مقررات مربوط به عقد نکاح برگرفته از احکام شرعی است و زن و شوهر برای انعقاد عقد ازدواج لازم است که تشریفات و شرایط قانونی و شرعی عقد ازدواج را رعایت کنند.
عقد ازدواج به جاری شدن خطبه نکاح جاری شده و برای آن که پیوند زوجیت بین طرفین شکل گیرد، لازم است که صیغه محرمیت بین آن‌ها خوانده شود. جدای از وجود تشریفات شرعی و قانونی عقد نکاح، دختر و پسر برای انجام چنین عقدی باید از یک سری شرایط قانونی برخوردار باشند.
زمانی که بحث ازدواج مطرح می‌شود، یکی از موضوعات مهم در این زمینه، اجازه پدر برای عقد نکاح دختر است. اساس ازدواج دختران به این شکل است که باید اجازه پدر یا جد پدری را داشته باشند البته در مواقعی نیز امکان ازدواج بدون اجازه پدر وجود دارد.
در صورتی که دختر باکره نباشد، این امکان را دارد تا بدون اخذ اجازه از پدر خود برای عقد نکاح اقدام نماید. همچنین دختر اگر باکره نباشد، میتواند از طریق حکم دادگاه حتی بدون اذن پدر برای ازدواج اقدام نماید.
دختری که باکره بوده و پدر یا جد پدری با ازدواج او موافقت نمی‌کنند، برای عقد نکاح بایستی حکم دادگاه داشته باشد. برای ازدواج دختر غیر باکره بدون اذن پدر لازم است که گواهی سلامت بکارت از پزشکی قانونی گرفته شده و در اختیار مرجع قضایی قرار گیرد.
جهت گرفتن اجازه از دادگاه به منظور عقد ازدواج، بایستی دادخواستی در این زمینه تنظیم شود و با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی اقدام به ثبت دادخواست نمود.
ضرورت کسب اجازه از دادگاه برای ازدواج دختر باکره بدون اجازه پدر یا جد پدری، الزامی است و به همین منظور باید فرآیند دادرسی در مرجع قضایی انجام شود.
گاهی پدر دلایلی را برای آن که دختر با فرد مورد نظر خود ازدواج نکند، عنوان می‌نماید که غیر معقول بوده و در این صورت دختر طبق قانون مدنی، میتواند شخص مورد علاقه خود که قصد ازدواج با او را دارد به دادگاه معرفی نموده و سپس از دادگاه مجوز مربوطه را برای عقد نکاح، بگیرد.
در این مقاله، قصد داریم که شرایط ازدواج بدون اجازه پدر را مورد بررسی قرار دهیم، به همین جهت پیشنهاد می‌شود که در ادامه مطلب با ما همراه باشید.
علاوه بر این که شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص انعقاد عقد نکاح بدون اذن پدر با کارشناسان حقوقی سامانه بنیاد وکلا در ارتباط باشید و در این زمینه مشاوره حقوقی تخصصی دریافت کنید.
درباره ازدواج بدون اجازه پدر
ازدواج یکی از حیاتی‌ترین موضوعات هر فردی در زندگی به شمار می‌رود و برای آن که پیوند زوجیت بین زن و مرد شکل گیرد، لازمه آن عقد ازدواج است.
این قضیه در کشور ما بسیار رواج دارد که دختر و پسر نسبت به هم علاقه‌مند بوده و قصد ازدواج را با یکدیگر دارند، اما والدین طرفین در این زمینه مخالفت می‌کنند.
در حالت کلی، دختر برای ازدواج نخست و با این شرط که او باکره می‌باشد، باید اجازه پدر را در این زمینه داشته باشد. البته موارد استثنایی وجود دارد که ازدواج بدون اجازه پدر نیز شکل می‌گیرد. اما در هر صورت، قانونگذار مصلحت دختران را در عقد نکاح در نظر گرفته تا به این منظور دچار آسیب‌های مختلف نشوند.
در بسیاری از مواقع، دختر ازدواج نادرست داشته و همین موضوع سبب شده است تا زندگی او تحت تاثیر وقایع عقد نکاح قرار گیرد و دچار آسیب‌های روحی فراوانی می‌شود.
با این وجود، یک از شرایط مهم برای عقد نکاح در قانون، اذن پدر برای ازدواج دختر باکره است که تا زمانی که پدر اجازه ازدواج دختر را ندهد، امکان انعقاد عقد نکاح وجود ندارد.
دختری که باکره بوده و بدون اطلاع به پدر خود اقدام به انعقاد عقد نکاح می‌کند، این عقد از لحاظ قانونی غیر نافذ است. بدین صورت که اگر پدر با ازدواج دختر به هر صورت موافقت کند، عقد صورت گرفته صحیح است ولی در صورت مخالفت با ازدواج دختر، عقد باطل می‌شود.
در قانون به این موضوع اشاره نشده است که برای ازدواج دختر حتما باید اجازه مادر وجود داشته باشد بلکه کسب اجازه از پدر و یا جد پدری ضرورت دارد.
در واقع اگر پدر فوت نموده باشد، اولویت اجازه ازدواج دختر با جد پدری است و در این صورت می‌توان گفت که اذن مادر در اولویت‌های بعدی عقد نکاح قرار دارد.
شرایط خاصی در قانون وجود دارد که حتی امکان ازدواج دختر بدون اذن پدر وجود داشته که در ادامه این موضوع را با در نظر گرفتن ابعاد حقوقی موضوع، مورد بررسی قرار خواهیم داد. ضمن آن که کمک گرفتن از وکیل خانواده نیز به شما در این زمینه کمک خواهد نمود.
علت اخذ اجازه پدر برای ازدواج دختر
بر اساس قانون کشور ایران، دختری که قرار است برای بار نخست ازدواج نموده و همچنین باکره محسوب می‌شود، برای ازدواج ضروری است که اجازه پدر یا جد پدری را داشته باشد. حال ممکن است این موضوع مطرح شود که چه علتی وجود دارد تا برای ازدواج دختر، اجازه پدر وجود داشته باشد.
قانونگذار از این که اذن پدر را برای ازدواج دختران باکره در نظر گرفته است، اهداف مختلفی دارد. قانون در وهله اول، مصلحت دختر را در نظر گرفته تا ازدواج شکل گرفته با رضایت خانواده او انجام شود.
به جهت آن که والدین تجربه زیادی در خصوص ازدواج و تشکیل خانواده دارند، در این صورت استفاده از تجارب آن‌ها میتواند در عقد نکاح آن‌ها تاثیرگذار باشد.
گاهی ازدواج‌های شکل گرفته، منجر به نتایج نامطلوب برای دختر شده و در این صورت آسیب‌های روحی متعددی به دختر وارد می‌شود. این که در برخی مواقع، پدر و مادر دختر با ازدواج کردن او با فرد دیگر مخالفت می‌کنند، در واقع مصلحت فرزندشان در اولویت آن‌ها قرار دارد.
به همین منظور قانون، این موضوع را ضروری دانسته که اجازه پدر باید برای ازدواج دختر باشد و تا زمانی که پدر راضی به عقد نکاح فرزند خود نباشد، قانونا امکان انعقاد عقد نکاح وجود ندارد. در صورت ازدواج نیز عقد نکاح، اعتبار قانونی ندارد و بایستی در این زمینه اذن پدر باشد.
البته در شرایطی خاص، امکان ازدواج از طریق حکم دادگاه وجود داشته و در این صورت حتی اگر پدر نیز اجازه ندهد، میتواند عقد نکاح داشته باشد.
زمانی که دختر برای ازدواج از طریق دادگاه اقدام نموده به منزله این است که پدر با ازدواج او مخالفت نموده و در این صورت تمایل دارد که این مسئله را از طریق دادگاه حل و فصل نماید.
بنابراین می‌توان گفت که علت اخذ اجازه از پدر برای ازدواج، اولویت قرار دادن مصلحت دختر بوده و در این صورت باید برای عقد نکاح تمام شرایط قانونی آن از جمله اذن پدر وجود داشته باشد.
امکان عقد ازدواج بدون اذن پدر وجود دارد؟
در موضوع ازدواج همواره این پرسش مطرح می‌شود که امکان انعقاد عقد نکاح بدون کسب اجازه از پدر وجود دارد؟ در واقع دخترانی که قصد ازدواج دارند، گاها این سوال برایشان مطرح می‌شود که می‌توانند بدون آن که اجازه پدر را داشته باشند، با فرد مورد نظر خود ازدواج داشته باشند؟
در این بخش قصد داریم که به موضوع امکان یا عدم امکان عقد نکاح بدون اذن پدر پرداخته و شرایط آن را نیز بررسی کنیم. قانونگذار در ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی، عنوان کرده است که عقد نکاح پیش از بلوغ، ممنوعیت دارد و در این صورت دختر و پسری که هنوز بالغ نشده‌اند، شرایط قانونی برای ازدواج را ندارند.
البته این موضوع متاسفانه در برخی از مناطق کشورمان رایج است که دختر و پسری که وارد سن بلوغ نشده، باهم ازدواج نموده که انتقادات فراوانی در این زمینه مطرح می‌شود.
ناگفته نماند که در تبصره ماده مزبور عنوان شده است که ازدواج پیش از بلوغ در صورتی که پدر اجازه دهد، امکان پذیر است اما باید ازدواج دختر بالغ نشده به مصلحت او باشد.
اما در هر صورت برای بررسی این موضوع که امکان ازدواج بدون اجازه پدر وجود دارد یا خیر، لازم است که به برخی از مواد قانون مدنی اشاره داشته باشیم.
رول قانونی ازدواج دختر به این صورت است که اذن پدر بایستی باشد. اما در شرایطی نیز دختر میتواند بدون اجازه پدر، ازدواج کند که این موضوع منوط به آن است که دختر، باکره نباشد. دختر باکره طبق قانون برای عقد نکاح، نیازی به داشتن اجازه از پدر یا جد پدری نیست.
البته اگر پدر یا جد پدری فوت کرده باشند، امکان ازدواج بدون اذن پدر وجود دارد. همچنین در مواقعی امکان اجازه از پدر برای عقد نکاح میسر نیست و جد پدری نیز فوت کرده‌اند که در این صورت، عقد ازدواج بدون اذن پدر، امکان پذیر است.
علاوه بر این که پدر اگر با ازدواج دختر خود مخالفت کند، در صورتی که دلایل موجه و قانع کننده برای کار نداشته باشد، از دیگر راه‌های قانونی میتواند بدون اجازه از پدر، عقد نکاح کند.
ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی عنوان می‌کند که ازدواج دختری که هنوز به ۱۳ سال شمسی نرسیده و همچنین پسر قبل از ۱۵ سال شمسی، مشروط به اجازه از سوی پدر است که این موضوع باید با رعایت نمودن مصلحت فرزند بوده و همچنین نیز مورد تایید از طرف دادگاه قرار گیرد.
شرایط لازم جهت ازدواج بدون اذن پدر
برای ازدواج دختر، در درجه اول راضی بودن پدر از اهمیت خاصی برخوردار است و طبق قانون، اذن پدر به منظور از آن که دختر، با پسر مورد علاقه خود عقد نکاح داشته باشد، ضروری است.
البته در مواردی نیز دختر بدون اجازه پدر میتواند ازدواج کند. در همین راستا در این بخش، شرایط لازم جهت ازدواج دختر بدون اجازه پدر را بررسی خواهیم نمود.
به منظور ارائه شرایط لازم برای ازدواج بدون اجازه پدر، می‌بایست مواد ۱۰۴۳ و ۱۰۴۴ قانون مدنی را بررسی نموده و نکات حقوقی آن را بیان کنیم.
به موجب ماده ۱۰۴۳ قانون مدنی، نکاح دختر باکره اگرچه به سن بلوغ نرسیده باشد، موقوف به اذن پدر یا جد پدری وی می‌باشد.
هرگاه پدر یا جد پدری بدون دلیل موجه از دادن اجازه برای این که دختر عقد نکاح داشته باشد، خودداری نمایند، اجازه وی ساقط شده و در این صورت، دختر میتواند با معرفی مرد مورد علاقه خود، شرایط و مهری که فی ما بین آن‌ها تعیین شده، با اخذ اجازه از مرجع قضایی برای ازدواح اقدامات لازم را انجام دهد.
همچنین در ماده ۱۰۴۴ قانون مدنی عنوان شده است که اگر پدر یا جد پدری در محل حاضر نباشند، اجازه از آن‌ها نیز عادتا غیر ممکن بوده و دختر نیز احتیاج ازدواج داشته باشد، او میتواند اقدام به ثبت عقد نکاح نماید. شرایط کلی ازدواج بدون اذن پدر را می‌توان از دو ماده مزبور، برداشت کرد.
در این صورت شرایط لازم برای ازدواج دختر بدون اخذ اجازه از پدر عبارتند از:
باکره نبودن دختر
شرط اساسی و مهم برای ازدواج بدون اجازه پدر، باکره نبودن دختر است. دختری که باکره است، باید حتما برای آن که بتواند با مرد مورد نظر خود ازدواج کند، اذن پدر و یا جد پدری را حتما داشته باشد. بدون اجازه پدر، امکان این که دختر باکره، عقد نکاح داشته باشد، وجود نداشته و عقد نکاح جاری شده از لحاظ قانونی، فاقد اعتبار است.
دختری که باکره است، به دلیل وجود مسائل شرعی و قانونی تا زمان کسب اجازه از پدر این امکان را ندارد تا برای عقد نکاح اقدام نماید.
فوت پدر و جد پدری دختر
شرط دیگری که برای ازدواج بدون اذن پدر امکان پذیر است، می‌توان به فوت پدر و یا جد پدری اشاره نمود. اگر پدر فوت کرده و جد پدری مانند پدربزرگ هنوز در قید حیات باشد، دختر برای ازدواج لازم است که اجازه جد پدری را داشته باشد.
حال در قانون این موضوع عنوان شده است که در صورت زنده نبودن پدر یا جد پدر، امکان ازدواج بدون اجازه پدر وجود دارد.
در قانون به این موضوع اشاره نشده است که اگر پدر یا جد پدری فوت کرده باشند، دختر برای ازدواج باید از مادر خود کسب اجازه نماید. در واع اذن مادر در ازدواج دختر هیچ تاثیری ندارد و تنها اذن پدر در این زمینه مهم می‌باشد.
عدم حضور پدر یا جد پدری دختر در موعد انعقاد عقد نکاح
در صورتی که پدر در زمان جاری شدن عقد ازدواج در دفترخانه حضور نداشته باشد، طبق قانون دختر باکره میتواند بی آن که اجازه پدر را داشته باشد، برای عقد نکاح اقدام نماید.
ممکن نبودن کسب اجازه از پدر برای ازدواج
ازدواج بدون اجازه پدر در صورتی که کسب اجازه از آن‌ها میسر نباشد، میتواند صورت گیرد. در واقع ممکن است که جد پدری هیچ کدام در قید حیات نباشند و شرایط پدر به گونه‌ای باشد که اجاره گرفتن از او برای عقد نکاح، امکان پذیر نبوده، در این صورت ازدواج بدون اجازه پدر، وجود دارد.
خودداری پدر از ازدواج دختر بدون داشتن دلایل موجه
اگر پدر با ازدواج کردن دختر موافق نباشد و برای این خواسته خود دلایل معقول و موجهی نداشته باشد، دختر طبق قانون میتواند بدون اذن پدر برای انعقاد عقد نکاح اقدام نماید.
در این زمینه قانون مدنی عنوان کرده است که در صورت خودداری پدر از دادن اجازه به دختر بدون دلایل موجه و قانونی، دختر میتواند از طریق دادگاه برای کسب مجوز عقد نکاح اقدام نماید.
در این صورت دختر با مردی که قرار است ازدواج کند، وی را به دادگاه معرفی نموده و سپس با اخذ مجوز از مرجع قضایی این امکان به او داده شده است که برای عقد نکاح، اقدامات لازم را انجام دهد.
نکته بسیار مهم در این زمینه آن است که برای ازدواج دختر ارتباطی با ازدواج اول و دوم و ازدواج‌های بعدی ندارد. ملاک اصلی ازدواج بدون اجازه پدر این است که دختر باکره نباشد.
ممکن است مه دختر در ازدواج اول و دوم خود با همسر رابطه جنسی و یا دخول نداشته باشد و در این صورت باکره محسوب شود. حال باکره بودن دختر به عنوان یکی از شرایط اساسی ازدواج بوده که در این شرایط باید اجازه پدر وجود داشته باشد.
مراحل ازدواج بدون اجازه پدر
در بخش قبل شرایط مربوط به ازدواج دختر بدون اذن پدر مورد بررسی قرار گرفت. علی رغم این که باید برای ازدواج دختر، اجازه پدر وجود داشته باشد، اما در صورتی که پدر زنده نباشد و همچنین امکان کسب اجازه از وی میسر نباشد و سایر شرایط قانونی، دختر این امکان را دارد تا با کسب مجوز از مرجع قضایی، با فرد مورد نظر خود ازدواج داشته باشد.
این تصور کاملا اشتباه است که اگر پدر اجازه ازدواج دختر را ندهد، تحت هیچ شرایطی امکان عقد نکاح برای دختر وجود ندارد.
همانطور که در بخش قبل کلیه شرایطی که دختر میتواند بدون کسب اجازه از پدر، ازدواج کند را مورد بررسی قرار دادیم اما با توجه به این که گرفتن حکم قانونی از دادگاه برای ازدواج بدون اذن پدر، مراحل مختلفی دارد، لازم است که با مراحل ازدواج در این شرایط آشنا شوید.
در ابتدا لازم است که حساب کاربری در سامانه ثنا تشکیل شود. تشکیل حساب در سامانه ثنا از طریق مراجعه حضوری به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام می‌شود. بعد از انجام این کار، دختر باید کلیه مراحل عادی دادرسی برای ارائه درخواست خود به دادگاه را انجام دهد.
بدین صورت که بایستی دادخواست مرتبط با موضوع دعوا یعنی صدور مجوز لازم ازدواج را تنظیم نماید. برای تنظیم دادخواست، توصیه می‌شود که با وکیل تلفنی و یا مشاور حقوقی متخصص، مشاوره نمایید.
با تنظیم دادخواست، باید ثبت آن صورت گرفته تا خواسته دختر برای ازدواج به دادگاه واجد صلاحیت، ارسال گردد.
با ثبت دادخواست مربوطه، بعد از گذشت چند روز، تعیین وقت صورت گرفته برای حضور طرفین در جلسه دادرسی ابلاغ شده و دختر باید به همراه نامزد خود در جلسه دادگاه حاضر شوند.
در جلسه دادگاه، دختر باید به یکی از شرایط قانونی ازدواج بدون اذن پدر اشاره نماید و در صورت تشخیص دادگاه، حکم به ازدواج داده می‌شود.
گفتنی است که در جلسه دادرسی، باید میزان مهریه تعیین شده و سایر موضوعات مرتبط با ازدواج به دادگاه گفته شود و همچنین برای دادگاه این موضوع ثابت شود که نامزد، از لحاظ مالی و اقتصادی مشکل خاصی نداشته و به نحوی شرایط مرد با شرایط دختر از جهات مختلف، مطابقت دارد.
با توجه به این که پدر دختر از اجازه دادن به وی برای ازدواج بدون علت موجه خودداری می‌کند، همین موضوع باعث می‌شود تا دختر برای داشتن مجوز قانونی عقد نکاح به دادگاه مراجعه کند.
در این صورت دادگاه از پدر درخواست می‌کند که در دادگاه حضور پیدا نموده و دلایل خود برای آن که دختر ازدواج ننماید را بیان کند.
در صورتی که پدر در دادگاه حضور پیدا نکند و یا این که نتواند موجه بودن دلایلی که با ازدواج دختر مخالف بوده را به اثبات برساند، دادگاه حکم به ازدواج دختر باکره را صادر می‌کند. حال دختر میتواند با همراه داشتن مدارک مورد نیاز به دفترخانه مراجعه نموده و ازدواج را به ثبت برساند.
مشاوره حقوقی ازدواج بدون اجازه پدر
از آن جهت که اجازه پدر بایستی برای ازدواج دختر وجود داشته باشد ولی تحت شرایطی خاص نیز امکان طلاق گرفتن دختر حتی بدون آن که اذن پدر باشد، وجود دارد.
شرایطی مانند فوت پدر و جد پدری، میسر نبودن کسب اجازه از پدر برای عقد ازدواج به هر دلیل موجه و باکره نبودن دختر جز راه‌های قانونی برای آن که دختر بتواند از طریق حکم دادگاه، ازدواج بدون اجازه پدر را نیز انجام دهد.
در راستای موضوع ازدواج بدون اجازه پدر، اگر به مشاوره حقوقی نیاز دارید، می‌توانید از خدمات متنوع حقوقی سامانه بنیاد وکلا استفاده نمایید. به همین منظور برای اخذ نوبت مشاوره حقوقی آنلاین و حضوری با کارشناسان حقوقی ما در تماس باشید.
