ضرب و شتم تنها در بین افراد عادی در قانون، جرم انگاری نشده است، بلکه در صورتی که طرف مقابل ضارب، پلیس و یا مامور نیروی انتظامی باشد، می‌تواند مشمول عنوان مجرمانه و مجازات کیفری باشد.
هر فردی که عمدا به پلیس، ضرباتی وارد که این ضربات باعث وارد آمدن نقص بر روی بدن او شود، مجازات در پی خواهد داشت. با توجه به این موضوع، نباید اقدم به ضرب و شتم پلیس نمود که در صورت اثبات این موضوع، ضارب، قصاص شده و یا مجازات دیگر برای او تعیین می‌شود.
در صورتی که مامور پلیس یک دستوری به شما می‌دهد، در صورت قانونی بودن آن باید از دستور ارائه شده پیروی نمود که تمرد از دستور مامور وظیفه نیز جرم محسوب شده و مجازات برای آن تعیین می‌شود.
در شرایطی که پلیس برای جلوگیری از بروز خطر و با تخلف خاص، به فرد یا افرادی یک دستور قانونی می‌دهد، در مقابل باید از دستور وی تبعیت شود. اگر در هر صورت فردی اقدام به ضرب و شتم مامور پلیس نماید، طبق قانون مرتکب جرم شده و باید طبق مجارات تعیین شده با او رفتار شود.
در قانون از عمدی بودن کتک کاری با مامور پلیس اشاره شده است و در صورت اثبات عمدی بودن جرم مانند سایر جرائمی که عمد در آن دخیل است، مجازات قصاص اجرا می‌شود.
با توجه به این که کتک زدن پلیس جرم محسوب شده و دارای عواقب جبران ناپذیر است، تحت هیچ شرایط نباید اقدام به ضرب و شتم پلیس نمود. شاکی که همان مامور پلیس است، می‌تواند با ثبت شکایت در دادسرا، از فرد ضارب شکایت کند.
روند رسیدگی به شکایت پلیس به واسطه کتک کاری انجام شده مانند پرونده‌های دیگر در مراجع قضایی کیفری است و ابتدا باید روند انجام تحقیقات مقدماتی انجام شده و پرونده با صدور کیفرخواست به دادگاه ارسال می‌شود.
در این مقاله قصد داریم که به صورت تخصصی به بررسی مجازات جرم ضرب و شتم پلیس به کمک وکیل کیفری بپردازیم.
درباره ضرب و شتم پلیس
امنیت و آسایش زمانی حاکم بر جامعه می‌شود که همه مردم قواعد وضع شده را به خوبی اجرا کنند و در این صورت منافع اموال دیگران را به خطر نیاندازند.
در جامعه ما آمار نزاع و درگیری به نسبت بالا است و خصوصا که در سال‌های اخیر، آمار تورم بالا بوده و سایر مشکلات اجتماعی، همه در بروز آمار درگیری، دخیل بوده‌اند.
در جرائم مربوط به ضرب و شتم، غالبا طرفین دعوا، افراد عادی بوده که در اثر یک موضوع و یا عامل خاصی با هم درگیر شده و در نهایت هر دو طرف یا یکی از آن‌ها مورد ضرب و شتم قرار می‌گیرد. اما در مواردی نیز این احتمال وجود دارد که فرد ضاب اقدام به کتک زدن مامور پلیس نموده که در این وضعیت، ضارب طبق قانون مجرم و مجازات می‌شود.
پلیس به عنوان یکی از نیروهای مرتبط با ترتیب دادن نظم و امنیت در جامعه، دستوراتی که ارائه می‌دهد، باید به درستی اجرا شوند و نباید با رفتار نادرست با آن‌ها عمل نمود. اما در هر صورت، ممکن است که فردی از روی عصبانیت و یا هر دلیل دیگری، اقدام به ضرب و شتم یک مامور وظیفه خدمت و یا پلیس می‌کند که باید این موضوع را ابعاد کیفری مورد بررسی قرار دارد.
جدای از این که انگیزه ضارب برای ضرب و شتم پلیس چه بوده است، در صورت ثابت شدن این قضیه که ضارب، عمدا به کتک کاری پلیس اقدام نموده، باید طبق قانون مجازات شود.
هیچ یک ار افراد عادی جامعه حق برخورد فیزیکی با پلیس را ندارند و در غیر از این صورت می‌توان آن‌ها را تحت تعقیب کیفری قرار داد.
مجازات کردن ضارب در صورتی که فرد کتک خورده پلیس باشد، چه بسا کیفر بیشتری داشته باشد. البته ذکر این نکته ضروری است که در قانون برای تمرد از دستور مامور، مجارات جداگانه و خاص تعیین شده ولی برای کتک کاری با پلیس و وارد کردن ضرباتی به او، مجازات مستقل از سایر دعاوی ضرب و شتم تعیین نشده و یک کیفر کلی پیش بینی شده است.
در همین راستا لازم است که مجازات جرم ضرب و شتم پلیس مورد بررسی قرار گیرد که در ادامه توضیحات کافی در این زمینه ارائه می‌شود.
آیا ضرب و شتم پلیس رفتاری مجرمانه است؟
طبق اصل قانونی بودن جرم و مجازات، یک رفتاری زمانی جرم محسوب می‌شود و امکان مجازات مرتکب وجود دارد که تخلف مربوطه صراحتا عنوان کیفری برای آن در قانون وجود داشته باشد. به بیان دیگر، هیچ رفتاری را نمی‌توان جرم تلقی کرد، مگر این که تعیین مجازات برای رفتار مربوطه در قانون صورت گرفته باشد.
حال گاها این پرسش در جلسات مشاوره حقوقی تلفنی مطرح می‌شود که ضرب و شتم پلیس آیا رفتار مجرمانه به شمار می‌رود و در قانون برای آن اعمال مجازات کیفری انجام شده است؟
در ابتدا باید به این موضوع اشاره کرد که صورت گرفتن عمل ضرب و شتم به تنهایی جرم بوده و هر فردی که کسی را کتک می‌زند، مجرم شناخته می‌شود. در این صورت می‌توان گفت که ضرب و شتم پلیس نیز رفتاری مجرمانه می‌باشد و مرتکب طبق قانون مجازات خواهد شد.
در واقع از منظر قانون تفاوتی که ضرب و شتم برای پلیس یا فرد عادی صورت گرفته، نمی‌کند و به صرف تحقق ضرب و شتم می‌توان گفت که جرمی رخ داده است. پر واضح است که عواقب کتک زدن پلیس نسبت به کتک زدن یک فرد عادی در جامعه، بیشتر است و چه بسا شدیدترین مقدار مجازات برای ضارب در نظر گرفتن شود.
فردی که یک مامور را پلیس را با هر انگیزه و هدفی، کتک می‌زند، باید مجرم شناخته شود و با او بایستی طبق مجازات تعیین شده رفتار کرد.
جرم ضرب و شتم یکی از عوامل برهم زدن امنیت در جامعه محسوب می‌شوند و با توجه به این که این تخلف برای مامور حافظ امنیت انجام شده است، یقینا موجبات بروز تخلفات بیشتری نیز می‌شود.
در همین راستا ضروری بود که قانونگذار در ماده ۶۱۴ قانون مجازات اسلامی، ضرب و شتم عمدی پلیس را رفتار مجرمانه در نظر بگیرد. این که ضارب پلیس چه مجازاتی طبق قانون برای وی تعیین می‌شود، در ادامه به بررسی این موضوع می‌پردازیم.
جرم ضرب و شتم پلیس
در قانون صدمه زدن به اعضای بدن عنوان مجرمانه دارد و عمدی و یا غیر عمدی بودن آن در تعیین مجازات اثر گذار است. در واقع بسته به این که ضرب و شتم وارده در چه نقطه از بدن بوده و تا چه میزان شدت داشته است، مجازات خاص خود را دارد.
ارتکاب جرم ضرب و شتم توسط هر فردی وجود دارد و این موضوع می‌تواند توسط یک فرد عادی جامعه و یا مقام رسمی باشد. علاوه بر این که اشخاص مورد ضرب و جرح این امکان وجود دارد که مامور پلیس باشند.
نیروهای پلیس و ماموران در قانون به منظور برقراری امنیت و گسترش وظیفه اصلی را دارند و پیش بینی این مقامات یقینابه سود تمامی شهروندان می‌باشد.
حفظ امنیت لازمه آن اجرای مقررات و ضوابط قانونی است و در صورتی که اشخاصی با اقدامات خود اقدام به بروز بی‌نظمی شوند، مامور قانون یعنی پلیس می‌تواند با آن‌ها برخورد کند. در این شرایط گاها اقدامات پلیس می‌تواند باعث شود که برخی افراد جامعه از این کارها خشمگین شده و دست به انجام تخلفاتی بزنند.
یکی از مصادیق که ثمره آن ابراز خشونت شهروندان به نیروهای خادم حفظ امنیت و نظم در جامعه می‌شود، ضرب و شتم پلیس است که در قانون برای این تخلفات مجازات تعیین شده است.
در بخش قبل به این موضوع پرداخته شد که بر اساس اصل قانونی بودن جرم و مجازات، ضرب و شتم به دلیل آن که در قانون شامل مجازات است، جرم محسوب شده و حال این جرم می‌تواند برای افراد عادی و با افراد دارای مقام نظامی مانند پلیس باشد.
لازم به ذکر است که در قانون مجازات اسلامی، جرم مستقل به عنوان ضرب و جرح پلیس عنوان نشده است و به صورت کلی، جرم ضرب و شتم پیش بینی شده است.
ضرب و شتم یا ضرب و جرح، در عین حال که جرم محسوب شده، اما دارای دو بخش ضرب و دیگری جرح بوده که هرکدام دارای مفاهیم خاصی هستند. در اصطلاح لغوی، ضرب این مفهوم را دارد که منجر به ضربه دیدن بدن و جرح نیز شامل زخمی شدن بدن می‌باشد.
ضرب از لحاظ پزشکی بدین معناست که ضربه‌ای به بدن شخصی وارد شود که تنها سبب کوفتگی بدن شده و بدون آن که همراه با خونریزی باشد. اما در عمل جرح، ضربه وارد شده توام با جاری شدن خون است که در کتک کاری غالبا مرکب ضرب و جرح صورت گرفته و علاوه بر آثار تورم و کبودی در بدن، منجر به خونریزی نیز می‌شود.
گفتنی است که کلمه شتم این مفهوم را دارد که به کسی توهین و ناسزا گفته شود که مفهوم حقوقی آن‌ها متفاوت از یکدیگر است.
بنابراین می‌توان گفت که در عمل ضرب و شتم پلیس، فرد ضارب علاوه بر این که اقدام به ضربه زدن به اعضای بدن مامور می‌کند و باعث صدماتی به او می‌گردد، عمل ضربه زدن او همراه با توهین و ناسزا گفتن است.
در ابتدا فرد مجرم، با پلیس مشاجره می‌کند و سپس مشاجره تبدیل به جرم توهین و ناسزا گفتن شده و در نهایت وقوع جرم ضرب یعنی کتک زدن مامور انجام می‌شود.
مجازات جرم کتک زدن مامور پلیس
در بخش قبل تعریف کلی از جرم ضرب و شتم پلیس داده شد و بر اساس آن، مامور پلیس توسط یک یا چند نفر مورد کتک کاری قرار گرفته و چه بسا صدمات وارده منجر به جراحات او نیز شده است.
جدای از این که امکان وقوع جرم توهین در زمان بروز ضرب یا جرح وجود دارد، امکان طرح دعوا دیگری به غیر از ضرب و شتم از طرف پلیس وجود دارد.
در واقع فردی که مامور پلیس را کتک می‌زند، باید این موضوع بررسی شود که عمل مجرمانه ضرب و شتم یا ضرب و جرح رخ داده است. مشخص شدن نتیجه جرم در تعیین مجازات تخلفات مزبور اثر مستقیم دارد.
می‌توان اینگونه بیان کرد که کتک زدن پلیس در صورتی که تنها سبب ضربه دیدن او شده و به غیر از آثار خراشیدگی و موارد دیگر ضرب، آثار جراحات وجود نداشته باشد با شرایطی که کتک خوردن پلیس، موجبات جرح پلیس یعنی وارد آمدن جراحات را به وجود آورده فرق دارد.
جدای از این که واردن کردن صدماتی به بدن پلیس می‌تواند همراه با توهین و فحاشی بوده باشد که مجازات این تخلفات با هم متفاوت است. در این صورت مامور پلیس می‌تواند شکایت مربوط به توهین و فحاشی علاوه بر جرم ضرب و شتم را نیز به مرجع قضایی جهت رسیدگی به این موضوع ارائه دهد.
با توجه به توضیحات مزبور در این مقاله قصد داریم که مجازات ضرب و شتم پلیس و همچنین ضرب و شتم مامور پلیس را مورد بررسی قرار داده و با تعیین حکم مجازات ضاربین ماموران وظیفه نیروی پلیس آشنا شویم.
مجازات ضرب و شتم پلیس در ماده ۶۱۴ قانون مجازات اسلامی پیش بینی شده است که بر این اساس، حکم مجازات فردی که به پلیس صدماتی را همراه با ضرب و شتم یا ضرب و جرح می‌کند، به شرح زیر است:
هر فردی که عمدا، به دیگر ضرب یا جرحی وارد کند که سبب نقضان یا شکستن و یا از کارافتادن عضو بدن فرد و با اختلال در نقاط بدن حساس فرد و یا این که موجب زوال عقلی و حواس پنچ گانه مجنی علبه شود، در مواردی که امکان قصاص وجود ندارد، در صورتی که اقدام وی سبب اخلال در نظم و امنیت جامعه یا بیم تجری مرتکب یا دیگران شود، به حبس از دو تا پنج سال محکوم می‌شود. علاوه بر این که در صورت تقاضای مجنی علیه امکان نیز حکم پرداخت دیه نیز برای او در نظر گرفته خواهد شد.
مجازات جرم ضرب و شتم یا ضرب و جرح پلیس با توجه به این که قانونگذار، عمدی بودن آن را در نظر گرفته است، قصاص بوده که در صورت فقدان شرایط قصاص، اعمال مجازلت حبس و در صورت تقاضای مجنی علیه، دیه تعیین می‌گردد.
نکات حقوقی جرم و مجازات ضرب و شتم پلیس
از ماده قانون مزبور می‌توان یک سری نکات حقوقی مهمی برداشت نمود که در این بخش آن‌ها را بررسی می‌کنیم. در ابتدا باید گفت که هرد و عمل جرح و شتم همراه با ضرب در ماده ۶۱۴ قانون مجازات اسلامی به آن‌ها اشاره شده است و در صورتی که فردی اقدام به کتک زدن پلیس نموده به نحوی که منتهی به جراحات و بدون جراحات و تنها آثار ضرب زدن شود، مجازات مندرجه اعمال می‌شود.
در ماده ذکر شده صراحتا اشاره شده است که در صورت عمدی بودن ضرب و شتم یا ضرب و جرح پلیس، مرتکببه قصاص محکوم می‌شود.
در واقع با توجه به این که وارد آمدن ضربات و صدمات به بدن جنایت کار، عمدی وارد شود، بر اساس اصل قانونی که برای مجازات جنایات عمدی وجود داشته و امکان قصاص مجرم وجود دارد، در رابطه با این جرم نیز در وهله اول، مجازات قصاص قابلیت اجرایی دارد.
در صورتی که شرایط لازم برای اجرای مجازات حکم قصاص وجود نداشته باشد، مرتکب یا همان ضارب مامور پلیس محکوم به حبس می‌گردد و با درخواست پلیس، امکان تعیین دیه وجود دارد.
در واقع اگر ثابت شود که ضارب، عمدا اقدام به ضرب و شتم پلس نموده است، قصاص مرتکب در اولویت قرار داشته و در صورت عدم امکان اجرای حکم قصاص، مجازات حبس و همچنین دیه برای جرم ضرب و شتم پلیس تعیین خواهد شد.
در تبصره همین ماده عنوان شده است که اگر جرح وارده به پلیس، سبب آثار ذکر شده نشود ولی ابزاری که توسط ضارب برای عمل جرح از قبیل چاقو، اسلحه و مواردی از این قبیل، استفاده شده باشد، مجازات مرتکب، حبس از سه ماه تا یک سال است.
لازم به ذکر است که به غیر از مجازات ذکر شده برای ضرب و شتم و یا ضرب و جرح پلیس، امکان اعمال مجازات شتم به تنهایی برای مرتکب وجود دارد. بدین معنا که کتک زدن مامور پلیس در صورتی که توام با عنوان مجرمانه دیگری یعنی شتم یا همان توهین باشد، امکان تعیین مجازات توهین نیز وجود دارد.
در این صورت بر اساس ماده ۶۰۹ قانون مجازات اسلامی، توهین به مامور پلیس می‌تواند مجازات سه تا شش ماه حبس و یا تا ۷۴ ضربه شلاق و یا جزای نقدی نیز به همراه داشته باشد.
البته اگر توهین به پلیس توام با قذف یعنی این که مرتکب به پلیس جرم زنا یا لواط را نسبت دهد، مجارات حدی جرم قذف یعنی ۸۰ ضربه شلاق اجرا می‌شود.
ذکر این نکته ضروری است که ماده ۶۱۴ قانون مجازات اسلامی، در رابطه با عمدی بودن ضرب و شتم می‌باشد و اگر ثابت شود فردی به صورت غیر عمد، ضرباتی را به پلیس وارد نموده و عمدی در این کار نباشد، تعیین مجازات دیه انجام می‌شود.
البته که مجنی علیه این امکان را دارد تا در مواردی که قصاص مجرم نمی‌تواند انجام شود و طبق قانون مجازات حبس در نظر گرفته می‌شود، تقاضای پرداخت نیز صورت می‌گیرد.
تغییرات مجازات ضرب و شتم پلیس در قانون جدید
مجازات ضرب و شتم یا ضرب و جرح مندرج در ماده ۶۱۴ قانون مجازات اسلامی به موجب قانون کاهش حبس تعزیری، تغییراتی پیدا کرده است. در همان ماده نخست قانون کاهش، عنوان شده است که مجازات ضرب و حرج موضوع ماده مزبور، به حبس درجه شش کاهش پیدا می‌کند.
تا قبل از تغییرات اعمال شده در این قانون، مرتکب ضرب و جرح پلیس به حبس از دو سال تا پنج سال محکوم بود ولی با تصویب قانون جدید، مجازات حبس درجه شش یعنی شش ماه تا دو سال در نظر گرفته می‌شود.
بدین صورت که جرم ضرب و شتم پلیس با در نظر گرفتن این موضوع که عمدی بوده است، در ابتدا قصاص بوده و در صورت فقدان شرایط اجرای قصاص، مرتکب به حبس از شش ماه تا دو سال محکوم می‌شود.
ناگفته نماند که مجازات حبس تبصره ماده ۶۱۴، در قانون کاهش اعمال نشده و همان مجازات سه ماه تا یک سال حبس برای آن تعیین می‌شود.
مشاوره حقوقی تخصصی ضرب و شتم پلیس
در هر صورت چناچنه در رابطه با این موضوع یعنی مجازات و جرم ضرب و شتم پلیس به کسب اطلاعات بیشتری نیاز دارید، کافیست از مشاوره حقوقی سامانه بنیاد وکلا که ارائه آن توسط وکلای دادگستری متخصص در امور کیفری انجام می‌شود، استفاده کنید.
گفتنی است که برای انجام هماهنگی‌های لازم پیرامون مشاوره حقوقی حضوری با کارشناسان ما در ارتباط باشید. همچنین می‌توانید ابتدای امر با وکیل آنلاین گفتگو نمایید.
