واخواهی به حقی گفته می‌شود که شخص محکوم می‌تواند با توجه به قوانین و مقررات به رأی غیابی که بر علیه وی صادر شده اعتراض کند و دادگاه صادر کننده رأی غیابی نیز مکلف به رسیدگی مجدد است.
در این نوشتار به بررسی حق واخواهی پرداخته شده است.
واخواهی در لغت به معنای اعتراض است؛ بنابراین اعتراض به رأی غیابی واخواهی گفته می‌شود.
در واقع شکایت و اعتراضی است که مختص احکام غیابی است و در احکام حضوری معنا ندارد. احکام غیابی صادر شده، خواه قابل تجدید نظر خواهی باشند و خواه نباشند، در مهلت مقرر قانونی قابل واخواهی است.
دادگاه صادر کننده رأی غیابی باید در رأی خود به غیابی بودن و حق واخواهی محکوم علیه اشاره کند.
بنابراین عدم توجه دادگاه به این امر، رأی را از غیابی بودن و معترض را از حق واخواهی محروم نخواهد کرد.
شایان ذکر است که دادگاه صالح به رسیدگی نیز همان دادگاه صادر کننده حکم غیابی است.
- خوانده، وکیل، قائم مقام یا نماینده وی در هیچ یک از جلسات دادگاه حاضر نشده باشند.
- به طور کتبی نیز دفاع نکرده باشند.
- اخطاریه ابلاغ واقعی نشده باشد.
باید در نظر داشت که حکم دادگاه نسبت به خواهان همیشه حضوری است و فقط در خصوص خوانده می توان حکم غیابی صادر کرد.
مدت زمان واخواهی
در صورتی که حکم غیابی ابلاغ شده باشد، مهلت واخواهی برای اشخاص مقیم ایران بیست روز و برای اشخاص مقیم خارج از کشور دو ماه است که از تاریخ ابلاغ آغاز می‌شود.
در مواردی که شخص محکوم غایب بعد از سپری شدن مهلت مقرر، دادخواست واخواهی را ارائه کند، دادگاه قرار رد دادخواست را صادر می‌کند، اما در صورتی که محکوم به دلیل عذر موجه نتواست در مهلت مقرر واخواهی کند، می‌تواند پس از مهلت مذکور دادخواست خود را تقدیم کند.
در این صورت دادگاه ابتدا به ادعای او رسیدگی و در صورتی که آن را موجه تشخیص دهد، قرار قبولی دادخواست واخواهی را صادر می‌کند.
در صورتی که واخواهی پس از اجرای حکم غیابی مطرح و حکم به نفع شخص صادر شود، خواهان ملزم به جبران خسارت ناشی از اجرای حکم غیابی نسبت به خوانده است.
مراحل اجرای حکم غیابی
- با پایان یافتن مهلت اعتراض و عدم شکایت محکوم نسبت به حکم غیابی، به درخواست خواهان دستور اجرای حکم صادر و اقدامات اجرایی انجام می‌گیرد.
- برای اجرای حکم غیابی لازم است که خواهان ضامن معتبر معرفی کند و یا تامین متناسب از وی دریافت شود.
البته در دو مورد اجرای حکم غیابی نیازی به معرفی ضامن یا اخذ تامین ندارد که در زیر اشاره شده است:
- دادنامه یا اجراییه ابلاغ واقعی شده و محکوم در مهلت مقرر از تاریخ ابلاغ نامه، واخواهی نکرده باشد.
- اجرای حکم غیابی صادره در دعاوی غیر مالی مانند طلاق، وقف و… منوط به معرفی ضامن یا اخذ تامین نیست.
شایان ذکر است که مدت زمان نگهداری تامین تا زمانی است که مشخص شود محکوم علیه غایب، از حکم غیابی آگاه شده ولی در مهلت مقرر، در این مورد شکایت نکرده است.
