زمان متعه اگر مقداری زیاد مثلا نود و نه سال تعیین شود یعنی صیغه ۹۹ ساله باشد، بعضی‌ها آن را باطل می دانند، بعضی‌ها هم می فرمودند تبدیل به دائم می شود و عده ای هم می گویند صحیح است چون ممکن است مدت را ببخشد اما در مورد حداقل زمان متعه؛ باید به حدی باشد که یک لذت جنسی در آن تصور شود.
حلال بودن ازدواج موقت بستگی به قبول آن از طرف مسلمانان است، مسلمانی که برخلاف قرآن معتقد به حلالیت آن نباشد انجام نمی دهد نه اینکه حرام باشد و چون شیعیان طبق نظر قرآن و اهل بیت(علیهم السلام) آن را حلال می دانند و انجام می دهند و در هرجای دنیا شیعه صحیح الاعتقادی وجود دارد، امکان ندارد ازدواج موقت را حرام بداند.
ازدواج موقت به یک شکل نیست و در حقیقت از نظر اسمی«موقت» است؛ چون دارای زمان مشخص و شروط گوناگون است.
با توجه به مسئله زمان ازدواج، از ازدواج یک ساعته تا صیغه ۹۹ ساله افراد می‌توانند در این‌گونه ازدواج‌ها، نحوه ارتباط، زمان و میزان آن و البته مبلغی که به عنوان مهریه به زن تعلق می‌گیرد را مشخص کنند. این ازدواج، نوعی ازدواج انعطاف‌پذیر است که افراد می‌توانند خود را با آن تطبیق دهند.
آن دسته افرادی که نیاز به ازدواج دارند، با این روش می‌توانند علاوه بر رفع نیاز، از مشکلات و گناهان ارتباطات غیرسالم هم رهایی یابند.
در واقع صیغه ۹۹ ساله باعث می‌شود آن چیزی که در نهان جامعه وجود دارد و به دلیل عدم رعایت شئونات شرعی به زنا بدل می‌شود، جنبه شرعی به خود گیرد و راه گناه را ببندد.
موضوع ثبت ازدواج در شناسنامه یا سند (چه در ازدواج دائم و چه در ازدواج موقت) یک امر مدنی است، نه شرعی و به همین دلیل، خواندن صیغه محرمیت میان افراد، بسیار مهم‌تر از ثبت آن است.
صیغه ۹۹ ساله چیست؟
ازدواج دائم و موقت، در بسیاری از احکام و مسائل مشترکند؛ برای مثال در هر دو باید صیغه خوانده شود و تنها راضی بودن زن و مرد کافی نیست و یا صیغه عقد را می‌توانند خود زن و مرد بخوانند و یا دیگری را وکیل کنند که از طرف آنان بخواند، اما در پارهای از مسائل با یکدیگر تفاوت دارند که برخی از آن‌ها عبارت است از:
- ذکر نشدن مهر در عقد دائم، عقد را باطل نمیسازد(بر خلاف عقد موقت).
- زن و شوهر در عقد دائم، از یکدیگر ارث میبرند(بر خلاف عقد موقت).
- جایز نیست زن و شوهر در عقد دائم شرط کنند که نزدیکی انجام نگیرد(بر خلاف عقد موقت).
- شوهر در عقد دائم باید نفقه زن را بپردازد(برخلاف عقد موقت).
- زن در عقد دائم بدون اجازه شوهر نمیتواند بیرون برود؛ ولی در عقد موقت میتواند، مگر آنکه باعث تضییع حق شوهر شود.
- ذکر مدت در عقد دائم لازم نیست؛ ولی در عقد موقت باید مدت ذکر شود.
- در عقد دائم زن حق هم خوابی دارد( در صورتی که متعدد باشند)؛ ولی در عقد موقت زن حق همخوابی ندارد.
لازم به ذکر است ازدواج موقت و صیغه ۹۹ ساله با کمتر از آن در احکام و مسائل مربوط به آن تفاوتی ندارد.
تفاوت صیغه ۹۹ ساله با صیغه موقت چیست؟
صیغه موقت به معنای (ازدواج موقت) است. صیغه موقت به این معنی است که زن و مردی که با هم ازدواج موقت می کنند، فقط تا زمانی که مدت عقد تمام نشده، با هم زن و شوهرند.
پس وکیل تلفنی به شما می‌گوید که بعد از تمام شدن مدت دیگر زن و شوهر نیستند، مثلا اگر برای مدت ده روز ازدواج کرده باشند، بعد از ده روز دیگر نسبت به هم محرم نیستند. در ازدواج موقت یا همان صیغه موقت رضایت زن و مرد و خوانده شدن عقد و مشخص کردن مهریه و مدت لازم است.
اگر دختر باکره باشد، به نظر بیش تر مراجع معظم تقلید باید از پدرش رضایت بگیرد. طبق ماده ۱۰۶۲قانون مدنی: نکاح واقع می‌شود، به ایجاب و قبول به الفاظی که صریحا دلالت بر قصد ازدواج نماید.
ازدواج موقت (صیغه موقت) که رابطه زوجیت بین زن و مرد در مدت معین است به وسیله عقد محقق می‌گردد و چون عقد ازدواج موقت یکی از عقود است باید علاوه بر شرایط عمومی برای صحت عقد، دارای شرایط مخصوص به خود نیز باشد.
قصد انشا در ازدواج موقت
قصد و رضای زوجین در صیغه موقت از شرایط صحت عقد است. لذا مرد یا زن یا وکیل آن‌ها که صیغه عقد موقت را می‌خواند باید قصد انشاء داشته باشد یعنی اگر خود مرد و زن صیغه را می‌خوانند، زن به گفتن “زوجتک‌نفسی” قصدش این باشد که خود را زن او قرار دهد و مرد به گفتن “قبلت التزویج” زن بودن او را برای خود قبول نماید و اگر وکیل مرد و زن صیغه را می‌خواند، به گفتن “زوجت و قبلت” قصدش این باشد که مرد و زنی را که او را وکیل‌کرده است، زن و شوهر شوند.
بنابراین اگر زن و مرد راضی به عقد صیغه ۹۹ ساله نباشند یا اینکه یکی از طرفین، مورد اجبار و اکراه قرار گرفته باشد و یا آنکه بدون قصد انشاء مثلا به لحاظ شوخی صیغه را جاری نماید، این شرط که از صحت ازدواج موقت است رعایت نشده و باطل می‌باشد.
در نتیجه اگر زن یا مردی را اجبار به ازدواج موقت با دیگری نمایند که شخص مکره بدون اراده، مجبور به پذیرش ازدواج است این ازدواج یا صیغه موقت صحیح نمی‌باشد.
الفاظ در ازدواج یا صیغه موقت
در ازدواج یا صیغه موقت تنها اراده و رضایت زن و مرد برای تحقق عقد کافی نیست بلکه باید از الفاظی استفاده کرد که قصد طرفین را مبنی بر ازدواج یا صیغه موقت برساند؛ بنابراین معاطات در عقد ازدواج موقت پذیرفته نشده است.
در اینکه خواندن صیغه ازدواج موقت با چه زبان و الفاظی باشد کافی است که لفظ فارسی باشد و لفظ عربی ضرورت ندارد و صیغه خاص نیز ضرورت ندارد، بلکه همین مقدار که الفاظ، قصد ازدواج موقت را برساند کافی است.
بسیاری مواقع چنین تردیدهایی در جلسات مشاوره حقوقی آنلاین به چشم می‌خورد که باید گفت جای نگرانی نیست.
ایجاب و قبول
ایجاب عبارت است از اعلام قصد ازدواج “موقت” گوینده با مخاطب خود. قبول عبارت از اعلام پذیرش آن امر است. ایجاب عموما از طرف زن و قبول از طرف مرد می‌باشد.
توالی ایجاب و قبول: برای اینکه اراده هر دو طرف در نظر عرف مربوط به هم باشد و فاصله بین ایجاب و قبول امکان توافق واقعی زوجین را بر هم نزند، در ماده ۱۰۶۵ قانون مدنی تصریح شده است که توالی عرفی ایجاب و قبول شرط صحت عقد است.
یعنی قبول باید در زمانی گفته شود که عرف آن را متوالی و مربوط به ایجاب بداند.
ایجاب و قبول توسط ولی در ازدواج موقت
ماده ۱۰۶۳ قانون مدنی: “ایجاب و قبول ممکن است از طرف خود مرد و زن صادر شود و یا از طرف اشخاصی که قانونا حق عقد دارند.”
با توجه به ماده ۱۰۷۱ قانون مدنی، به نظر می‌رسد منظور از “اشخاصی که قانونا حق عقد دارند” موردی است که ازدواج یا صیغه موقت توسط ولی انجام می‌گیرد و این ماده نمی‌خواهد مورد وکالت را بیان دارد.
تعیین زن و شوهر به نحوی که برای هیچ یک از طرفین در شخص طرف دیگر شبهه نباشد شرط صحت نکاح است.
تعیین مدت در صیغه موقت
ماده ۱۰۷۵ قانون مدنی: نکاح وقتی منقطع است که برای مدت معینی واقع شده باشد. از مفهوم ماده مذکور به دست می‌آید که اگر برای صیغه موقت مدت تعیین نشده باشد، عقد ازدواج صحیح است و آن به عقد دائم مبدل می‌شود.
اما گفته شده دسته دیگری از فقهاء عقیده دارند که در صورت عدم ذکر مدت، عقد ازدواج موقت باطل است و مبدل به ازدواج دائم نمی‌شود؛ زیرا در ازدواج موقت (صیغه موقت) تعیین مدت شرط است پس چنانچه عقد فاقد این شرط باشد باطل است.
اگر چه قانون مدنی در ماده ۱۰۷۵ قول مشهور فقها را پذیرفته است اما به نظر می‌رسد قولی که نظر به بطلان عقد ازدواج موقت در صورت عدم تعیین مدت دارد، صحیح تر به نظر می‌رسد.
خصوصا اینکه زن و مرد اراده خود را برای صیغه موقت با آثار آن در نظر داشته‌اند و حال آن که در صورت عدم تعیین مدت و مبدل شدن ازدواج موقت به ازدواج دائم، موجب ضرر به زن و مرد، خصوصا مرد می‌شود؛ مانند اینکه مجبور به پرداخت نفقه می‌شود و نیز زن از مرد و بالعکس از همدیگر ارث ببرند و منظور آن‌ها این نبوده است.
پیش از انعقاد صیغه ۹۹ ساله توصیه می‌کنیم حتما مشاوره حقوقی در خصوص امور مالی و غیر مالی این عقد دریافت نمایید.
