زن و شوهر ممکن است که به دلایل مختلف باهم دچار مشکل شده و این مسائل همواره در روابط زوجیت وجود دارد. یکی از زمینه‌های اختلاف به زوجین، تهمت زدن به همسر بوده که به تبع آن می‌تواند هم طلاق بین زن و شوهر صورت گیرد.
در قانون، تهمت زدن رفتاری مجرمانه به محسوب می‌شود و تفاوتی در مجرمانه این عمل که طرف مقابل همسر و یا شخص دیگری باشد نمی‌کند. در بسیاری از روابط زوجیت، شاهد آن هستیم که زن یا مرد به همسر خود اعتماد چندان نداشته و همواره افکار منفی نسبت به طرف مقابل دارد.
خصوصا این موضوع در بین مردان صدق می‌کند و اینگونه تصور می‌کنند که همسر آن‌ها در با مرد دیگری در حال رابطه بوده و در این صورت یک عملی را به آن منتسب می‌نمایند که در قانون برای آن مجازات تعیین شده است.
شوهری که به همسر خود تهمت انجام عمل نامشروع و یا حتی زنا با فرد دیگری می‌زند، طبق قانون مجرم شناخته شده و برابر با مجازات تعیین شده با او رفتار می‌شود.
در صورتی که شوهر نتواند انتساب یک عمل مجرمانه خلاف واقع به همسر را اثبات کند، مجرم بوده و جرم او ارتکاب تهمت می‌باشد. تهمت به همسر می‌تواند در قالب دو جرم مجزا افترا و قذف رخ دهد.
در واقع تهمتی که زوج یا زوجه به همسر می‌زند، این امکان وجود دارد که دارای شرایط افترا و یا در مواردی نیز قذف باشد. مردی که همسر خود را متهم به انجام زنا می‌کند، طرف مقابل یعنی زوجه این امکان را دارد تا از وی به جرم قذف شکایت کند.
برای شکایت بابت تهمت زدن همسر کافیست روال کلی طرح دعاوی کیفری ابتدا در دادسرا انجام شده و در صورت ثابت شدن این موضوع که جرم تهمت در قالب افترا یا قذف انجام شده، کیفر خواست پرونده صادر می‌شود.
در این مقاله قصد داریم که ابتدا به بررسی جرم تهمت زدن به همسر در قالب انواع جرم افترا و جرم قذف پرداخته و با عناصر این جرم آشنا شویم. سپس به بررسی مجازات تعیین شده در قانون برای جرم تهمت به همسر و نحوه شکایت از این جرم به کمک وکیل کیفری در مراجع قضایی کیفری بپردازیم.
جرم تهمت چیست؟
در جامعه ما انواع مختلفی از جرائم در حال شکل گیری است و به تبع آن نیز مجازات جرائم در حال تغییرات گسترده‌ای است. یکی از جرایم شناخته شده در قانون، جرم تهمت است. برخی از جرائم، نحوه ارتکاب آن‌ها به سادگی انجام می‌شود و در این صورت باعث می‌شود که شخص مورد نظر مجرم شناخته شود.
جرم تهمت نیز از این دسته از جرائم محسوب می‌شود که با یک عمل ساده می‌تواند شخص مرتکب مجرم محسوب شده و برای آن مجازات تعیین شود. در این صورت اگر فردی به دیگری جرم کلاهبرداری و دزدی را انتساب دهد، طبق قانون می‌توان علیه وی شکایت تهمت در دادسرا مطرح کرد.
حال در خصوص این که جرم تهمت چیست، باید گفت که اگر جرمی به فرد دیگر منتسب شده و آن فرد نتواند ارتکاب عمل مزبور را به اثبات برساند، می‌تواند جرم تهمت محقق گردد.
جدای از وجود شرایط شرایط قانونی تحقق جرم مانند انگیزه و قصد مرتکب، به صرف این که جرمی به دیگری منتسب شود، می‌تواند جرم تهمت به وقوع بپیوندد.
در این جرم، به نحوی شان و آبروی افراد تحت تاثیر قرار گرفته و با تهمت زدن به آن‌ها به نحوی آبروی خانوادگی و حیثیتی این افراد زیر سوال می‌رود.
تهمت که در صورت وجود شرایط قانونی می‌تواند رفتاری مجرمانه به شمار رود، به عنوان یک جرم قابل گذشت محسوب شده و در این صورت رسیدگی به آن در دادسرا مستلزم ارائه شکواییه و ثبت شکایت است.
تهمت زدن به افراد در اغلب به شیوه افترا بوده که در این صورت جرم افترا نیز محقق می‌شود. علاوه بر این که افترا در قالب جرائم دیگر از قبیل قذف نیز می‌تواند رخ دهد.
در هر صورت هر رفتار و عملی که قانونگذار آن را جرم تلقی کرده، به شخص یا اشخاص دیگر انتساب داده شود، به عنوان جرم تهمت قابل تعقیب کیفری خواهد بود.
آیا تهمت زدن به همسر جرم محسوب می‌شود؟
در بخش قبل، به مفهوم جرم تهمت پرداخته شد و طبق اظهارات بیان شده، تهمت، عملی است که فردی یک رفتار مجرمانه را به فرد دیگر منتسب نموده و طبق قانون مجرم به شمار می‌رود. حال در این زمینه ممکن است این سوال مطرح شود که آیا تهمت زدن به همسر جرم محسوب می‌شود؟
در واقع اگر مرد یا زن به همسر خود یک رفتار مجرمانه را منتسب کند، امکان این که بتوان علیه وی طرح شکایت کیفری بابت جرم تهمت را اقامه نمود، وجود دارد یا خیر؟
در بررسی پرونده‌های طلاق در برخی موارد می‌توان به این موضوع پی برد که مثلا خانم به دلیل آن که همسر وی به صورت متداوم به او تهمت ناروا می‌زند، تقاضای جدایی به دادگاه داده است.
اختلافات بین زوجین تنها به مسائل زناشویی و حقوق مالی زن مانند مهریه، محدود نمی‌شود، بلکه از موارد اختلافی بین آن‌ها می‌توان به وقوع جرمی مانند تهمت زدن اشاره نمود.
علی رغم این که جرم توهین به دفعات زیاد در روابط زوجیت صورت گرفته و شوهر، به همسر همسر فحاشی و توهین زیادی می‌کند.
در پاسخ به سوال مزبور باید گفت که حتی تهمت زدن به همسر نیز در قانون عملی مجرمانه محسوب شده است. برخی افراد اینگونه تصور می‌کنند که چون طرف مقابل آن‌ها، همسر قرار دارد، می‌توانند هر نوع رفتاری که در قانون جرم تلقی شده را انجام دهند و در این صورت مجرم شناخته نمی‌شوند.
اما باید به این موضوع توجه نمود که در خصوص جرم تهمت زدن و سایر جرایم، تفاوتی در این موضوع که فرد مورد تهمت، همسر مفتری یا شخص دیگری است، نمی‌کند و در صورت وجود شرایط قانونی تهمت، این رفتار مجرمانه به وقوع پیوسته است.
حال اگر شوهر اقدام به تهمت زدن به همسر خود کند، این امکان برای زن وجود دارد که اقداما لازم برای طرح شکایت کیفری از مرد را انجام دهد.
در صورتی که یکی از زوجین به دیگری، یک عمل مجرمانه انتساب دهد و در اثبات آن ناتوان باشد، طرف مقابل این حق را دارد تا با در اختیار داشتن مدارک لازم، به مرجع قضایی مراجعه نموده و درخواست شکایت را به ثبت برساند.
شیوه‌های مختلف تهمت زدن به همسر
همانطور که گفته شد، جرم تهمت می‌تواند به فردی زده شود که فرد مورد نظر همسر مفتری بوده و در صورت احراز شرایط قانونی در این زمینه، امکان طرح شکایت کیفری برای فرد مورد تهمت قرار دارد.
با توجه به این موضوع، زوجین باید در رفتار خود توجه خاص داشته باشند و انجام یک تخلف جزئی می‌تواند باعث شود تا طرف مقابل آن‌ها بخواهد برای طرح دعوا کیفری اقدام کند.
به طور کلی، تهمت زدن به همسر در دو حالت افترا و قذف صوت می‌گیرد و از این دو حالت خارج نیست. در واقع فردی که به همسر خود تهمت می‌زند، عمل وی ممکن است که انتساب افترا یا قذف باشد که از این رو مجازات آن‌ها با یکدیگر متفاوت است.
این که به همسر اتهامی وارد شود و به نحوی او را یک مجرم تلقی کنید و در صورت عدم اثبات این ادعا، نوعی تهمت محسوب می‌شود که قابل رسیدگی در مراجع قضایی کیفری است. اما در صورتی که فردی همسر خود را متهم به یک عمل نامشروع می‌کند، در صورت اثبات صحت این قضیه، تمکان مجرم تلقی کردن او به جرم تهمت زدن وجود ندارد و در این صورت همسر خطا کار تحت تعقیب کیفری قرار می‌گیرد.
در این بخش قصد داریم که شیوه‌های مختلف تهمت زدن به همسر را مورد بررسی قرار داده و به این موضوع بپردازیم که تهمت به همسر در قالب افترا و قذف و سایر جرایم به چه نحوی است.
تهمت به همسر در قالب افترا
وجود شیوه‌های مختلف در ارتکاب جرم تهمت زدن به همسر سبب شده تا در نوع مجازات تعیین شده نیز تاثیرگذار باشد. یکی از شیوه‌های رایج و متداول جرم تهمت در قالب افترا است. افترا خود نیز جرم محسوب می‌شود و در اغلب مواقع لفظ افترا به جای تهمت به کار گرفته می‌شود.
در این صورت می‌توان گفت که اگر فردی به فرد دیگر، اتهام واردی کند و یا جرمی را نسبت دهد که در اثبات آن ناتوان باشد، در واقع مرتکب جرم افترا و یا تهمت شده است. در بیشتر اوقات این موضوع مطرح شده است که شوهر، به زوجه تهمت برقراری رابطه نامشروع با فرد دیگری می‌زند.
رابطه نامشروع در واقع می‌تواند در قالب یک رابطه جنسی و یا رابطه غیر جنسی باشد. رفتارهایی از قبیل بغل کردن و بوسیدن بین زن و مردی که رابطه زوجیت ندارند، عمل نامشروع محسوب شده و به تبع آن مجازات قانونی نیز تعیین می‌شود.
به طور مثال، مرد به همسر خود می‌گوید که وی را در حال بغل کردن با فرد دیگری مشاهده کرده و در این صورت به او تهمت زده است.
از آن جهت که اگر مرد نتواند تهمت ناروا زده شده به همسر خود را اثبات کند، مجرم محسوب شده و طبق قانون مجازات می‌شود. در واقع تهمت زدن به همسر از نوع رابطه نامشروع می‌تواند به صورت جرم افترا صورت گیرد.
افترا، جرمی است که به دو صورت عملی و لطفی انجام شده و شیوه ارتکاب آن‌ها متفاوت است. در افترا عملی، قصد و انگیزه مرتکب، این است که طرف مقابل خود را در شرایطی قرار دهد که او یک رفتار مجرمانه قرار داده و به نوعی برای وی پرونده سازی کند.
شرایطی که در آن فرد مرتکب اقدام به گذاشتن یا مخفی کردن یک وسیله و ابزاری در مکانی قرار داده و از فردی درخواست می‌کند که در مکان مورد نظر قرار گیرد.
افترا لفظی که شیوه رایجی از جرم افترا و یا تهمت است، در آن مفتری یک عمل مجرمانه را در لفظ و بیان خود به دیگری نسبت می‌دهد. تهمت زدن به همسر در اکثرا مواقع به صورت افترا لفظی است که شوهر، همسر خود را به انجام عمل نامشروع و یا زنا نسبت می‌دهد.
تهمت به همسر در قالب قذف
تهمت به همسر علاوه بر افترا در قالب قذف نیز امکان وقوع آن وجود دارد. در یک حالت که شوهر، به همسر خود اتهام ارتکاب عمل نامشروع را وارد می‌کند و در حالت دیگر نسبت زنا را به زوجه می‌دهد. زنا یک عمل جنسی نامشروع بین زن و مردی است که رابطه زوجیت بین آن‌ها وجود نداشته و به نحوی با هم نزدیکی می‌کنند.
رابطه نامشروع با عمل زنا فرق دارد و زنا تنها رابطه از نوع جنسی بوده که مرد با زن از جلو و یا پشت اقدام به دخول می‌کنند. در این حالت شوهر ممکن است که همسر خود را به انجام زنا خطاب دهد که در صورت عدم توانایی در اثبات آن، مرتکب جرم قذف شده است.
قذف در واقع جرمی است که به یک فردی جرائم زنا و لواط نسبت داده شود.
حال در این شرایط که شوهر ادعای این قضیه را دارد که همسر وی اقدم به زنا و رابطه جنسی نامشروع با مرد دیگری کرده است، دو فرضیه مطرح می‌شود که اگر بتواند این ادعا را با ارائه مدارک و مستندات کافی به اثبات برساند، شوهر مرتکب جرم تهمت و یا قذف نشده ولی در صورتی که نتواند ارتکاب زنا همسر را اثبات کند، طبق قانون مرتکب جرم تهمت شده است.
در یک حالت دیگر، زوجه مدعی است که همسر وی رفتاری را انجام داده که آن رفتار در قانون، لواط شناخته می‌شود.
در واقع زن، مدعی است که شوهر اقدام به برقراری رابطه لواط نموده و با توجه به این که یک عمل مجرمانه را به او نسبت داده است، در صورت اثبات کردن این قضیه، شخص مدعی یا همان زن، مرتکب تهمت یا قذف نشده است و اما اگر امکان ثابت کردن اتهام وارده به شوهر مبنی بر انجام عمل لواط، وجود نداشته باشد، زوجه به جرم تهمت زدن به همسر، مجازات می‌شود.
تهمت به همسر در قالب سایر جرائم
با توجه به این که تهمت زدن به همسر به دو شیوه کلی افترا و قذف انجام می‌شود، اما در این بین نیز امکان شکل گیری جرم تهمت در قالب جرائم دیگر نیز وجود دارد.
ممکن است که شوهر به همسر خود نسبت به جرم دزدی و یا کلاهبرداری بدهد که در صورت احراز شرایط مورد نیاز، ارتکاب جرم تهمت صورت گرفته است.
مردی که همسر خود را دزد خطاب می‌کند و برای انجام این کار هیچ دلیل و مدرکی ندارد که ادعای خود را ثابت کند، طبق قانون، به جزم تهمت متهم شده و در صورت اثبات مجرمیت وی، امکان طرح شکایت کیفری وجود دارد.
بررسی عناصر جرم تهمت زدن به همسر
ارتکاب جرم تهمت به ساده ترین شکل ممکن می‌تواند رخ دهد و در این صورت به زن و شوهرها توصیه می‌شود که در نحوه حرف زدن و الفاظی که نسبت به هم انتساب می‌دهند، توجه خاصی داشته باشند.
کافی است زن به شوهر لفظ دزدی را بگوید و در این شرایط برای شوهر این امکان وجود دارد که اقدام به تنظیم شکایت در دادسرا نماید.
تهمت زدن به همسر علی رغم مجرمانه بودن آن مانند سایر جرایم برای تحقق یافتن سه عنصر اصلی دارد که در این بخش عناصر سه گانه جرم تهمت به همسر را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
- عنصر قانونی جرم تهمت به همسر، ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی است که این ماده بیانگر افترا لفظی می‌باشد.
با توجه به که تهمت‌هایی که به همسر در روابط زوجیت زده می‌شود و در جلسات گفتگو با وکیل تلفنی نیز مطرح می گردد، اغلب به شیوه لفظی است، در این صورت ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی در این زمینه اعمال می‌شود. در این ماده صراحتا اعلام شده است که هر فردی از طریق نطق یک امر مجرمانه را به فرد دیگر نسبت دهد، مرتکب جرم افترا شده است.
البته ماده ۶۹۹ قانون مجازات اسلامی نیز بیانگر افترا عملی بوده که می‌تواند به عنوان عنصر قانونی جرم تهمت نیز قرار گیرد. اما به جهت آن که جرم تهمت به همسر غالبا به شیوه لفظی است، حکم ماده ۶۹۶ در این زمینه اجرا می‌شود.
- عنصر مادی جرم تهمت زدن به همسر نیز در واقع همان بیان کردن لفظ مجرمانه و انتساب آن به طرف دیگر است. شرایط خاصی برای جهت ارتکاب تهمت به همسر عنوان نشده و در این صورت امکان وقوع آن برای هر شخصی وجود دارد. وسیله ارتکاب جرم افترا حسب مورد می‌تواند در روزنامه و اینترنت و یا این که به صورت لفظی و در بیان طرف باشد.
- عنصر معنوی جرم تهمت به همسر نیز، قصد و انگیزه مجرمانه شخص مرتکب بوده که در آن مفتری با هدف این که طرف مقابل خود را مجرم خطاب کند، برای انجام چنین کاری اقدام نموده است.
اگر ثابت شود که شوهر یا زن، به همسر خود نسبت دادن عمل مجرمانه مانند زنا و یا عمل نامشروع دیگری را بدون اراده و اختیار انجام داده و هدف او مزاح بوده و یا در حالت غیر طبیعی و مسای خود، تهمت زده است، به دلیل فقدان عنصر معنوی جرم نمی‌توان مجازاتی را برای شخص مفتری در نظر گرفت.
مجازات تهمت زدن به همسر در قانون جدید
مجازات تهمت به همسر بسته به این که شیوه تهمت به چه شکلی بوده است، متفاوت می‌باشد. بدین صورت که ممکن است تهمت زدن به همسر در قالب افترا بوده و یا این که جرم قذف صورت گیرد. مجازات جرم افترا با قذف تفاوت دارد که در این بخش مجازات تعیین شده در قانون برای جرم تهمت بررسی می‌شود.
- مجازات جرم تهمت به همسر از نوع افترا لفظی مطابق ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی و با اعمال قانون کاهش حبس تعزیری مصوب ۱۳۹۹، جزای نقدی بیش از شش میلیون تومان تا ۲۴ میلیون تومان است.
- همچنین مجازات تهمت به همسر از نوع افترا عملی بر طبق ماده ۶۹۹ قانون مجازات اسلامی، حبس از ۳ ماه تا ۱ سال و ۶ ماه یا شلاق تا ۷۴ ضربه است.
مجازات مزبور برای تهمت به همسر، در صورتی که انتساب عمل مجرمانه از نوع افترا باشد، اعمال می‌شود. در واقع اگر شوهر، همسر خود را به ارتکاب زنا نسبت دهد، در این صورت مجازات جرم قذف که جرم حدی است، اعمال می‌گردد.
بنابراین مجازات تهمت ناروا از قبیل زنا به همسر، بر اساس ماده ۲۴۵ قانون مجازات عمل می‌شود که دارای مجازات ۸۰ ضربه شلاق است.
طبق قانون کاهش حبس تعزیری اعمال شده، جرم تهمت به همسر در زمره جرایم قابل گذشت بوده و در این صورت رسیدگی به پرونده در مراجع قضایی، منوط به شکایت شاکی است و در عین حال اگر شاکی در این زمینه رضایت دهد، رسیدگی به پرونده شکایت، متوقف می‌شود.
دریافت مشاوره حقوقی تخصصی
پیرامون جرم تهمت زدن به همسر و مجازات آن، نکات حقوقی در متن مقاله ارائه شد اما چنانچه تمایل به کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه دارید، امکان دریافت مشاوره حقوقی در سامانه بنیاد وکلا وجود دارد.
مشاوره حقوقی جرم تهمت زدن به همسر به صورت تخصصی توسط وکلای دادگستری این سامانه ارائه می شود و در این صورت اطلاعات حقوقی شما در این زمینه افزایش پیدا می کند.
در هر صورت برای رزرو وقت مشاوره حقوقی آنلاین یا تلفنی با کارشناسان ما در ارتباط باشید.
