تامین دلیل – تامین دلیل شورای حق اختلاف – کیفری و حقوقی

منظور از تامین دلیل آن است که فرد دلایل و مدارکی که جهت طرح دعوایی به آنها نیاز دارد را از طریقی حفظ نماید تا در زمان اقامه دعوا امکان استناد به آن ها را داشته باشد.

در واقع تامین دلیل زمانی اهمیت پیدا میکند که فرد قصد اقامه دعوایی را دارد اما به هر دلیلی این کار را به زمان دیگری موکول نموده است، در طول این مدت برای اینکه دلایل مستند دعوا تا زمان اقامه آن از بین نروند، فرد می تواند اقدام به تامین دلیل از طریق صورت برداری یا تنظیم صورتجلسه یا … نماید.

قانون گذار برای انجام این مهم مواد ۱۴۹ تا ۱۵۵ قانون آیین دادرسی مدنی را تصویب نموده است که فرد می تواند با استناد به مواد مزبور، شرایط و اوضاع و احوال حاکم را به عنوان دلیل، تامین و حفظ نماید تا در دعوای آتی بتواند به آنها استناد کند.

__tel_banner

امروزه عملا تقاضای تامین دلیل از شورای حل اختلاف محل به عمل می آید و دادگاه ها در این خصوص ورود نمی نمایند.

برای صدور قرار تامین دلیل نیاز به تشکیل جلسه رسیدگی نمی باشد، همچنین خواهان تامین دلیل می تواند نام خوانده را در دادخواست تامین دلیل قید نماید، زمانی که نام خوانده قید شده باشد شورا جهت تامین دلیل خوانده را نیز دعوت می نماید که البته عدم حضور خوانده مانع انجام تامین دلیل نخواهد بود، البته عدم قید نام خوانده در ددادخواست تامین دلیل، مانع انجام تامین دلیل نخواهد، البته ممکن است کلا تعیین طرف تامین دلیل برای خواهان امکان نداشته باشد که این امر نیز مانع انجام نخواهد بود.

علیرغم اینکه قانون آیین دادرسی مدنی اعلام داشته است قاضی می تواند انجام تامین دلیل را به دادرس علی البدل یا مدیردفتر ارجاع دهد، امروزه در عمل علی الاصول انجام تامین دلیل از طریق ارجاع امر به کارشناس رسمی دادگستری انجام می پذیرد مگر در موارد خاص.

هزینه ثبت تامین دلیل معادل دعاوی غیرمالی می باشد، البته باید توجه داشت که امروزه شوراهای حل اختلاف انجام تامین دلیل را اصولا با ارجاع امر به کارشناس رسمی دادگستری انجام می دهند، لذا خواهان تامین دلیل باید هزینه کارشناس رسمی را نیز پرداخت نماید که در این راستا اصولا پس از صدور قرارتامین دلیل و قبل از تعیین کارشناس، مبلغ پیش پرداخت حق الزحمه علی الحساب ۱۵۰.۰۰۰ تومان به حساب کانون کارشناسان رسمی دادگستری واریز و پس از تسلیم اصل فیش به شعبه شورا حل اختلاف، کارشناس تعیین و خواهان می تواند با هماهنگی کارشناس اقدام به انجام تامین دلیل نماید و اصولا تسلیم نظریه کارشناس به شورا حدود ۱۰ الی ۱۵ روز زمان می برد.

__online_banner

پس از وصول نظریه در شورای حل اختلاف چنانچه کارشناس تقاضای تتمه حق الزحمه نموده باشد خواهان پس از پرداخت آن و در غیر اینصورت، با مراجعه به شورا می تواند صورتجلسه کارشناسی را که باید توسط شورا کپی برابر اصل شده باشد، دریافت می دارد.

نکته اساسی آن است که تعیین اعتبار و ارزش اثباتی تامین دلیل اخذ شده، در دعوای مطروحه، بستگی به نظر دادگاه دارد و قاضی رسیدگی کننده هیچ تکلیفی در تمکین به مفاد آن ندارد.

در عمل، قانون تدبیری برای اعتراض خوانده قرار تامین خواسته به نظریه کارشناس لحاظ ننموده است، اما چنانچه فردی به استناد تامین دلیل اقدام به اقامه دعوا علیه دیگری نماید، اگر خوانده نسبت به صدور قرار تامین دلیل جاهل بوده باشد و همچنین به آن اعتراض داشته باشد، می تواند اعلام دارد که نظریه به ایشان ابلاغ نشده است و تقاضای ابلاغ نظریه و متعاقب آن اقدام به اعتراض به نظر کارشناس و متعاقبا تقاضای ارجاع امر به هیات کارشناسی را نماید که هرچند این پروسه در قانون وجود ندارد اما در شعب دادگاه ها در عمل جهت حفظ حقوق خوانده دعوا بکار گرفته می شود و همچنین پرداخت هزینه کارشناسی در این مرحله بر عهده متقاضای آن می باشد.

در نهایت می توان گفت قرار تامین دلیل یک نهاد حمایتی از فردی است که امروز امکان اقامه دعوا را ندارد، اما با توجه به اینکه احتمال از بین رفتن دلایل مستند وی وجود دارد، لذا قانونگذار این اجازه را به ایشان داده است تا بتواند دلایل خود را تامینو حفظ نماید تا در آینده به راحتی بتواند به آن ها استناد نماید اما در مقابل باید حقوق طرف دعوای ایشان در راستای اعتراض به نظریه کارشناسی را نیز مدنظر قرار دهیم.