رابطه فرزند با پدر و مادر در قانون هم از جهت نامگذاری و هم از جهت تکالیف و الزامات و مسئولیتها با تعابیر عرفی متفاوت است.
قانونگذار از جهت محرومیت و امکان ارث بردن و موانع نکاح و تکلیف حضانت فرزند را به پنج دسته تقسیم نموده است که عبارتند از:
فرزند قانونی، فرزند طبیعی، فرزند مصنوعی، فرزند رضاعی و فرزند خوانده.
بر اساس قانون مدنی، در صورتی که کودک از زنی غیر از مادر خود شیر بخورد، با او نوعی خویشاوندی و قرابت پیدا می کند که به آن قرابت رضاعی گفته می شود.
از جمله آثار قرابت رضاعی آن است که این دو شخص به هم محرم می شوند، اما سوال مهمی که در خصوص آثار قرابت رضاعی مطرح می شود آن است که آیا قرابت رضاعی رابطه توارث هم بین طرفین ایجاد می کند؟
در پاسخ به این سوال، در این مقاله ابتدا به بررسی قرابت رضاعی و شرایط ایجاد خویشاوندی رضاعی پرداخته و در ادامه ارث بردن فرزند رضاعی را بررسی می نماییم.
قرابت رضاعی
یکی از انواع خویشاوندی یا قرابت، قرابت رضاعی است.
رضاع در لغت به معنای شیر خوردن است.
در واقع، خویشاوندی رضاعی نوعی از رابطه خویشاوندی است که بر اثر شیر خوردن کودک از زنی غیر از مادر خود به وجود می آید.
در واقع، به دلیل اینکه شیر خوردن به مقدار معینی، سبب رشد و نمو کودک می شود، می تواند سبب ایجاد رابطه ای میان طفل و خویشاوندان رضاعی او شود؛ به همین دلیل قانونگذار هم آثاری بر این رابطه بار نموده است.
شرایط ایجاد خویشاوندی رضاعی
در قانون، شرایطی که سبب ایجاد شدن محرمیت رضاعی میان طفل و مادر رضاعی می شوند مطرح شده است.
بر اساس ماده ۱۰۴۶ قانون مدنی، شرایط تحقق قرابت رضاعی عبارتند از:
- شیر زن از بارداری مشروع حاصل شده باشد.
- شیر مستقیما از سینه زن مکیده شده باشد.
- طفل لااقل یک شبانه روز و یا ۱۵ دفعه متوالی شیر کامل خورده باشد؛ بدون اینکه در این میان غذای دیگر یا شیر زن دیگری را بخورد.
- شیر خوردن طفل قبل از تمام شدن دو سال از تولد او باشد.
- مقدار شیری که طفل خورده است از یک زن و از یک شوهر باشد.
ارث فرزند رضاعی
همانگونه که گفته شد، رضاع یا شیر خوردن، سبب ایجاد نوعی از خویشاوندی می گردد که به آن قرابت رضاعی گفته می شود.
اما آیا فرزند رضاعی هم مانند فرزند طبیعی ارث می برد؟
به نظر می رسد که پاسخ به این سوال منفی باشد.
فرزند رضاعی از خویشاوندان رضاعی خود ارث نمی برد.
به عبارت دیگر، رابطه توارث تنها میان والدین طبیعی و فرزندان آنها به وجود می آید و به همین دلیل، فرزند رضاعی از والدین رضاعی خود ارث نخواهد برد.
به عنوان مثال، اگر زنی یک دختر بچه را با شرایط ذکر شده شیر دهد، مادر رضاعی او می شود و شوهر آن زن هم پدر رضاعی اوست.
حال اگر این اشخاص فوت کردند، تنها فرزندان خود آنها ارث می برند و فرزند رضاعی آنها از ایشان ارث نخواهد برد؛ اما از پدر و مادر واقعی خودش ارث می برد.
