
ممکن است در اثر جنایت وارده، هر دو لب مجنی علیه یا قربانی یعنی تمام طول لب با عرض کامل یعنی درحالتی که لثه بالا و پایین هر دو نمایان شوند، از بین برود.
باید توجه داشت که باقی ماندن بخشی از لب اعم از بالا یا پایین، جنایت را از حالت از بین بردن کامل هر دو لب خارج می‌نماید، پس فقط در صورتی که هر دو لثه بالا و پایین به طور کامل نمایان شوند، جنایت از بین بردن دو لب واقع شده است.
از بین بردن قسمتی از دو لب
جنایت وارده می‌تواند بخش‌هایی از لب را از بین ببرد، اعم از آن که بخشی از لب بالا و پایین باشد و یا قسمتی از هر دو لب، در هر حال چنانچه هر دو لثه بالا و پایین نمایان نشوند، از بین رفتن کامل لب محقق نشده است.
شکافته شدن لب‌ها
ممکن است جنایت وارده منجر به از بین رفتن تمام و یا حتی بخشی از لب‌ها نشود بلکه باعث شکافته شدن لب‌ها گردد، شکافته شدن می‌تواند در یک لب و یا در هر دو لب واقع شده باشد. همچنین ممکن است در اثر شکافته شدن لب‌ها دندان‌ها نمایان شوند و یا آن که نمایان نشوند. نوع و میزان جراحت وارده و نمایان شدن یا نشدن دندان‌ها در میزان مجازات موثر است.
سست و فلج شدن لب‌ها
سست و فلج شدن لب‌ها به حالتی گفته می‌شود که در اثر جنایت وارد شده مجنی علیه یا قربانی نتواند در اثر لبخند زدن لب‌های خود را از دندان‌ها کنار زند یا به عبارت ساده‌تر فلج شدن لب به حالتی گفته می‌شود که حتی خندیدن نیز منجر به نمایان شدن دندان‌ها نمی‌شود به این دلیل که لب قدرت کنار رفتن خود را از دست داده است.
قابل توجه آن که سست و فلج شدن لب می‌تواند در هر دو لب نمایان باشد و یا تنها در یکی از لب‌ها، همچنین ممکن است به صورت کامل لب‌ها را از بیندازد و یا بخشی از لب را.
دلایل وقوع جنایت‌های وارد شده بر لب
همانطور که پیش از این بیان شد دلیل وقوع جنایت تاثیری در میزان مجازات ندارد و تنها موضوع مهم عمدی نبودن جنایت است. پس هرگاه جنایت وارده بر لب صرف نظر از میزان آن عمدی بوده باشد، مجازات اصلی قصاص خواهد بود، بدین معنا که برابر با میزان جنایت وارد شده، لب شخص مرتکب قصاص خواهد شد. اما دیات در حالتی اجرا می‌گردد که جنایت غیرعمدی یا خطای محض باشد.
پس جنایت می‌تواند در اثر حوادث رانندگی، ضرب و شتم و درگیری‌های خیابانی، به صورت اتفاقی و بر اثر برخورد اشیا به صورت مجنی علیه، پرت شدن مجنی علیه از مکان‌های مرتفع یا سایر موارد باشد.
در نتیجه صرف نظر از آن که علت واقع شدن جنایت چه باشد، صرف آن که شخص بدون قصد عمدی مرتکب، لب خود را از دست بدهد یا لب وی فلج شود در مقابل خسارت وارد شده به وی دیه تعلق خواهد گرفت.
قابل ذکر آن که چنانچه جنایت وارده در اثر خطای پزشکی و یا حوادث ورزشی رخ داده باشد، احکام خاص خود را خواهد داشت که برای دریافت اطلاعات لازم در این خصوص می‌توانید جهت دریافت مشاوره حقوقی آنلاین و تلفنی اقدام نمایید.
مجازات‌های قابل اعمال بر جنایات وارده بر لب
با توجه به تقسیم بندی‌هایی که از جنایات قابل ورود بر لب مطرح گردید، در این بند به انواع مجازات هرکدام پرداخته خواهد شد. قابل توجه آن که در اینجا به مجازات دیه و مجازات‌های تکمیلی بیان شده در قانون اشاره می‌گردد و از موارد قصاص صرف نظر می‌گردد.
مجازات قابل اعمال درحالتی که دو لب از بین رفته است
با استناد وکیل به ماده ۶۰۷ قانون مجازات اسلامی، چنانچه هر دو لب شخص از بین برود دیه کامل انسان به وی تعلق می‌گیرد، اگر تنها یک لب وی از بین برود معادل با نصف دیه کامل خواهد بود و چنانچه قسمت یا قسمت‌هایی از لب‌ها از بین رفته باشد، به نسبت میزان از بین رفته از کل لب دیه تعیین خواهد شد.
همانطور که پیش از این بیان شد مبلغ دیه کامل انسان در ابتدای هر سال تعیین می‌شود، برای جنایت‌هایی که در سال ۱۴۰۲ رخ داده باشد، ۹۰۰ میلیون تومان دیه تعیین شده است.
در اینجا باید توجه داشت که ۹۰۰ میلیون تومان دیه کامل انسان مذکر است، درباره انسان مونث احکام متفاوتی وجود دارد، دیه شخص مونث در جنایت‌هایی که تا یک سوم دیه به همراه داشته باشند برابر با دیه انسان مذکر است اما برای مبالغ بیشتر از آن معادل با نصف دیه انسان مذکر خواهد بود.
در نتیجه چنانچه جنایت در سال ۱۴۰۲ رخ داده باشد و منجر به از دست رفتن کل دو لب شده باشد، چنانچه قربانی یا مجنی علیه شخص مذکر باشد ۹۰۰ میلیون تومان دیه دریافت خواهد کرد و اگر شخص مونث باشد، ۴۵۰ میلیون تومان دیه به وی پرداخت خواهد شد.
در همین تقسیم بندی که در این بخش بیان شد اگر نصف لب از بین رفته باشد برای شخص مذکر ۴۵۰ میلیون تومان دیه خواهد بود وبرای شخص مونث ۲۲۵ میلیون تومان دیه.
نسبت‌های از دست رفته لب نیز با توجه به درصد آسیب وارد شده از مبالغ یاد شده تعیین می‌گردد.
مجازات قابل اعمال درحالتی که دو لب سست و یا فلج شده باشند
مطابق با ماده ۶۰۹ قانون مجازات اسلامی، چنانچه در اثر جنایت وارد شده، لب از بین نرود اما سس یا فلج شود، به صورتی که در اثر لبخند زدن یا موارد مشابه دندان‌ها نمایان نشوند، معادل دو سوم دیه لب فلج شده به شخص قربانی یا مجنی علیه تعلق خواهد گرفت.
به عبارت دیگر چنانچه هر دو لب فلج یا سست شوند برابر دو سوم دیه کامل به وی پرداخت می‌شود و اگر تنها یک لب فلج شود یا سست گردد، معادل با دو سوم از یک دوم دیه کامل به وی پرداخت می‌گردد.
در نتیجه چنانچه قربانی این جرم که هر دو لب وی فلج شده است شخص مذکر باشد و زمان وقوع جنایت در سال ۱۴۰۲ باشد، معادل با مبلغ ۶۰۰ میلیون تومان به وی پرداخت خواهد شد و اگر شخص قربانی مونث باشد دیه وی معادل با مبلغ ۳۰۰ میلیون تومان خواهد بود.
اگر تنها یک لب مجنی علیه فلج یا سست شده باشد، مبالغ یاد شده تقسیم بر دو می‌گردد در نتیجه در شخص مذکر برابر با ۳۰۰ میلیون تومان و در شخص مونث برابر با ۱۵۰ میلیون تومان خواهد بود.
مجازات قابل اعمال درحالتی که دو لب سست و یا فلج شده از بین برده شوند
مطابق با ادامه ماده ۶۰۹ چنانچه شخصی لب فلج یا سست شده دیگری را از بین ببرد، معادل یک سوم دیه لب از بین رفته دیه قابل پرداخت به مجنی علیه می‌باشد، در نتیجه:
- اگر هر دو لب فلج یا سست شده از بین برود و مجنی علیه شخص مذکر باشد مبلغ ۳۰۰ میلیون تومان دیه قابل پرداخت به وی خواهد بود
- و اگر شخص مونث باشد مبلغ ۱۵۰ میلیون تومان به وی پرداخت می‌گردد،
- اگر تنها یک لب فلج یا سست شده از بین برود یک دوم مبالغ یاد شده به وی پرداخت می‌گردد که برابر است با ۱۵۰ میلیون تومان برای آقایان و ۷۵ میلیون تومان برای خانم‌ها.
در نهایت باید توجه داشت که مبالغ یاد شده در این بند در حالتی است که جنایت وارد شده در سال ۱۴۰۲ واقع شده باشد.
مشاوره تخصصی دیه از بین بردن و فلج شدن لب
در این نگارش با انواع جنایات قابل اعمال بر لب و میزان مجازات آن‌ها آشنا شدیم، همچنین بیان شد که نوع ورود جنایت اصولا در میزان مجازات و اجرای مجازات موثر نیست.
بیان شد که این اصل می‌تواند استثنائاتی داشته باشد، برای مثال چنانچه جنایت در اثر حوادث ورزشی یا خطای پزشکی رخ دهد ممکن است که نتیجه متفاوت باشد.
همچنین اگر آسیب در اثر تصادفات رانندگی باشد و شخص راننده متواری شده باشد، برای دریافت خسارت مرجعی تحت عنوان صندوق تامین خسارت‌های بدنی وجود دارد که می‌تواند ضررهای وارد شده را جبران نماید اما باید شرایط اقدام رعایت گردد.
با توجه به آنچه که بیان شد و نیز مواردی که فرصت پرداختن بدان‌ها در این نگارش فراهم نبود، چنانچه در خصوص جنایات وارده بر لب و مجازات‌های آن‌ها سوالاتی داشتید یا نیاز به دریافت مشاوره حقوقی و وکالت تخصصی در این خصوص داشتید می‌توانید با مشاورین و وکلای کیفری بنیاد وکلا تماس حاصل نموده و از خدمات مشاوره آنلاین، تلفنی و حضوری بهرهمند گردید.
