همه ما اطلاعات جسته گریخته‌ای درباره بازنشستگی داریم؛ در این مقاله قصد دارم به طور کلی مفهوم بازنشستگی را با تمام قوانین و مقررات مرتبط به آن، سازمانها و نهادهای مرتبط با بازنشستگی بررسی کنم.
اگر در ذهن شما سوالاتی در خصوص مفهوم بازنشستگی، بازنشستگی تامین اجتماعی، بازنشستگی صندوقهای کشوری و همچنین حقوق و مزایا و شرایط آن وجود دارد مطالعه این مقاله برای شما مفید خواهد بود.
آشنایی با مفهوم بازنشستگی
در این بخش قصد داریم به کمک مشاوره حقوقی شما را با مفهوم کلی بازنشستگی و هر آنچه که با این موضوع مرتبط است آشنا کنیم. بنابراین اگر می‌خواهید اطلاعاتی در خصوص انواع بازنشستگی، و مزایای آن به دست آورید، مطالعه این بخش را به شما توصیه می‌کنم.
تعریف بازنشستگی
بازنشستگی به معنای تصمیم به پایان دادن کارو فعالیت حرفه‌ای به دلیل ایجاد شرایطی است که منجر به کاهش توانایی کاری فرد پس از دوران طولانی انجام فعالیت‌های حرفه‌ای در زمان جوانی می‌شود.
تاریخچه بازنشستگی در ایران
تاریخچه بازنشستگی به سال ۱۲۸۷ برمی‌گردد، چرا که با تصویب قانون وظایف، در مجلس اول مشروطه، کارمندان دولت مشمول دریافت حقوق بازنشستگی و وظیفه شدند.
بنابراین اولین اقدام در خصوص شکل‌گیری و ایجاد صندوق بازنشستگی کشوری به همان قانون برمی‌گردد.
همچنین در سال ۱۳۰۱ با تصویب قانون استخدامی، دایره تقاعد در وزارت مالیه تشکیل شد که وظیفه اجرای قانون مربوط به بازنشستگی کارکنان دولت را بر عهده داشت.
در خصوص سازمان تامین اجتماعی نیز، تاریخچه آن به طرح تشکیل صندوق احتیاط کارگران راه آهن در سال ۱۳۰۹ برمی‌گردد.
تصویب قانون تامین اجتماعی در سال ۱۳۵۴ منجر به ایجاد سازمان تامین اجتماعی و ایجاد تحولاتی نوین در نظام تامین اجتماعی کشور شد.
امروزه این سازمان به عنوان بیمه‌گر اجتماعی عمومی غیردولتی وظیفه پوشش اجباری بیمه کارگران و حقوق‌بگیران و پوشش اختیاری صاحبان حرفه و مشاغل دولتی و آزاد را بر عهده دارد.
دلایل مختلف بازنشستگی
بازنشستگی عموما به دلایل مختلفی صورت می‌گیرد از جمله مهمترین این دلایل کهولت سن و کاهش توانایی‌های فعالیت در سنین بالا می‌باشد. بنابراین کارگر بیمه شده پس از سال‌ها تلاش به دلیل رسیدن به سن قانونی بازنشستگی می‌تواند اقدام به بازنشستگی نماید.
همچنین عامل دیگری که منجر به بازنشستگی افراد می‌شود فرسودگی زودتر از موعد کارگر در کارهایی است که تحت عنوان کارهای سخت و زیان آور شناخته می‌شوند مانند کارگری در معدن که در این حالت فرد بیمه شده برای اقدام به بازنشستگی نیاز به رسیدن به سن قانونی تعیین شده جهت بازنشستگی ندارد.
همچنین در برخی موارد ایجاد بحرآن‌های اجتماعی یا اقتصادی مانند بیکاری گسترده در بین جوانان یا تورم نیرو باعث می‌شود که برخی از بنگاه‌های اقتصادی و به ویژه در خصوص مشاغل دولتی، بنا به تصمیم دولت اقدام به بازنشستگی گروهی از کارکنان خود پیش از موعد کنند تا افراد جوان‌تر جویای شغل فرصت دستیابی به مشاغل را داشته باشند. یکی از موارد در این رابطه با قانون نوسازی صنایع صورت گرفته است.
مزایای بازنشستگی
عموما مطابق قوانین تعیین شده از جمله قانون تامین اجتماعی، بازنشستگان یا مستمری بگیران بازنشستگی علاوه بر دریافت حقوق مستمری از مزایای دیگری نیز برخوردار می‌شوند از جمله این مزایا می‌توان به کمک هزینه عائله مندی، بیمه درمانی، حق سنوات و… اشاره کرد که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازم.
بیمه درمانی
تامین هزینه‌های درمان از مشکلاتی است که در جوامع مختلف مردم با آن مواجه هستند.
در کشور ما تامین هزینه‌های درمانی بر عهده سازمانها و نهادهای مختلفی همچون سازمان تامین اجتماعی، خدمات درمانی، سازمان بیمه سلامت و نهادهای دیگر است.
افراد شاغل و همچنین بازنشستگان بخش‌های دولتی، خصوصی، نظامی و مشاغل آزاد تحت پوشش این بیمه‌ها می‌توانند از بیمه‌های درمان پایه که دربرگیرنده بخش زیادی از هزینه‌های درمانی می‌باشد و همچنین بیمه‌های درمان تکمیلی که از سوی شرکت‌های بیمه ارائه می‌شود استفاده کنند.
مستمری
از جمله مزایای مهم که بازنشستگان از آن برخوردار می‌شوند کمک هزینه مستمری است.
بر اساس این کمک هزینه تمامی مستمری بگیران بازنشسته و از کار افتاده می‌توانند این کمک هزینه را از سازمان تامین اجتماعی دریافت کنند.
این کمک هزینه هر ساله در تبصره‌های بودجه پیش بینی می‌شود و توسط شورای عالی تصویب می‌شود.
کمک هزینه عائله‌مندی
بر اساس ماده ۹۶ قانون تامین اجتماعی و همچنین بنا به تصویب هیئت وزیران با در نظر گرفتن اصل ۱۳۸ قانون اساسی جمهوری اسلامی، تمامی مستمری بگیران بازنشسته و از کار افتاده تامین اجتماعی می‌توانند از کمک هزینه عائله‌مندی برخوردار شوند.
این کمک هزینه به صورت ماهانه و همراه با مستمری افراد پرداخت می‌شود و بازنشستگان و از کار افتادگان مرد به شرط داشتن همسر دائم که در قید حیات باشد می‌توانند از این کمک هزینه برخوردار شوند.
زنان بازنشسته و از کار افتاده در صورتی که واجد شرایط زیر باشند می‌تواند از کمک هزینه عایله‌مندی برخوردار شوند.
این شرایط شامل این است که این زنان شوهر نداشته باشند دارای فرزند دختر یا پسری باشند که سن پسر از ۱۸ سال تجاوز نکرده یا منحصراً به تحصیل مشغول باشد و یا آنکه به علت بیماری یا نقص عضو طبق گواهی کمیسیون‌های پزشکی موضوع ماده ۹۱ قانون تامین اجتماعی قادر به کار نباشد.
و همچنین این زنان بازنشسته به تنهایی متکفل مخارج فرزندان ذکر شده باشند. این نکته نیز قابل توجه است که صرف نداشتن شوهر منجر به پرداخت کمک هزینه عائله مندی به زنان بازنشسته نخواهد بود چرا که باید مستنداتی ارائه شود که ثابت گردد مستمری بگیر زن خود به تنهایی عهده‌دار تامین مخارج فرزندان است.
همچنین با تصریح مشاوره حقوقی بازنشستگی پرداخت کمک هزینه عائله‌مندی به زنان دارای شوهری که، شوهر آن‌ها تحت تکفل زن بوده و به طور کلی از کار افتاده باشد بلامانع است.
کمک هزینه اولاد
در خصوص کمک هزینه اولاد توجه به این نکته لازم است که مشابه کمک هزینه عائله مندی و به منظور جبران قسمتی از هزینه‌ها که در ماده ۹۶ قانون تامین اجتماعی مورد توجه قرار گرفته است به مستمری بگیران بازنشسته و از کار افتاده که دارای فرزند واجد شرایط باشند پرداخت می‌شود.
این نکته قابل توجه است که این کمک هزینه حداکثر تا ۳ فرزند قابل پرداخت است و به فرزندان چهارم و بعد پرداخت نمی‌شود.
کمک هزینه مسکن
در سال ۱۳۸۱ با پیشنهاد هیئت مدیره سازمان تامین اجتماعی، شورای عالی تامین اجتماعی پرداخت هزینه کمک هزینه مسکن به مستمری بگیران و بازنشستگان را مورد تایید قرار داد.
بر اساس این مصوبه کلیه مستمری بگیران بازنشسته و از کار افتاده و بازماندگان می‌توانند از این حقوق مستمری کمک هزینه مسکن برخوردار شوند.
لازم به ذکر است پرداخت این مستمری نیز به صورت ماهانه انجام می‌شود.
انواع بازنشستگی
در این قسمت با انواع بازنشستگی آشنا می‌شویم به عنوان مثال در خصوص بازنشستگی پیش از موعد بر اساس حق بیمه پرداختی قوانین خاصی حاکم است که با بازنشستگی اجباری یا اختیاری متفاوت می‌باشد.
شرایط بازنشستگی در خصوص انواع مختلف آن‌ها متغیر بوده که به بررسی آن‌ها می‌پردازم.
اختیاری
بازنشستگی اختیاری، بنا به درخواست متقاضی بازنشستگی ایجاد می‌شود و بنابراین مطابق قانون حداکثر سن بازنشستگی می‌تواند بر اساس سال‌های خدمت متقاضیان متغیر باشد.
نکته مهم آن است که کارفرما نمی‌تواند از سازمان درخواست بازنشستگی کارگر را داشته باشد چرا که این تصمیم در اختیار فرد بیمه شده است.
اجباری
استثنایی که در تبصره ۶ ماده ۷۸ قانون تامین اجتماعی مورد اشاره قرار گرفته است حالتی است که کارفرما می‌تواند درخواست بازنشستگی افراد را به سازمان تامین اجتماعی ارائه دهد، در این رابطه کارگرانی که حداقل ۵ سال بعد از رسیدن به سن بازنشستگی تامین اجتماعی به کار خود ادامه داده باشند طبق درخواست کارفرما بازنشسته اجباری می‌شوند که این سن برای مردان ۶۵ سال و برای زنان ۶۰ سال تمام است.
پیش از موعد
گاهی شرایطی وجود دارد که کارگران و کارمندان قصد دارند پیش از سن بازنشستگی اقدام به بازنشسته شدن کنند در این خصوص بر اساس قانون بازنشستگی پیش از موعد کارکنان دولت، کارکنانی که حداقل ۲۵ سال سابقه کار داشته باشند با حداکثر ۵ سال سنوات ارفاقی می‌توانند بدون لحاظ شرط سنی تقاضای بازنشستگی کنند.
همچنین مطابق قانون بازنشستگی پیش از موعد تامین اجتماعی بیمه شدگان تامین اجتماعی می‌توانند در صورتی که حداقل ۵۵ سال تمام و سابقه پرداخت ۲۰ سال حق بیمه داشته باشند تقاضای بازنشستگی پیش از موعد کنند.
بنابراین حداقل ۱۰ سال سابقه کار با داشتن ۶۰ سال سن می‌تواند از شرایط بازنشستگی پیش از موعد آقایان باشد در صورتی که این رقم برای خانم‌ها حداقل ۱۰ سال سابقه کار و ۵۵ سال سن می‌باشد.
قوانین حاکم بر بازنشستگی را بشناسیم.
در کشور ما قوانین و مقررات مختلفی بر بازنشستگی حاکم است، به عنوان مثال بسته به آنکه کارگر یا کارمند بازنشسته در کدام نهاد فعالیت داشته است می‌تواند تحت قوانین تامین اجتماعی یا قانون مدیریت خدمات کشوری و… قرار گیرد.
در این بخش از مقاله با قوانین مختلف حاکم بر بازنشستگی مانند قانون بازنشستگی زنان، قوانین حاکم بر بازنشستگی افراد متوفی و.. آشنا می‌شویم.
آشنایی با قانون تامین اجتماعی حاکم بر بازنشستگی
قانون تامین اجتماعی به منظور اجرا و تامین و گسترش انواع بیمه‌های اجتماعی با ایجاد سازمان تامین اجتماعی وابسته به وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی تشکیل شد تا به مهمترین تعهدات و خدمات از جمله مستمری بازنشستگی، مستمری از کار افتادگی، مقرری بیمه بیکاری و… بپردازد.
این قانون بر تمام افراد و کارکنان مشمول بیمه تامین اجتماعی حاکم است و جزئیات مربوط به بازنشستگی تحت نظر بیمه تامین اجتماعی در این مقاله به دقت بررسی شده است.
قانون جدید بازنشستگی
افزایش سن بازنشستگی در سال ۱۴۰۲ از سوی مجلس شورای اسلامی مورد تصویب قرار گرفت و همچنین از جانب شورای نگهبان مورد تایید قرار گرفت اما همچنان اجرایی شدن این قانون در ابهام قرار دارد مطابق این قانون جدید بیمه پردازانی که ۲۸ تا ۳۰ سال سابقه خدمت دارند به سنوات اشتغال آن‌ها برای بازنشستگی اضافه نمی‌شود.
و در خصوص افرادی که ۲۵ تا ۲۸ سال سابقه خدمت دارند به ازای هر سال تا زمان بازنشستگی دو ماه به سنوات اشتغالشان اضافه می‌شود.
همچنین در خصوص بیمه پردازان ۲۰ تا ۲۵ سال سابقه خدمت به سنوات اشتغال به ازای هر سال تا زمان بازنشستگی سه ماه اضافه می‌شود.
بیمه پردازانی که مطابق قوانین ۱۰ تا ۲۰ سال سابقه خدمت دارند به سنوات اشتغال آن‌ها به ازای هر سال ۴ ماه اضافه می‌شود.
و در خصوص بیمه پردازانی که تا ۱۰ سال سابقه خدمت دارند به ازای هر سال ۵ ماه اضافه می‌شود.
قانون بازنشستگی زنان
بیمه زنان شاغل عموماً از طریق سازمان تامین اجتماعی یا سازمان بازنشستگی کشوری انجام می‌شود و در هر صورت بیمه شدگان از طریق هر دو سازمان می‌توانند با رعایت شرایطی به هنگام بازنشستگی از مزایا و امتیازات قانونی آن استفاده کنند.
بانوانی که حداقل ۱۰ سال حق بیمه مقرر را قبل از تاریخ تقاضای بازنشستگی پرداخت کرده باشند و به سن ۵۵ سال تمام رسیده باشند می‌توانند از مستمری بازنشستگی استفاده کنند همچنین در خصوص زنانی که ۳۰ سال سابقه پرداخت بیمه داشته باشند و سن آن‌ها ۴۵ سال تمام باشد می‌توانند تقاضای بازنشستگی کنند.
البته استثنائات عمومی مانند فعالیت در حرفه‌های سخت و زیان آور و همچنین دارا بودن ۳۵ سال سابقه پرداخت حق بیمه بدون در نظر گرفتن شرط سنی می‌تواند منجر به اقدام جهت دریافت مستمری بازنشستگی شود.
همچنین مطابق آنچه در قانون مدیریت خدمات کشوری برای شرایط بازنشستگی زنان تعیین شده است حداقل ۳۰ سال سابقه خدمت در خصوص مشاغل غیر تخصصی و ۳۵ سال برای مشاغل تخصصی با تحصیلات دانشگاهی کارشناسی ارشد و بالاتر امکان‌پذیر است.
امکان دیگر برای بازنشستگی زنان کارمند دولت حداقل ۶۰ سال سن و ۲۵ سال سابقه خدمت می‌باشد.
قانون بازنشستگی مردان
در خصوص شرایط بازنشستگی تامین اجتماعی مردان جهت تعیین سن بازنشستگی تنها شرط حداکثر ۶۲ سال برای آقایان یا ۳۵ سال سابقه خدمت وجود دارد و بنابراین افراد می‌توانند متناسب با تعداد سال‌های پرداخت حق بیمه خود بازنشسته شوند.
قانون بازنشستگی مشاغل سخت و زیان آور
به گفته وکیل بازنشستگی شرایط مختص مشاغل سخت و زیان آور جهت بازنشستگی اینطور تعیین شده است که با دارا بودن حداقل ۲۰ سال متوالی و یا ۲۵ سال متناوب سابقه کار افراد می‌توانند بدون شرط سنی تقاضای بازنشستگی کنند و در مشاغل سخت بر این اساس هر سال سابقه پرداخت حق بیمه در کارهای سخت و زیان آور یک و نیم سال محاسبه خواهد شد.
قانون بازنشستگی کارمندان متوفی
حقوق و مستمری فرد متوفی تحت شرایط خاصی به افراد مشخص و به میزان تعیین شده در قانون تعلق می‌گیرد؛
مطابق قانون شرایطی جهت برخورداری از حقوق مستمری متوفی در نظر گرفته شده است که از جمله آن است که
- در صورت فوت بیمه شده بازنشسته معادل ۵۰ درصد مستمری استحقاقی فرد بیمه شده به همسر دائمی او تعلق می‌گیرد
- و معادل ۲۵ درصد مستمری استحقاقی به فرزندان او تعلق می‌گیرد
- و معادل ۲۰ درصد مستمری استحقاقی به پدر و مادر بیمه شده متوفی تعلق می‌گیرد.
بازماندگان می‌توانند با ارائه مدارک و طی مراحل اقدامات لازم را انجام دهند نکته قابل توجه آن است که در خصوص فرزندان ذکور متوفی باید سنشان حداکثر ۲۰ سال بوده و چنانچه معلول یا از کار افتاده یا منحصرا مشغول به تحصیل در مقاطع دانشگاهی باشند و در خصوص فرزندان دختر نیز در صورتی که فاقد شغل و شوهر باشند می‌توانند از این مستمری استفاده کنند.
شرایط بازنشستگی
در این بخش از مقاله به شرایط بازنشستگی به ویژه بازنشستگی تامین اجتماعی و همچنین شرایط بازنشستگی در صندوقهای کشوری و لشکری می‌پردازیم؛ همانطور که می‌دانید یکی از شرایط مهم و بنیادین بازنشستگی ملاک سنی جهت بازنشستگی است که به جزئیات آن پرداخته‌ایم.
سن بازنشستگی و تغییرات آن
نکته مهم در خصوص تعیین سن بازنشستگی توجه به تفاوت سن بازنشستگی تامین اجتماعی در مردان و زنان است.
حداکثر این سن برای مردان ۶۰ سال تمام ذکر شده که البته عوامل مختلفی همچون سابقه بیمه افراد می‌تواند در این مورد اثرگذار باشد.
سن بازنشستگی زنان نیز در قانون ۵۵ سال عنوان شده است و البته تبصره‌هایی مورد اشاره قرار گرفته است که با در نظر گرفتن سابقه پرداخت حق بیمه می‌توان در سنین کمتر نیز اقدام به بازنشستگی زنان انجام داد.
در خصوص سن بازنشستگی زنان خانه‌دار، قرارگیری در تحت پوشش این بیمه برای بانوان در رده سنی بیش از ۱۸ سال و کمتر از ۵۰ سال الزامی است و برای دریافت حق بیمه و بازنشسته شدن خانم‌ها باید حداقل ۲۰ سال سابقه پرداخت بیمه و بیش از ۵۵ سال سن داشته باشند.
همانطور که اشاره کردیم حداقل سن بازنشستگی در خصوص مشاغل سخت و زیان آور تعیین نشده است اما الزام به پرداخت حق بیمه به مدت ۲۰ سال متوالی یا ۲۵ سال متناوب الزامی است.
اما آنچه عموما برای سن بازنشستگی تعیین می‌شود ۵۵ سال برای زنان و ۶۰ سال برای مردان اعلام شده است.
شرایط بازنشستگی کشوری
مطابق ماده ۱۰۳ قانون مدیریت خدمات کشوری شرایطی برای بازنشستگی کارمندان دولت تعیین شده است.
مطابق این ماده در خصوص بازنشستگی به اختیار دولت، دستگاه دولتی می‌تواند کارمندان خود را که دارای حداقل ۳۰ سال سابقه خدمت برای مشاغل غیر تخصصی و یا ۳۵ سال سابقه کار برای مشاغل تخصصی همراه با تحصیلات کارشناسی ارشد و بالاتر بوده باشند بازنشسته کند.
همچنین در حالت دیگر دارا بودن ۶۰ سال سن و حداقل ۲۵ سال سابقه خدمت امکان بازنشستگی با حقوق ۲۵ روزه را برای افراد فراهم می‌کند.
همچنین کارمندان دارای بیش از ۳۰ سال سابقه خدمت می‌توانند درخواست بازنشستگی داشته باشند.
در خصوص بازنشستگی اجباری مطابق قانون مدیریت خدمات کشوری برای شاغلین در مشاغل غیر تخصصی که دارای ۳۰ سال سابقه خدمت و ۶۰ سال سن باشند، و کارمندانی دارای ۳۵ سال سابقه خدمت در خصوص مشاغل تخصصی و ۶۵ سال سن دستگاه‌های اجرایی مکلف به بازنشسته کردن این افراد هستند.
همچنین کارمندان دارای ۶۵ سال سن و حداقل ۲۵ سال سابقه خدمت تحت شمول بازنشستگی اجباری قرار می‌گیرند.
شرایط بازنشستگی لشکری
خدمتگزاران نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران که تحت عنوان بازنشستگان لشکری شناخته می‌شوند برای رسیدن به دوران بازنشستگی برای هر رتبه از آنان سن مشخصی تعیین شده است.
بدین ترتیب که افسران با رسیدن به سن ۵۵ سالگی، همافران رسیدن به سن ۵۰ سالگی، سرتیپ‌ها با رسیدن به ۴۵ سالگی، سرگردها با رسیدن به سن ۴۲ سالگی، سروان‌ها با ۳۹ سالگی و ستوان‌های سوم با ۳۶ سالگی ستوان دوم با ۳۳ سالگی و ستوان‌های یکم با ۳۰ سالگی و دست کم دارا بودن ۲۰ سال سابقه خدمت در نیروهای مسلح می‌توانند به بازنشستگی برسند و از مستمری بازنشستگی و مزایای تکمیلی آن برخوردار شوند.
شرایط بازنشستگی در قانون تامین اجتماعی
جهت اقدام به بازنشستگی تامین اجتماعی شرایطی مطابق این قانون تعیین شده است که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
مطابق ماده ۷۶ قانون تامین اجتماعی در صورتی که مشمولان این قانون سابقه پرداخت حداقل ۲۰ سال بیمه را داشته باشند و در خصوص مردان رسیدن به سن ۶۰ سالگی و در خصوص زنان رسیدن به سن ۵۵ سالگی آغاز دریافت مستمری یا حقوق بازنشستگی خواهد بود.
اگر افراد به حداقل سنی مورد اشاره در قانون نرسیده باشند می‌توانند بازنشسته شوند به شرط آنکه سابقه ۳۰ سال بازنشستگی داشته باشند.
نکته قابل توجه آن است در خصوص کارگران مشاغل سخت و زیان آور فعالیت حرفه‌ای به صورت ۲۰ سال متوالی یا ۲۵ سال متناوب می‌تواند منجر به آن شود که بدون رعایت شرط سنی اقدام به بازنشستگی کنند.
مراحل اقدام جهت بازنشستگی
مراحل اقدام جهت بازنشستگی در گذشته تنها به صورت اقدامات حضوری و با مراجعه به ادارات بیمه تامین اجتماعی در شهرهای مختلف امکان‌پذیر بود.
اما امروزه از طریق سامانه خدمات اینترنتی سازمان تامین اجتماعی روند ثبت درخواست بازنشستگی تامین اجتماعی امکان‌پذیر است که در این قسمت مراحل مختلف آن را گام به گام توضیح می‌دهیم.
- در مرحله اول ثبت درخواست بازنشستگی متقاضیان باید به سایت es.tamin.ir مراجعه کنند و با ثبت نام کاربری و رمز عبور به حساب کاربری خود وارد شوند.
- در مرحله دوم جهت ثبت درخواست بازنشستگی از منوی بالا سمت راست روی گزینه مستمری بگیران کلیک کنید.
- در مرحله سوم گزینه برقراری مستمری بازنشستگی را زده و قوانین را به طور دقیق مطالعه کرده و گزینه موافقم را انتخاب کنید.
- در مرحله چهارم بر روی دکمه دریافت کد بزنید تا کد اعتبارسنجی به شماره تلفن همراه پیامک شده و احراز هویت را با وارد کردن کد دریافت شده انجام دهید.
- در مرحله پنجم و نهایی پس از ثبت کد تایید اطلاعات و مدارک مورد نیاز را بارگذاری کرده و اقدامات غیر حضوری را انجام دهید.
- پس از انجام این مراحل جهت تایید درخواست برقراری بازنشستگی باید با به همراه داشتن مدارک هویتی به شعبه سازمان تامین اجتماعی مراجعه نمایید.
صندوقهای بازنشستگی در ایران
در کشور ما صندوقهای بازنشستگی بزرگی وجود دارد که از جمله آن‌ها صندوق بازنشستگی کشوری است که مختص کارمندان دولت بوده و پوشش دهی بازنشستگان دولتی را بر عهده دارد.
البته صندوقهای صنفی و غیر دولتی نیز فعال هستند که از جمله آن‌ها می‌توان به صندوق حمایت از وکلا و کارگشایان، صندوق بازنشستگی بیمه ایران، صندوق بازنشستگی شهرداری تهران، صندوق بازنشستگی کارکنان صدا و سیما و… اشاره کرد که در این بخش با این صندوق‌ها و تعهدات آن‌ها آشنا می‌شویم.
صندوق بازنشستگی سازمان تامین اجتماعی
صندوق بازنشستگی سازمان تامین اجتماعی افرادی را که تحت هر عنوانی حقوق یا دستمزد دریافت می‌کنند و مشمول قانون کار هستند به غیر از کسانی که تحت پوشش سایر صندوق‌ها قرار دارند، و تمامی افراد واجد شرایط جهت دریافت حقوق بازنشستگی و مستمری و از کار افتادگی را شامل می‌شود و تعهداتی از جمله پرداخت بیمه بازنشستگی، تامین بیمه درمان و بیکاری بر عهده دارد.
صندوقهای بازنشستگی خصوصی و صنفی
صندوقهای بازنشستگی خصوصی و صنفی به طور کلی کارکنان دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط خود از جمله صنف اختصاصی مختص خود مثلاً کارکنان صدا و سیما برای صندوق بازنشستگی کارکنان صدا و سیما، تحت پوشش دارند و تعهدات این صندوق‌ها با یکدیگر متفاوت بوده و عموماً شامل بیمه بازنشستگی یا بیمه بازنشستگی و درمانی می‌شود.
صندوق بازنشستگی کشوری
صندوق بازنشستگی کشوری جز سازمانهای دولتی ایران شناخته می‌شود که وظیفه خدمت رسانی به بازنشستگان دولت را بر عهده دارد.
صندوق بازنشستگی کشوری زیر نظر وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی فعالیت دارد و به اداره امور بازنشستگان و از کار افتادگان دولتی می‌پردازد.
بیشترین مشمولان این صندوق مستخدمین رسمی مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری، اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی، قضات قوه قضاییه و دادگستری، مستخدمین رسمی وزارت امور خارجه و همچنین مستخدمین ثابت شهرداری‌های سراسر کشور به استثنای شهرداری تهران و… می‌باشند.
مهمترین وظیفه و مسئولیت این نهاد؛ اجرای قوانین و مقررات مربوط به بازنشستگی و تهیه آیین نامه‌های اجرایی سازمان است.
همه چیز درباره حقوق بازنشستگی
در این بخش از مقاله تمام نکات مربوط به روش‌ها و روند محاسبه حقوق بازنشستگی، محاسبه عیدی و مزایا در دوران بازنشستگی، و به طور کلی مسائل مرتبط با انواع بازنشستگی تکمیلی را مورد بررسی قرار داده‌ایم.
پیشنهاد من به شما این است که اگر به دنبال روش‌های محاسبه میانگین حقوق بازنشستگی هستید این بخش را دنبال کنید.
نحوه محاسبه حقوق بازنشستگی
با رسیدن فرد کارگر یا کارفرمای بیمه شده به سن بازنشستگی اقدام جهت دریافت مستمری آغاز می‌شود.
بر اساس ماده ۷۷ قانون تامین اجتماعی مستمری بازنشستگی هر فرد یک سی‌ام متوسط دستمزد بیمه گذار ضرب در سنوات پرداخت حق بیمه محاسبه می‌شود.
به عنوان مثال دستمزد فرد بیمه شده در تعداد سال‌هایی که بیمه پرداخت کرده است ضرب شده و حاصل آن تقسیم بر ۳۰ می‌شود.
مطابق تصویب هیئت وزیران در سال ۱۴۰۰ در خصوص بیمه فوت و حوادث بازنشستگان و مستخدمین رسمی دستگاه‌های اجرایی تا ۵ سال از تاریخ ۱ فروردین ۱۴۰۰ این مبلغ افزایش پیدا کرد و بنابراین سرمایه بیمه برای فوت هر نفر به هر دلیل و نقص عضو یا از کار افتادگی دائم کلی و جزئی در این سال برابر با مبلغ ۱۵۰ میلیون ریال به حق بیمه ماهیانه ۹۰ هزار ریال برای هر نفر تعیین شد که این مبالغ بدون در نظر گرفتن سقف سنی است.
برای محاسبه متوسط دستمزد بازنشستگی باید کلیه حقوق و مزایای مشمول کسر حق بیمه، ظرف دو سال آخر پرداخت حق بیمه را بر ۲۴ تقسیم کنیم.
با این مثال توضیح خود را واضح‌تر بیان می‌کنم.
تصور کنید فردی ماهانه ۴ میلیون تومان حقوق دریافت می‌کند و اگر مبلغی که بابت حق بیمه پرداخت می‌کند ۷ درصد ۲ میلیون تومان باشد یعنی در حقیقت نصف حقوق مبنای حق بیمه وی قرار می‌گیرد و به همین دلیل ۲ میلیون تومان در تعیین متوسط دستمزد محاسبه می‌شود.
در خصوص اشخاصی که در دو سال آخر خدمتشان حقوق مبنا افزایش یابد و بیمه پرداختی از جانب این اشخاص بیشتر شود، قانونگذار برای محاسبه متوسط دستمزد این افراد در دوران بازنشستگی ۵ سال آخر خدمتشان را مبنا قرار می‌دهد.
آشنایی با انواع بازنشستگی تکمیلی
صندوق بازنشستگی تکمیلی نوعی صندوق سرمایه‌گذاری است که با جمع آوری وجه از کارفرمایان و سرمایه‌گذاران عادی و اقدام به خرید اوراق بهادار منافعی را جهت دوران بازنشستگی یا سایر مقاطع زمانی سرمایه‌گذاری ایجاد می‌کند.
در واقع اقدام این صندوق با مدیریت بهینه وجوه جمع آوری شده منجر به افزایش ارزش کل صندوق شده و امکان استفاده از عایدی آن در مدت زمان آینده یا زمان بازنشستگی را فراهم می‌کند.
محاسبه عیدی و مزایا در بازنشستگی
بازنشستگان و مستمری بگیران تحت پوشش تامین اجتماعی در دوران بازنشستگی نیز مانند کارگران مشغول به کار مبلغی را سالانه تحت عنوان عیدی دریافت می‌کنند با این تفاوت که میزان عیدی بازنشستگان و مستمری بگیران توسط سازمان تامین اجتماعی واریز می‌شود.
تعیین و محاسبه عیدی و مزایا در خصوص بازنشستگان سالانه در بهمن ماه توسط هیئت وزیران و طی جلسه‌ای که آنان برگزار می‌کنند تعیین می‌شود.
در واقع میزان عیدی کارمندان کشوری لشکری بازنشستگان کشوری و لشکری و میزان عیدی بازنشستگان و مستمری بگیران تامین اجتماعی توسط جلسه هیئت وزیران تعیین می‌شود.
به عنوان مثال مصوبه هیئت وزیران در خصوص مبلغ عیدی بازنشستگان و مستمری بگیران در سال ۱۴۰۳ معادل ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان تعیین و تصویب شد که علاوه بر این میزان ۷۰۰ هزار تومان بابت عائله مندی و ۳۰۰ هزار تومان به ازای هر فرزند تحت تکفل جهت اضافه شدن به عیدی تعیین شد.
نتیجه‌گیری
به طور کلی قواعد تعیین شده در خصوص بازنشستگی افراد مختلف بسته به نهاد فعالیت آن تحت پوشش قوانین تامین اجتماعی، قانون مدیریت خدمات کشوری و غیره قرار می‌گیرد و صندوقهای مختلفی تامین کننده حقوق بازنشستگی افراد هستند.
سعی کردیم تمام دسته‌بندی‌های انواع مختلف بازنشستگی و نکات مرتبط با آن را بررسی کنیم.در ادامه به پاسخ دو پرسش مهم از زبان وکیل آنلاین می‌پردازیم
