تقسیم ارثیه زن به نقش‌های او در زندگی مرتبط است.
برای مثال، وقتی مادری فوت می‌کند، چون در چند نقش فرزندی (دختری)، همسری و مادری زندگی کرده است کسانی که با او در این نقش‌ها در ارتباط بوده‌اند طبق شرایط و ضوابطی از او ارث می‌برند؛ مثل شوهر، فرزندان، پدر و مادر.
ارث همسر یعنی ارث بردن زن و شوهر از یکدیگر، در شرع و قانون پذیرفته شده است و جزو اسباب و موجبات ارث است.
بنابراین، ارث زن از دو راه به دیگران می‌رسد؛ یکی از راه تولد و نَسَب، مانند ارث بردن والدین و فرزندان، و دیگری به سبب رابطه زوجیت و ازدواج، مثل ارث بردن شوهر.
قوانین ارث در ماده ۸۶۱ تا ۹۴۹ قانون مدنی آمده است اما فهمیدن مواد قانونی بخصوص اصطلاحات خاص فقهی و حقوقی آن کاری تخصصی است و بنیاد وکلا با مشاوره حقوقی آنلاین و تلفنی به شما در این زمینه کمک می‌کند تا در کوتاه‌ترین زمان به نتیجه برسید.
تقسیم ارثیه زنان به چه کسانی صورت می‌گیرد؟
وارثان نسبی به سه طبقه تقسیم می‌شوند. طبقه اول ارث شامل پدر و مادر، فرزندان و نوه‌هاست و آنها همراه همسر میت از او ارث می‌برند.
در ادامه، به طور کوتاه و کاربردی، بر اساس احکام ارث شوهر از زن و طبقه اول ارث، با تقسیم ارثیه زن آشنا می‌شوید.
چگونگی تقسیم ارث زن
اگر متوفی زن باشد، در دو حالت متأهل یا مجرد بودن وی و بر اساس وُرّاث طبقه اول، می‌توان هشت فرض و مثال را در نظر گرفت.
در این موارد، وارثان زنده پس از فوت زن نام برده می‌شود و سپس به سهم ارث آنها اشاره می‌گردد.
شوهر و والدین زن یا یکی از آنها:
- شوهر: نصف اموال به شوهر تعلق می‌گیرد.
- پدر و مادر: نصف دیگر اموال بین آنها بر اساس دوسوم برای پدر و یک‌سوم برای مادر تقسیم می‌شود.
- فقط پدر: دوسوم از نصف اموال به پدر می‌رسد و یک‌سوم باقیمانده، دوباره طبق سهم قانونی، میان شوهر و پدر زن تقسیم می‌گردد.
- فقط مادر: یک‌سوم از نصف اموال به مادر می‌رسد و دوسوم باقیمانده، طبق سهم قانونی، میان شوهر و مادر زن تقسیم می‌شود.
شوهر و فرزند یا فرزندان:
- شوهر: یک‌چهارم اموال زن را ارث میبرد.
- فرزند یا فرزندان (از آن شوهر یا شوهر دیگر): سه‌چهارم باقیمانده برای فرزند یا فرزندان زن است.
در اینجا اگر یک فرزند دختر یا پسر، وارث مادر است، همه سهم قانونی از آن اوست و اگر چند دختر یا چند پسر هستند، سهمشان از ارث مساوی است ولی اگر مختلف‌اند (پسر و دختر)، مردان دو برابر زنان ارث می‌برند.
و اگر فرزندی از زن زنده نباشد ولی اولاد اولاد (نوه) او زنده باشد، چون نوه در طبقه اول ارث است جانشین پدر یا مادرش می‌شود.
البته ابتدا سهم فرزند را در حال زنده بودن محاسبه و سپس میان نوه‌ها بر اساس نوه‌های پسر دو برابر نوه‌های دختر تقسیم می‌کنند.
همچنین نوه نزدیک‌تر، مانع ارث بردن نوه دورتر (فرزند نوه) می‌گردد.
تک وارث؛ شوهر یا یکی از والدین یا فرزند یا فرزندان:
اگر در زمان فوت، فقط یک وارث قانونی وجود داشته باشد، همه ارث به او تعلق می‌گیرد؛ بنابراین اگر وارث زن فقط شوهرش یا یکی از والدین یا یک فرزند باشد همه میراث آن مِیّت به آن تک وارث می‌رسد.
و اگر چند فرزند، تنها وارثان آن زن هستند، همه ارث با رعایت قانون سهم دو برابری مردان نسبت به زنان میانشان تقسیم می‌شود.
شوهر و والدین و فرزند یا فرزندان:
- شوهر: یک‌چهارم اموال را به او می‌دهند.
- والدین: یک‌سوم از باقیمانده ارثیه، به صورت مساوی به پدر و مادر میت می‌رسد.
- فرزندان: پس از سهم شوهر و پدر و مادر، مابقی ارث به فرزند یا فرزندان می‌رسد؛ به طوری که فرزندان پسری دو برابر فرزندان دختری ارث داشته باشند.
والدین و فرزندان:
- والدین: یک‌سوم ارثیه میان والدین به صورت مساوی تقسیم می‌شود.
- فرزندان: باقیمانده ارثیه به فرزندان می‌رسد، البته با رعایت سهم دو برابری پسرها نسبت به دخترها.
والدین و خواهر و برادر نداشتن میت (زن):
اگر از طبقه اول ارث، فقط والدین میت زنده باشند و میت، خواهر و برادر زنده‌ای نداشته باشد، یک‌سوم ارث، سهم مادر و دوسوم آن سهم پدر است.
والدین و خواهر و برادر داشتن میت (زن):
اگر زن مجردی فوت کند یا پس از شوهرش بمیرد یا به هر صورت دیگری، از طبقه اول ارث، فقط پدر و مادر او مانده باشند ولی خواهر و برادرانی از آن زن زنده باشند، به این خواهران و برادران سهمی نمی‌رسد اما در بعضی موارد سهم ارث پدر و مادر تغییر می‌کند.
برای مثال، طبق ماده ۸۹۲ قانون مدنی، با زنده بودن پدر، در سه حالت وجود دو برادر، یک برادر و دو خواهر یا یک برادر و چهار خواهر، سهم مادر بیشتر از یک‌ششم نخواهد بود و پنج‌ششم بقیه سهم پدر می‌شود.
البته در اینجا شرایط دیگری هم وجود دارد؛ مانند اینکه میت (زن) و این برادران و خواهران باید از یک پدر و مادر یا از یک پدر باشند.
نبود شوهر و وراث طبقه اول (فرزند و والدین):
اگر زن متوفی، مجرد است یا پس از شوهرش فوت کند و فرزند و نوه‌ای هم نداشته باشد و والدینش نیز در قید حیات نباشند، یعنی هیچ یک از افراد طبقه اول ارث زنده نباشند، سهم الارث به طبقه دوم (اجداد، برادر و خواهر یا اولاد آنها) یا سوم ارث (عمو، عمه، خاله و دایی یا فرزندان آنها) می‌رسد.
گفتگو با متخصصین آنلاین سایت‌های معتبر حقوقی مانند بنیاد وکلا، یکی از راه‌های مطمئن برای دریافت خدمات حقوقی هست.
احکام ارث شوهر از زن
درباره ارث بردن شوهر از همسر به دو حکم شرعی و قانونی مهم دیگر اشاره می‌کنیم:
ارث شوهر در عقد موقت:
ماده ۹۴۰ قانون مدنی می‌گوید اگر عقد ازدواج زوجین دائمی باشد آنها از یکدیگر ارث می‌برند؛ بنابراین در عقد موقت، زن و شوهر از یکدیگر ارث نمی‌برند.
البته طبق حکم شرعی که در فتواهای مراجع تقلید و در پاسخ به استفتائات آمده است، اگر در ضمن عقد موقت، ارث بردن از یکدیگر شرط شود، زوجین پس از فوت از یکدیگر ارث می‌برند.
بنابراین در صورت فوت زنی که در عقد موقت و بدون شرط ارث است، به شوهر او هیچ ارثی تعلق نمی‌گیرد و ارثیه زن میان دیگر وراث و بر اساس طبقات ارث تقسیم می‌شود.
البته در عقد موقت، میان هر یک از والدین و فرزندان حاصل از ازدواج موقت، همواره رابطه ارث برقرار است؛ حتی اگر شرط ارث در ضمن عقد موقت برقرار نشده باشد و والدین آنها از یکدیگر ارث نبرند.
فوت زن در زمان عده طلاق:
طبق ماده ۹۴۳ قانون مدنی، زن و شوهر در صورت طلاق رجعی، تا پایان عده از یکدیگر ارث می‌برند.
بنابراین اگر خانمی در مدت عده فوت کند، شوهرش از او ارث میبرد اما اگر آن زن پس از پایان عده یا در طلاق بائن از دنیا برود به همسرش ارثی نمی‌رسد.
مشاوره حقوقی آنلاین برای تقسیم ارث
قوانین ارث و تقسیم آن، هم از جهت تعیین مقدار ارث و تفکیک اموال منقول و غیرمنقول و هم از جهت محاسبه کردن سهم ارث هر یک از وارثان مشکل است.
بنیاد وکلا به شما کمک می‌کند تا با جستجو و انتخاب متخصصین حقوقی، کار حقوقی خود را با هزینه مشخص و در کوتاه‌ترین زمان ممکن انجام دهید.
