مجازات مواد مخدر، حمل، فروش و نگهداری آن
رواج مواد مخدر در جامعه موجب شده است که علاوه بر مشکلات و آسیب‌های اقتصادی و اجتماعی از نظر قانونی مورد توجه قرار گرفته و جرم انگاری شود.
به این معنا که هر گونه عملی که با انواع مواد مخدر در ارتباط باشد، اعم از مصرف، فروش، حمل، تولید و…،از جمله مواردی هستند که جرم تلقی می‌شوند و قانون برای آن‌ها مجازات در نظر گرفته است.
در این نوشتار با توجه به قوانینی که در حوزه مواد مخدر وجود دارد، این موضوع را بررسی و مجازات‌های آن را بیان می‌کنیم.
مواد مخدر
مخدرها، موادی هستند که انواع مختلفی دارند و شامل یک ترکیب شیمیایی یا طبیعی هستند، که موجب تغییرات و اختلال در سیستم عصبی و مغز می‌شوند که علاوه بر ایجاد مشکل در عملکرد مغز باعث اعتیاد در مصرف می‌شوند.
میزان و نوع این تاثیرات با توجه به نوع مخدر متفاوت است که وجه مشترک در تمامی آن‌ها اعتیاد و اختلال در عملکرد مغز است.
قوانین مرتبط با مواد مخدر
با توجه به اینکه مخدرها علاوه بر مختل کردن سیستم عصبی و در نهایت زندگی فردی یک شخص، خانواده و جامعه را نیز دچار آسیب می‌کند، از این‌رو، در اغلب کشورها ممنوعیت و قوانینی برای آن در نظر گرفته شده است.
در ایران، قانون میارزه با مواد مخدر و همچنین، قانون مجازات اسلامی مواردی را در خصوص مواد مخدر اعلام کرده است.
در واقع نه تنها هر موردی که با مواد مخدر در ارتباط باشد، جرم اعلام شده است، بلکه جرایمی که در اثر مصرف مواد مخدر مانند قتل، سرقت و…، نیز در این قوانین مورد توجه قرار گرفته‌اند.
جرایم مرتبط با مواد مخدر
جرایمی که به‌طور مستقیم با مواد مخدر ارتباط دارند را می‌توان این گونه بیان کرد:
- جرم واردکردن انواع مواد مخدر و روان‌گردان
- جرم ارسال مواد مخدر و روان‌گردان
- جرم صادر کردن مواد مخدر و روان‌گردان
- جرم ترانزیت مواد مخدر و روان‌گردان
- جرایم تولید یا ساخت انواع مواد مخدر و روان‌گردان
- حمل مواد مخدر
- جرم نگهداری مواد مخدر
- جرم اخفای مواد مخدر و روان‌گردان
- جرم خرید مواد مخدر و روان‌گردان
- جرم فروش مواد مخدر و روان‌گردان
- جرم در معرض فروش قرار دادن مواد مخدر و روان‌گردان
- جرم توزیع مواد مخدر و روان‌گردان
- جرم واردکردن مواد مخدر به محل نگهداری معتادان
- جرم استعمال مواد مخدر و اعتیاد به آن
مجازات مواد مخدر
قانون مبارزه با مواد مخدر، دو نوع مخدر صنعتی و سنتی را از یکدیگز تفکیک و بر اساس آن مجازات آن را اعلام کرده است.
مجازات مخدرهای سنتی
ماده ۵ قانون مبارزه با مواد مخدر در رابطه با مخدرهای سنتی، مقرر می‌دارد:
هرکس تریاک و دیگر مواد مذکور در ماده ۴ (بنگ و چرس و تریاک و شیره و سوخته تریاک) را خرید، نگهداری، مخفی یا حمل کند با رعایت تناسب و با توجه به مقدار مواد و تبصره ذیل همین‌ماده به مجازات‌های زیر محکوم می‌شود:
- تا پنجاه گرم، تا سه میلیون ریال جریمه نقدی و تا پنجاه ضربه شلاق
- بیش از پنجاه گرم تا پانصد گرم، پنج تا پانزده میلیون ریال جریمه نقدی و ده تا هفتاد و چهار ضربه شلاق
- بیش از پانصد گرم تا پنج کیلوگرم، پانزده میلیون تا شصت میلیون ریال جریمه نقدی و چهل تا هفتاد و چهار ضربه شلاق و دو تا پنج سال حبس
- بیش از پنج کیلوگرم یا بیست کیلوگرم، شصت تا دویست میلیون ریال جریمه نقدی و پنجاه تا هفتاد و چهار ضربه شلاق و پنج تا ده سال حبس در‌صورت تکرار برای بار دوم علاوه بر مجازات‌های مذکور، به جای جریمه مصادره اموال به استثناء هزینه تامین زندگی متعارف برای خانواده محکوم، و برای بار سوم اعدام و مصادره اموال به استثناء هزینه تامین زندگی متعارف برای خانواده محکوم
- بیش از بیست کیلوگرم تا یکصد کیلوگرم، علاوه بر مجازات مقرر در بند ۴ به ازای هر کیلوگرم دو میلیون ریال به مجازات جزای نقدی مرتکب اضافه می‌گردد و در صورت تکرار اعدام و مصادره اموال به استثناء هزینه زندگی متعارف برای خانواده محکوم
- بیش از یکصد کیلوگرم، علاوه بر مجازات جریمه نقدی و شلاق مقرر در بندهای ۴ و ۵ حبس ابد و در صورت تکرار اعدام و مصادره اموال به‌استثناء هزینه تامین زندگی متعارف برای خانواده محکوم.
مجازات مخدرهای صنعتی
در قانون مذکور، مجازات مخدرهای صنعتی نیز بیان شده که به ترتیب زیر است:
- هرکس هروئین، مرفین، کوکائین و دیگر مشتقات شیمیائی مرفین و کوکائین را وارد کشور کند.
- یا مبادرت به ساخت، تولید، توزیع، صدور، ارسال، خرید و فروش نماید.
- یا در معرض فروش قرار دهد یا نگهداری، مخفی یا حمل کند.
با رعایت تناسب با توجه به میزان مواد به شرح زیر مجازات خواهد شد:
- تا پنج سانتی گرم، از پانصد هزار ریال تا یک میلیون ریال جریمه نقدی و بیست تاپنجاه ضربه شلاق.
- بیش از پنج سانتی گرم تا یک گرم، از دو میلیون تا شش میلیون ریال جریمه نقدی و سی تا هفتاد ضربه شلاق.
- بیش از یک گرم تا چهار گرم، از هشت میلیون تا بیست میلیون ریال جریمه نقدی و دو تا پنج سال حبس و سی تا هفتاد ضربه شلاق.
- بیش از چهارگرم تا پانزده گرم، از بیست میلیون تا چهل میلیون ریال جریمه نقدی و پنج تا هشت سال حبس و سی تا هفتاد و چهار ضربه شلاق.
- بیش از پانزده گرم تا سی گرم، از چهل میلیون تا شصت میلیون ریال جریمه نقدی و ده تا پانزده سال حبس و سی تا هفتاد و چهار ضربه شلاق.
- بیش از سی گرم، اعدام و مصادره اموال به استثناء هزینه تامین زندگی متعارف برای خانواده محکوم.
حکم مواد مخدر
همان‌طور که بیان شد، حکم مواد مخدر برای هر یک از انواع آن متفاوت است.
به صورتی که برای مشخص شدن مجازات حمل، نگهداری، مصرف یا خرید و فروش مواد مخدر در ابتدا باید نوع آن را در نظر گرفت.
ضمن اینکه معتادانی که اعتیاد را ترک یا درمان نکنند مجرمند و معتادان به مواد مخدر و روان‌گردان و متجاهر به اعتیاد و متخلف از تکالیف ناظر بر ترک اعتیاد به حبس از نود و یک روز تا شش‌ماه مجازات می‌شوند.
همچنین افراد دیگری که عنوان معتاد ندارند ولی مخدر مصرف می‌کنند نیز مرتکب جرم شده‌اند و مجازات در نظر گرفته شده برای آن‌ها بیست تا هفتاد و چهار ضربه شلاق و یک میلیون تا پنج میلیون ریال جزای نقدی و یا به پنجاه تا هفتاد و چهار ضربه شلاق و دو تا ده میلیون ریال جزای نقدی است.
مجازات قاچاق مواد مخدر مسلحانه
مجازات اقدام به قاچاق مواد مخدر به طور مسلحانه اعدام است؛ حکم اعدام در صورت مصلحت در محل زندگی‌مرتکب و در ملاء عام انجام خواهد.
مجازات اعدام در جرایم مواد مخدر
یکی از بحث برانگیزترین قواعد مرتبط با مواد مخدر، مجازات اعدام است که در سال ۹۶ این مجازات با اضافه کردن یک ماده به قانون مبارزه با مواد مخدر ماده ۴۵، به وجود ۴ شرط محدود شد.
به صورت خلاصه می‌توان این ۴ شرط را این گونه بیان کرد که در صورت تحقق هر یک از آن‌ها، مجازات اعدام در نظر گرفته می‌شود:
- استفاده از سلاح:
در مواردی که مباشر جرم و یا حداقل یکی از شرکاء، حین ارتکاب جرم سلاح کشیده یا به قصد مقابله با مامورین سلاح گرم و یا شکاری به همراه داشته باشند، مشمول حکم اعدام خواهند شد
- استفاده از کودکان یا مجانین (افراد دیوانه):
مرتکب نقش سردستگی یا پشتیبان مالی یا سرمایه‌گذاری در امر قاچاق، در صورت استفاده از اطفال و نوجوانان کمتر از ۱۸ سال یا مجانین مشمول حکم اعدام می‌شود.
- سابقه محکومیت قطعی اعدام یا حبس ابد یا حبس بیش از ۱۵ سال:
مرتکب به علت ارتکاب جرایم موضوع این قانون سابقه محکومیت قطعی اعدام یا حبس ابد یا حبس بیش از ۱۵ سال داشته باشد، اگر برای بار دوم مرتکب مجدد این جرائم شود.
- حمل یا نگهداری بیش از ۵۰ کیلو گرم مخدر سنتی و ۲ کیلوگرم مخدر صنعتی:
- تمامی جرایم موضوع ماده ۴ قانون مانند بنگ، حشیش، تریاک و… مشروط بر اینکه بیش از ۵۰ کیلوگرم باشد.
- و مواد موضوع ماده ۸ قانون مشروط بر اینکه بیش از ۲ کیلوگرم باشد.
- و درخصوص سایر جرایم موضوع ماده ۸ نظیر حمل و نگهداری و مخفی کردن میزان ۳ کیلوگرم است.
- و به تبع در خرید و فروش و توزیع و واردات و صادرات که صور انتقال مواد به دیگران است تا ۲ کیلو گرم مد نظر قانون‌گذار است که مشمول اعدام خواهند شد.
وکیل دادگستری پرونده مواد مخدر
جرایم مرتبط با مواد مخدر یکی از پیچیده‌تری و در عین حال سخت‌ترین جرایمی هستند که در قانون برای آن‌ها مجازات تعیین شده است؛ چرا که آسیب‌های فردی و اجتماعی زیادی را دارند؛ به همین دلیل برای پیگیری این گونه جرایم شرط اولیه مشورت با وکیل دادگستری پرونده مواد مخدر است که در این زمینه تجربه و تخصص کافی داشته باشد تا بتواند با دانش حقوقی خود، به بهترین شکل این موضوع را پیگیری نماید.
دعاوی مرتبط با مواد مخدر
- در جرایم مرتبط با مواد مخدر، دعاوی مختلفی مطرح می‌شود که با توجه به نوع جرم ارتکابی مطرح می‌شوند.
- در هر یک از این جرایم وجه‌های مختلفی مورد نظر قرار می‌گیرد که نیازمند بررسی چند جانبه است.
- این امر با وجود وکلای تخصصی در این زمینه امکان‌پذیر است.
- به همین منظور توصیه می‌شود، از ابتدا دعاوی مرتبط با مواد مخدر را را به وکلای دادگستری متخصص مواد مخدر بسپارید.
