در روند رسیدگی به دعاوی حقوقی و کیفری، انواع مختلفی از اوراق قضایی توسط دادگاه مورد بررسی قرار می‌گیرد. اوراقی مانند دادخواست برای تسلیم خواسته حقوقی به دادگاه صورت گرفته و اوراق دیگر مانند شکواییه برای ثبت شکایت کیفری تنظیم می‌شود.
در واقع هر یک از اوراق مرتبط با محاکم دادگستری، یک سری کارایی خاصی در فرآیند دادرسی دارند که باید به شیوه صحیحی تنظیم شوند تا در صورت رای از طرف قاضی، تاثیرگذار باشد.
یکی از اوراق قضایی پرکاربرد در دعاوی قضایی، لایحه است که شرایط نوشتن متن آن با اوراق دیگر فرق دارد. همه صحبت‌های طرفین دعوا تنها به صورت شفاهی در دادگاه بیان نمی‌شود، بلکه بسیاری از این اظهارات به صورت مکتوب ارائه می‌شود.
از این رو امکان تکمیل مذاکرات و صحبت‌های مرتبط با پرونده از طریق تسلیم لایحه به دادگاه وجود دارد. علاوه بر این که تنظیم لایحه بیشتر برای دفاعیات اصحاب دعوا صورت گرفته و در هر صورت لازم است که نکات حقوقی در تنظیم آن رعایت شود.
از آن جهت که اوراق قضایی غالبا توسط وکلا دادگستری نگارش می‌شود، تنظیم متن لایحه نیز توسط این دسته افراد صورت می‌گیرد. یقینا برای نگارش یک لایحه خوب باید از وکلا و یا کارشناسان حقوقی کمک بگیرید و به تنهایی از عهده نگارش آن بر نمی‌آیید.
اهمیت تنظیم لایحه پرکاربرد این است که می‌تواند در انشای رای توسط دادگاه و به طور کلی سرنوشت دعوا تاثیر مستقیمی بگذارد.
از این رو توصیه می‌شود که برای نگارش متن لایحه خود حتما با وکیل خوب در این زمینه مشورت داشته باشید و حتی الامکان صفر تا صد مراحل تنظیم کردن آن را بر عهده وکیل قرار دهید. تنظیم لایحه دفاعیه هم در دعاوی حقوقی و هم کیفری انجام می‌شود و با توجه به این که نگارش این اوراق مستقیما در سرنوشت یک دعوا اثرگذار می‌باشند، لازم است که با مشورت یک وکیل با تجربه برای ارائه لایحه به دادگاه اقدام کنید.
ناگفته نماند که اگر قصد ارائه لایحه به دادگاه دارید، باید تحویل لایحه دفاعیه را قبل از ختم دادرسی انجام دهید. زیرا ارائه لایحه بعد از زمان صدور رای یا زمانی که دادگاه ختم جلسات دادرسی را اعلام نموده، کارایی ندارد و قاضی مبادرت به صدور رای نموده و یا این که در حال نگارش مراحل پایانی حکم مقتضی است.
هزینه نگارش لایحه توسط وکیل نیز به معیارهای گوناگونی وابسته است و به طور معمول نمی‌توان مبالغ مشخص و ثابتی را در این زمینه تعیین کرد. لذا بهتر است قبل از درخواست تنظیم لایحه یک جلسه مشاوره حقوقی برای توضیح شرح دعوا، ادله و مدارک در دست و هزینه‌های مختلف داشته باشید.
لایحه چیست؟
قبل از پاسخ به این پرسش که لایحه چیست، باید گفت که لایحه در اغلب دعاوی قضایی و در زمانی که پرونده در جریان رسیدگی قرار دارد، به دادگاه تسلیم می‌شود. از این رو بهتر است که قبل از شروع فرآیند دادرسی، لایحه خود را تنظیم نموده و زمان مناسبی را برای تحویل آن به قاضی در نظر بگیرید.
اما در رابطه با این که منظور از لایحه چه می‌باشد و اصلا به چه برگه‌ای لایحه گفته می‌شود، باید گفت که لایحه، در کنار دادخواست و شکواییه جز پرکاربردترین اوراقی هستند که در فرآیند دادرسی از آن‌ها استفاده می‌شود و غالبا برای انجام دفاع از حقوق اصحاب دعوا آن هم به صورت رسمی و مکتوب، تنظیم لایحه انجام می‌شود.
لایحه یا به عبارت بهتر، لایحه دفاعیه، یک نوشته و برگه یا اوراقی است که هر یک از اصحاب دعوای حقوقی می‌توانند یک سری مطالب مورد نیاز و مطابق با پرونده را در آن عنوان کنند. در واقع خواهان و خوانده، مطالبی که برای دفاع از خود لازم می‌دانند را در برگه لایحه عنوان می‌کنند و تا قبل از ختم دادرسی به قاضی تحویل می‌دهند.
از آن جهت که در اغلب مواقع، گفتگوهای طرفین دعوا با قاضی و دفاع از حقوق طرفین به صورت شفاهی انجام می‌شود، اما برای تاثیرگذاری بیشتر یک موضوع و یا مطلب خاصی که بیان آن در دادگاه فراموش شده است، اینگونه مطالب به صورت مکتوب و در قالب تنظیم لایحه، تقدیم دادگاه می‌گردد.
قضات دادگاه نیز که با دقت کامل به انواع لوایح ارائه شده توجه دارند، نکاتی که در متن لایحه بیان شده است را مبنای صدور رای قرار می‌دهند.
در این صورت می‌توان گفت که لایحه به دلیل اثرگذاری بالایی که در تغییر نتیجه دعاوی قضایی دارد، لازم است که نگارش متن آن به بهترین شکل ممکن انجام شود.
به همین جهت است که همیشه توصیه می‌شود تنظیم لوایح خود را بر عهده وکلای با تجربه و متخصص قرار دهید تا در این زمینه بتوانید به حق قانونی خود برسید.
دلایل لزوم تنظیم لایحه دفاعیه
در بخش قبل به تعریف لایحه پرداخته شد و عنوان شد که لایحه یک سند مکتوب برای دفاع از طرفین دعوا در محضر قاضی تنظیم می‌شود. لایحه یا لایحه قضایی به جهت آن که برای دفاع کردن از حقوق طرفین تنظیم می‌شود، به آن لایحه دفاعیه نیز گفته می‌شود و به تبع آن هر یک از اصحاب دعوا برای دفاع از حقوق خود این امکان به آن‌ها داده شده که مطالب ضروری که به نفع خود می‌دانند را در لایحه قید نموده و برای بررسی به دادگاه ارسال کنند.
در قانون، الزامی برای آن که طرفین دعوا اقدام به تقدیم لایحه کنند، وجود ندارد و دادگاه نیز از اصحاب دعوا درخواست نمی‌کنند که حتما اقدام به تنظیم لایحه کنند نگارش متن لایحه یک امر اختیاری است اما به دلیل تاثیرگذاری بالایی که در روند بررسی شکایت دارد، اغلب افراد برای طرح دعوا خود مبادرت به تنظیم لایحه دفاعیه می‌کنند و این کار را را امری ضروری برای ثبت شکایت خود در نظر می‌گیرند.
تنظیم لایحه قضایی از آن جهت می‌تواند بسته به شرایط پرونده، لازم و ضروری باشد که طرفین دعوا می‌توانند با ارائه آن به دادگاه به حق قانونی خود برسند. در این صورت شیوه تنظیم لایحه اهمیت فراوان پیدا کرده و حتی این مکان وجود دارد که با تنظیم لایحه خوب، بتوان حقی را تصاحب نمود و حتی نظر قاضی پرونده را نیز تغییر داد.
از این رو دلایل مشخصی برای لزوم ارائه لایحه دفاعیه به دادگاه وجود دارد که بر اساس آن، در عین حال که تنظیم لایحه امری ارادی و اختیاری است اما سبب می‌شود که خواهان یا خوانده برای تنظیم آن اقدام کنند. این دلایل به شرح زیر است:
تغییر در سرنوشت دعوا
یکی از دلایلی که عموما سبب می‌شود تا در جریان رسیدگی به پرونده، تنظیم لایحه دفاعیه انجام شود، تغییر پیدا کردن سرنوشت دعوا است.
با توجه به این که طرفین دعوا، ملزم به ارائه لایحه دفاعیه به دادگاه نیستند، ولی همین که احتمال وجود دارد تا با تنظیم کردن لایحه بتوانند سرنوشت دعوا را تغییر دهند و به نفع خود حکم بگیرند، اقدامات لازم برای نگارش متن لایحه را انجام می‌دهند.
با تکمیل یک سری اطلاعات و اظهارات جدید در لایحه، این امکان است که دادگاه در نظر قبلی خود تجدید نظر کرده و در این صورت بخواهد رای با مضمون جدید صادر کند. پر واضح است که تغییر پیدا کردن نتیجه دعوا الزاما وابسته به لایحه دفاعیه ارائه شده نیست، ولی در هر صورت می‌تواند بر حسب شرایطی تاثیری خاصی در پرونده داشته باشد و به کل، وضعیت پرونده را تغییر بدهد.
با توجه به این مسائل، توصیه می‌شود که صرف نظر از این که پرونده شما در چه وضعیتی قرار دارد و این که آیا احتمال برنده شدن در دعوا مطروحه را دارید یا خیر و این که تا چه میزان احتمال می‌دهید که حکم به نفعتان صادر شود، تنظیم لایحه و ارسال آن در زمان مناسب به دادگاه را در اولویت قرار دهید.
سهو قلم توسط قاضی در ثبت مطالب ارائه شده
هدف از برگزاری جلسات دادرسی این است که طرفین دعوا در دادگاه حضور پیدا کنند و هر آن جه که می‌دانند را برای قاضی بازگو کنند. بعد از آن که دادخواست ثبت شد و مدیر دفتر دادگاه نیز اقدام به تعیین وقت دادرسی نمود، اصحاب دعوا می‌توانند در زمان مقرر به همراه وکلای خود در دادگاه حضور داشته باشند.
بیشتر مطالب و اظهارات طرفین به صورت شفاهی در دادگاه انجام می‌شود و این موضوع رویه کلی در رسیدگی به پرونده‌های قضایی است. از این حیث ممکن است که قاضی به دلایل مختلف از ثبت کردن مطالب طرفین خودداری نموده و یا این که به دلیل فراموشی، اظهارات خواهان و یا خوانده نوشته نشود.
در رابطه با پرونده‌هایی که بسیار خاص بوده و دارای جلسه دادرسی متعددی است، از آن جهت که مذاکرات و گفتگوهای زیادی بین قاضی و طرفین دعوا انجام می‌شود، به یاد ماندن این مطالب به احتمال فراوان برای قاضی امکان پذیر نبوده و همه این مسائل لزوم تنظیم دادخواست را می‌طلبد.
در این صورت اگر کلیه مطالب مهم و ضروری که ذکر آن‌ها می‌تواند در رسیدگی و صدور رای توسط دادگاه، تاثیر بالایی داشته باشد، به صورت مکتوب و در قالب لایحه دفاعیه ارائه کنید، می‌تواند به نفع فرد تنظیم کننده لایحه باشد.
لایحه‌ای که در اختیار قاضی قرار می‌گیرد، نکات مهمی در آن نوشته شده و در این صورت در زمانی که قرار به صدر رای باشد، می‌تواند مطالب بیان شده مبنای انشای رای باشد.
بنابراین از آن جهت که احتمال سهو قلم توسط قاضی در یادداشت یک سری مطالب وجود دارد و برای تاثیرگذاری بیشتر و یا هدف یادآوری برای دادگاه، تنظیم لایحه دفاعیه که نکات حقوقی در آن رعایت شده و یک متن خوب و با کیفیت نگارش شده است، باید انجام شود.
جلوگیری از صدور حکم غیابی
حضور نداشتن خوانده دعوا در هیچ یک از جلسات دادرسی و به طریقی که بدون هیچ روش خاصی، اعلام حضور در دادگاه انجام نشود، می‌تواند از جمله شرایط لازم برای صادر شدن حکم پرونده به صورت غیابی باشد.
در قانون آیین دادرسی مدنی صراحتا گفته شده است که اگر خوانده دعوا در صورتی که به صورت مکتوب از خود دفاع ننموده و به تبع آن لایحه دفاعیه به دادگاه ارسال نشود، این امکان برای دادگاه وجود دارد که حکم غیابی صادر کند.
این که خوانده در جلسات دادرسی و همچنین وکیل وی حاضر نشوند، می‌تواند سبب بروز یک سری مشکلات برای او شده که در جلسات با وکیل تلفنی نیز طرح می‌شود و در این صورت امکان دفاع کردن از حق خود در دادگاه را نخواهد داشت. در این صورت یکی از راه‌هایی که سبب جلوگیری از صدور رای غیابی از طرف دادگاه می‌شود، تنظیم لایحه و ارسال آن قبل از ختم دادرسی است.
چنانچه امکان حضور خوانده در جلسه دادرسی وجود نداشته باشد، برای آن که حکم پرونده به صورت غیابی صادر نگردد، لازم است که تنظیم لایحه و ارسال آن به دادگاه صورت گیرد. البته لازم به ذکر است که ارائه لایحه در صورتی می‌تواند از صادر شدن حکم به صورت غیابی ممانعت کند که جنبه دفاعی داشته و به نحوی مطالب ذکر شده در متن لایحه، با مضمون دفاع از حقوق خوانده باشد.
نوشتن لایحه و در اختیار قرار دادن نزد قاضی، سبب می‌شود تا حکم پرونده طبق روال معمول بسیاری از دعاوی، حضوری صادر شود. البته که اگر حکم غیابی صادر شود و خوانده به دلیل آن که در دادگاه حاضر نشده و همچنین لایحه مکتوبی نیز ارائه نکرده تا از حقوق خود دفاع کند، طبق قانون حق واخواهی در این زمینه برای خوانده دعوا وجود خواهد داشت.
در این صورت با ارائه درخواست واخواهی، به بیان مطالبی می‌پردازد که به دلیل حضور نیافتن در دادگاه و عدم ارائه لایحه در زمان مناسب، حق دفاع از آن را نداشته است.
ارائه اطلاعات جدید در پرونده از طریق ارائه لایحه
در زمانی که دادگاه اقدام به بررسی پرونده می‌کند، طرفین اسناد و مدارک مورد نیاز را جهت اثبات ادعای خود ارائه می‌دهند و علاوه بر این که دفاعیات به صورت شفاهی نیز صورت می‌گیرد. اما در جریان این که پرونده توسط قاضی در حال رسیدگی بوده و هنوز ختم دادرسی انجام نشده است، این احتمال است که اسناد و مدارک جدیدی در پرونده کشف شود که تا قبل از آن وجود نداشته است.
در این صورت وکیل طرفین می‌تواند با تنظیم فوری لایحه، تمام اسناد جدید و مورد استفاده پرونده و سایر موضوعاتی که در جلسه دادگاه تحت هیچ شرایط بیان نشده و همه این مدارک به تازگی کشف شده را به اطلاع دادگاه برساند.
در این شرایط، ارائه لایحه به دادگاه یک امر الزام آور محسوب شده و به دلیل لزوم آن، بهتر است که در سریع‌ترین زمان ممکن تنظیم شده و تحویل قاضی رسیدگی کننده به پرونده شود.
لازم به ذکر است که در مواقعی، ممکن است که طرفین دعوا یا وکیل آن‌ها از ذکر مطالبی نزد قاضی خودداری نموده و یا این که فراموش کنند که مطالب مرتبط با پرونده را در محضر دادگاه ارائه کنند، در این صورت کافیست لایحه‌ای را تنظیم نموده و به دادگاه ارسال کنند.
مزیت نگارش متن لایحه توسط وکیل
هر اقدام حقوقی که توسط وکلای برجسته انجام شود، می‌تواند برای اصحاب دعوا مزیت زیادی داشته باشد. تنظیم لایحه نیز جز مواردی است که اگر وکیل کاربلد آن را تنظیم کند، می‌تواند منافعی برای طرفین به همراه داشته باشد.
مزیت نگارش متن لایحه توسط وکیل این است که با توجه به سابقه بالای وکلا در امر تنظیم انواع اوراق قضایی، از این توانایی برخوردار هستند که متن لوایح دفاعیه را به بهترین شیوه ممکن نگارش کنند.
از آن جهت که قضات دادگاه عموما به استناد لوایح تنظیم شده، رای را انشا می‌کنند، در این صورت لازم است که نکات حقوقی خاصی در آن رعایت شود. هر یک از اوراق قضایی به شیوه خاصی تنظیم می‌شوند و لایحه دفاعیه نیز جز اوراقی محسوب می‌شود که حتما برای تنظیم آن بایستی از وکیل کمک گرفت.
لازم به ذکر است که در صورت برخورداری از وکیل در طرح دعوا قضایی، شخص وکیل مبادرت به نگارش متن لایحه می‌کند اما در صورتی که در مسیر طرح دعوا وکیل نگرفته اید، می‌توانید از وکیل دادگستری مجرب تقاضا کنید که برای شما اقدام به نگارش متن لایحه کند.
البته در صورتی که در ابتدای شکایت از وکیل برخوردار باشید، با توجه به این وکیل در جریان پرونده بوده و به دلیل حضور در دادگاه مطلع است که چگونه متن لایحه را تنظیم کند تا در نهایت دادگاه حکم را به نفع شما صادر نماید.
نگارش لایحه یکی از مهارت‌های تخصصی وکلای کاربلد و ماهر محسوب می‌شود که به صورت مجزا نیز برای متقاضیان، لوایح مختلفی را تنظیم می‌کنند.
در همین راستا اگر برای تنظیم متن لایحه به وکیل مراجعه کرده باشید، اطلاعات کافی پیرامون پرونده را در اختیار او قرار دهید تا بتواند در شرایط بهتری متن لایحه را نگارش کند.
هزینه لازم برای تنظیم لایحه دفاعیه
استفاده از خدمات حقوقی و به تبع آن مراجعه به وکیل دادگستری یک سری هزینه‌های به خصوصی دارد. در این صورت تنظیم کردن لایحه دفاعیه نیز مستلزم پرداخت هزینه به شخص تنظیم کننده است.
وکیلی که برای شما لایحه دفاعیه مناسبی را تنظیم کرده است، در واقع زمان زیادی را صرف نگارش متن این اوراق نموده تا لایحه‌ای که در اختیار شما قرار می‌گیرد، از کیفیت بالایی برخوردار بوده و حتی الامکان بتواند موجبات احقاق حقوق شما را فراهم کند.
اما در این زمینه غالبا سوال مطرح می‌شود که برای نگارش لایحه دفاعیه توسط وکیل، چه میزان هزینه باید پرداخت شود و به نحوی قیمت نوشتن لایحه چه قدر است؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که نرخ ثابت و معینی برای احتساب هزینه تنظیم اوراق قضایی از جمله لایحه وجود ندارد و این موضوع بستگی به شرایط مختلفی دارد.
این که چه وکیلی برای شما، اقدام به تنظیم لایحه می‌کند و میزان سابقه وکیل در نگارش لایحه و همچنین نوع لایحه درخواستی در تعیین هزینه نگارش این اوراق تاثیرگذار است. نوشتن برخی از لوایح به دلیل حساسیت پرونده نیازمند صرف زمان زیادی است و به تبع آن نیز هزینه بیشتری از موکل دریافت می‌شود.
هزینه تنظیم لایحه توسط وکیل با توجه به اینکه دادرسی در چه مرحله‌ای اعم از بدوی یا تجدیدنظر باشد و همینطور موضوع خواسته کیفری یا حقوقی باشد، متفاوت خواهد بود.
در هر صورت اگر به دنبال این هستید که لایحه با هزینه و کیفیت مناسب توسط بهترین وکلا تنظیم شود، کافیست از طریق سامانه بنیاد وکلا ثبت سفارش خود را انجام دهید.
همچنین برای اطلاع از جزئیات دقیق هزینه تنظیم لایحه دفاعیه و سایر اوراق قضایی از کارشناسان ما در مشاوره حقوقی آنلاین راهنمایی بگیرید تا پاسخ سوالات شما در این زمینه داده شود.
