تامین اجتماعی: همه چیز در مورد سازمان تامین اجتماعی

قطعا همه اطلاعات پایه و اولیه‌ای در خصوص سازمان و قانون تامین اجتماعی در زندگی روزانه خود کسب کرده‌ایم؛ در این مقاله قصد دارم به طور صفر تا صد و جامع شما را با تمام قوانین و مقررات مرتبط به تامین اجتماعی، سازمان‌ و نهادهای مرتبط و مطالبات مردمی آشنا کنم.

آشنایی با مفهوم تامین اجتماعی

نام سازمان تامین اجتماعی حتما برای بسیاری از افراد آشناست اما برای شناخت دقیق این سازمان و تاریخچه شکل‌گیری آن اطلاعات دقیقی را در این مقاله برای شما جمع آوری کرده‌ایم،

بنابراین اگر قصد دارید با مفهوم تامین اجتماعی از نگاه مشاوره حقوقی تامین اجتماعی آشنا شوید مطالعه مقاله را به شما توصیه می‌کنم.

تعریف تامین اجتماعی

سازمان تامین اجتماعی یک سازمان بیمه‌گر غیردولتی عمومی است که وظیفه پوشش اجباری بیمه کارگران حقوق بگیران و پوشش اختیاری صاحبان هر یک از مشاغل دولتی و آزاد را برعهده دارد.

این سازمان قدیمی‌ترین سازمان تامین اجتماعی و درمانی در ایران است که زیر نظر وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی فعالیت می‌کند.

شناخت سازمان تامین اجتماعی

مطابق قانون ساختار نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی مصوب سال ۸۳ نظام جامع تامین اجتماعی کشور، این سازمان، یک نهاد عمومی غیردولتی است که بخش عمده منابع مالی آن از محل اخذ حق بیمه‌ها یعنی با مشارکت فرد بیمه شده و کارفرما تامین می‌شود و متکی به منابع دولتی نیست.

تعهدات این سازمان در قبال بیمه شدگان و مستمری بگیران طبق قانون تعیین شده است و به طور کلی به دو بخش تعهدات کوتاه مدت و تعهدات بلند مدت تقسیم می‌شود.

از جمله حمایت‌هایی که تحت عنوان تعهدات کوتاه مدت صورت می‌گیرد شامل انواع حمایت‌های درمانی، پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری، پرداخت مقرری بیمه بیکاری و… می‌باشد.

در کنار این حمایت‌های کوتاه مدت عمدتا حمایت‌های بلند مدتی مشتمل بر پرداخت مستمری بازنشستگی، پرداخت مستمری از کار افتادگی کلی و جزئی بر عهده این سازمان قرار گرفته است.

تاریخچه تامین اجتماعی در ایران

نظام تامین اجتماعی در ایران با اقدامات تدریجی محقق شده و شکل گرفت.

پیشینه تشکیل این نظام به تصویب اولین قانون استخدامی کشوری در سال ۱۳۰۱ باز می‌گردد، بنابر آن قانون برای نخستین بار ساز و کاری حداقلی جهت بازنشستگی افراد مستخدمین دولتی ایجاد شد.

تحولات دیگر از جمله تصویب لایحه قانونی بیمه‌های اجتماعی کارگران که در اواخر سال ۱۳۳۱ و در دوران نخست وزیری دکتر محمد مصدق صورت گرفت، و تاسیس سازمان مستقلی تحت عنوان سازمان بیمه‌های اجتماعی کارگران از جمله عوامل شکل‌گیری نظام تامین اجتماعی در کشورمان بود.

در نهایت تصویب قانون تامین اجتماعی در تیر ماه سال ۱۳۵۴ و تشکیل سازمان تامین اجتماعی منجر به ایجاد تحولاتی نوین در نظام تامین اجتماعی کشور شد.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ و با در نظر گرفتن تامین اجتماعی به عنوان یکی از حقوق بنیادین آحاد شهروندان و به عنوان یکی از تکالیف حکومت در برابر مردم، سازمان تامین اجتماعی به رسمیت شناخته شد.

در حال حاضر سازمان تامین اجتماعی به عنوان محوری‌ترین سازمان فعال در حوزه بیمه اجتماعی و بازنشستگی کشور بیشترین تعداد بیمه شدگان و بازنشستگان و مستمری بگیران را تحت حمایت خود قرار داده است.

تشکیلات سازمان تامین اجتماعی

تشکیلات و ساختار کلان سازمان تامین اجتماعی متشکل است از هیئت امنا و هیئت مدیره و مدیرعامل به همراه قائم مقام مدیرعامل.

این تشکیلات دربرگیرنده ادارات مختلفی از جمله اداره کل روابط عمومی، مرکز فناوری اطلاعات آمار و محاسبات، اداره کل بازرسی و رسیدگی به شکایات، اداره کل حراست و دفتر هماهنگی هیئت‌های رسیدگی به تخلفات اداری می‌باشد.

معاونت‌های مختلفی نیز در این سازمان انجام وظیفه می‌کنند از جمله معاونت درمان، معاونت بیمه‌ای، معاونت برنامه‌ریزی مالی و پشتیبانی، معاونت حقوقی مجلس و امور بین‌الملل، معاونت توسعه مدیریت و منابع انسانی و معاونت اقتصادی و سرمایه‌گذاری.

شرکت‌های مختلف از جمله شرکت رفاه گستر تامین اجتماعی، شرکت میلاد سلامت تامین اجتماعی، بانک رفاه کارگران و… در ساختار کلان سازمان تامین اجتماعی ایفای نقش می‌کنند.

خدمات تامین اجتماعی

بسیاری از افراد، مهم‌ترین خدمات سازمان تامین اجتماعی را محدود به پرداخت بیمه تامین اجتماعی و بیمه‌های درمانی می‌شناسند، اما این سازمان خدمات مختلفی را به کارگران و حقوق بگیران در مشاغل دولتی و آزاد ارائه می‌کند.

برای آشنایی با خدمات مختلف سازمان تامین اجتماعی و کمک‌های رفاهی این سازمان در ادامه این گفتار به بررسی آن‌ها پرداخته‌ایم.

بیمه بازنشستگی

یکی از مهم‌ترین خدمات تامین اجتماعی ارائه بیمه به بازنشستگان این سازمان می‌باشد.

بیمه بازنشستگی در جهت ارائه مستمری ماهانه به افرادی که به سن بازنشستگی رسیده‌اند و شرایط تعیین شده در قانون تامین اجتماعی را داشته باشند ایجاد می‌شود.

در واقع افراد با پرداخت بیمه بازنشستگی می‌توانند به تامین معاش خود در دوران سالمندی کمک کرده و تحت پوشش حمایت‌های بیمه تامین اجتماعی قرار گیرند.

علاوه بر مستمری ماهانه، ارائه حمایت‌های درمانی و همچنین عیدی و پرداخت مستمری‌های عائله مندی از جمله مزایای بیمه بازنشستگی تامین اجتماعی است.

اقدام به بازنشستگی تامین اجتماعی مطابق ماده ۷۶ قانون تامین اجتماعی در صورتی که مشمولان این قانون سابقه پرداخت حداقل ۲۰ سال بیمه را داشته باشند و با رعایت شرط سنی برای مردان ۶۰ سالگی و در خصوص زنان ۵۵ سالگی، امکان دریافت مستمری بازنشستگی را خواهند داشت.

همچنین در صورت عدم رعایت شرط سنی حداقلی در قانون افراد با دارا بودن ۳۰ سال سابقه  پرداخت بیمه می‌توانند اقدام به بازنشستگی نمایند.

بیمه حوادث کاری

بیمه تامین اجتماعی در خصوص تمامی حوادث واقع شده در محل کار برای بیمه شدگان موظف است که خدماتی از جمله پرداخت هزینه‌های درمان و بازتوانی حادثه دیدگان، پرداخت غرامت و دستمزد ایام بیماری به همراه غرامت نقص عضو و یا حتی برقراری مستمری از کار افتادگی جزئی یا کلی را ارائه دهد.

در خصوص حوادثی که منجر به فوت بیمه شدگان می‌شود پرداخت مستمری به خانواده افراد حادثه دیده متوفی از جمله وظایف سازمان تامین اجتماعی است.

بنا بر نظر وکیل تامین اجتماعی مطابق ماده ۵۴ قانون تامین اجتماعی، افراد و بیمه شدگانی که در محل کار دچار حادثه شوند می‌توانند تمامی اقدامات درمانی سرپایی، بستری بیمارستان، خرید داروهای مربوط و انجام آزمایشات مختلف مانند عکس و اسکن را از بیمه حوادث تامین اجتماعی دریافت کنند.

بیمه بیکاری

از نظر قانون بیمه تامین اجتماعی افراد بیمه شده‌ای که بدون میل و بدون اراده خود بیکار شده باشند و آماده به کار باشند در صورت معرفی توسط واحدهای تعاون کار و رفاه اجتماعی و احراز شرایط قانونی می‌توانند نسبت به سوابق پرداخت حق بیمه از حمایت بیمه بیکاری برخوردار شوند.

جهت دریافت مستمری بیمه بیکاری فرد بیکار باید مشمول قانون کار و تامین اجتماعی باشد و تبعه کشور خارجی نباشد.

همچنین به عنوان مستمری بگیر بازنشسته و یا از کار افتاده کلی نباشد.

شرط دیگر برای دریافت مقرری بیمه بیکاری دارا بودن حداقل ۶ ماه سابقه پرداخت حق بیمه است.

همچنین به صاحبان حرف و مشاغل آزاد و بیمه شدگان اختیاری بیمه بیکاری تعلق نمی‌گیرد.

بیمه درمان

سازمان تامین اجتماعی با صدور دفترچه بیمه تامین اجتماعی و با هدف کمک به بیمه شدگان در دوران بیماری برای فرد بیمه گذار و افراد تحت سرپرستی او امکان استفاده از خدمات درمانی طبق قوانین بیمه درمانی تامین اجتماعی را فراهم می‌کند.

استفاده از خدمات درمانی بیمه تامین اجتماعی به صورت شیوه درمان مستقیم و غیر مستقیم امکان‌پذیر است؛ در شیوه مستقیم با مراجعه به بیمارستان‌ها و درمانگاه‌های تحت پوشش سازمان تامین اجتماعی امکان استفاده از خدمات درمانی به صورت رایگان وجود دارد.

و در خصوص شیوه درمان غیر مستقیم با مراجعه به مراکز طرف قرارداد با بیمه تامین اجتماعی می‌توانند بخشی از هزینه‌های درمانی را از بیمه دریافت کنند.

قوانین حاکم بر تامین اجتماعی

قوانین مختلف و همچنین آیین نامه‌های گوناگونی بر عملکرد سازمان تامین اجتماعی حاکم است؛ بنابراین بسیاری از اقدامات این سازمان باید بر اساس قوانین مصوب و آیین نامه‌های اجرایی در خصوص موضوعات مختلف باید صورت بگیرد برای شناخت قوانین حاکم بر تامین اجتماعی و آشنایی اجمالی با آیین نامه‌های تامین اجتماعی ادامه مطلب را دنبال کنید.

آشنایی با قانون تامین اجتماعی

قانون تامین اجتماعی دربرگیرنده ۱۱۸ ماده و ۴۰ تبصره است که در سال ۱۳۵۴ به تصویب مجلس شورای ملی رسید.

همچنین این قانون دربرگیرنده ۱۲ فصل مختلف است که به مباحثی همچون کلیات، ارکان و تشکیلات سازمان تامین اجتماعی، منابع درآمد و ماخذ احتساب حق بیمه و نحوه وصول آن، مقررات مالی، حوادث بیماری‌ها و بارداری، از کار افتادگی، بازنشستگی، مرگ افراد بیمه شده، ازدواج و عائله مندی، مقررات کلی و تخلفات می‌پردازد.

آشنایی با آیین‌نامه‌های تامین اجتماعی

آیین نامه‌های مختلفی در خصوص نحوه اجرایی شدن قانون تامین اجتماعی در  فواصل زمانی مختلف تصویب شده است.

از جمله این آیین نامه‌ها می‌توان به:

• آیین‌نامه اجرایی ماده ۵۰ قانون تامین اجتماعی مصوب ۱۳۵۵
• آیین‌نامه اجرایی موضوع ماده ۷۹ قانون تامین اجتماعی مصوب شورای عالی تامین اجتماعی در سال ۵۶
• آیین‌نامه اجرایی تبصره ۵ قانون معافیت از پرداخت حق بیمه سهم کارفرمایانی که حداکثر ۵ نفر کارگر دارند مصوب ۶۲
• آیین‌نامه اجرایی بند ت ماده ۸ قانون برنامه ۵ ساله ششم توسعه اقتصادی مصوب ۹۷
• آیین‌نامه حمایت از شرکت‌های نوپا مصوب ۹۸
• آیین‌نامه اجرایی ماده ۱۳ قانون حمایت از حقوق معلولان مصوب ۹۸
• آیین‌نامه اجرایی نحوه تعیین از کار افتادگی کلی جانبازان و آزادگان مصوب ۹۸ اشاره کرد.

سامانه تامین اجتماعی

جهت دسترسی به خدمات الکترونیکی سازمان تامین اجتماعی سرویس‌های مختلفی از جمله سامانه تامین اجتماعی و یا پورتال سازمانی ایجاد شده است، در این قسمت از مقاله قصد داریم شما را با خدمات این سامانه و روش کار با آن آشنا کنیم.

همچنین در این گفتار به کمک مشاوره حقوقی روش مشاهده سوابق بیمه را به شما آموزش داده‌ایم.

خدمات سامانه تامین اجتماعی

سامانه خدمات الکترونیکی سازمان تامین اجتماعی، با در نظر داشتن گسترش خدمات غیر حضوری خود، تمامی سرویس‌های موجود و خدمات غیر حضوری جدید را در یک درگاه یکپارچه ارائه کرده است.

در واقع سامانه خدمات الکترونیک تامین اجتماعی به عنوان یک پورتال مرجع مطمئن و سریع جهت دسترسی مخاطبین به سرویس‌های مختلف سازمان تامین اجتماعی فراهم شده است.

بنابراین کلیه بیمه شدگان، کارفرمایان و مستمری بگیران می‌توانند از طریق سرویس‌های الکترونیک سازمان تامین اجتماعی از خدمات این سامانه استفاده کنند.

خدمات مختلفی که در این سامانه به بیمه شدگان ارائه می‌شود شامل خدمات خوداظهاری، نام نویسی، پرونده الکترونیک، خدمات سابقه و خدمات درمانی، حمایت‌های کوتاه مدت، بازرسی‌های انجام شده از محل اشتغال، امور بیمه شدگان و بازنشستگی، بیمه شدگان خاص و خدمات سلامت الکترونیک، کارگران ساختمانی می‌باشد.

روش کار در سامانه تامین اجتماعی

در خصوص استفاده از سامانه تامین اجتماعی در صورتی که فرد قبلا مشترک سرویس‌های متمرکز سازمان تامین اجتماعی بوده باشد نیاز به ثبت نام مجدد نیست.

اما در صورتی که شما برای اولین بار با این پورتال کار می‌کنید در صورتی که خدمات مورد نظر شما نیاز به احراز هویت داشته باشد می‌بایست در پورتال ثبت نام کرده و نام کاربری و رمز دریافت کنید.

این نکته نیز قابل توجه است که انجام خدمات سرویس‌های عمومی و شخصی با ثبت نام غیر حضوری کفایت می‌کند ولی استفاده از سرویس‌های کارفرمایی علاوه بر ثبت نام در سامانه، نیاز به مراجعه حضوری به شعب سازمان تامین اجتماعی دارد.

شما می‌توانید با مراجعه به نشانی اینترنتی eservice.tamin.ir از خدمات اینترنتی سازمان تامین اجتماعی استفاده کنید.

با انتخاب گزینه ثبت نام می‌توانید با وارد کردن کد ملی و شماره تماس خود و تکمیل سایر مشخصات شناسایی و اطلاعات تماس، دریافت گذرواژه و تایید نهایی را طی کنید.

روش مشاهده سوابق بیمه

امکان مشاهده سوابق بیمه تامین اجتماعی از طریق سامانه account.tamin.ir و بدون نیاز به مراجعه حضوری امکان‌پذیر است.

کاربران می‌توانند با وارد کردن نام کاربری و گذرواژه خود نسبت به سوابق بیمه تامین اجتماعی خود اطلاع حاصل کنند.

در صورتی که حساب کاربری نداشته باشید می‌توانید با کلیک بر روی گزینه ثبت نام اطلاعات خواسته شده را وارد کرده و برای خود حساب کاربری ایجاد کنید دقت کنید که شماره همراه وارد شده باید متعلق به خود فردی که کد ملی او ارائه می‌شود باشد.

همه چیز درباره صندوق تامین اجتماعی

حق بیمه‌ای که افراد در طول فعالیت کاری و حرفه‌ای خود به سازمان تامین اجتماعی پرداخت می‌کنند در صندوق تامین اجتماعی جمع آوری می‌شود که به عنوان صندوق بازنشستگی تامین اجتماعی جهت تامین مستمری بازنشستگان ایجاد شده است، در این قسمت از مقاله قصد داریم صندوق بازنشستگی سازمان تامین اجتماعی را شناخته و به تفاوت‌های آن با صندوق بازنشستگی کشوری بپردازیم.

همچنین شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی که تحت عنوان شستا شناخته می‌شود را بررسی کرده‌ایم.

برای آشنایی با این صندوق و جزئیات آن مطالعه ادامه این گفتار می‌تواند مفید باشد.

صندوق بازنشستگی سازمان تامین اجتماعی

صندوق بازنشستگی سازمان تامین اجتماعی به عنوان یکی از بزرگترین صندوق‌های بازنشستگی که افراد بسیاری از کارگران و کارمندان تحت پوشش قانون کار را تحت حمایت قرار می‌دهد شناخته می‌شود.

به عبارت دیگر بسیاری از افرادی که تحت هر عنوانی حقوق و دستمزد دریافت می‌کنند و مشمول قانون کار می‌شوند به استثنای افرادی که تحت پوشش سایر صندوق‌ها قرار دارند تحت حمایت صندوق بازنشستگی سازمان تامین اجتماعی قرار می‌گیرند.

مهم‌ترین تعهد این صندوق پرداخت مستمری و حقوق بازنشستگی و از کار افتادگی، به افرادیست که واجد شرایط بوده باشند.

از جمله تعهدات دیگر این صندوق که معمولا افراد به کمک وکیل برای آن اقدام می‌کنند پرداخت بیمه بازنشستگی بیمه درمان و بیکاری می‌باشد.

مقایسه صندوق تامین اجتماعی با صندوق بازنشستگی کشوری

صندوق بازنشستگی کشوری به منظور خدمت رسانی به بازنشستگان دولتی تشکیل شده است و زیر نظر وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی فعالیت دارد.

در قیاس صندوق بازنشستگی کشوری و صندوق بازنشستگی تامین اجتماعی باید به این نکته اشاره کرد که صندوق بازنشستگی کشوری به اداره امور بازنشستگان و از کار افتادگان دولتی می‌پردازد اما مشمولان صندوق بازنشستگی تامین اجتماعی افرادی هستند که مشمول قانون کار بوده و به مشاغل غیردولتی اشتغال دارند.

در قیاس با قانون حاکم بر صندوق بازنشستگی کشوری و صندوق تامین اجتماعی توجه به این نکته مهم است که قانون حاکم بر صندوق بازنشستگی کشوری قانون مدیریت خدمات کشوری است در حالی که قانون حاکم بر صندوق تامین اجتماعی قانون کار و قانون تامین اجتماعی و آیین‌نامه‌های مرتبط با آن است.

شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی

شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی که مختصرا تحت عنوان شستا شناخته می‌شود به عنوان یک مجموعه تخصصی در امر سرمایه‌گذاری در سال ۶۵ به صورت یک شرکت سهامی خاص تاسیس شد.

هدف تاسیس مدیریت منابع مالی تخصیص یافته با رویکرد سودآوری و ارزش افزوده حداکثری در بازارهای سرمایه داخلی و خارجی بوده است.

چرا که تامین آتیه نیروی کار مشمولین بیمه تامین اجتماعی مستلزم برنامه‌ریزی اقتصادی دقیق و سرمایه‌گذاری‌های پربازده جهت ایفای تعهدات و حمایت‌های بلند مدت و کوتاه مدت این سازمان است.

موضوع فعالیت این شرکت سرمایه‌گذاری و مشارکت در فعالیت‌های اقتصادی و بازرگانی و به طور کلی انجام فعالیت‌های تولیدی بازرگانی و خدمات می‌باشد در حال حاضر به طور میانگین معادل ۱۰ درصد ارزش بازار بورس اوراق بهادار تهران متعلق به شرکت‌های زیر مجموعه فعال در شستا است.

نتیجه گیری

مطابق آنچه که در بخش‌های مختلف این مقاله بررسی کردیم سازمان تامین اجتماعی، به عنوان یک سازمان بزرگ وظیفه حفظ امنیت شغلی و درمانی بیمه شدگان اجباری را بر عهده دارد.

خدمات مختلفی که این سازمان ارائه می‌دهد از جمله بیمه درمان، بیمه بیکاری، مستمری بازنشستگی و از کار افتادگی و… نقش مهمی در تامین رفاه کارگران و بخش مهمی از افراد جامعه را بر عهده دارد.

پرسش‌های متداول