ازدواج موقتخانواده

بذل مدت در نکاح چیست؟

ازدواج يا همان تشكيل زندگي مشترک، امر مهم و مقدسي أست كه آثار متعددي در جامعه دارد. ازدواج و روابط سالم مي تواند موجب پيشرفت و شكوفايي يك جامعه شود. به همين دليل ازدواج از اموري أست كه همواره مورد توجه افراد و قانون گذار بوده است. ازدواج دو نوع است؛ ازدواج دائمي و ازدواج موقت كه شرایط انعقاد و برهم خوردن هر كدام از آن ها احكام مخصوص خود را دارد. به عنوان مثال براي بهم زدن عقد موقت، قانون گذار بذل مدت را پيش بيني كرده است.

نکاح منقطع یا موقت

بسياري از جوانان علاقمند به ازدواج هستند اما فرصت و امكانات كافي براي ازدواج ندارند، از طرفي نمي خواهند وارد روابط ناسالم و نامشروعي شوند. در اين مواقع قانون گذار نهادي را به نام عقد موقت پيش بيني كرده است، عقد موقت، همانطور كه از نامش پيداست، نكاحي است كه مدتش معلوم است. برخلاف عقد نكاح دائم كه بدون مدت و هميشگي است. اهميت اين عقد به اندازه اي أست كه قانون گذار در قانون مدني، مقرراتي را براي آن وضع نموده است.

نوشته های مشابه
  • به موجب ماده ۱۰۷۵ نکاح وقتی منقطع است که برای مدت معینی واقع شده باشد.
  • به موجب ماده ۱۰۷۶ مدت نکاح منقطع بایدکلا معین شود.
  • به موجب ماده ۱۰۹۵ درنکاح منقطع عدم مهر در عقد موجب بطلان است.
  • به موجب ماده ۱۰۹۶  درنکاح منقطع موت زن دراثناءمدت موجب سقوط مهر نمی شود و همچنین است اگرشوهر تا آخر مدت با او نزدیکی نکند.
  • به موجب ماده ۱۰۹۷ درنکاح منقطع هرگاه شوهرقبل از نزدیکی تمام مدت نکاح را ببخشد باید نصف مهر را بدهد.

انحلال عقد نكاح

زن و شوهر ممكن است بعد از شروع زندگي مشترک و گذشت مدتي از آن با يكديگر اختلاف پيدا كنند و احساس كنند كه ديگر نمي توانند در كنار يكديگر به زندگي مشترك ادامه دهند و تمايل به پايان دادن رابطه شان باشند. حال سوالي كه مطرح مي شود اين أست كه آن ها از چه طريق و با رعايت چه تشريفاتي مي توانند به زندگي مشتركشان پايان دهند. در اين خصوص بايد قائل به تفكيك شويم. اگر نكاح آن ها دائمي است بايد براي پايان دادن زندگي مشترک به دادگاه خانواده مراجعه نمايند و دادخواست طلاق تنظيم كنند.

اگر نكاح آن ها مؤقتي است، در اين خصوص طلاق مفهومي ندارد، زيرا نكاح موقت، همانطور كه گفته شد مدت دارد و اگر مدت آن تمام شود رابطه زوجيت پايان مي پذيرد، اما گاهي مهلت نكاح موقت باقي است كه براي پايان دادن به آن، زوج بدون مراجعه به دادگاه مي تواند مابقي مهلت را بذل كند.

بذل مدت مختص نکاح موقت است!

به موجب ماده ١١٣٩ قانون مدني «طلاق مخصوص عقد دائم است و زن منقطعه به انقضای مدت یا بذل آن از طرف شوهر از زوجیت خارج می شود.»

به موجب اين ماده بحث طلاق تنها اختصاص به عقد دائم دارد. يكي از اركان اساسي براي صحت عقد موقت در نظر گرفتن مدت معين است. به اين صورت كه اگر اين مدت به طور دقيق مشخص نشود عقد باطل است. به منظور انحلال عقد موقت مرد مي تواند مدت باقي مانده را بذل كند يعني مدت باقي مانده را به زن ببخشد و هم مي تواند به زن وكالت دهد كه از طرف تو بقيه مدت را ببخشد و بدين صورت به زندگي مشترك پايان دهد.

ماهیت بذل مدت

براي درك ماهيت بذل مدت ابتدا بايد نگاه قانون گذار به اعمال حقوقي را دريابيم تا بتوانيم به طور دقيق مشخص كنيم كه بذل مدت در زمره چه اعمالي است. از منظر حقوقي اعمال حقوقي به دو بخش كلي تقسيم مي شوند. اولين دسته عقود هستند و دومي ايقاعات است.

  • عقد:

عقد عبارت است از توافق دو يا چند نفر در مقابل يكديگر كه هر كدام از طرفين تعهدي را در مقابل ديگري به عهده مي گيرد. همانطور كه از تعريف عقد پيداست، اراده و رضايت طرفين اركان اساسي عقد يا قرداد است. به عنوان مثال عقد نكاح، عقد اجاره و عقد بيع كه نياز به قبول، رضايت و اراده طرفين دارد.

  • ايقاعات:

ايقاع بر خلاف عقود، اعمال حقوقي أست كه تنها با اراده يكي از طرفين ايجاد مي شود. بنابراين تحقق ايقاع نيازمند اراده طرفين نيست و با اراده يكي از طرفين محقق مي شود. به عنوان مثال، اعمال برخي از حقوق تنها از جانب يكي از طرفين امكان پذير أست، مانند طلاق كه تنها با اراده زوج محقق مي شود.

حال كه با تعريف اعمال حقوقي آشنا شده ايم بايد ببينيم كه آيا بذل مدت جزو عقود يا ايقاعات است؟

در پاسخ مي توان بيان داشت كه چون در عقد نكاح موقت مدت تعيين شده به نفع مرد است، بذل مدت يا همان ببخشيدن كل مدت يا مابقي مدت هم به نفع مرد است. بنابراين مي توان گفت بذل مدت ايقاعي است كه با اراده و رضايت مرد محقق مي شود و به نكاح موقت خاتمه مي دهد. اراده زن در بذل مدت دخيل نيست.

آثار بذل مدت

لازم به ذكر أست كه تمام اعمال حقوقي اعم از عقد با ايقاع بعد از اينكه محقق مي شوند، آثاري را ايجاد مي كنند. همانطور كه طلاق در عقد نكاح دائم آثاري دارد، بذل مدت يا همان بخشيدن مدت نكاح هم آثاري دارد. در اين بخش به معرفي آثار بذل مدت خواهيم پرداخت.

  • خاتمه يافتن رابطه زوجيت: اصلي ترين اثر بذل مدت، خاتمه يافتن رابطه زوجيت است، زيرا همانطور كه در مباحث پيشين هم بيان شد مدت در عقد نكاح موقت از اركان اصلي و صحت اين عقد است. بنابراين اگر زمان عقد به پايان برسد يا مرد مدت را بذل كند اين عقد از بين مي رود.
  • نگه داشتن عده بذل مدت در عقد نكاح موقت از طرف زن: لازم به توضيح است كه بعد از خاتمه يافتن رابطه زوجيت اعم از عقد دائم يا موقت، زن ملزم به اين أست كه در مدت تعيين شده از سوي قانون گذار ازدواج نكند. علت اين امر آن أست كه اگر خانم باردار باشد در اين مدت مشخص شود كه پدرش چه كسي است. حال مدتي كه زن بايد عده نگهدارد در طلاق و بذل مدت متفاوت است.
  • عده بذل مدت با توجه به شرايط زن متفاوت است. به این صورت که:
  1. اگر زن در سن عادت ماهانه است، بايد به مدت در طهر يا پاكي عده نگه دارد.
  2. اگر زن به سن يائسگي نرسيده است، ولي از طرفين عادت ماهانه منظمي هم ندارد بايد ٤٥ روز به عنوان عده نگهدارد.
  3. اگر زن باردار أست تا زمان وضع حمل بايد عده نگهدارد.
  4. جالب أست بدانيد زناني كه يائسه شده اند و زناني كه باكره هستند، نيازي به نگهداري عده ندارند.
  • از ديگر آثار بذل مدت مي توان به از اين رفتن نفقه زن اشاره داشت. به موجب قانون در عقد نكاح موقت مرد موظف به پرداخت نفقه به زن نيست؛ مگر آنكه ضمن عقد نكاح شرط كرده باشند با عقد بر مبتلي پرداخت نفقه منعقد شده باشد. اگر چنين شروطي در عقد گنجانده شده باشد مرد ملزم به پرداخت نفقه مي شود. با بذل مدت و از بين رفتن رابطه زوجيت، پرداخت نفقه هم منتفي مي شود.

آیا می توان مرد را الزام به بذل مدت کرد؟

دانستيم كه بذل مدت حق و اختياري مختص مرد است. البته مرد مي تواند به زن وكالت دهد كه زن از طرف او مدت را بذل كند. گاهي ممكن أست مدت عقد موقت بيشتر از ده سال باشد و طرفين در زندگي مشترك دچار مشكلات و اختلافاتي با يكديگر شوند. در چنین شرایطی زن احساس كند كه ديگر نمي تواند به زندگي مشترك ادامه دهد و تمايل به جدايي داشته باشد و مرد هم حاضر به بذل مدت نباشد.

در این مواقع، تمام مشكلات و عدم انجام وظایفي كه از طرف مرد صورت گرفته أست مي تواند موجب عسر و حرج زن شود، يعني ادامه زندگي را براي زن سخت كند. در این صورت، زن مي تواند با مراجعه به دادگاه خانواده، دادخواستي تحت عنوان الزام مرد به بذل مدت نكاح موقت تنظيم كند.

مدارك لازم براي پيوست كردن به دادخواست عبارت است از: اصل يا كپي برابر اصل شناسنامه زوجين و سند ازدواج موقت. بعد از ثبت دادخواست دادگاه تشكيل جلسه مي دهد و زن بايد عسر و حرج خود را ثابت كند.

اگر براي دادگاه محرز شود كه زن در شرايط عسر و حرج به سر مي برد، حكم به الزام مرد جهت بذل مدت نكاح مي دهد، در نهايت با قطعي شدن حكم، زن مي تواند به دفاتر ثبت ازدواج و طلاق مراجعه نمايد واقدام به ثبت بذل مدت كند، ولي اگر دادگاه عسر و حرج را احراز نكند، حكم به بطلان دعوا مي دهد.

بذل مدت چیست؟

بخشیدن مدت باقی مانده در نکاح موقت از جانب مرد را بذل مدت می گویند که به رابطه زوجیت طرفین خاتمه می دهد.

بذل مدت نکاح موقت چه آثاری دارد؟

آثار بذل مدت نکاح موقت عبارت است از اتمام رابطه زوجیت، نگهداشتن عده با توجه به شرایط زن و اتمام پرداخت نفقه از جانب زوج در صورتی که در عقد نکاح موقت چنین شرطی درج شده باشد.

میانگین امتیازات ۵ از ۵
از مجموع ۱ رای

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا