افزایش سرمایه شرکت چگونه است؟

افزایش سرمایه شرکت ممکن است با مراجعه به عموم صورت بگیرد یا با استفاده از امکانات مالی شرکا شرکت.

اگر در مورد پروسه راه‌اندازی و ثبت شرکت و همچنین سایر مراحل آن نیاز به کمک دارید، می‌توانید از وکیل شرکت ها استفاده نمایید.

افزایش سرمایه از طریق مراجعه به عموم

افزایش سرمایه شرکت سهامی عام بر خلاف سهامی خاص، فقط به صورت نقدی امکان‌پذیر است و برای این افزایش لازم است قبلا تمام سرمایه قبلی تادیه شده باشد.

در صورت صدور و انتشار سهام جدید بدون آن که سرمایه قبلی پرداخت شده باشد، هیات مدیره و مدیر عامل به مجازات مندرج در ماده ۲۶۱ محکوم می‌شوند این افزایش در اختیار مجمع عمومی فوق العاده است اما می‌تواند اختیار تعیین شرایط فروش سهام و پرداخت قیمت آن را به هیات مدیره واگذار کند. البته تصمیم مجمع مذکور منوط است به هیات مدیره و گزارش بازرس شرکت.

تصمیم مجمع به افزایش سرمایه باید به آگاهی عموم برسد و در اطلاعیه، مندرجات ماده ۱۶۹ رعایت شده باشد ضمن آن که مطابق ماده ۱۷۰، باید در آگهی آمده باشد که صاحبان سهام بی نام برای دریافت گواهینامه حق خرید سهام که حق تقدم در خرید آن ر ادارند ظرف مدت معین مراجعه کنند.

البته به شرط آن که حق تقدم سلب نشده باشد شرکت برای آن که سهامداران قدیم با سهامداران جدید متضرر نشوند ممکن است سهام جدید را به قیمت بیشتری عرضه کند که مقدار اضافی ممکن است به اندوخته اضافه شود و یا بین سهامداران قدیم تقسیم شود و یا اینکه به صاحبان سهام قدیم، سهام جدید داده شود.

هر سهام دار به نسبت سهامی که در شرکت دارد در خرید سهام جدید، حق تقدم دارد که این حق قابل نقل و انتقال اعراض و سلب می‌باشد.

در صورتی که انتقال سهم موکول به موافقت مجمع یا مدیران باشد انتقال حق تقدم نیز موکول به موافقت مراجع مذکوراست البته این امر فقط در شرکت‌های سهامی خاص ممکن است اتفاق بیفتد.

حداقل مهلت سهامداران برای اعمال حق تقدم ۶۰ روز خواهد بود و ابتدای آن از روز پذیره نویسی است. حق تقدم صاحبان سهام قدیم را می‌توان سلب نمود البته این در اختیارات مجمع فوق العاده است که باید بعدا قرائت گزارش هیات مدیره و بازرسان صورت بگیرد.

این به خاطر آنست که شرکت ممکن است بخواهد افراد ذی نفوذی را وارد شرکت کند یا بدهی‌هایش را از این طریق تهاتر نماید. اگر سلب حق بخواهد به نفع برخی از سهامداران صورت بگیرد آن‌ها حق رای در تصمیم گیری را نخواهند داشت.

مدت سلب حق تقدم، برابر با مدتی است که از سوی مجمع برای افزایش سرمایه در نظر گرفته می‌شود که در هر صورت نمی‌تواند از پنج سال تجاوز کند.

سهام جدید ابتدا از سوی سهامداران قدیم یا کسانی که حق تقدم به آن‌ها منتقل شده خریداری می‌گردد و اگر حق تقدم سلب شده باشد یا استفاده نکنند آنگاه به عموم عرضه خواهد شد و برای پذیره نویسی عمومی لازم است طرح اعلامیه پذیره نویسی به مرجع ثبت شرکت‌ها ارائه گردد.

طرح این اعلامیه که حاوی نکات ماده ۱۷۴ است باید به اعضای دارندگان امضای مجاز رسیده باشد. بعد از اجازه مرجع ثبت آگهی صورت می‌گیرد و مهلت پذیره نویسی که نباید کمتر از دو ماه باشد مشخص می‌شود.

از آنجایی که ثبت افزایش سرمایه شرکت سهامی خاص نیازمند اظهار‌نامه‌ای است که حاکی بر فروش همه سهام جدید است؛ بنابراین در صورتی که همه پذیره نویسی افزایش سرمایه انجام نشود افزایش سرمایه محقق نخواهد شد. ضمن اینکه ماده ۱۸۸ نیز موید همین مطلب است.

پذیره نویس باید هنگام تسلیم ورقه متعهد سهام، همه مبلغ تعهد شده را بپردازد که شامل مبلغ اسمی و اضافه اش سهم خواهد بود.

صدور ورقه سهام در مورد که افزایش سرمایه از طریق تبدیل مطالبات نقدی به تصویب مجمع رسیده باشد یا خرید سهم توسط طلب کاران انجام می‌پذیرد و انتشار اعلامیه پذیره نویسی ضرورتی ندارد و تبدیل مطالبات از طریق تهاتر و در دفاتر شرکت صورت می‌گیرد. مواردی هم که از طریق تبدیل اوراق قرضه صورت می‌گیرد را قبلا در بحث اوراق قرضه گفتیم. وجوه پرداختی برای افزایش سرمایه شرکت تا پیش از ثبت افزایش سرمایه، قابل توقیف و انتقال نمی‌باشد.

افزایش سرمایه ظرف مدت یک ماه بعد از اتمام مهلت پذیره نویسی باید به ثبت برسد (توسط هیات مدیره) و اگر میزان پذیره نویسی بیش از مبلغ افزایش سرمایه باشد، هیات مدیره بعد از تعیین تعداد سهام هر خریدار دستور استرداد را به بانک می‌دهد و اگر تا ۹ ماه از تاریخ اعلامیه پذیره نویسی به ثبت نرسید به در خواست هر پذیره نویسی مرجع ثبت شرکت‌ها، گواهینامه حاکی از عدم ثبت

افزایش سرمایه صادر و به بانک اعلام یم دارد تا هر پذیره نویس بتواند وجه خود را مسترد دارد. برای ثبت اظهار‌نامه به علاوه مدارک مندرج در ماده ۱۸۳ الزامی خواهد بود. با افزایش سرمایه، اصلاح اساسنامه لازم است که اینکار را باید هیات مدیره انجام دهد.

افزایش سرمایه بدون مراجعه به عموم

یکی از روش‌های افزایش سرمایه این است که مبلغ اسمی سهام افزایش یابد که باید در این خصوص سقف مبلغ ده هزار ریال برای شرکت‌های سهامی عام رعایت گردد البته اگر برای سهامداران ایجاد تعهد کند اتفاق آرا لازم است ولی اگر سود تقسیم نشده بخواهد بابت اضافه ارزش سهام در نظر گرفته شود اشکالی ندارد و به معنای افزایش تعهد شرکاء نیست. البته بالابردن سرمایه از این طریق، باید نقدا صورت بگیرد و تعهد تنها کفایت نمی‌کند.

روش دیگر این است که طلب شرکا به سرمایه شرکت منتقل شود که عبارتند از سود تقسیم نشده، اندوخته و یا عواید حاصل از اضافه ارزش سهام جدید یعنی شرکت در ازای اینها، سهام جدید بده. البته با تصویب مجمع فوق العاده اندوخته منظور اندوخته اختیاری است و نه اندوخته قانونی.

کاهش سرمایه

کاهش سرمایه با حفظ حقوق طلب کاران و رعایت تساوی حقوق سهامداران، بلامانع است، باری کاهش تصویب مجمع فوق العاده الزام و مجمع مذکور بعد از ارائه گزارش هیات مدیره و بازرسان تصمیم خواهد گرفت اما در هر صورت مبلغ سرمایه نباید به کمتر از مبلغ معین برای تاسیس شرکت برسد.

لذا در صورتی که زیان‌ها زیاد باشد و سرمایه به کمتر از مبلغ مذکور برسد و شرکت هم در ظرف یکسال اقدامی برای افزایش انجام ندهد و آن را به نوع دیگری از شرکت‌ها تبدیل نکند هر ذی‌نفع می‌تواند انحلالش را از دادگاه بخواهد.

در کاهش سرمایه باید از طریق کاهش بهای اسمی سهام به نسبت متساوی و تحمیل آن بر همه سهامداران صورت گیرد.

برای آنکه از کاهش اختیاری سرمایه طلب کاران متضرر نشوند، قانونگذار تمهیداتی اندیشیده است، جمله آگهی کاهش سرم ایه، حداکثر ظرف یکماه از تاریخ تصمیم گیری مجمع عمومی، پیش‌بینی اعتراض دارندگان اوراق قرضه یا طلبکارانی که طلبشان به تاریخ قبل از آگهی مذکور بر می‌گردد پیش‌بینی تامین پرداخت طلب معترض به تصمیم کاهش سرمایه در صورتی که اعتراض به کاهش سرمایه وارد باشد و اینکه تا زمانیکه حکم قطعی دادگاه اجرا نشده، شرکت از کاهش سرمایه ممنوع است.

کاهش اجباری سرمایه یا از طریق کاهش تعداد سهام و یا از طریق کاهش مبلغ اسمی صورت می‌گیرد و کاهش اختیاری فقط از طریق کاهش بهای اسمی سهام به نسبت متساوی و رد مبلغ کاهش یافته سهم به صاحب آن صورت می‌گیرد، در مورد کاهش اجباری رعایت مواد ۱۹۶ و ۱۹۷ الزامی است.

در صورت نیاز به دریافت مشاوره حقوقی شرکت ها می‌توانید با ما از طریق سامانه حقوقی بنیاد وکلا در ارتباط باشید.