در این مقاله قصد داریم به بررسی دیه از دست دادن حس بویایی و نحوه محاسبه آن بپردازیم. بویایی یکی از حواس پنجگانه است. چهار حس دیگر عبارت از چشایی، لامسه، بینایی و شنوایی هستند.
این حس، امکان تشخیص بوهای مختلف را فراهم می‌کند. اینکه فردی به صورت کلی یا جزئی موجب از بین رفتن حس بویایی فرد دیگر شود مستوجب مجازات خواهد بود.
وقتی شخصی آسیبی به بینی شخص دیگر می‌رساند، دیه‌ای که باید پرداخت کند دیه اتلاف اعضا نام دارد یعنی در اینجا یکی از اعضای بدن به صورت فیزیکی از بین برده شده است.
در مقابل، هرگاه حس بویایی شخصی از بین برده شود یا برای مثال حس بینایی او بدون از بین بردن یا درآورده شدن چشم از دست برود، دیه‌ای که مرتکب جرم باید پرداخت کند دیه از بین رفتن منافع اعضای بدن نام دارد.
به عبارت دیگر در اینجا عضو بدن به صورت فیزیکی از بین برده نمی‌شود بلکه منفعتی که برای انسان دارد از بین برده می‌شود. بدین ترتیب در اینجا مبحث دیه از دست دادن حس بویایی را بررسی خواهیم کرد. ضمن آن که شما می‌توانید در این راستا با وکیل تلفنی ما نیز گفتگو نمایید.
دیه چیست؟
دیه که در فارسی به آن خونبها نیز می‌گویند در فقه اسلامی به معنای مالی است که به عنوان بدل نفس یا اعضای بدن در جرایم علیه تمامیت جسمانی اشخاص به قربانی یا اولیای دم پرداخت می‌شود. دیه هم نوعی مجازات و هم نوعی جبران خسارت است.
پرداخت دیه مانند پرداخت جزای نقدی به مثابه مجازاتی است که به مرتکب جنایت تحمیل می‌شود. همچنین پرداخت پول به قربانی که به تمامیت جسمانی او آسیب رسیده است نوعی جبران خسارت است و برای مثال قربانی می‌تواند پول دیه را برای کارهای مربوط به درمان خود استفاده نماید.
در برخی موارد مجازات دیه جایگزین مجازات قصاص می‌شود و در برخی موارد نیز مجازات دیه جایگزین چیزی نمی‌شود و خودش مجازات اصلی است.
برای مثال هرگاه شرایط شرعی و قانونی قصاص وجود نداشته باشد یا اولیای دم مرتکب جرم را عفو نمایند، دیه جایگزین قصاص خواهد شد. از سوی دیگر هرگاه جنایتی که رخ داده است غیرعمدی بوده باشد، از همان ابتدا مجازات این جرم دیه خواهد بود.
میزان دیه‌ای که در هر مورد باید پرداخت شود به عوامل مختلفی بستگی خواهد داشت و اساس میزان صدمه، جنسیت و دین، و بر اساس زمان و مکان ارتکاب جرم متفاوت خواهد بود.
مسلما هرگاه صدمه‌ای که به تمامیت جسمانی شخص وارد شده است بیشتر باشد دیه‌ای هم که مرتکب جنایت باید پرداخت کند بیشتر خواهد بود. همچنین هرگاه جنایت علیه تمامیت جسمانی شخص در ماه‌های حرام رخ داده باشد دیه‌ای که باید پرداخت شود بیشتر خواهد بود.
دیه از بین رفتن منافع چیست؟
منظور از منافع، استفاده و کاربردی است که هر یک از اعضا و دستگاه‌های بدن دارند که حواس پنجگانه از مهمترین آنها می‌باشند. هرگاه این منافع از بین برده شوند جنایتی علیه تمامیت جسمانی شخص رخ داده است که موجب مجازات خواهد بود.
در اینجا نیز میزان دیه به عوامل مختلفی که در مبحث قبل مطرح کردیم بستگی خواهد داشت. در صورتی که یک منفعت یا حس مهم به طور کامل از بین برده شود دیه کامل باید پرداخت شود.
میزان دیه کامل هر سال تغییر می‌کند و مقدار آن توسط قوه قضاییه اعلام می‌گردد. میزان دیه کامل در سال ۱۴۰۲ برابر با ۹۰۰ میلیون تومان است.
آن دسته از منافع مهم اعضای بدن که دیه کامل برای آنها تعیین شده است شامل عقل، حس بویایی، حس بینایی، حس شنوایی، توانایی گویایی، و توان مقاربت جنسی هستند. همچنین در برخی موارد نیز قانونگذار به جای تعیین دیه کامل مقرر نموده است که باید ارش پرداخت شود.
یعنی قاضی با توجه به اوضاع و احوال ارتکاب جرم و نظر کارشناس پزشکی قانونی مبنی بر اینکه چه میزان از منعفت عضو بدن از بین رفته است اقدام به تعیین مبلغی خواهد کرد که باید به قربانی پرداخت شود. این مبلغ ارش نام دارد.
مواردی که قانونگذار به جای تعیین دیه کامل حکم به ارش داده است شامل از بین بردن حس چشایی، حس لامسه، لذت مقاربت جنسی، انزال، و غیره می‌باشد.
دیه از دست دادن حس بویایی چقدر است و چگونه محاسبه می‌شود؟
دیه از دست دادن حس بویایی از جمله دیه‌های مربوط به از دست رفتن منافع اعضای بدن است. حس بویایی از منافع و حس‌های بسیار مهم تلقی می‌شود و از بین بردن آن مستوجب دیه کامل است.
ماده ۶۹۳ قانون مجازات اسلامی در این باره مقرر می‌نماید: از بین بردن کامل بویایی، موجب دیه کامل است و از بین بردن قسمتی از آن، ارش دارد. تبصره – اگر در اثر جنایت، بویایی یکی از دو سوراخ بینی به طور کامل از بین برود نصف دیه کامل دارد.
ارش به معنای دیه‌ای است که در قانون معین و مقدر نشده است و قاضی با توجه به اوضاع و احوال پرونده و نظر کارشناس و میزان آسیبی که به حس بویایی رسیده است مقدار آن را تعیین می‌نماید.
بدین ترتیب در صورتی که بویایی به طور کامل از بین برود یا بویایی یکی از سوراخ‌های بینی از بین برود دیه معین است و به ترتیب به مقدار ۹۰۰ میلیون تومان و ۴۵۰ میلیون تومان خواهد بود.
همچنین اگر حس بویایی هردو سوراخ بینی از بین برود دیه ۹۰۰ میلیون تومان خواهد بود. با این حال اگر بخشی از حس بویایی از بین برده شود بسته به مقداری که شخص بویایی خود را از دست داده است مبلغی به عنوان ارش تعیین خواهد شد که به قربانی جنایت پرداخت می‌گردد.
شایان ذکر است که ماده ۶۹۴ قانون مجازات اسلامی مقرر می‌نماید: هرگاه در اثر بریدن یا از بین بردن بینی یا جنایت دیگری بویایی نیز از بین برود یا نقصان یابد هر جنایت، دیه یا ارش جداگانه دارد.
بدین ترتیب از بین بردن بینی و از بین بردن حس بویایی دو جنایت جداگانه هستند و مجازات هر یک به صورت جداگانه اعمال خواهد شد. اینکه شخص دیه از بین بردن بینی را داده است به این معنا نیست که دیگر ملزم به پرداخت دیه حس بویایی نیست.
ماده ۴۰۷ قانون مجازات اسلامی نیز بر این امر تاکید دارد. این ماده مقرر می‌کند:« قطع لاله گوش که موجب زوال شنوایی یا قطع بینی که موجب زوال بویایی شود، دو جنایت محسوب می‌شود.» همانطور که می‌بینید قانونگذار در ۲ ماده به ذکر این قاعده پرداخت است و جای شک و شبهه‌ای باقی نمی‌گذارد.
بدین ترتیب با مقدار و نحوه محاسبه دیه از بین رفتن حس بویایی آشنا شدیم. برای مطالعه درباره دیه دیگر جنایات علیه تمامیت جسمانی اشخاص به مقالات بنیاد وکلا سر بزنید. همچنین اگر نیاز به پاسخگویی مستقیم از سوی متخصص دارید، مشاوره حقوقی آنلاین دریافت نمایید.
مشاوره حقوقی درباره دیه از دست دادن حس بویایی
در این مقاله پس از ذکر مقدمه‌ای در باب دیه به مبحث دیه از دست دادن حس بویایی پرداختیم و میزان و نحوه محاسبه آن را در شرایط مختلف مورد بررسی قرار دادیم. با این حال مباحث حقوقی از جمله مباحث حقوق کیفری دارای پیچیدگی بسیاری هستند و توصیه می‌شود در این زمینه به متخصصین مربوطه مراجعه نمایید.
سامانه بنیاد وکلا مرجعی جامع است که امکان دسترسی به وکیل متخصص را در زمینه‌های مختلف فراهم می‌کند. در بنیاد وکلا می‌توانید از خدمات مشاوره حقوقی به صورت حضوری، تلفنی و آنلاین استفاده کنید و در وقت و هزینه‌های خود صرفه‌جویی کنید.
برای دریافت مشاوره حقوقی درباره دیه از دست دادن حس بویایی به بنیاد وکلا مراجعه کنید.
