سرقتکیفری (جرائم)

ارکان جرم سرقت

سرقت از گذشته تا به امروز در تمامی جوامع بسیار رایج بوده است، از این رو در این مقاله قصد داریم جرم سرقت، انواع و ارکان جرم سرقت را به تفسیر شرح دهیم.

می‌­دانید که در همه ادوار یکی از مهم­‌ترین و قابل بحث‌­ترین موضوعات در جوامع، مالکیت افراد نسبت به مال و اموالشان می‌­باشد، در واقع همه افراد همیشه خواهان احترام نسبت به حقوق مالکیت خود و همچنین خواستار تامین امنیت نسبت به این حقوق می‌­باشند.

نوشته های مشابه

از طرف دیگر همیشه در جامعه افراد دیگری وجود دارند که نسبت به این حقوق بی­‌اعتنا می­‌باشند و این حقوق را نادیده می‌­گیرند. با توجه به تعریف جرم طبق قانون، هر عملی که متناسب با آن در قانون، مجازات در نظر گرفته شده باشد، جرم است، بنابراین قانونگذار، برداشتن و تصرف مال دیگران جرم می‌­داند و نام این جرم را، سرقت می­‌نامد.

با پیشرفت جوامع و رواج این جرم، قانونگذار قوانینی را در راستای این جرم تدوین کرده است و در راستای افزایش امنیت مال و جان بیان مفاهیم دقیقی در رابطه با جرم سرقت، تقسیم بندی آن، نحوه اثبات این جرم، توضیح و شرح ارکان و انواع آن، بیان کرده است.

با رواج جرم سرقت در جامعه، شناختن دانستن مراحل رسیدگی به این جرم، شکایت و نحوه اثبات آن طبق قانون مجازات اسلامی، الزامی است. در ادامه به تعریف جرم سرقت، انواع آن، ارکان و عناصر این جرم، نحوه اثبات آن و شکایت بابت این جرم، می‌­پردازیم.

می‌­توانید برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با جرم سرقت، با بنیاد وکلا به صورت وکیل تلفنی و آنلاین در تماس باشید.

تعریف جرم سرقت

در این قسمت قصد داریم، جرم سرقت را طبق قانون مجازات اسلامی تعریف کنیم. سرقت و یا دزدی یک فعل و یا عمل مجرمانه و خلاف قانون می­‌باشد، که طبق ماده ۲۶۵ قانون مجازات اسلامی تعریف شده است.

طبق این ماده از قانون مجازات اسلامی، سرقت یا دزدی عبارت است از ربودن و دزدیدن مالی که متعلق به غیر یا شخص دیگری می­‌باشد و همچنین شخصی که دست به ربودن مالِ غیر می­‌زند، سارق است.

مال می‌­تواند هم متعلق به اشخاص حقیقی مانند افراد جامعه و هم متعلق به اشخاص حقوقی مانند شرکت­‌ها، موسسات، هلدینگ‌­ها و حتی اموال دولتی باشد.

ارکان جرم سرقت

ارکان جرم سرقت

پس از تعریف جرم سرقت، نکته مهم این است که برای شکل گیری جرم سرقت، ارکان و عناصری برای این جرم وجود دارد. این ارکان شامل ربودن، مال و تعلیق به غیر می­‌باشد. در ادامه این ارکان را کامل خدمت شما ارائه می­‌دهیم.

رکن اول سرقت، ربودن‌

رکن اولیه و اساسی جرم سرقت، ربودن مال می‌­باشد. به بیان دیگر سرقت و دزدی، برداشتن اموال دیگران به شیوه متقلبانه و بدون رضایت صاحب و مالک اموال می‌­باشد. ربودن اموال به این شکل است که سارق به صورت مخفیانه و پنهانی و یا آشکار، دست به تصرف اموال دیگران می‌­زند، و این در حالی است که صاحب مال، انتظار یا توقع این کار را ندارد.

با توجه به این موضوع و توضیحات داده شده اگر شرایط طوری باشد، که صاحب و مالک مال رضایت داشته باشد و با رضایت شخصی مال خود را به فرد دیگر بدهد، حتی اگر رضایت فرد به صورت ظاهری و یا سطحی باشد، جرم سرقت شکل نخواهد گرفت. با توجه به این موضوع اگر عمل ربودن اتفاق نیفتد، جرم سرقت شکل نگرفته است.

رکن دوم سرقت، مال‌

رکن دوم جرم سرقت، مال می‌­باشد. طبق این رکن شی­ای که مورد سرقت قرار می‌­گیرد باید مال باشد. با توجه به مواد قانون مدنی، مال را می­‌توان اموال مادی و غیر مادی­ای دانست، که مفید هستند و یکی از نیازهای مادی یا معنوی را رفع می­‌کنند و از طرف دیگر می‌­توانند به شخص معینی اختصاص یابند، همچنین مال دارای انواع مختلفی است، مانند مال مادی و غیر مادی، مال مصرف شدنی و مال قابل بقا، مال عین منفعت و مال منقول و غیر منقول و غیره.

طبق این تعریف نتیجه می­‌گیریم که مالی که مورد سرقت قرار می‌­گیرد، باید دارای ارزش اقتصادی قابل قبول و همچنین متعلق به فرد دیگری باشد.

نکته مهم در رابطه با سرقت مال این است که، مال مورد سرقت تنها باید از نوع اموال منقول باشد، منظور از اموال منقول، اموالی است که قابلیت انتقال و جابه­‌جایی را دارند.

رکن سوم سرقت، تعلق به غیر‌

رکن سوم سرقت، تعلق به غیر است. در توضیح این رکن باید گفت که برای تحقق پیدا کردن جرم سرقت، مالی که ربوده شده و مورد سرقت قرا گرفته باید متعلق به غیر یا به بیان ساده­‌تر متعلق به فرد دیگری باشد.

طبق این توضیحات نتیجه می­‌گیریم که سرقت و ربودن مال و اموالی که مالک معین و مشخصی ندارند و به اصطلاح حقوقی بلاصاحب می‌­باشند، باعث شکل گیری جرم سرقت نمی­‌شوند و این رکن از سرقت را محقق نمی­‌کنند.

در رابطه با همین موضوع نکته مهم دیگر این است که برای وقوع جرم سرقت نیازی به این که مال و صاحب مال را بشناسیم نیست و تنها کافی است که مال به فرد دیگری تعلق داشته باشد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر و مشاوره حقوقی در رابطه با جرم سرقت با بنیاد وکلا در تماس باشد.

بررسی ارکان جرم سرقت

انواع جرم سرقت

در این بخش از مقاله قصد داریم، انواع جرم سرقت را شرح دهیم. جرم سرقت طبق قانون مجازات اسلامی به دو نوع کلی، سرقت حدی و سرقت تعزیری، تقسیم می­‌شود.

سرقت حدی‌

در توضیح این نوع از سرقت، باید گفت که این سرقت در واقع دارای مجازات حدی است، مجازات حدی یا حد سرقت همان قطع انگشتان دست و یا پا (با توجه به ترتیبی که شرع و قانون مشخص می‌­کند) و حتی در موادی اعدام، می­‌باشد.

سرقت حدی طبق ماده ۲۶۸ قانون مجازات اسلامی دارای شرایط خاصی می‌­باشد، این شرایط با نام شرایط ۱۴ گانه، شناخته می‌­شوند.

در توضیح این شروط باید گفت، که برای شکل گیری جرم سرقت حدی، باید تمامی این ۱۴ شرط وجود داشته باشد. به بیان دیگر نمی­‌توان شرطی را کم یا زیاد کرد، و اگر یکی از شروط وجود نداشته باشد، سرقت اتفاق افتاده، سرقت حدی نخواهد بود و در سایر دسته­‌های جرم سرقت قرار خواهد گرفت. در ادامه به شرح شرایط ۱۴ گانه می­‌پردازیم:

  • مال و شی مورد سرقت، به صورت شرعی و قانونی مالیت داشته باشد، در غیر این صورت سرقت حدی، محسوب نمی­‌شود.
  • مال و شی مورد سرقت، در حرز (یعنی مکانی امن و محفوظ) باشد. منظور از حرز همان مکان مناسبی است، که مال در آن مکان، از ربوده شدن محفوظ است، برای مثال گاو صندوق.
  • سارق یا دزد، دست به هتک حرز بزند، هتک حرز به معنای اقدام برای از بین بردن و نابود کردن مکان حفاظت و نگهداری مال می­‌باشد، که از مصادیق آن، به شکستن و یا باز کردن قفل گاو صندوق یا سایر مکان­‌ها، می‌­توان اشاره کرد.
  • سارق، مال یا شی مسروق را از حرز، خارج کند. در این مورد در واقع صرفا هتک حرز، کفایت نکرده است و بعد از انجام هتک حرز، سارق باید شخصا مال را از حرز خارج کند تا سرقت حدی تحقق یابد. به عنوان مثال، در صورتی که شخصی قفل گاو صندوقی را باز کند یا بشکند و شخص دیگری غیر از شخص اول، مال را از گاو صندوق بردارد، سرقت، حدی نیست و در واقع این مورد از مصادیق سرقت تعزیری خواهد بود.
  • هتک حرز و سرقت به صورت مخفیانه اتفاق افتد و نه به صورت علنی.
  • سارقی که مرتکب جرم سرقت حدی شده است، رابطه پدری و یا جد پدری با صاحب مال نداشته باشد.
  • ارزش مالی که مورد سرقت قرار گرفته است، در زمانی که از حرز خارج می­‌شود ، معادل با چهار و نیم نخود، طلای مسکوک باشد.
  • مالی که مورد سرقت قرار گرفته، جز اموال دولتی یا عمومی و یا  همچنین جز اموالی که وقف عام و یا وقف بر جهات عامه شده‌­اند، نباشد. به بیان دیگر، سرقت حدی، زمانی مصداق دارد که مال مسروق از اموال خصوصی باشد و اگر مال جز اموال عمومی باشد، در سایر دسته­‌ها قرار می­‌گیرد.
  • جرم سرقت حدی، وقتی که جامعه دچار قحطی شده است، اتفاق نیفتاده باشد.
  • صاحب مال مورد سرقت، با ثبت شکواییه خود از سارق در مراجع قضایی شکایت کند.
  • صاحب مال مورد سرقت، پیش از آن که جرم سرقت حدی اثبات شود، اقدام به عفو سارق نکند.
  • مالی که مورد سرقت قرار گرفته است، قبل از آن که جرم سرقت حدی اثبات شود، تحت اختیار صاحب مال، قرار نگیرد.
  • مال مسروق، قبل از این که جرم سرقت حدی ثابت شود، به مالکیت سارق در نیامده باشد.
  • مال مورد سرقت، جز اموال سرقتی و یا اموال غصب شده نباشد. به بیان دیگر اگر مال مسروق، غصبی باشد یا از قبل سارق دیگری آن را ربوده شده باشد، سرقت، حدی نیست و مشمول مصادیق سرقت تعزیری خواهد شد.

سرقت تعزیری‌

نوع دوم از انواع سرقت، سرقت تعزیری است. در این نوع سرقت، سارق یا دزد شرایط سرقت حدی را ندارد و در واقع این نوع از سرقت دارای مجازات حدی نیست. در این سرقت، قاضی با توجه به نحوه اتفاق افتادن جرم سرقت، برای مجرم یا همان سارق مجازات را تعیین می‌­کند، در واقع مجازات از پیش تعیین شده‌­ای برای آن وجود ندارد.

به بیان دیگر اگر نتوان ثابت کرد که سرقت، سرقت حدی است و جرم شرایط سرقت حدی را نداشته باشد، به عنوان سرقت تعزیری در نظر گرفته خواهد شد. سرقت تعزیری انواع زیادی از سرقت‌­ها را شامل می­‌شود، برای مثال خرید وسیله‌­ای که سرقتی بوده است، یا کیف قاپی و یا هر سرقت دیگری که مسلحانه و یا با آزار رساندن به دیگران انجام ­می­‌شود.

در ادامه با توجه به ماده ۶۵۱ قانون مجازات اسلامی، شرایط سرقت تعزیری را صورت کامل شرح می‌­دهیم. با توجه به این ماده از قانون زمانی که در سرقت شرایط حدی نباشد ولی تمامی پنج شرط زیر برقرار باشد:

  • زمانی که جرم سرقت در شب اتفاق بیفتد.
  • تعداد سارقین دو نفر یا بیشتر از دو نفر باشد‌.
  • یک یا چند نفر از به ظاهر یا مخفی سارقین مسلح‌، بوده باشند‌. منظور از سلاح را در موارد زیرتوضیح می­‌دهیم‌:
  • انواعی از سلاح­ه‌ای گرم مانند تفنگ و نارنجک و غیره.
  • انواعی از سلاح‌­های سرد مانند قمه، چاقو، کارد، شمشیر و پنجه بوکس و غیره.
  • انواعی از سلاح‌­های سرد جنگی که در برگیرنده کارکردهای سنگری و یا مانند آن‌­ها در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، همچنین سر نیزه‌هایی که قابل نصب بر روی تفنگ­‌ها هستند نیز جز این سلاح‌­ها به حساب می‌­آیند.
  • انواعی از اسلحه­‌های شکاری مثل تفنگ‌­های ساچمه زنی، تفنگ­‌هایی که مخصوص بیهوش کردن حیوانات هستند و یا تفنگ­‌های ویژه شکار حیوانات آبزی و غیره.
  • زمانی که سارق از دیوار برای سرقت بالا رفته باشد، یا برای سرقت حرز را از بین برده باشد، از لباس مامورین دولتی سو استفاده کرده باشد و خود را مامور دولت یا پلیس جا بزند، کلید ساخته باش و غیره.
  • سارق یا سارقین در زمان سرقت به دیگران آزار رسانده باشند و یا آن­‌ها را تهدید کرده باشند.

احراز ارکان جرم سرقت

مجازات جرم سرقت

مجازات جرم سرقت حدی

حد در معنای لغوی به معنای منع می­‌باشد، همانطور که گفته شد سرقت حدی، سرقتی است که دارای مجازات حدی است، در بخش­‌های قبل طبق قانون مجازات اسلامی شرایط آن به طور دقیق و کامل بیان شد. طبق قانون مجازات حدی، به عنوان یک مجازات اصلی در نظر گرفته شده است و هدف آن منع مرتکب می­‌باشد.

مجازات در نظر گرفته شده برای سرقت حدی، دارای چند مرحله می‌­باشد و بین کسانی که برای بار اول مرتکب جرم سرقت حدی شده­‌اند با کسانی که برای بار دوم یا چندم مرتکب جرم سرقت حدی شده‌­اند، تفاوت وجود دارد. در ادامه مجازات سرقت حدی را برای بار اول،بار دوم، بار سوم و بار چهارم به تفسیر شرح می‌­دهیم.

مجازات سرقت حدی برای بار اول‌

در صورتی که سارق برای بار اول، اقدام به ارتکاب جرم سرقت حدی کرده باشد، مجازات او طبق قانون، قطع چهار انگشت دست راست از انتهای انگشت می‌­باشد. در این مجازات، قطع انگشتان به صورتی است که انگشت شست و کف دست سالم باقی می­‌مانند.

حال اگر سارق دست راست نداشته باشد، با نظر قاضی و قضاوت او، سارق به یکی از مجازات­‌های جرم سرقت تعزیری محکوم خواهد شد.

مجازات سرقت حدی برای بار دوم‌

اگر سارق برای بار اول مرتکب جرم سرقت حدی شده باشد و بابت این بار از ارتکاب مجازات هم شده باشد، و برای بار دوم مرتکب این جرم شود، مجازات او متفاوت و سنگین‌­تر است.

طبق قانون مجازات اسلامی، مجازات سارقی که برای بار دوم مرتکب به جرم سرقت حدی می­‌شود، قطع پای چپ از پایین برآمدگی به صورتی که نصف قدم و مقداری از محل مسح سالم باقی بماند، می­‌باشد.

همانند مجازات سرقت حدی برای مرتبه اول، در صورتی که سارق پای چپ نداشته باشد، با نظر قاضی و قضاوت او، سارق به یکی از مجازات­‌های جرم سرقت تعزیری محکوم خواهد شد.

مجازات سرقت حدی برای بار سوم‌

زمانی که سارق برای بار اول و بار دوم مرتکب جرم سرقت حدی شده باشد و طبق قانون جکم و مجازات او اجرایی شده باشد، یعنی دست راست برای بار اول و پای چپ سارق برای بار دوم قطع شده باشد، و وی برای بار سوم مرتکب جرم سرقت حدی شود، به مجازات حبس ابد محکوم خواهد شد. نکته قابل توجه در این موضوع این است که برای سارق در شرایطی خاص امکان عفو متهم وجود دارد.

در ادامه باید گفت که اگر مرتکب در طول دوران حبس خود توبه کند و مقام معظم رهبری هم آزادی سارق را مصلحت بداند و با حکم عفو موافقت کند، سارق آزاد خواهد شد.

مجازات سرقت حدی برای بار چهارم‌

اگر سارق پس از سه بار ارتکاب به جرم سرقت حدی و اجرایی شدن حکم آن سه بار، برای مرتبه چهارم نیز مرتکب جرم سرقت حدی شود، مجازات او در نهایت اعدام خواهد بود. سارق حتی اگر جرم سرقت را در زندان و دوران حبس خود نیز انجام بدهد باز هم به اعدام محکوم می‌­شود.

مجازات جرم سرقت تعزیری

در بخش‌­های قبلی به تفسیر مفاهیم جرم سرقت تعزیری و شرایط پیش بینی شده برای تشخیص و تحقق این جرم، طبق ماده ۶۵۱ قانون مجازات اسلامی، پرداختیم؛ در این قسمت قصد داریم به توضیح و شرح مجازات قانونی این جرم بپردازیم.

طبق قانون برای مجازات جرم سرقت تعزیری، در ابتدا باید مصادیق سرقت تعزیری را شناسایی کنیم؛ به بیان دیگر با توجه به انواع مختلف جرم سرقت تعزیری، مجازات هر یک از آن­‌ها ممکن است، متفاوت باشد.

بنابراین در مورد مجازات جرم سرقت تعزیری، تنها می‌­توان گفت، که این جرم مجازات حد ندارد و فقط به مجازات تعزیری اکتفا می‌­شود. به بیان دیگر مجازات از پیش تعیین شده‌­ای یرای این جرم در نظر گرفته نشده است و در واقع مهم­‌ترین نکته در این باره همان شناسایی مصادیق جرم می‌­باشد.

برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با مجازات انواع جرم سرقت و مشاوره حقوقی، با بنیاد وکلا به صورت تلفنی، مشاوره حقوقی آنلاین و حضوری در ارتباط باشید.

مرجع قضایی صالح برای رسیدگی و پیگیری جرم سرقت

مرجع قضایی صالح برای رسیدگی و پیگیری جرم سرقت

تا به این­جا در رابطه با جرم سرقت، انواع و ارکان این جرم و همچنین مجازات­‌های هر کدام از آن‌­ها را توضیح دادیم. همانطور که می­‌دانید شخص مال باخته، برای پیگیری سرقت باید به مراجع قضایی شکایت کند، ما در ادامه این مقاله می­‌خواهیم در رابطه با مراجع صالح برای رسیدگی به شکایات در این زمینه، صحبت کنیم. فرد مال باخته برای ثبت شکایت خود باید به کلانتری یا دادسرا مراجعه کند و به صوت کتبی شکایت خود را ارائه دهد.

دادسرا رسیدگی مقدماتی و اولیه در رابطه با جرم انجام می­‌دهد و همچنین مسئول رسیدگی به جرم سرقتی است که جرم در آن محل اتفاق افتاده است.

مراحل رسیدگی و پیگیری جرم سرقت در مراجع قضایی

نکته مهم دیگر در رابطه با جرم سرقت دانستن مراحل رسیدگی به این جرم در مراجع قضایی می‌­باشد. مراحل رسیدگی به این شکل است که فرد شاکی و مال باخته، ابتدا شکواییه یا همان شکایت نامه خود را با استناد بر ادله و همچنین مستندات موجود از قبیل شاهدین یا دوربین­‌های مدار بسته و  غیره ارائه می­‌دهد.

سپس دادسرا بعد از بررسی و انجام تحقیقات روی شواهد موجود، اگر متهم پرونده را به عنوان مجرم شناسایی کند، قرار مجرمیت یا همان کیفرخواست را صادر کرده و پرونده را به دادگاه برای صدور حکم مقتضی ارسال می­‌شود.

وکیل مناسب برای جرم سرقت

در پرونده­‌های مربوط به جرم سرقت، آگاهی کافی نسبت به مسائل حقوقی در این زمینه از قبیل مجازات­‌ها، انواع و ارکان این جرم، نحوه اثبات این جرم و داشن یک وکیل خوب ضروری است.

وکیل خوب وکیلی است که با مهارت کافی، دقت بالا، تجربه کافی، تخصص، فن بیان عالی و همچنین وجدان کاری موکل خود را در پرونده یاری رساند. بنیاد وکلا با مجموعه‌­ای از وکلای ماهر، متخصص و حاذق در زمینه جرم سرقت در خدمت شماست تا در روند و پیشبرد پرونده شما موثر باشد.

برای دریافت مشاوره حقوقی از بنیاد وکلا می­‌توانید به صورت آنلاین، تلفنی و حضوری با مجموعه ما در تماس باشید.

میانگین امتیازات ۵ از ۵
از مجموع ۱ رای

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا