پیش از پرداختن به دیه پارگی لب باید گفت با بررسی قوانین مختلف مخصوصا قانون مجازات اسلامی می‌بینیم که هرگاه فردی آسیبی به جسم فرد دیگر وارد می‌نماید می‌تواند با مجازات‌های مختلفی رو به رو شود.
مجازات‌هایی که در قانون مجازات اسلامی مقرر شده‌اند با عناوین حدود، قصاص، دیات و تعزیرات شناخته می‌شوند. در خصوص جرایمی که علیه جسم اشخاص ارتکاب می‌یابد، در وهله اول مجازات قصاص مقرر گردیده است. یعنی وقتی فردی به صورت عامدانه آسیبی به جسم فرد دیگر وارد می‌نماید مجازات اولیه او قصاص خواهد بود.
با این حال در بسیاری از موارد به علت‌های مختلف مانند عدم وجود شرایط شرعی و قانونی قصاص، غیرعمدی بودن جنایت یا عفو مجنی‌علیه (شخصی که جنایت بر روی او انجام شده است)، به مجازات دیه روی آورده می‌شود. دیه مبلغی است که مرتکب جنایت به مجنی‌علیه یا اولیای دم او می‌پردازد.
این مبلغ می‌تواند مقدر و تعیین‌شده باشد یعنی طبق فرمولی که در قانون آمده است بتوان آن را محاسبه کرد، یا می‌تواند غیرمقدر و تعیین نشده باشد که در این حالت ارش نامیده می‌شود.
دیه در شرع و قانون
از پیش از ظهور اسلام دیه به عنوان راهی برای حل و فصل اختلافات و منازعات وجود داشته است و شرع اسلام در یک حکم امضایی این روش را تایید نموده است اما برای جلوگیری از ضایع شدن حقوق اشخاص، حد و حدود آن را نیز تعیین کرده است.
در پاسخ به این پرسش که از وکیل کیفری نیز پرسیده می‌شود که ماهیت دیه چیست نظرات مختلفی وجود دارد. برخی معتقدند که دیه نوعی جبران خسارت است. یعنی این مبلغ به فردی که آسیب جسمی دیده است پرداخته می‌شود تا خسارتی که به او وارد شده است جبران شود. برخی نیز معتقدند که پرداخت دیه نوعی مجازات است که به کسی که به دیگری آسیب رسانده است تحمیل می‌شود.
به طور کلی می‌توان گفت دیه هر دو جنبه را دارد و هم نوعی مجازات و هم جبران خسارت است اما مبلغ دیه‌ای که باید پرداخت شود چگونه تعیین می‌شود؟ در قانون مجازات اسلامی برای تعیین این مبلغ فرمول وجود دارد.
در این قانون مقرر شده است که نرخ دیه کامل انسان طبق مقررات شرع هر سال توسط رییس قوه قضاییه اعلام خواهد شد. سپس دیه اعضای بدن به نسبت نرخ دیه کامل محاسبه خواهند شد. برای مثال در قانون آمده است که دیه یک چشم یک دوم دیه کامل است. نرخ دیه کامل نیز ۶۰۰ میلیون تومان اعلام شده است. بنابراین دیه یک چشم ۳۰۰ میلیون تومان خواهد بود.
توضیحی که در بالا ذکر کردیم تعریف دیه مقدر بود. اما دیه غیر مقدر چیست و در چه شرایطی و چگونه تعیین می‌شود؟
طبیعتا همه جنایت‌هایی که ممکن است علیه جسم یک فرد انجام شود در قانون احصا نشده است پس مواردی وجود دارد که به جای دیه مقرر قانونی، قاضی با لحاظ اوضاع و احوال وقوع جنایت و جلب نظر کارشناس اقدام به تعیین ارش می‌نماید.
در این صورت مرتکب جنایت باید مبلغ ارش را به مجنی‌علیه بپردازد. ماده ۵۵۹ قانون مجازات اسلامی در این باره مقرر می‌نماید:
هرگاه در اثر جنایت صدمه‌ای بر عضو یا منافع وارد آید چنانچه برای آن جنایت در شرع دیه مقدر یا نسبت معینی از آن به شرح مندرج در این قانون مقرر شده باشد مقدار مقرر و چنانچه شرعا مقدار خاصی برای آن تعیین نشده ارش آن قابل مطالبه است.
یکی از جنایاتی که ممکن است علیه جسم یک شخص انجام شود آسیب به لب یا لب‌های اوست. در این مقاله به این موضوع می‌پردازیم که در صورت ارتکاب این جرم و وجود شرایط لازم برای تعیین مجازات دیه، چه مقدار دیه در حالت‌های مختلف باید پرداخت گردد و این میزان چگونه تعیین می‌شود.
همچنین به این مسئله می‌پردازیم که در کدام شرایط دیه مقرر قانونی وجود ندارد و قاضی باید ارش تعیین نماید.
دیه از بین بردن لب
یکی از جنایاتی که قانون مجازات اسلامی به آن پرداخته است از بین بردن لب یا لب‌های فرد است. طبق قانون، وقتی اعضای زوج بدن از بین برده می‌شوند دیه کامل دارند و وقتی فقط یکی از آن‌ها از بین برده شود نصف دیه کامل قابل مطالبه است.
لب‌ها نیز از این قاعده پیروی می‌کنند یعنی دیه از بین بردن دو لب، مانند تمام اعضای زوج دیگر در بدن، دیه کامل است. این مبلغ معادل ۶۰۰ میلیون تومان در سال ۱۴۰۱ است.
- بدین ترتیب دیه از بین بردن یک لب نیز نصف دیه کامل یعنی ۳۰۰ میلیون تومان در سال ۱۴۰۱ است. به همین صورت هر مقدار از لب که از بین برده شده باشد به همان نسبت دیه محاسبه خواهد شد.
- همچنین در قانون آمده است که اگر لب از بین نرود اما جنایت موجب سست و فلج شدن آن گردد، دو سوم دیه هر لب باید پرداخت گردد. یعنی اگر یک لب فلج شود دیه آن ۴۰۰ میلیون تومان و اگر هر دو لب فلج شود دیه آن‌ها ۸۰۰ میلیون تومان خواهد بود.
- قانونگذار همچنین برای از بین بردن لب یا لب‌های فلج نیز به میزان یک سوم دیه مقرر کرده است. یعنی اگر یک لب فلج از بین برده شود دیه آن ۲۰۰ میلیون تومان و اگر دو لب فلج از بین برده شوند دیه آن‌ها ۴۰۰ میلیون تومان خواهد بود.
مشاهده می‌کنید که میزان دیه تحت شرایط مختلف متفاوت است و وضعیت سلامت جسمی که جنایت بر آن انجام شده است اهمیت دارد. به همین دلیل دیه از بین بردن لب سالم از دیه از بین بردن لب فلج بیشتر است.
حال که با مفهوم دیه آشنا شدیم و به میزان دیه از بین بردن لب یا لب‌ها در قانون اشاره کردیم، به میزان دیه پارگی لب خواهیم پرداخت که در قانون با عنوان «شکافتن لب» آمده است.
در خصوص پارگی یا شکافتن لب نیز حالت‌های مختلفی قابل تصور است که در ذیل به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
دیه پارگی هر دو لب
برای پارگی هر دو لب در قانون دو حالت متصور شده و برای هر کدام از حالت‌ها دیه متفاوتی تعیین شده است:
- پارگی هر دو لب به طوری که منجر به دیده شدن دندان‌ها شود: در این حالت یک سوم دیه کامل یعنی ۲۰۰ میلیون تومان باید پرداخت گردد.
- پارگی هر دو لب به طوری که بدون عیب و نقص بهبود یابد: در این حالت یک پنجم دیه کامل یعنی ۱۲۰ میلیون تومان باید پرداخت گردد.
دیه پارگی یک لب
برای پارگی یک لب نیز دو حالت پیش‌بینی شده و برای هر کدام از حالت‌ها دیه متفاوتی تعیین شده است:
- پارگی یک لب به طوری که بهبود نیابد: یک ششم دیه کامل یعنی ۱۰۰ میلیون تومان باید پرداخت گردد.
- پارگی یک لب به طوری که بدون عیب و نقص بهبود یابد: یک دهم دیه کامل یعنی ۶۰ میلیون تومان باید پرداخت گردد.
همانطور که مشاهده می‌کنید قانونگذار حتی بهبودی یا عدم بهبودی را مورد ملاحظه قرار داده است. بدین ترتیب اگر پارگی لب‌ها پس از مدتی به طور بی‌عیب بهبود یابد و خوب شود، دیه آن کمتر خواهد بود.
در اینجا مجددا اشاره می‌کنیم که مبالغ مطرح شده به نسبت دیه کامل محاسبه می‌شوند که نرخ آن به طور سالانه تغییر می‌نماید. نرخ دیه کامل انسان در سال ۱۴۰۱ معادل ۶۰۰ میلیون تومان است. نرخ دیه کامل سال جدید توسط رییس قوه قضاییه تعیین خواهد شد.
وارد کردن جراحت بر لب
تا بدین جا به جنایات از بین بردن لب و شکافتن لب پرداختیم و میزان دیه را برای هر یک بیان کردیم. با این حال گاهی ممکن است جراحتی بر لب وارد شود که مصداق از بین بردن یا شکافتن نباشد و موجب نمایان شدن دندان‌ها نیز نگردد.
قانون مجازات اسلامی پیش‌بینی کرده است که در این حالت این جراحت می‌تواند مصداقی از حارصه، دامیه، یا متلاحمه باشد. در ذیل به بررسی معنای این اصطلاحات و حکم هر یک از آن‌ها مانند جلسات مشاوره حقوقی آنلاین می‌پردازیم.
وارد کردن جراحت بر لب به عنوان حارصه
قانون مجازات اسلامی حارصه را بدین صورت تعریف کرده است: خراش پوست بدون آن که خون جاری شود. همچنین یک صدم دیه کامل را برای آن در نظر گرفته است که معادل ۶ میلیون تومان می‌شود.
حارصه از خفیف‌ترین آسیب‌هایی است که ممکن است بر روی یک فرد انجام شود و به همین علت دیه آن نیز نسبتاً کم است. بنابراین اگر تشخیص داده شود که آسیبی که به لب شخص وارد شده است مصداقی از مصادیق حارصه است، یک صدم دیه کامل انسان باید پرداخت گردد.
وارد کردن جراحت بر لب به عنوان دامیه
طبق تعریف قانون مجازات اسلامی، دامیه عبارت است از جراحتی که اندکی وارد گوشت شود و همراه با جریان کم یا زیاد خون باشد. قانونگذار پس از تعریف دامیه، دیه معادل دو صدم دیه کامل را برای آن در نظر گرفته است.
بنابراین پس از بررسی‌های لازم اگر جنایت وارده بر لب از مصادیق دامیه تشخیص داده شود دیه‌ای که مرتکب جنایت متعهد به پرداخت آن خواهد بود معادل ۱۲ میلیون تومان می‌باشد.
همانطور که می‌بینید چون آسیب دامیه بیشتر از حارصه است میزان دیه آن نیز بیشتر است.
وارد کردن جراحت بر لب به عنوان متلاحمه
قانون مجازات اسلامی پس از تعریف حارصه و دامیه، جراحت متلاحمه را اینگونه تعریف می‌کند: جراحتی که موجب بریدگی عمیق گوشت شود لکن به پوست نازک روی استخوان نرسد.
همچنین دیه متلاحمه نیز سه صدم دیه کامل تعیین شده است. بنابراین در صورتی که جنایت وارده بر لب از مصادیق متلاحمه تشخیص داده شود دیه آن معادل ۱۸ میلیون تومان خواهد بود.
حارصه و دامیه و متلاحمه جراحاتی هستند که ممکن است بر روی اعضای دیگر بدن نیز انجام شوند و قانونگذار حدود و ثغور دیه و تعریف آن‌ها را به طور دقیق معین کرده است.
اما اگر آسیبی که به لب یا لب‌ها وارد شده است مصداق هیچ یک از مواردی که ذکر کردیم نباشد چه خواهد شد؟ در ذیل به این پرسش پاسخ خواهیم داد.
صدمه به لب یا لب‌ها چه زمانی موجب ارش است؟
به طور کلی اینطور نیست که تک به تک جنایاتی که ممکن است بر جسم اشخاص انجام شود در قانون احصا شده و دیه همه آن‌ها تعیین شده باشد.
در مواردی که قانون ساکت است، قاضی شرایط و اوضاع و احوال وقوع جرم را در نظر می‌گیرد و با جلب نظر کارشناس مبلغی را تعیین می‌نماید که این مبلغ را ارش می‌نامند.
همچنین در برخی موارد ممکن است خود قانون به طور صریح ذکر کرده باشد که باید ارش تعیین شود.
ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی مقرر می‌دارد:« جنایتی که باعث جمع شدن یک یا دو لب و یا قسمتی از آن گردد موجب ارش است، خواه موجب نمایان شدن دندان‌ها بشود خواه نشود». این یعنی قانونگذار مبلغ معین و دقیقی برای این جنایت مقرر نکرده و آن را بر عهده قاضی نهاده است.
قاضی در تعیین میزان ارش باید تمام شرایط وقوع جنایت را لحاظ کند. اینکه جنایت عمدی بوده است یا غیرعمدی، جنایت تحت چه شرایطی رخ داده است، میزان آسیب به ظاهر یا کارآیی لب چقدر است، آیا این آسیب بهبود می‌یابد یا خیر، و غیره.
همچنین قاضی در تعیین ارش برای این جنایت، مقادیر دیه تعیین شده برای جنایات دیگر بر لب را نیز لحاظ می‌کند و نسبت مناسبی را با جلب نظر کارشناس تعیین می‌نماید.
توجه به میزان دیه‌ای که برای جنایات دیگر بر لب تعیین شده است از این جهت اهمیت دارد که هم به لحاظ قانونی و هم به لحاظ منطقی نمی‌‌توان مبلغی را به عنوان ارش تعیین کرد که بیشتر از مبلغ دیه مقدر باشد.
برای مثال ارشی که برای جمع شدن لب‌ها تعیین می‌شود نباید بیشتر از دیه پارگی لب یا از بین بردن لب باشد. در این باره قانون مجازات اسلامی مقرر می‌نماید:
در اعضا و منافع، مقدار ارش یک جنایت، بیش از دیه مقدر برای آن عضو یا منفعت نیست و چنانچه به سبب آن جنایت، منفعت یا عضو دیگری از بین رود یا عیبی در آن‌ها ایجاد شود، برای هر آسیب دیه جداگانه‌ای تعیین می‌گردد.
بدین ترتیب در این مقاله به طور مفصل به دیه لب در شرایط مختلف پرداختیم و میزان دیه آسیب‌های مختلف به لب را بررسی کردیم. متوجه شدیم که در صورت از بین بردن لب یا لب‌ها، پارگی لب، و وارد کردن جراحت بر لب، میزان دیه چقدر است و این مبلغ چگونه محاسبه می‌گردد.
همچنین بیان کردیم که در چه مواقعی دیه تعیین‌شده قانونی وجود ندارد و قاضی باید ارش تعیین نماید. شما می‌توانید در این راستا از وکیل تلفنی نیز کمک بگیرید.
مشاوره حقوقی درباره دیه پارگی لب
در این مقاله حالت‌های مختلف ایراد جنایت بر لب را بررسی کرده و به طور خاص به جنایت شکافتن لب پرداختیم و اشاره کردیم که در صورت پارگی لب یا لب‌ها چه مقدار دیه یعنی چه نسبتی از دیه کامل باید پرداخت گردد.
اگر می‌خواهید اطلاعات بیشتری در این موضوع کسب کنید و درباره دیه پارگی لب و فرآیند قضایی آن مشاوره بگیرید حتما با بنیاد وکلا تماس بگیرید. متخصصین ما آماده ارائه مشاوره حقوقی حضوری، تلفنی و آنلاین هستند.
