دادسراکیفری (جرائم)

شورای حل اختلاف و ساختار آن

شورای حل اختلاف نهادی قضایی است که به منظور حل اختلاف و صلح و سازش بین اشخاص حقیقی و حقوقی غیر دولتی، تحت نظارت قوه قضائیه به وجود آمده است.

این شورا در شهر ها و در صورت لزوم در روستا ها تشکیل می شود (البته صلاحیت شورا های حل اختلاف روستا صرفا صلح و سازش است).

نوشته های مشابه

در این مقاله سعی داریم با توجه به اهمیت شورا های حل اختلاف و رویکرد اخیر قوه قضائیه مبنی بر افزایش نقش شورا های حل اختلاف، با نگاه به قانون سال ۱۳۹۴ به بررسی آن در چند بخش بپردازیم.

در بخش اول در رابطه با ساختار شورای حل اختلاف و اعضای آن صحبت می کنیم و در بخش دوم به موضوع صلاحیت شورای حل اختلاف می پردازیم و در پایان در بخش سوم آیین رسیدگی در شورای حل اختلاف را بیان می کنیم

ساختار شورای حل اختلاف

هر شورای حل اختلاف دارای رئیس و دو نفر عضو اصلی و یک نفر عضو علی البدل است.

گاهی برای انجام بهتر وظایف مسئول دفتری توسط رئیس حوزه قضائی مربوط انتخاب و ابلاغ وی توسط رئیس کل دادگستری استان یا معاون او صادر می شود.

در هر حوزه قضایی یک یا چند نفر قاضی به عنوان قاضی شورا حضور دارند که البته این قضات می توانند از قضات بازنشسته باشند.

هر قاضی منحصر به یک شورای حل اختلاف نیست، بلکه رئیس قوه قضائیه می تواند یک قاضی برای چند شورای حل اختلاف تعیین کند.

شرایط اعضای شورای حل اختلاف بر طبق ماده ی ۶ قانون شورا های حل اختلاف عبارت است از:

  • تدین به دین مبین اسلام
  • تابعیت جمهوری اسلامی‌ ایران
  • التزام عملی به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و ولایت مطلقه فقیه
  • حسن شهرت به امانت و دیانت و صحت عمل
  • عدم استفاده از مشروبات الکلی و عدم اعتیاد به مواد مخدر یا روانگردان
  • حداقل سی‌ سال سن تمام
  • کارت پایان‌ خدمت وظیفه عمومی یا معافیت از آن برای مشمولان
  • حداقل مدرک کار‌شناسی یا مدرک حوزوی معادل برای تمام اعضای شورای حل اختلاف شهر و در شورای روستا سواد خواندن و نوشتن و ترجیحا داشتن دیپلم و بالا‌تر
  • متاهل بودن
  • سابقه سکونت در حوزه شورا حداقل به مدت شش‌ ماه و تداوم سکونت پس از عضویت
  • نداشتن سابقه محکومیت مؤثر کیفری و عدم محرومیت از حقوق اجتماعی

نکته قابل توجه این است که قضات، کارکنان دادگستری، وکلا، مشاوران حقوقی یا کارشناسان رسمی دادگستری و کارکنان نیروهای نظامی و انتظامی جمهوری اسلامی ایران و نیروهای اطلاعاتی، تا زمانی که در سمت های شغلی خود هستند حق عضویت در شورا را ندارند.

صلاحیت شورای حل اختلاف

شوراها در مواردی با تراضی طرفین برای صلح و سازش اقدام می‌‏نمایند:

  1. کلیه امور مدنی و حقوقی
  2. کلیه جرائم قابل گذشت
  3. جنبه خصوصی جرائم غیرقابل گذشت

باید توجه داشت که در موارد ذکر شده، حتما باید توسط  هر دو طرف دعوا در خواست شده باشد، در غیر این صورت اگر یک طرف تا پایان جلسه اول عدم تمایل خود را برای رسیدگی در شورا اعلام کند، شورا در خواست را بایگانی و طرفین را به مراجع صالح راهنمایی می کند.

اما مواردی هستند که اختیاری نیستند و قاضی شورا بایستی با مشورت اعضای شورا رسیدگی و رای صادر نماید.

  • دعاوی مالی راجع به اموال منقول تا نصاب دویست‌میلیون ریال به‌جز مواردی که در تاریخ لازم‌الاجراء شدن این قانون در دادگستری مطرح می‌‏باشند.
  • تمامی دعاوی مربوط به تخلیه عین مستاجره به‌جز دعاوی مربوط به سرقفلی و حق کسب و پیشه.
  • دعاوی تعدیل اجاره‌ بها به شرطی که در رابطه استیجاری اختلافی وجود نداشته باشد.
  • صدور گواهی انحصار وراثت، تحریر ترکه، مهر و موم ترکه و رفع آن.
  • دعای اعسار از پرداخت محکوم ‏به در صورتی که شورا نسبت به اصل دعوی رسیدگی کرده باشد.
  • دعاوی خانواده راجع به جهیزیه، مهریه و نفقه تا نصاب مقرر در بند اول در صورتی که مشمول ماده (۲۹) قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱ نباشند.

دعوی مربوط به تامین دلیل

جرائم تعزیری که صرفا مستوجب مجازات جزای‌نقدی درجه هشت باشد.

 باید توجه داشت که شورا هیچگاه نمیتواند حکم شلاق و حبس صادر کند.

مواردی هم هستند که حتی با توافق طرفین هم قابلیت طرح در شورا ندارند.

این موارد عبارت اند از:

  • اختلاف در اصل ازدواج، اصل طلاق، فسخ نکاح، رجوع، نسب
  • اختلاف در اصل وقفیت، وصیت، تولیت
  • دعاوی راجع به حجر و ورشکستگی
  • دعاوی راجع به اموال عمومی و دولتی
  • اموری که به موجب قوانین دیگر در صلاحیت مراجع اختصاصی یا مراجع قضائی غیردادگستری می‌‏باشد.

از دیگر وظایف شورا، انجام اقدامات لازم برای حفظ اموال اشخاص صغیر، مجنون و غیر رشید که ولی یا قیم نداشته باشند، همچنین افراد غایب مفقود الاثر همچنین ماترک فردی که فوت شده ولی ورثه ندارد و اموال مجهول المالک است.

آیین رسیدگی در شورای حل اختلاف

رسیدگی در شورای حل اختلاف هم به صورت کتبی و هم به صورت شفاهی انجام که در صورت مجلس قید می شود به امضای خواهان یا متقاضی می رسد، انجام می شود.

این درخواست شامل موارد زیر است:

  • الف – نام و نام خانوادگی، مشخصات و نشانی طرفین دعوی
  • ب –  موضوع خواسته و همچنین تقویم آن در امور مالی
  • پ – موضوع درخواست یا اتهام
  • ت – دلایل و مستندات درخواست یا شکایت

مقررات شورای حل اختلاف از حیث مقررات ناظر به صلاحیت، حق دفاع، حضور در دادرسی، رسیدگی به دلایل و ماند آن تابع مقررات آیین دادرسی کیفری و مدنی است، اما از جهت مقررات ناظر به صدور رای، واخواهی و تجدید نظر و هزینه دادرسی تابع مقررات آیین دادرسی مدنی و کیفری نیست.

هزینه رسیدگی شورای حل اختلاف در کلیه مراحل در دعاوی کیفری و غیر مالی، مانند هزینه رسیدگی در محاکم دادگستری و در دعاوی مالی معادل ۵ درصد آن است.

مهلت تجدید نظر در شورا، بیست روز از تاریخ ابلاغ است.

مرجع تجدید نظر از آراء شورای حل اختلاف، دادگاه عمومی حقوقی یا کیفری ۲ همان حوزه قضایی است.

میانگین امتیازات ۵ از ۵
از مجموع ۱ رای

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا