بر اساس قانون، هیچکس نمی تواند استفاده از حق خود را وسیله مزاحمت دیگران قرار دهد.
یکی از انواع دعاوی که در دادگاههای دادگستری مطرح می شود، دعاوی تصرف هستند که با املاک در ارتباط هستند؛ یکی از انواع دعاوی تصرف، دعوای ممانعت از حق است.
به عبارت دیگر ، زمانی که شخصی مانع استفاده دیگری از ملک یا زمین یا خانه خود شود ، سبب شده تا وی نتواند از حق خود استفاده کند.
به همین دلیل، می توان با رعایت مقررات مربوط به دعاوی تصرف ، علیه او اقامه دعوای ممانعت از حق نمود و در صورت پیروز شدن در دعوا، دوباره بتوان از آن حق برخوردار شد.
بنابراین، در این مقاله دعوای ممانعت از حق چیست و چگونه می توان دعوای ممانعت از حق را اثبات نمود را بیان می نماییم.
یکی از انواع دعاوی تصرف که در دادگاه ها مطرح می شود ، دعوای ممانعت از حق است.
قانون آیین دادرسی مدنی در ماده ۱۵۹ دعوای ممانعت از حق را تعریف کرده است که بر اساس آن: «دعوای ممانعت از حق عبارت است از تقاضای کسی که رفع ممانعت از حق ارتفاق یا انتفاع خود را در ملک دیگری بخواهد».
ممانعت از حق را می توان وضعیتی دانست که دارنده یک حق نتواند از حق خود استفاده کند.
این حق معمولا ناظر به حق ارتفاق و حق انتفاع است . مثلا کسی اجازه ندهد که از زمین یا ملک خود استفاده کنیم.
در این صورت او سبب شده است تا نتوانیم از حق خود استفاده مطلوب را به عمل بیاوریم؛ به همین دلیل، می توان به دادگاه مراجعه کرد و دعوای ممانعت از حق را مطرح نمود.
در این دعوی، بر خلاف دعوای تصرف عدوانی، طرف مقابل ملک ما را در تصرف خود نگرفته است؛ تنها سبب شده است تا نتوانیم از آن استفاده کنیم.
برای اینکه بتوانیم دعوای ممانعت از حق را به اثبات برسانیم، نیازی نیست که دلیلی مبنی بر وجود حق انتفاع یا حق ارتفاق به دادگاه ارائه بدهیم.
همین که خواهان بتواند اثبات کند که در گذشته هرچند به نا حق از این حق انتفاع یا ارتفاق استفاده می کرده است و خوانده مانع استفاده او از این حق شده است، کافیست تا او بتواند این دعوا را به اثبات برساند.
بنابراین، امکان دارد که خواهان دعوا علیرغم اینکه صاحب حق ارتفاق یا حق انتفاع از ملک مزبور نبوده، بتواند به استناد استفاده از این حق در گذشته، در این دعوا پیروز شود و در نتیجه آن، خوانده علیرغم اینکه در ملک او حق انتفاع یا ارتفاقی وجود نداشته، محکوم شود.
البته، ذکر این نکته ضروری است که در صورتی که خوانده در این شرایط محکوم بشود در حالیکه مالک زمین یا ملک مزبور است، می تواند دعوای مالکیت اقامه کند که در این صورت می تواند با اثبات مالکیت خود اثبات کند که ملک متعلق به او است و دیگری هیچگونه حقی در آن ملک ندارد.
