طلاق در قانون ایران به اشکال مختلفی رخ می‌دهد و شرایط این که طلاق از طرف خانم و یا آقا است، متفاوت می‌باشد. موضوعات مرتبط با طلاق گسترده هستند و از این رو نمی‌توان به صورت پیوسته مسائل طلاق را مورد بررسی قرار داد.
شرایط در همه انواع طلاق یکسان نیست و در برخی از طلاق‌ها، زوجه از همسر خود تنفر دارد و در این صورت با انجام یک سری امور نظیر پرداخت فدیه از همسر خود به صورت قانونی، طلاق می‌گیرد.
طلاق می‌تواند با رضایت دو طرف بوده و یا این که تنها یکی از زوجین تمایل به جدا شدن داشته باشد. در هر صورت وجود شرایط و تشریفاتی خاص در طلاق باعث شده است که زوجین نتوانند به راحتی از یکدیگر جدا شوند.
قانون کشور ما، حق طلاق را به مرد واگذار نموده و در مواردی خاص، زوجه می‌تواند درخواست طلاق بدهد. در واقع کار خانم‌ها برای طلاق گرفتن نسبت به آقایان سخت‌تر است و در این صورت باید به دنبال راهکارها و دلایل قانونی جهت طلاق باشند.
به جز مواردی که شوهر به همسر خود وکالت در طلاق می‌دهد، در موارد دیگری که زن خواستار طلاق گرفتن است، باید بتواند برای طلاق دلیل بیاورد و یا در صورت عدم امکان ارائه دلایل موجه و قانونی، رضایت شوهر را نیز داشته باشد.
در مواردی که زوجه هیچ راهی جز راضی کردن شوهر برای طلاق ندارد، می‌تواند با انجام کارهایی رضایت شوهر را برای طلاق جلب کند. یکی از این راهکارها، بخشیدن مهریه و یا دادن مالی در قبال حق طلاق است.
بذل مهریه می‌تواند روشی باشد که خانم‌ها شوهر خود را برای طلاق راضی کنند. در این صورت زوجه در ازای دادن مال به همسر و یا بخشدین مهریه خود او را راضی کند که از هم جدا شوند.
در برخی از موارد طلاق، لازم است که پرداخت مال از طرف خانم صورت گیرد تا شوهر راضی به طلاق شده و در نهایت زوجین از یکدیگر طلاق بگیرند. حال ارائه مال در قبال گرفتن حق طلاق از شوهر تحت عنوان فدیه در طلاق شناخته می‌شود.
در رابطه با این که فدیه در طلاق چیست و تا چه میزان فدیه برای طلاق تعیین می‌شود، در ادامه مطلب با ما همراه باشید تا به صورت تخصصی به بررسی این مسائل بپردازیم.
البته که شما می‌توانید همین حالا با وکیل پایه یک دادگستری در خصوص فدیه در طلاق، مشاوره حقوقی با وکیل تلفنی داشته باشید.
درباره فدیه
قبل از آن که موضوع فدیه در طلاق را بررسی کنیم، بهتر است که نگاه کلی در رابطه با فدیه داشته باشیم. در معنای لغوی، فدیه به عنوان مالی شناخته می‌شود که با پرداخت آن منجر به آزادی اسیر و یا زندانی شود. در مفاهیم فقهی نیز فدیه مالی است که برای رفع یک مشکل و یا رهایی از مشکلات مختلف، پرداخت می‌گردد.
فدیه در مسائل مختلف کارایی دارد که یکی از آن‌ها در خصوص طلاق نیز مطرح می‌شود. فدیه می‌توان گفت که مالی می‌باشد که در مورد مسائل مرتبط با طلاق مورد بحث قرار گرفته و حتی در قانون نیز به آن اشاره است. آنچه که پیرامون فدیه در طلاق مطرح می‌شود با سایر موضوعات دیگر متفاوت است.
زمانی که بحث طلاق به میان می‌آید، خصوصا طلاقی که از طرف خانم است، باید شرایط و جوانب مختلفی را بررسی نمود. در مواردی از طلاق که زوجه خواستار طلاق است، باید در ازای این که از شوهر جدا شود، بایستی مالی را بپردازد.
البته که پرداخت مال از طرف زن در طلاق، جنبه الزام آور نداشته و می‌تواند بدون آن که مالی را به شوهر بدهد، از او جدا شود.
اما قانونگذار شرایطی را برای طلاق خانم‌ها در نظر گرفته است که در مواردی مجبور به پرداخت مالی در ازای طلاق گرفتن شوند. علی رغم وجود این محدودیت‌ها در طلاقی که خواهان آن، زوجه می‌باشد، در طلاق از طرف شوهر، شرایط جهت جدا شدن شوهر از زوجه کمی ساده‌تر است و مرد تنها با پرداخت مهریه و نفقه و سایر حقوق مالی زوجه می‌تواند از زن طلاق بگیرد.
در هر صورت می‌توان گفت که فدیه نوعی مال محسوب می‌شود که در موضوع طلاق نیز کارایی داشته و زوجه برای آن که بتواند از همسر خود طلاق بگیرد، ناچار است که مالی را به زوج بدهد و یا این که بخشی از حقوق مالی خود نظیر مهریه را ببخشد.
دادن فدیه در طلاق اجباری نیست اما در مواردی نیز زوجه مجبور می‌شود که مالی را به عنوان فدیه به همسر خود بدهد.
فدیه در طلاق چیست؟
همانطور که گفته شد، فدیه مالی است که در بحث طلاق، زوجه برای جدا شدن آن را به همسر خود می‌دهد.
در قانون ایران طلاق به دو نوع طلاق بائن و طلاق رجعی تقسیم بندی می‌شود. طلاق بائن خود نیز شامل طلاق خلع و مبارات است. در این نوع طلاق، زوجه می‌خواهد که از همسر خود جدا شود اما شرایط قانونی طلاق از طرف زن را ندارد. در این صورت لازم است که برای طلاق گرفتن، حتما رضایت شوهر را نیز داشته باشد.
در این صورت برای آن که زن بتواند شوهر را برای طلاق راضی کند، باید به دنبال راهکارهایی باشد. راهکاری که عموما برای طلاق در نظر گرفته می‌شود، این است که زوجه اقدام به پرداخت مالی به همسر کند تا در نهایت با جلب رضایت او اقدام به ارائه دادخواست طلاق به دادگاه نماید.
در پاسخ به این سوال که فدیه در طلاق چیست، باید گفت که مالی می‌باشد که زوجه برای آن که بتواند زوج را راضی کند تا به صورت توافقی از یکدیگر طلاق بگیرند و یا این که به هر روش دیگری، زوجه بتواند طلاق بگیرد، از طرف خانم به شوهر داده می‌شود.
مالی که زوجه در طلاق به همسر خود می‌دهد، می‌تواند مهریه بوده و یا این که مالی به جز مهریه باشد. در این صورت فدیه در طلاق الزاما مهریه نیست و اموال دیگری که دارای ارزش اقتصادی باشند، می‌تواند به عنوان فدیه برای طلاق در نظر گرفته شود.
میزان فدیه در طلاق خلع و مبارات متفاوت است و در این صورت بسته به شرایط و نوع طلاق، میزان مالی که زوجه اقدام به بذل آن می‌کند، در این دو نوع طلاق، متفاوت است. در ادامه توضیحات بیشتری را در خصوص فدیه در دو نوع طلاق مزبور و میزان آن خواهیم داد.
شرایط فدیه در طلاق
مالی که زوجه در زمان طلاق به همسر خود می‌دهد، باید دارای شرایط باشد. در واقع هر مالی نمی‌تواند به عنوان فدیه قرار گیرد و در صورت عدم رعایت شرایط قانونی در فدیه طلاق، فدیه باطل بوده و اثر قانونی ندارد. شرط نخست فدیه برای طلاق این است که مالیت داشته باشد.
داشتن ارزش اقتصادی، یکی از شرایط مورد نیاز در فدیه می‌باشد و مالی که از طرف زن به شوهر داده می‌شود، بایستی دارای ارزش بوده و همچنین قابلیت خرید و فروش را داشته باشد. معلوم و معین بودن از دیگر شرایط فدیه در طلاق است. همچنین فدیه باید قابلیت تملک را داشته باشد.
شوهر باید بتواند در مالی که زوجه در زمان طلاق به او می‌دهد، حق تملک داشته باشد تا بتوان مال فدیه را به لحاظ قانونی دارای اعتبار دانست. هر یک از شرایط مزبور در صورتی که در فدیه وجود نداشته باشد، مال پرداخت شده به عنوان فدیه باطل است.
فدیه در انواع طلاق بائن
طلاق بائن یکی از انواع طلاق است که در آن حق رجوع برای شوهر بعد از طلاق وجود ندارد. قانونگذار طلاق بائن را به دو نوع طلاق خلع و مبارات تقسیم بندی کرده است. هر یک از انواع طلاق بائن، تشریفات و شرایط خاص خود را دارد.
در طلاق خلع و مبارات، زوجه از همسر خود کراهت شدید دارد و به واسطه این موضوع مالی را به همسر در ازای دادن حق طلاق و یا جلب رضایت جهت طلاق می‌دهد.
عوض و یا مالی که زن به شوهر در زمان طلاق می‌دهد که او را راضی برای طلاق کند، به عنوان فدیه در طلاق بائن شناخته شده و شرایطی نیز در قانون برای آن بیان شده است. زن از این جهت مالی را به عنوان فدیه به شوهر می‌دهد که اولا رضایت شوهر را برای طلاق جلب نموده و ثانیا از طریق این راه این امکان را داشته باشد تا خود را مطلقه کند.
در واقع زوجه در طلاق بائن در ازای این که شوهر راضی به طلاق شده و بتواند مراحل طلاق را انجام دهد و در نهایت گواهی عدم امکان سازش را از دادگاه دریافت کند، مالی را به او می‌دهد. در واقع می‌توان گفت که فدیه در طلاق بائن، در ازای حق طلاق است و به نوعی رابطه دو طرفه بین طلاق و فدیه وجود دارد.
میزان فدیه بسته به نوع طلاق بائن، متفاوت است اما شوهر در صورت رضایت برای طلاق، می‌تواند مال بذل شده برای طلاق یا همان فدیه را دریافت نموده و سپس مالک آن شود.
در واقع با جاری شدن طلاق بائن، شوهر حق مالکیت در فدیه پیدا می‌کند و می‌تواند هرگونه تصرفی در مال بذل شده داشته باشد.
چه میزان فدیه در طلاق تعیین می‌شود؟
دادن مال و یا فدیه در زمان طلاق، تنها در شرایطی خاص انجام می‌شود. در واقع در همه انواع طلاق، زوجه ملزم به دادن مالی به همسر خود نیست.
می‌توان اینگونه بیان کرد که تنها در طلاق بائن شاهد ارائه مال و یا فدیه هستیم. البته که باید زوجه ابتدا خواهان طلاق بوده و با بذا مهریه و اموال دیگر بتواند اقدام به جلب رضایت شوهر نماید.
اگر طلاق از شوهر باشد، دیگر موضوع بدل مهریه و یا فدیه مورد بحث قرار نمی‌گیرد. در طلاق‌هایی که زوجه به دلیل متنفر بودن از شوهر و این که دیگر ادامه امکان زندگی برای زوجه وجود ندارد، با در نظر گرفتن مواردی چون عدم وجود دلایل محکمه پسند، پرداخت مالی در قالب فدیه صورت می‌گیرد.
در ازای طلاقی که زوجه از شوهر خود می‌خواهد، در طلاق خلع و مبارات، پرداخت فدیه طبق قانون اجباری شده است و ارائه مال برای گرفتن حق طلاق در هر صورتی بایستی انجام شود. میزان فدیه در طلاق موضوعی بسیار مهم است که در این بخش به بررسی آن می‌پردازیم.
طبق مطالب بیان شده، فدیه عمدتا در طلاق خلع و مبارات مطرح می‌شود و برای آشنایی از میزان فدیه بهتر است که به تعاریف طلاق‌های مزبور بپردازیم.
بر اساس ماده ۱۱۴۶ قانون مدنی، در طلاق خلع که نوعی از طلاق می‌باشد که زوجه تنها از شوهر خود کراهت دارد و برای آن که امکان طلاق گرفتن از زوج را داشته باشد، اقدام به دادن مالی می‌کند.
در واقع زوجه در قبال پرداخت فدیه، می‌تواند طلاق بگیرد. طبق قانون میزان فدیه در طلاق خلع، می‌تواند مهریه بوده و یا مالی برابر با مهریه، بیشتر و کمتر از آن مهریه باشد.
در واقع مالی که زن در طلاق خلع به همسر می‌دهد، می‌تواند برابر با میزان مهریه تعیین شده در سند ازدواج باشد و یا این که کمتر و یا بیشتر از آن باشد. همچنین امکان پرداخت مالی به غیر از مهریه تعیین شده اما معادل با آن نیز وجود دارد.
نوع دیگری از طلاق بائن، طلاق مبارات است که در آن تنفر و کراهت بین زوجین رابطه دو طرفه دارد و میزان فدیه در این نوع طلاق شامل معادل مهریه و یا کمتر از آن باشد. در واقع مقداری مالی که زوجه در طلاق مبارات به شوهر می‌دهد، برابر است با میزان مهریه تعیین شده یا کمتر از آن و در مواردی نیز مالی به غیر از مهریه اما معادل با آن نیز باشد.
می‌توان گفت که مقدار فدیه در طلاق مبارات نباید بیشتر از میزان مهریه باشد اما امکان پرداخت فدیه در طلاق خلع بیشتر از مهریه نیز وجود دارد. بنابراین نوع طلاق بائن در میزان فدیه تاثیرگذار است.
امکان رجوع از پرداخت فدیه در طلاق
در بخش‌های قبل، ابتدا با فدیه در طلاق آشنا شدیم و سپس مقدار فدیه در انواع طلاق بائن را مورد بررسی قرار خواهیم داد. در طلاق خلع، میزان مالی که زوجه به عنوان فدیه به شوهر می‌دهد، می‌تواند معادل با مهریه، کمتر و یا مازاد بر آن باشد. اما در طلاق مبارات، امکان پرداخت فدیه بیش از مهریه وجود ندارد.
در زمانی که زن در ازای طلاق اقدام به پرداخت مالی به شوهر و یا بذل تمام و یا بخشی از مهریه می‌کند، ممکن است که این سوال برای او مطرح شود که آیا امکان رجوع از فدیه پرداخت شده وجود دارد؟ در واقع زوجه می‌تواند مالی را که به شوهر داده است را از وی پس بگیرد؟
در ابتدا باید گفت که حق رجوع بعد از طلاق در قانون برای مردان پیش بینی شده است و در طلاق رجعی شوهر در صورت پشیمانی از طلاق می‌تواند بدون آن که نیاز به خواندن خطبه عقد و تشریفات ابتدایی عقد نکاح باشد، به همسر خود رجوع کند.
در واقع می‌توان گفت که حق رجوع برای شوهر در طلاق خلع و مبارات که نوعی طلاق بائن است، امکان ندارد. اما از آن جهت که قانونا زوجه می‌تواند در شرایطی نیز بعد از طلاق برای فدیه پرداخت شده به شوهر رجوع کند، حق رجوع بعد از طلاق برای شوهر در این شرایط امکان پذیر است.
به بیان دیگر، امکان رجوع از فدیه برای زن در طلاق وجود دارد ولی این رجوع باید در زمان عده طلاق باشد. عده طلاق سه ماه در قانونگذار نظر گرفته شده است که البته در شرایطی که خانم حامله باشد، عده تا پایان وضع حمل او می‌باشد. در این صورت، زوجه در مدت عده طلاق امکان رجوع از فدیه را خواهد داشت.
ناگفته نماند که در طلاق خلع و مبارات که امکان حق رجوع برای شوهر بعد از طلاق وجود ندارد اما در حالتی که زوجه اقدام به رجوع از فدیه پرداخت شده را می‌کند، قانون برای شوهر حق طلاق را در نظر گرفته است.
بنابراین خانمی که عوض و یا مالی را در زمانی که قصد طلاق گرفتن از شوهر را دارد به وی داده باشد، اما بعد از طلاق از این که مهریه خود را بخشیده و یا فدیده داده است، پشیمان شود، تنها در مدت عده طلاق می‌تواند رجوع از فدیه را داشته باشد.
آیا پرداخت فدیه در طلاق اجباری است؟
بر اساس آنچه که گفته شد، فدیه عوض و یا مالی است که شوهر آن را در زمان طلاق از همسر خود دریافت می‌کند. پرداخت فدیه در طلاق خلع و مبارات انجام می‌شود.
در طلاق هایی که زن از شوهر تنفر دارد اما نمی‌تواند طبق شرایط قانونی اقدام به ارائه دادخواست به کمک وکیل طلاق و بدون رضایت شوهر نماید، با پرداخت مالی شوهر را راضی به طلاق گرفتن می‌کند.
پرداخت فدیه در طلاق اجباری نیست و زوجه این امکان را دارد حتی در مواردی نیز بی آن که رضایت شوهر را داشته باشد، خود را مطلقه کند. اما در شرایطی که زن هیچ راهی برای جدا شدن از مرد نداشته و به جهت آن که از زوج تنفر داشته و امکان ادامه زندگی مشترک را ندارد، به وسیله مالی که می‌دهد، حق طلاق را دریافت می‌نماید.
به بیان دیگر، شوهر ابتدا برای طلاق گرفتن راضی نیست و در مقابل نیز زوجه تمایل دارد که طلاق خود را بگیرد. حال اگر زوجه دلیل قانونی برای طلاق مانند عسر و حرج یا عدم پرداخت نفقه و یا این که وکالت نامه محضری طلاق نداشته باشد، در این صورت حتما باید رضایت شوهر را برای طلاق داشته باشد.
رضایت شوهر نیز با سعی و تلاش زوجه ممکن است که کارساز نباشد و در این صورت قانونا زوجه می‌تواند با پرداخت مالی به زوج، در ازای آن وی را راضی برای طلاق نماید. در اغلب مواقع، خانم‌ها در این شرایط تمام یا بخشی از مهریه را می‌بخشند تا این موضوع از ذمه مردان خارج شود.
با توجه به این که امروزه شرایط پرداخت مهریه بسیار سخت شده است و در اکثر اوقات نیز مهریه خانم‌ها به تعداد بالا تعیین می‌شود و با در نظر گرفتن عندالمطالبه بودن مهریه، شوهر معمولا با پیشنهاد همسر خود موافقت می‌کند که در ازای بخشیدن مهریه به او حق طلاق بدهد.
البته شوهر می‌تواند از طلاق دادن همسر خود حتی در قبال بخشیدن مهریه خودداری کند و در این شرایط کار زوجه برای آن که از شوهر جدا شود، سخت می‌شود. پرداخت فدیه در طلاق بسته به اختیار زن دارد و در صورت برخورداری از دلایل محکمه پسند، این امکان را دارد که با انجام تشریفات طلاق، از دادگاه تقاضای طلاق کند.
بنابراین در طلاق خلع و مبارات که زن از شوهر کراهت دارد، با پرداخت مهریه می‌تواند رضایت او را برای طلاق به خود جلب کند. همچین در بازه زمانی عده طلاق نیز رجوع از فدیه در طلاق امکان پذیر است.
مشاوره حقوقی فدیه در طلاق
فدیه در طلاق که در طلاق‌های خلع و مبارات پرداخت آن در ازای گرفتن حق طلاق از شوهر انجام می‌شود، دارای شرایط خاصی است که در متن مقاله توضیحات مورد نیاز را ارائه کردیم. اما شاید سوالات مختلفی در ذهن شما پیرامون موضوع فدیه در طلاق باشد که هنوز پاسخ آن‌ها را دریافت نکرده باشید.
در این صورت پیشنهاد می‌شود که برای گفتگوی حقوقی با وکیل متخصص در حوزه طلاق از خدمات سامانه بنیاد وکلا استفاده نمایید. جهت ثبت نوبت مشاوره حقوقی با وکیل آنلاین و همچنین حضوی با کارشناسان ما در ارتباط باشید.
همه مشاوره حقوقی طلاق هایی که در بنیاد وکلا صورت می‌گیرد توسط متخصصین حقوقی خانواده انجام می‌پذیرد.
