همه افراد طبیعتا تمایل ندارند که مشخصات هویتی خودشان و خانواده آن‌ها در اختبار دیگران قرار گیرد و همواره نگرآن‌هایی در این زمینه وجود دارد که اطلاعات شخصیشان منتشر نشود. گسترش فضای مجازی، سبب شده است که امروزه بسیاری از افراد در این حوزه فعالیت داشته باشند.
یکی از مشکلات فعالیت در شبکه‌های اجتماعی، انتشار عکس شهروندان است که در این صورت عکس کاربران در سایت و شبکه‌های مختلف انتشار پیدا می‌کند.
بیشتر صفحات مجازی از جمله اینستاگرام کاربران، به شیوه خصوصی می‌باشد و بدین صورت که همه افراد حق ورود به صفحه آن‌ها را ندارند و تنها یک سری از کاربران می‌توانند صفحه شخص مورد نظر را داشته باشند. اما در هر صورت، سودجویان با تهدید کاربران، از آن‌ها درخواستی دارند که اگر آن را انجام ندهند، اقدام به انتشار عکس و فیلم خصوصی آن‌ها می‌کنند و به نحوی برایشان دردسر ایجاد می‌نمایند.
گاها این امکان وجود دارد که گوشی تلفنی فردی به سرقت رفته و یا در موارد پیشرفته‌تر، هک شده باشد و در این صورت احتمال سوء استفاده از تصاویر و فیلم های مالک گوشی وجود دارد.
انتشار تصاویر و عکس‌های فردی بدون رضایت او می‌تواند رفتاری مجرمانه باشد و در این صورت شاکی می‌تواند اقدام به ثبت شکایت در مراجع قضایی نماید. همچنین امکان پیگیری پخش عکس‌های افراد از طریق پلیس فتا نیز وجود دارد.
از آن جهت که پخش عکس و یا فیلم شهروندان، ابزاری برای سوء استفاده سودجویان تبدیل شده و از این طریق امکان برهم زدن امنیت جامعه را دارند، قانونگذار چنین رفتارهایی را جرم تلقی کرده و برایشان مجازات تعیین کرده است. انتشار تصاویر مردم در دسته جرائم رایانه‌ای قرار دارد و مجازات این جرم نیز در همان قانون بیان شده است.
در واقع شهروندان، یک سری عکس‌های خصوصی از خود دارند که نمی‌خواهند این تصاویر منتشر گردد و در صورت پخش شدن این سوال برای آن‌ها مطرح می‌شود که چه اقداماتی را باید در این راستا انجام دهند؟
به طور کلی برای آن که بدون دردسر خاصی برای شما، پیگیری مشکل پخش عکس‌های شخصیتان حل و فصل شود، باید اقدام قانونی را در این زمینه انتخاب کنید و کافیست شکایتی در این زمینه تنظیم نموده و مراحل طرح شکایت کیفری را انجام دهید.
در این مقاله به بررسی موضوع جرم انتشار تصاویر و اقدامات لازم بعد از آن که عکس‌هایمان پخش شد، می‌پردازیم. البته شما می‌توانید به صورت برخط با وکیل آنلاین نیز گفتگو نمایید.
مشکلات پخش عکس‌های خصوصی دیگران
توسعه فضای اینترنت، شبکه‌های اجتماعی و نرم افزارهای مختلف، دارای محاسن زیادی است و از طریق آن مردم می‌توانند با هم ارتباط مستقیم داشته باشند. شبکه‌های اجتماعی، بستری مناسب برای انتشار تصاویر و فیلم‌های مختلف است که کاربران در این شبکه‌ها اقدام به انتشار تصاویر و ویدیوهای خود می‌کنند.
چه بسا کابران زیادی هستند که تصاویر و عکس‌های خودشان و یا خانواده را برای دیگران ارسال می‌کنند و همین موضوع سبب سوء استفاده شخصی از آن‌ها می‌گردد. شاید فردی به دوست صمیمی و یا فامیل خود، یک سری تصاویری را می‌فرستد و همان فرد با هدف اخاذی و یا سایر اقدامات غیر قانونی دیگر، شخص مورد نظر را تهدید به انتشار عکس‌های او می‌کند.
در واقع شاید این مشکل برای شما به وجود آمده باشد که در گوشی تلفن همراهتان، تعداد زیادی عکس شخصی دارید که نمی‌خواهید این تصاویر در معرض دید دیگران قرار گیرد و متاسفانه، گوشی همراه شما مورد سرقت قرار گرفته و یا توسط هکرها، هک می‌شود. در این شرایط، محتویات تلفن همراه در اختیار دیگران قرار گرفته و با پخش تصاویر خصوصی، یقینا مشکلاتی را برای شما به وجود خواهد آورد.
در اختیار قرار گرفتن عکس های شخصی شهروندان به افراد سودجو در واقع با وقوع رفتارهای مجرمانه برابری می‌کند. بدین صورت که سودجویان برای آن که از صاحب عکس، اخاذی کنند، او را تهدید به انتشار این تصاویر می‌کنند.
در صورتی که عکس‌ها حاوی محتواهایی باشد که انتشار آن‌ها برای مالک می‌تواند مشکلاتی را به همراه داشته باشد، طبیعتا صاحب عکس طبق خواسته سودجویان عمل نموده و در ازای عدم انتشار تصاویر، مقدار مشخصی وجه نقدی به آن‌ها می‌دهد.
با توجه به وقوع چنین مشکلاتی، توصیه می‌شود که عکس‌های شخصیتان را به راحتی در اختیار دیگران قرار ندهید و آن‌ها در مواردی بسیار امن نگهداری کنید تا امکان دسترسی به فایل‌های حاوی تصاویر و فیلم های مهم، وجود نداشته باشد.
آیا انتشار تصاویر دیگران جرم است؟
در بخش قبل، مشکلات پخش شدن تصاویر مردم مورد بررسی قرار گرفت و عنوان گردید که اگر عکس و یا فیلم شخصی افراد به هر طریقی منتشر شود، منجر به این می‌شود که علیه آن‌ها جرائمی نظیر اخاذی صورت گیرد.
قبل از آن که به بررسی اقدامات لازم پس از انتشار عکس‌های دیگران بپردازیم، لازم است که پاسخ این سوال را دهیم که آیا پخش کردن عکس‌های شخصی شهروندان، رفتاری مجرمانه است یا خیر؟ طبق قانون جرائم رایانه‌ای، انتشار تصاویر دیگران در فضای مجازی، جرم است و افرادی که اقدام به انجام چنین کارهایی می‌کنند، مجرم شناخته می‌شوند.
در واقع آن دسته از اشخاصی که قصد سوء استفاده از انتشار تصاویر دیگران را دارند، باید به این موضوع توجه داشته باشند که اگر عکس‌ها و مشخصات افراد دیگر را پخش کنند، مرتکب رفتاری مجرمانه شده و قانونا مجرم هستند. از این رو، صاحبان تصاویر می‌توانند در این زمینه اقدام به ثبت شکایت کیفری کنند.
به استناد اصل قانونی بودن جرم و مجازات، زمانی که یک رفتاری در قانون، جرم تلقی شده است، بدین معناست که برای آن مجازات تعیین شده و در این صورت می‌توان گفت که برای جرم پخش تصاویر شهروندان، در قانون مجازات خاصی در نظر گرفته شده است.
نکته بسیار مهم در وقوع جرم انتشار تصاویر و فیلم‌های دیگران، این است که این عمل بدون رضایت افراد دیگران صورت گرفته است. در واقع بزه دیده، اگر راضی به انتشار عکس او در وب سایت و شبکه‌های اجتماعی مختلف باشد، در این شرایط نمی‌توان گفت که جرمی صورت گرفته است.
برای مجرمانه بودن پخش عکس و فیلم دیگران لازم است که ارکان و عناصر اصلی جرم وجود داشته باشد. عنصر معنوی باید در ارتکاب جرم مزبور وجود داشته باشد؛ بدین صورت که انتشار دهنده به منظور منتشر کردن عکس‌های بزه دیده، باید سوء نیت داشته باشد و هدف او از انجام این کار، اخاذی و جرائم دیگر باشد.
چنانچه ثابت شود که فردی بدون اراده و انگیزه خاصی اقدام به منتشر نمودن تصاویر دیگران کند و یا این کار پخش تصویر مزبور را در حالت مستی انجام داده است، با در نظر گرفتن موارد رافع مسئولیت کیفری، مرتکب جرم خاصی نشده و امکان تعیین مجازات برای وی وجود نخواهد داشت.
در بروز جرم انتشار اطلاعات و مشخصات شخصی دیگر نظیر عکس و فیلم، این امکان وجود دارد که جرائم دیگر نیز به وقوع بیوندد. جرائمی مانند توهین و خصوصا تهدید، شاکله اصلی ارتکاب جرم پخش عکس مردم در فضای مجازی به شمار می‌رود و متهم با تهدید و ترساندن طرف مقابل، او را مجبور به انتشار تصاویر شخصی او در فضای مجازی می‌کند.
مجازات جرم انتشار عکس خصوصی افراد
سوء استفاده از انتشار عکس خصوصی افراد دیگر، اختصاص به زمان حال و گسترده شدن فضای مجازی ندارد بلکه در گذشته نیز چنین تخلفاتی به وقوع می‌پیوندد، اما شیوه ارتکاب جرم، تفاوت پیدا کرده است.
امروره با توجه به فعالیت عموم مردم در فضای مجازی، پخش کردن تصاویر خصوصی دیگران، در این فضا انجام می‌شود و مجرمین در شبکه‌های اجتماعی رایج چون اینستاگرام، واتساپ و تلگرام، تصاویر خصوصی زندگی افراد را در معرض دید دیگران قرار می‌دهند.
این قبیل رفتارها مورد پسند هیچ فردی نمی‌باشد و در واقع کمتر کسی تمایل دارد که عکس‌های شخصی وی انتشار پیدا کند. به سبب وجود مشکلاتی برای مردم و تخطی در حفظ امنیت کاربران، در قانون جرایم رایانه‌ای، مجازات مشخصی برای جرم انتشار تصاویر خصوصی دیگران تعیین شده که البته حالت‌های مختلفی از وقوع این جرم مورد بررسی قرار گرفته است.
از این رو در این بخش، قصد داریم که به انواع مجازات جرم پخش کردن عکس‌های شخصی افراد که شیوه ارتکاب آن‌ها می‌تواند متفاوت باشد، بپردازیم.
حالت اول
یکی از حالت‌هایی که برای جرم انتشار عکس افراد وجود دارد، آن است که تصاویر و فیلم‌های دیگران، حاوی محتوای مستهجن می‌باشد که بیشترین سوء استفاده از تصاویر افراد مربوط به این حالت می‌باشد. به اندازه‌ای که انتشار تصاویر مبتذل شهروندان برایشان اهمیت دارد، شاید عکس‌ها و فیلم‌های دیگران آن‌ها در صورت پخش شدن، اهمیت نداشته باشد.
در واقع ممکن است که افراد خصوصا بانوان، تصاویر برهنه از خود و یا اندام تناسلی خود داشته باشند که این تصاویر در اختیار افراد سودجو قرار گیرد. و یا در موارد دیگر، این که افرادی یک سری تصاویری از روابط نامشروع جنسی با دیگران داشته باشند که تحت هیچ شرایطی نمی‌خواهد این موارد منتشر شود.
تصور کنید که مرد یا زن متاهل، بدون مطلع شدن همسر، با فرد دیگری رابطه جنسی یا سایر روابط نامشروع داشته و از این روابط، تصاویری داشته باشد. حال این عکس‌ها به صورت غیر مجاز به دست یک سری سودجو می‌رسد و با تهدید آن‌ها که تصاویر را برای همسر او ارسال می‌کند.
در اغلب موارد، همین پخش تصاویر مبتذل افراد می‌تواند منجر به به هم خوردن زندگی و یا قطع رابطه زوجیت گردد و افرادی که تصاویر مستهجن آن‌ها منتشر شده است، به هر نحوی اقداماتی را انجام می‌دهند که سوء استفاده ای از آن‌ها نشود. مجازات جرم پخش تصاویر با این شرایط در ماده ۱۴ قانون جرائم رایانه‌ای بیان شده است.
طبق ماده مزبور، هر کس به وسیله سامانه‌های رایانه‌ای، اقدام به انتشار و توزیع محتویات مستهجن کند و یا به قصد تجارت یا افساد تولید یا ذخیره یا نگهداری نماید، به مجازات حبس از ۹۱ روز تا دو سال یا جزای نقدی از ۵۰۰ هزار تومان تا ۴ میلیون تومان و یا هر دو مجازات محکوم می‌شود.
در تبصره ماده مزبور اشاره شده است که تعیین حداقل یکی از مجازات حبس و جزای نقدی برای جرم انتشار تصاویر دیگران در رابطه با تصاویری انجام می‌شود که حاوی محتوا و صحنه مبتذل و غیر شرعی باشد.
حالت دوم
انتشار تصاویر دیگران که دارای صحنه مستهجن و غیر قانونی می‌باشد، اگر برای کمتر از ده نفر ارسال شود، طبق تبصره ۲ ماده ۱۴ قانون جرائم رایانه‌ای عمل می‌شود و مجازات آن برابر است با جزای نقدی به مبلغ پانصد هزار تومان می‌باشد.
گفتنی است که اگر فردی، به صورت حرفه‌ای اقدام به انتشار تصاویر مردم می‌کند و این کار را به عنوان حرفه و شغل اصلی خود قرار می‌دهد، در صورتی که طبق قانون مفسد فی الارض شناخته نشود، حداکثر مجازات حبس و جزای نقدی محکوم می‌شود.
حداکثر مجازات حبس برای انتشار تصاویر مستهجن دیگران، دو سال و حداکثر جزای نقدی این جرم، چهار میلیون ریال می‌باشد که برای افراد مرتکب جرم مزبور، این مقدار مجازات در نظر گرفته می‌شود.
حالت سوم
در حالت‌های دیگر جرم انتشار عکس افراد، محتوا تصاویر حاوی صحنه‌های مبتذل یا مستهجن نمی‌باشد و تنها یک سری تصاویر عادی و خصوصی پخش می‌شود. در این حالت، مجازات ماده ۱۷ قانون جرائم رایانه‌ای اعمال می‌شود.
مجازات پخش تصاویر بدون رضایت فرد به نحوی که اسرار او هویدا شود و یا سبب هتک حیثیت او گردد، مجازات حبس و یا جزای نقدی در نظر گرفته می‌شود.
در موارد دیگر از جرم پخش عکس و فیلم دیگران، مرتکب عینا همان تصویر شخص را منتشر نمی‌کند، بلکه یک سری تغییراتی را در آن به وجود می‌آورد و سپس با تغییرات اعمال شده اقدام به انتشار تصاویر مربوطه می‌کند.
مجازات این حالت از جرم پخش محتوای تصاویر شهروندان، در ماده ۱۶ قانون مزبور بیان شده است که مرتکب به مجازات حبس از ۹۱ روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون ریال تا چهل میلیون ریال و یا هر دو آن‌ها محکوم می‌گردد.
گفتنی است که اگر تصویر فردی، عادی و بدون محتوا مستهجن باشد ولی مرتکب با تغییراتی که اعمال کرده، سبب گردد تا تصاویر مربوطه به صورت مبتذل تحریف شود، حداکثر مجازات‌های مزبور اعمال و اجرا می‌گردد.
اقدامات لازم بعد از پخش تصاویر شخصی افراد
بنا به توضیحات ارائه شده در بخش قبل، پخش تصاویر دیگران به طریق مختلف، جرم است و مجازات این جرم نیز مورد بررسی قرار گرفت. حال در این زمینه اگر سوالی مطرح شود که در صورت پخش تصاویر، چه باید کنیم، ذکر این موضوع ضروری است که برای جلوگیری از سوء استفاده‌های احتمالی و جلوگیری از بروز وقایع ناخوشایند، بهتر است که اقدامات لازم برای طرح شکایت کیفری انجام شود.
در واقع اگر با مشکل پخش تصاویر شخصیتان مواجه شدید، بهترین راه این است که موضوع را از طریق مراجع قانونی پیگیری کنید. قبل از پرداختن به اقدامات لازم بعد از انتشار تصاویر شخصی، باید در نظر داشته باشید که اگر خودتان با اراده و خواسته خود، تصاویرتان را در اختیار دیگران قرار داده باشید و از او درخواست کرده اید که این تصاویر را در فضای مجازی پخش کند، امکان طرح دعوا را نخواهید داشت.
بعد از آن که عکس‌های شما به هر نحوی توسط افرادی در فضای مجاری منتشر شد و در این بین نیز مورد تهدید قرار گرفتید، سریعا این موضوع را از طریق پلیس فتا پیگیری کنید. علاوه بر این که می‌توانید شکواییه متناسب با موضوع دعوا تنظیم نموده و برای رسیدگی به دادسرا مراجعه نمایید.
فیلم یا تصاویر خصوصی شما در صورتی که به صورت غیر قانونی منتشر شدند، قانونا چنین رفتاری جرم است و می‌توانید با ارسال شکایت نامه از دادسرا تقاضا کنید که به شکایت شما رسیدگی شود. بعد از آن که متن شکواییه را به کمک وکیل و یا مشاوره حقوقی تلفنی تنظیم کردید، جهت ثبت آن بایستی به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید.
از آن جهت که جرم انتشار تصاویر دیگران، در دسته بندی جرائم حوزه رایانه‌ای است، در شهر تهران رسیدگی به این جرم در صلاحیت دادسرا جرام رایانه ای می‌باشد.
دادسرا طبق روند کلی رسیدگی به دعاوی کیفری، ابتدا تحقیقات مقدماتی جرم را انجام می‌دهد و در صورتی که با دلایل عنوان شده، وقوع جرم مورد ادعای شاکی ثابت شود و همچنین متهم نیز نتواند اتهامات وارده به خود را رد کند، کیفرخواست در این زمینه صادر می‌شود.
البته شاکی می‌تواند به پلیس فتا محل سکونت خود مراجعه کند و وقوع این تخلف را گزارش نماید. پلیس فتا نیز اقدام به ثبت شکایت متقاضی نموده و برای انجام روند قانونی شکایت، پرونده را به دادسرا ارجاع می‌دهد. برای تسریع در رسیدگی به شکایت شما، بهترین اقدام این است که با طرح شکایت کیفری از طریق مرجع قضایی اقدام نمایید.
در زمان پخش شدن عکسمان چه راهکاری را پیشنهاد می‌دهید؟
از زمانی که متوجه انتشار تصاویر شخصی خود شدید، راهکار مناسب در این زمینه، آن است که با وکیل خوب مشورت گرفته و در صورت وجود شرایط، از او بخواهید که مشکل شما را حل کند. در ابتدا یک جلسه مشاوره با وکیل بگیرید و کل وقایع رخداده را با او در میان بگذارید. در صورت تمایل با وکیل قرارداد وکالت امضا نموده و از وی بخواهید که وکالت پرونده‌تان را بر عهده بگیرد.
در این صورت وکیل مبادرت به انجام اقدامات قانونی بعد از انتشار عکس‌های شخصی شما می‌کند و به نحوی شکایت را در دادسرا تنظیم می‌کند.
البته که می‌توانید به جای گرفتن وکیل، اقدام به دریافت مشاوره حقوقی نمایید. برای اخذ خدمات مشاوره حقوقی و مشاوره تخصصی با وکیل کیفری می‌توانید از طریق سامانه بنیاد وکلا اقدام نمایید.
