طبق شرع و قانون، امکان طلاق گرفتن بدون حضور شاهد وجود ندارد. زمانی که دادگاه حکم طلاق را صادر نمود و زوجین برای ثبت طلاق به محضر مراجعه کردند، لازم است که آداب شرعی طلاق رعایت شود.
خواندن صیغه طلاق در حضور شهود جز اصلی‌ترین شرایط صحت طلاق است و در صورتی که خطبه طلاق بدون حضور شاهد خوانده شود، طلاق واقع شده صحیح نیست.
علی رغم این که زوجین مراحل طلاق را انجام داده باشند، اما در صورت عدم رعایت شرایط شرعی و قانونی نمی‌توان گفت که طلاقی بین زوجین واقع شده است. حتی در صورت وقوع طلاق نیز، این طلاق شرعا صحیح نیست و منجر به از بین رفتن رابطه محرمیت بین طرفین نمی‌شود.
مجموعه‌ای از شرایط باید برای صحت طلاق وجود داشته باشند و در هر صورت از نظر قانونی، طلاق باید در محضر به ثبت رسیده و آداب شرعی آن رعایت شود. بدین صورت که زوجین با خواندن خطبه طلاق و یا دادن وکالت به سردفتر، صیغه طلاق را جاری نموده و در این صورت قانونی و شرعی، طلاق انجام شده است.
در زمان ثبت طلاق در محضر، بایستی حداقل دو نفر مرد به عنوان شاهد حضور داشته باشند تا به نحوی نظاره گر جاری شدن صیغه طلاق بین زوجین باشند. در همه انواع طلاق اعم از طلاق توافقی و طلاق‌های یک طرفه، حضور شاهد در زمان طلاق اجباری است و در صورت نبود شهود، سردفتر امکان ثبت واقعه طلاق را ندارد.
لازم به ذکر است که شهود طلاق حتما باید جنسیت مذکر داشته باشند و قانونا نمی‌توان زن را برای شاهد طلاق به دفترخانه معرفی نمود. در صورتی که زوجین امکان معرفی شاهد را به دفترخانه نداشته باشند، محضر تعدادی شاهد را به عنوان شهود طلاق فرا می‌خواند.
در مورد شرایط طلاق بدون حضور شاهد در ادامه مطلب، توضیحاتی را ارائه خواهیم نمود اما در هر صورت شما همین حالا می‌توانید مشاوره حقوقی تلفنی با وکیل دادگستری پیرامون مقررات طلاق بدون شهود داشته باشید.
شاهد طلاق
طلاق به عنوان یکی از مهم‌ترین دعاوی خانواده، تشریفاتی دارد که لازم است تا زن و شوهر متقاضی طلاق، آنها را رعایت کنند. تشریفات طلاق شامل مراحلی است که قبل از ثبت طلاق و بعد از آن اجرا می‌شود.
تشریفات قبل از به ثبت رسیدن طلاق این است که زن و شوهر باید با ثبت نام در سامانه تصمیم، حضور در مرکز مشاوره خانواده را داشته باشند و سپس با ارائه دادخواست طلاق و دریافت گواهی عدم امکان سازش، در محضرخانه ثبت طلاق صورت می‌گیرد.
حال تشریفاتی در زمان ثبت محضری طلاق وجود دارد که لازم است زن و شوهر در زمان جاری شدن صیغه طلاق آنها را رعایت کند. یکی از شرایط قانونی و شرعی، طلاق این است که ثبت طلاق حتما در حضور شاهد انجام شود. در واقع حضور حداقل دو نفر شاهد در زمان ثبت طلاق الزامی است.
شاهد طلاق حتما باید مرد و تعداد آنها حداقل دو نفر باشد. دو نفر مردی که دارای صفت عدالت بوده می‌توانند به محضر مراجعه کنند و شاهد به ثبت رسیدن طلاق زن و مرد باشند. شاهد طلاق می‌تواند از اقوام و دوستان زوجین بوده و یا این که افراد دیگری باشند.
بنابراین شاهد طلاق جز ملزومات صحت صیغه طلاق بوده و حضور شاهد هم در قانون و هم در شرع به آن اشاره شده است. دفترخانه‌ای که اقدام به ثبت طلاق بدون شاهد می‌کند، مرتکب تخلف شده و مجازات برای آن تعیین می‌شود.
در واقع خود سردفتر باید یه زوجین تذکر بدهد که قانونا نمی‌توان طلاق را بدون حضور شاهد انجام داد و باید حداقل دو شاهد حضور داشته باشند.
دلیل حضور شاهد در طلاق
همانطور که گفته شد، یکی از شرایط قانونی صیغه طلاق این است که ثبت طلاق در حضور شاهد انجام شود. طلاقی که بدون حضور شهود به ثبت می‌رسد قانونا صحیح نیست و در نتیجه عواقب و آثار بعد از طلاق با این شرایط وجود ندارد.
نه تنها در قانون بلکه در شرع نیز خواندن خطبه طلاق در حضور شاهد، الزامی است و در هر صورت باید گفت که زوجین در صورتی می‌توانند طلاق را به شیوه صحیح و قانونی، جاری کنند که شهود، حضور داشته باشند.
در ماده ۱۱۳۴ قانون مدنی گفته شده است که طلاق باید به صیغه طلاق و در حضور حداقل دو نفر مرد عادل که طلاق را بشنوند، جاری شود. دلیل حضور شاهد در طلاق این است که خواندن خطبه طلاق و جدا شدن قانونی و شرعی زن و شوهر باید توسط افرادی مشاهده شود و به نحوی شهود، جاری شدن خطبه طلاق را بشنوند.
با توجه به این که در قانون مدنی صراحتا به حضور شهود در طلاق اشاره شده و همچنین شرع نیز تاکید خاصی نسبت به حضور شاهد در طلاق داشته است، در هر صورت می‌توان گفت که زن شوهر برای آن که جدا شدن آنها جنبه شرعی و قانونی داشته باشد، بایستی طلاق در حضور شاهد انجام دهند.
شاهد طلاق باید چه شرایطی داشته باشد؟
در بخش قبل ماده قانونی که به حضور شاهد در طلاق اشاره دارد، مورد بررسی قرار گرفت. از لحاظ قانونی حتی در صورتی که کلیه فرآیند طلاق توسط زوجین انجام شده باشد، در صورت عدم رعایت آداب خاصی که در زمان ثبت محضری طلاق وجود دارد، طلاق صحیح نیست.
در این بخش قصد داریم که شرایط شاهد طلاق را با راهنمایی وکیل طلاق بررسی نماییم.
علاوه بر آن که حضور شاهد در طلاق اجباری است و امکان ثبت طلاق بدون حضور شاهد انجام نمی‌شود، در این صورت خود شهود نیز باید از شرایط زیر برخوردار باشند:
حداقل دو نفر شاهد
طبق ماده ۱۱۳۴ قانون مدنی، لازم است که حداقل دو نفر شاهد در زمان ثبت طلاق حاضر باشند. در این صورت ثبت طلاق در حضور یک شاهد صورت نمی‌گیرد.
دو نفر شاهدی که لازم است برای طلاق حضور داشته باشند، می‌تواند انتخاب آنها توسط زن و شوهر صورت گیرد و یا این که افراد حاضر در جمع می توانند شاهد طلاق قرار گیرد.
حال اگر هیچ کسی در محضرخانه به جز سردفتر حضور نداشته باشد یا تعداد افراد حاضر در جمع به نصاب حداقل قانونی شهود در طلاق نرسد، در این صورت باید افراد دیگری شاهد جاری شدن صیغه طلاق باشند. شاهد مرد باید بالغ بوده تا بتواند شرایط شهود در طلاق را داشته باشد.
عادل بودن شاهد
علاوه بر این که تعداد شاهد در زمان طلاق باید دو نفر باشد، از دیگر شرایط شهود طلاق می‌توان به عادل بودن آنها اشاره نمود که در ماده ۱۱۳۴ قانون مدنی به آن اشاره شده است. افرادی که به صفت عدالت شهرت دارند، می‌توانند به عنوان شاهد طلاق زوجین انتخاب شوند.
شنوا بودن شاهد
در ادامه ماده ۱۱۳۴ قانون مدنی گفته شده است که شاهد باید فردی باشد که شنونده جاری شدن صیغه طلاق باشد. بنابراین از شرایط دیگر شاهد طلاق، شنوا بودن است.
بر اساس نظامانه مندرج در دفتر ثبت ازدواج و طلاق بیان شده است که افراد ناشنوا نمی‌توانند به عنوان معرف و یا شاهد طلاق در زمان ثبت طلاق حضور داشته باشند.
آشنایی شاهد با زن و مرد
شهودی که برای طلاق به دفترخانه معرفی می شوند، باید آشنایی کلی با زن و شوهر داشته باشند. لزومی برای آن که شهود حتما فامیل و بستگان درجه یک طوجین باشند، نیست اما بهتر است که در صورت امکان، شهود طلاق لااقل با یکی از زوجین آشنا باشند.
در واقع همین قابل شناسایی بودن زوجین برای شاهد و سایر شرایط مربوطه برای اجرا شدن صیغه طلاق، کافی است.
زن می‌تواند شاهد طلاق باشد؟
شرایطی که شهود باید برای طلاق داشته باشند، در بخش قبل مورد بررسی قرار گرفت. در واقع شاهدی که برای طلاق معرفی می‌شود، باید عادل و بالغ بوده و همچنین مرد باشد. علاوه بر این که حداقل تعداد دو نفر برای شاهد جاری شدن صیغه طلاق کفایت می‌کند.
حال در ابن زمینه ممکن است سوال شود که آیا زن این امکان را دارد که شاهد طلاق گرفتن زوجیت باشد؟ پاسخ به این سوال منفی است و طبق قانون زن این امکان را ندارد که شاهد طلاق باشد. جنسیت شهود حتما باید مذکر باشد و در غیر این صورت، شرایط قانونی و شرعی طلاق، اجرا نشده است.
البته که اگر زوجین یک خانم و یک آقا را برای شاهد معرفی کرده باشند، سردفتر از ثبت طلاق در این شرایط خودداری می‌کند.
در هر صورت قانون این اجازه را به زوجین نداده است که ثبت طلاق خود را در حضور شاهد زن انجام دهند و باید شاهدین طلاق، حتما مرد باشند تا خطبه طلاق و دیگر مراحل مربوطه انجام شده و در نهایت رابطه محرمیت بین زوجین با ثبت شرعی و قانونی طلاق، از بین رود.
حکم طلاق بدون حضور شاهد
تشریفاتی که برای طلاق در شرع و قانون تعریف شده است، باید تمام آنها اجرا شود که در صورت عدم صحیح اجرا شدن شرایط مربوطه، طلاق باطل است. با فرض این که تمامی مراحل طلاق انجام شده است و دادگاه نیز حکم طلاق را صادر نمود است. حال زوجین باید ثبت محضری طلاق را انجام دهند.
ثبت طلاق در محضر طبق قانون حمایت خانواده، تکلیف قانونی است و در صورت عدم اجرای آن، شوهر به مجازات حبس و جزای نقدی محکوم می‌شود. شرایطی که برای صحت طلاق در قانون و شرع وجود دارد، این است که صیغه طلاق در حضور شاهد خوانده شود.
در واقع خواندن خطبه عقد و حضور دو نفر شاهد جز اصلی‌ترین تشریفات طلاق برای آن که طلاق واقع شده از لحاظ قانونی و شرعی صحیح باشند، است. با این اوصاف اگر هیچ کدام از شرایط مزبور در زمان طلاق رعایت نشوند، طلاق باطل بوده و اثرات قانونی بعد از طلاق نمی‌تواند مشمول زوجین قرار گیرد.
حکم طلاق بدون حضور شاهد در طلاق توافقی
در طلاق توافقی که اساس جدا شدن زوجین، توافقاتی است که زن و شوهر انجام می دهند، باید در زمان ثبت طلاق در محضر، همان تشریفات عادی طلاق اجرا شود. بدین صورت که زوجین بعد از دریافت گواهی عدم امکان سازش، طبق قانون باید ثبت محضری طلاق را انجام دهند.
در زمان ثبت طلاق در دفترخانه، ابتدا خطبه طلاق که دارای الفاظ عربی است، توسط زن و شوهر خوانده شود و بعد از جاری شدن خطبه در حضور شاهد، حال با ارائه مدارک مورد نیاز، ثبت طلاق در شناسنامه صورت می‌گیرد.
در هر صورت لازم است که صیغه طلاق توافقی با حضور حداقل دو نفر شاهد خوانده شود و زن و شوهر نمی‌توانند توافق کنند که بدون نیاز به حضور شاهد، ثبت طلاق را انجام دهند.
در طلاق‌های یک طرفه اگر یکی از زوجین در محضر حضور نداشته باشند و طرف دیگر صیغه طلاق را بدون حضور شاهد، جاری کرده باشد، به جهت آن که حکم طلاق در این شرایط باطل است، می‌تواند به دادگاه مراجعه کرده و در این صورت درخواست ابطال حکم طلاق را نماید.
علی رغم این که در طلاق یک طرفه، یکی از زوجین حضور نداشته باشد، اما این موضوع دلیلی نمی‌شود که آداب و تشریفات طلاق، رعایت نشود. در هر صورت ضروری است که جاری شدن صیغه طلاق در حضور دو نفر شاهد مرد انجام شود.
لازم به ذکر است از لحاظ قانونی، برای صحیح بودن طلاق باید شرایط دیگری به جز حضور شاهد و جاری شدن خطبه طلاق وجود داشته باشد. در واقع برای ثبت طلاق حتما باید اجازه دادگاه در این زمینه وجود داشته باشد و زوجین به طریق حکم طلاق بتوانند صیغه طلاق را جاری کنند.
علاوه بر این که امکان طلاق گرفتن شوهر بدون ثبت در محضر وجود ندارد و باید ثبت محضری طلاق انجام شود، در غیر این صورت شوهر مجرم شناخته شده و مجازات ماده ۴۹ قانون حمایت خانواده در انتظار او خواهد بود.
ارائه مشاوره حقوقی شرایط طلاق بدون حضور شاهد
شاهد طلاق باید حداقل دو نفر مرد باشد و امکان این که زن بتواند شاهد طلاق در دفترخانه حضور داشته باشد، وجود ندارد. پیرامون شرایط طلاقی که بدون حضور شاهد باشد و احکام مرتبط با آن، توضیحاتی در متن مقاله داد شد و اگر در این زمینه سوالات مختلفی داشته که پاسخ آنها را هنوز دریافت نکرده‌اید، می‌توانید از مشاوره حقوقی سامانه بنیاد وکلا استفاده کنید.
مشاوره حقوقی بنیاد وکلا به صورت حضوری، وکیل آنلاین و تلفنی ارائه می‌شود که می توانید هر یک از این خدمات را بسته به شرایط خود انتخاب کنید. بنابراین به منظور ثبت سفارش مشاوره حقوقی طلاق با کارشناسان ما در ارتباط باشید.
