عمومی

پس از گم شدن گذرنامه چه باید کرد؟

گذرنامه از مدارک هویتی است. تفاوت گذرنامه با دیگر اسناد هویتی را باید در ارزش و اعتبار بین­‌المللی آن دانست. توضیح آن‌ که گذرنامه تنها مدرک هویتی است که جهت خروج از کشور و نیز خرید انواع بلیط­‌های بین‌­المللی اعتبار و قدرت کافی را دارد.

با وجود اهمیت گذرنامه، این سند نیز همچون هر موردی دیگر امکان گم شدن و مفقود شدگی دارد. در صورتی که مدارک هویتی ربوده شده و یا مفقود شود، نه تنها شخص مالک مدارک مفقودی برای دریافت انواع خدمات با دشواری مواجه خواهد شد، بلکه به دلیل اعتبار و ارزش قانونی این اسناد، امکان سواستفاده از آن برای ثالث فراهم می‌­شود.

به سبب قابلیت سواستفاده از اسناد هویتی است که برخی از اقدامات بر عهده مالک گذرنامه وجود دارد تا پس از گم شدن آن اجرا نماید.

به عبارت ساده‌­تر نه تنها پیگیری مفقودی اسناد هویتی همچون گذرنامه نه تنها حقی برای مالک آن است، بلکه وظیفه و تعهد وی در مقابل اجتماع است.

در ادامه اقدامات لازم پس از گم شدن گذرنامه را توضیح خواهیم داد.

گم شدن گذرنامه واقعه‌­ای ناگوار

گم شدن گذرنامه واقعه‌­ای است که تنها برای دارنده آن حس ناخوشایندی ایجاد می­‌کند، بلکه برخی تبعات تکمیلی نیز به همراه دارد. اهمیت حفظ و نگهداشت گذرنامه را باید در اهمیت و اعتبار آن جستجو کرد.

توضیح آن‌ که گذرنامه نسبت به دیگر اسناد هویتی از تعریف و اعتباری مجزا برخوردار بوده و پیشینه‌­ای متفاوت به همراه دارد. در ادامه نخست با تعریف گذرنامه و پیشینه تاریخی، حقوقی آن آشنا می­‌شویم.

گذرنامه سند هویتی – سیاسی

گذرنامه که در فرانسوی با کلمه پاسپورت شناخته می‌­شود، از جمله مدارک شناسایی رسمی است که دولت متبوع دارنده، طی صدور آن از دیگر دولت‌ها اجازه می­‌خواهد تا تبعه وی به آن کشور وارد شده و به عنوان شهروند خارجی اجازه رفت و آمد قانونی به کشور را دریافت نماید.

البته نباید فراموش کنیم که گذرنامه به تنهایی منجر به اجازه ورود برای تبعه خارجی نخواهد بود، لیکن تشریفات دریافت ویزا منوط است به داشتن گذرنامه معتبر و دارای تاریخ اعتبار. به عبارت ساده‌­تر گذرنامه را می­‌توان اجازه نامه دولت متبوع، به شهروندان خود بابت خروج از کشور تفسیر کرد.

صدور گذرنامه برای اتباع نتیجه دیگری نیز به همراه دارد. توضیح آن‌ که با صدور گذرنامه دولت متبوع به دیگر دولت‌­ها اعلام می­‌دارد که دارنده این مدرک تحت حمایت سیاسی کشور متبوع خود قرار دارد.

در ایران قانون گذرنامه در اسفند ماه سال ۱۳۵۰ به تصویب رسید و در ماده ۱ از این قانون، تعریف گذرنامه را می­‌بینیم. مطابق با ماده یاد شده، گذرنامه سندی معرفی شده است که از طرف مقامات صلاحیت‌­دار ایران، برای اتباع ایرانی صادر می‌­شود و به ایشان اجازه خروج از کشور از بابت مسافرت یا اقامت را می­‌دهد.

تاریخچه گذرنامه را به دوران یهود و هخامنشیان گذر می‌­دهد. در واقع در یکی از اسناد تاریخی ذکر شده است که نحمیا یهودی و از مباشران اردشیر یکم هخامنشی، نامه­‌ای که متضمن سلامت عبور وی از اراضی تحت سلطه دیگر فرمانروایان بود را از اردشیر یکم دریافت کرد. این نامه نمونه اولیه و تاریخی گذرنامه است.

گم شدن گذرنامه واقعه‌­ای ناگوار

اهمیت حفظ و نگهداری گذرنامه

با توجه به تعریف و پیشینه‌­ای که از گذرنامه معرفی کردیم و دانستیم که این سند به نوعی اجازه خروج اتباع از کشور را صادر کرده و نیز حمایت دولت صادر کننده از شهروند متبوع خود در خارج از کشور را بیان می­‌دارد.

حال باید اشاره کنیم که با توجه به اهمیت و معنای سند یاد شده، در صورت قرار گرفتن آن در دست نااهلان، امکان سواستفاده وجود خواهد داشت. سو استفاده می­‌تواند شامل جعل، کلاهبرداری یا هر نوع رفتار خلاف قانونی باشد که به شخص یا اشخاص دیگر و یا به منافع اجتماع آسیب وارد سازد.

به همین سبب چنانچه دارنده گذرنامه از مفقودی آن مطلع شده و یا دریابد که گذرنامه وی به سرقت رفته است، باید در کوتاه­‌ترین مدت ممکن نسبت به اعلام مفقودی اقدام کرده و مسیر سواستفاده و ورود آسیب به اشخاص ثالث را بگیرد.

در واقع نه تنها پیگیری این سند و بازیافت آن حقی برای دارنده گذرنامه است، بلکه وظیفه وی در مقابل اجتماع و دیگر شهروندان و حتی دولت­‌های خارجی نیز قلمداد می‌­گردد.

به همین سبب ترتیباتی که در قانون برای پیگیری مفقودی گذرنامه مقرر شده، اعتبار الزام آور داشته و وظیفه‌­ای بر عهده دارنده سند تلقی می­‌گردد.

در بندهای بعدی به تعهدات نامبرده در صورت مفقود سند گذرنامه وی، خواهیم پرداخت.

پس از گم شدن گذرنامه چه باید بکنیم؟

حال که با مفهوم و تاریخچه گذرنامه آشنا شدیم و دانستیم که به عنوان سندی هویتی – سیاسی ارزشی تقریبا برابر برای دارنده و دولت صادر‌کننده دارد، نوبت به آن می‌­رسد که به فرض مفقودی گذرنامه ورود کنیم.

وضعیت مفقودی گذرنامه که می­‌تواند شامل سرقت یا غیر سرقت باشد، ممکن است نسبت به گذرنامه فاقد اعتبار و یا گذرنامه­‌ای که هنوز دوران اعتبار آن خاتمه نیافته است اتفاق افتد. همچنین مفقودی گذرنامه ممکن است در داخل ایران و یا در خارج از کشور کشف گردد.

در هر یک از فرض‌­های یاد شده، برخی اقدامات جهت پیشگیری و نیز بازیابی گذرنامه بر عهده مالک قرار دارد که در ادامه معرفی خواهیم کرد. اما پیش از ورود به بررسی هر یک از موارد یاد شده، باید اشاره کنیم که سازمان پست جمهوری اسلامی ایران، ترتیباتی را مقرر داشته که به وسیله آن می‌­توان برخی از اسناد مفقودی را پیگیری و آن‌ها را بازیابی نمود.

این خدمت که تحت عنوان خدمات اسناد و مدارک مفقودی (پست یافته) معرفی شده است، در آدرس اینترنتی postyafteh.post.ir قابل دستیابی است.

مطابق با شرح این خدمت، افرادی که اسناد، مدارک یا دیگر اوراق دارای ارزش خود را از دست داده باشند، می‌­توانند به آدرس یاد شده مراجعه کرده و از وضعیت آن پرس و جو نمایند.

همانطور که می‌­دانیم بر روی بسیاری از اسناد و مدارک قید شده است که در صورت مفقودی از یابنده تقاضا می‌­گردد، سند مزبور را در صندوق‌­های پستی بیاندازد.

مدارکی که توسط شهروندان یافت و از طریق صندوق­‌های پستی به اداره پست تحویل می­‌گردد، در اداره مزبور بایگانی شده و شرح آن‌ها در قیمت مدارک یافت شده که در آدرس فوق قابل دسترس است قید می­‌گردد.

در نتیجه شهروندان می‌­توانند با مراجعه به آدرس فوق و پرداخت هزینه جستجوی اسناد، سند خود را در صورت وجود شناسایی کرده و در نهایت با مراجعه به اداره پست متبوع، به ارائه اسناد هویتی، نسبت به دریافت آن اقدام نمایند.

طبیعتا برای گذرنامه­‌های مفقودی نیز همین امکان برای شهروندان وجود دارد و ممکن است که با مراجعه به آدرس یاد شده بتوان به راحتی سند مفقودی را بازیابی نمود. اما در غیر این صورت با توجه به اعتبار سند و نیز محل گم شدن آن، یکی از مراحل ذیل را باید در پیش گیریم.

اهمیت حفظ و نگهداری گذرنامه

اقدامات لازم پس از گم شدن گذرنامه منقضی

گذرنامه‌­ای که تاریخ اعتبار آن منقضی شده باشد، حتی در صورت مفقودی نیز قابلیت استفاده و در نتیجه سواستفاده را نخواهد داشت. به همین اقدامات پیشگیرانه و اعلام مفقودی گذرنامه جهت توقف اعتبار آن در دستگاه­‌های صالح ضرورتی ندارد.

به همین سبب چنانچه گذرنامه فاقد اعتبار شما گم شده باشد، تنها اقدامی که بر شما لازم است اعلام به یکی از دفاتر پلیس +۱۰ و درخواست صدور گذرنامه جدید است.

در صدور مجدد گذرنامه، از آنجا که تاریخ اعتبار گذرنامه پیشین خاتمه یافته بوده، با گذرنامه المثنی روبه‌­رو نیستیم بلکه مجددا گذرنامه صادر خواهد شد.

به همین سبب فرم‌­های درخواست گذرنامه به دلیل انقضای اعتبار آن در خدمت شهروندان قرار می‌­گیرد که با پر کردن آن‌ها می­‌توان درخواست صدور گذرنامه جدید را ثبت نمود.

همچنین هزینه صدور گذرنامه با توجه به تعرفه زمان درخواست از نامبرده دریافت خواهد شد و تصویر صورت متقاضی توسط متصدیان مربوطه در دفاتر +۱۰ تهیه خواهد گردید.

مراحل بعدی شامل بررسی درخواست، تایید درخواست یا رد درخواست، اعلام تکمیل اطلاعات و یا صدور گذرنامه جدید، همچون هر گذرنامه اولیه‌­ای طی خواهد شد و سپس گذرنامه صادر و چاپ شده به آدرس اقامتگاه متقاضی به وسیله پست ارسال و تحویل خواهد شد. البته می‌توانید از وکیل خود نیز کمک بگیرید.

اقدامات لازم پس از گم شدن گذرنامه معتبر

برخلاف زمانی که گذرنامه مفقودی اعتبار خود را از دست داده است، در گم کردن گذرنامه معتبر اقدامات چندگانه‌ای بر عهده ما قرار دارد. همچنین باید اشاره کنیم که در حالت مفقودی گذرنامه معتبر، گذرنامه المثنی برای ما صادر خواهد شد و نه گذرنامه­‌ای جدید.

هر چند مراحل پیگیری این وضعیت نسبت به حالت پیشین مفصل­‌تر است اما در حال حاضر تعهدات دارنده گذرنامه و مراحل صدور گذرنامه المثنی نسبت به دوره‌­های زمانی پیشین تعدیل شده است.

توضیح آن‌ که اولین اقدامی که باید صورت گیرد اعلام مفقودی گذرنامه به مراجع صالح است. مراجع صالح در این باب، اداره گذرنامه شهر محل اقامتگاه دارنده است.

اداره گذرنامه که زیرمجموعه اداره کل کنسولی قرار دارد، و نام کامل آن اداره گذرنامه و روادید است، وظایف و اختیارات متعددی بر عهده دارد که می‌­توان شرح کامل آن را در آدرس https://iranian.mfa.ir/portal/viewpage/14854 مطالعه نمود.

این اداره از زیر مجموعه­‌های وزارت امور خارجه بوده و به صورت کلی به امور مربوط به گذرنامه‌­های ایرانی همچون رسیدگی به آخرین قانون‌های‌ مصوب در این خصوص و نیز امور مربوط به گذرنامه‌های مفقوده، مشکوک، مخدوش و باطله ایرانیان، تهیه فرم‌های مربوط به گذرنامه‌، روادید و برگ عبور، ارائه معرفی نامه به اتباع خارجی که گذرنامه خود را در ایران گم کرده­‌اند و موارد دیگر می­‌پردازد.

مدارک لازم

در هر صورت صرف اعلام مفقودی گذرنامه برای صدور گذرنامه المثنی کافی نخواهد بود و شهروندی که تمایل به صدور گذرنامه المثنی دارد باید ضمن ارائه مدارک لازم، فرم‌­های مربوط به صدور گذرنامه المثنی را نیز تکمیل نماید.

مدارک یاد شده عبارتند از:

  1. دو برگ فرم صدور گذرنامه
  2. ارائه رونوشت از صفحات ۲ و ۳ گذرنامه و نیز رونوشت  صفحه دارای مهر آخرین خروج از کشور. در اینجا باید اشاره کنیم که چنانچه رونوشت صفحات گذرنامه مفقودی و صفحه خروج از کشور را در اختیار نداشته باشیم، ضروری است که فرم استعلام خروج قانونی تکمیل شده و ضمیمه فرم صدور گذرنامه گردد.
  3. ارائه اصل شناسنامه متقاضی به همراه دو سری فتوکپی از کلیه صفحات
  4. کارت ملی متقضای به همراه رونوشت آن
  5. سه قطعه عکس ۴*۳ جدید تمام رخ، از روبه‌رو، بدون کلاه و عینک که البته در حال حاضر در دفاتر پلیس +۱۰ اخذ تصویر توسط کارشناسان واحد راسا انجام می­‌گیرد.
  6. اعلام کتبی شرح کامل چگونگی مفقودی گذرنامه در دو نسخه
  7. ارائه نامه اعلام و تایید پلیس محلی

اقدامات لازم پس از گم شدن گذرنامه در داخل ایران

اقدامات لازم پس از گم شدن گذرنامه در داخل ایران

در بندهای پیشین به صورت مفصل با وضعیت مفقودی گذرنامه فاقد اعتبار و گذرنامه‌­ای که هنوز تاریخ انقضای آن فرا نرسیده است آشنا شدیم. اما همانگونه که در ابتدای مبحث اشاره کردیم، بین زمانی که گذرنامه را در داخل ایران گم کرده باشیم و زمانی که مفقودی سند در خارج از ایران رخ داده باشد، تفاوت­‌هایی وجود دارد.

در این بند به مفقودی گذرنامه در داخل ایران اشاره خواهیم کرد.

در صورتی که گذرنامه خود را داخل ایران گم کردید، دقیقا مراحلی که در بندهای پیش به تفصیل بیان شد را پی بگیرید.

به عبارت دیگر چنانچه تاریخ اعتبار گذرنامه شما فرا رسیده بود و در واقع گذرنامه فاقد اعتبار بود، کافی است جهت دریافت گذرنامه مجدد به دلیل انقضای تاریخ گذرنامه سابق به دفاتر پلیس +۱۰ مراجعه نمایید.

در مقابل چنانچه گذرنامه دارای تاریخ اعتبار خود را داخل ایران گم کرده بودید، باید اقدامات لازم جهت صدور گذرنامه المثنی را در پی بگیرید. که این موارد، همان گونه که اشاره شد، شامل مراجعه به مقامات صالح جهت اعلام مفقود گذرنامه، درخواست صدور گذرنامه المثنی، تکمیل فرم­‌های قانونی و ارائه مدارک لازم خواهد بود.

در نهایت آن‌ که صدور گذرنامه المثنی، تا چندی پیش به چاپ آگهی مفقودی در روزنامه کثیر الانتشار و استعلام محلی نیاز داشت و به همین سبب مراحل این اقدامات تا حداقل ۶ ماه به طول می‌­انجامید.

اما در حال حاضر و به لطف الکترونیکی شدن بسیاری از خدمات و سیستم‌­ها، لزوم چاپ آگهی مفقودی برداشته شده و در نتیجه مدت صدور گذرنامه المثنی تا ۲۰ روز کاهش یافته است.

اقدامات لازم پس از گم شدن گذرنامه در خارج از ایران

در خصوص اشخاصی که خارج از کشور اقامت دارند و گذرنامه ایشان مفقود می­‌شود، مراحل و اقدامات ضروری متفاوت خواهد بود. از آنجا که این گروه از شهروندان نیز باید گذرنامه المثنی دریافت نمایند، مراحلی که در ادامه معرفی می­‌کنیم تماما برای چاپ و صدور گذرنامه المثنی خواهد بود.

  • در اولین گام اتباع ایران باید به پلیس محل سکونت خود در کشور خارجی مراجعه کرده و ضمن اعلام مفقودی گذرنامه، گزارش مربوطه را از مقامات پلیس دریافت نمایند.
  • در گام بعدی شهروندان می‌­توانند به صورت آنلاین و از طریق سامانه میخک، به مقامات ایران مفقودی گذرنامه خود را اعلام نمایند. این سامانه در آدرس mikhak.mfa.gov.ir قابل دسترس است و امکان ثبت درخواست صدور گذرنامه جدید نیز برای شهروندان مقیم خارج کشور در این سامانه وجود دارد.
  • تصاویر مدارک خواسته شده در این سامانه باید بارگذاری گردد. در اینجا باید اشاره کنیم که تصویر گذرنامه سابق شامل صفحات اول و دوم و صفحه آخرین مهر خروج نیز باید به سامانه ارائه گردد، به همین سبب همیشه تاکید می‌گردد که از گذرنامه خود پس از هر بار خروج از کشور عکس برداری نمایید.

دیگر مدارک مواردی همچون تصویر کارت ملی و شناسنامه و نیز تصور گزارش پلیس محلی مبنی بر مفقودی گذرنامه است.

  • در گام بعدی نوبت به ارائه اصل اسناد یاد شده در گام قبلی به نمایندگی­‌های جمهوری اسلامی ایران در کشور محل اقامت می­‌رسد. در این مرحله باید کد رهگیری که از سامانه میخک دریافت شده است را نیز ارائه نمایید.

همچین اشاره کنیم که صدور گذرنامه المثنی از همان قوانین گذرنامه اصلی تبعیت می‌­کند، پس حضور همسر برای بانوان متاهل و نیز حضور والدین برای اطفال زیر ۱۸ سال ضروری است.

  • در نهایت پس از طی شدن مراحل اداری و بررسی کارشناسان مربوطه، گذرنامه المثنی برای شهروندان خارج از کشور صادر شده و به ایشان تحویل می‌­گردد.

مشاوره حقوقی اقدامات ضروری پس از گم شدن گذرنامه

مشاوره حقوقی اقدامات ضروری پس از گم شدن گذرنامه

در این نگارش با وضعیت مفقود گذرنامه و اقدامات پس از آن آشنا شدیم. دانستیم که گذرنامه به عنوان یک سند هویتی که توسط دولت متبوع صادر می‌شود.

هدف از گذرنامه اولا آن است که به شهروندان اجازه خروج از کشور و اقامت در کشورهای ثالث اعطا شود و از سوی دیگر از آن جهت است که به دولت ثالث اعلام شود که دارنده سند فوق تحت حمایت سیاسی دولت متبوع قرار دارد.

همچنین اشاره کردیم که با توجه به اهمیت و معنای سند گذرنامه، در صورتی مفقودی نه تنها دارنده آن حق اعلام و درخواست صدور گذرنامه مجدد را دارد بلکه وظیفه‌­ای به عهده نامبرده قرار دارد تا از سواستفاده‌­های احتمالی جلوگیری به عمل آید.

در مرحله بعدی اشاره کردیم که مراحل و ترتیبات در صورتی که گذرنامه داخل کشور یا خارج کشور گم شده و یا ربوده شده باشد متفاوت است. همچنین بین گذرنامه دارای اعتبار و گذرنامه­‌ای که تاریخ انقضای آن سر رسیده است تفاوت‌­هایی وجود دارد.

حال با وجود آن‌ که تلاش شد به کلیه موضوعات مربوط به گذرنامه مفقودی پرداخته شده و مراحل و اقدامات لازم در هر یک از حالت­‌ها معرفی گردد، همچنان این امکان وجود دارد که پرسش‌­های دیگری ذهن شما را به خود مشغول ساخته و یا به راهنمایی­‌های تکمیلی نیاز داشته باشید.

گروه مشاوران حقوقی بنیاد وکلا، با آگاهی به این موضوع، توانمندی خود برای پاسخ به هرگونه سوال تکمیلی در خصوص اقدامات لازم پس از گم شدن گذرنامه و راهنمایی مراحل این اقدامات را اعلام می‌­دارند.

شما می‌­توانید از طرق مختلف همچون تماس تلفنی، ارتباط آنلاین و نیز مراجعه حضوری، با مشاوره حقوقی بنیاد وکلا ارتباط بگیرید.

میانگین امتیازات ۴ از ۵
از مجموع ۱۶ رای

یک دیدگاه

  1. سلام وقتتون بخیر پاسپورتم باشناسنامه گم کردم الان میخوام درخواست المثنی بدم میتونین راهنمایم بفرمایید چکارباید بکنم چقدرزمان میبره برام پاسپورت صادربشه ممنونم

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا