دیه

دیه ضربه به سر

لحظاتی از زندگی هستند که با همه ناگوار بودن­‌ها ممکن است هر شخصی آن را تجربه کند، لحظاتی که در پی حوادث رانندگی برای اشخاص درگیر در تصادف و نیز اطرافیان هر کدام از آن­‌ها پیش می‌­آید، لحظاتی که خشم روی ناخوش انسان را نمایان می­‌سازد و برخی رفتارها از وی سر می‌­زند.

با وجودی که مطلوب اتفاق نیفتادن این قبیل امور است و نیز تلاش برای خودشناسی و راه­‌های پیشگیری از هر کدام از اتفاقات ناخوشایند انتخاب اول و منطقی است، لیکن نمی‌­توان انکار کرد که وقوع حوادث مشابه برای هر شخصی ممکن است.

در چنین موقعیت‌­هایی جدای از وجدان اشخاص که ناراحتی را با خود حمل خواهد کرد، باید تدبیر دیگری نیز اندیشید تا بتوان آسیب­‌های وارد شده و اثرات آن را تا حد ممکن کاهش داد.

یکی از راه‌­های کاهش اثرات حوادث ناگوار پرداخت هزینه‌­های درمان شخص آسیب دیده توسط شخص مرتکب است، نکته بعدی آن که در صورتی که آسیب به صورت اتفاقی حادث شده باشد و یا آن که مرتکب با قصد و نیت اقدام کرده باشد، نظرات اجتماعی و انتظارات قربانی متفاوت خواهد بود.

در این مقاله قصد داریم یکی از انواع آسیب‌­هایی که ممکن است به اشخاص به صورت عمدی یا غیرعمدی وارد شده باشد را بررسی نماییم، در موارد متعددی ممکن است سر قربانی محل ورود آسیب باشد، در این مقاله نگاهی به حالت­‌های ممکن و نتایج آن خواهیم داشت.

اگر در کنار دریافت مشاوره نیاز به ارسال فایل صوتی و تصویر مستندات خود دارید، بهترین گزینه موجود برای شما مشاوره حقوقی آنلاین بنیاد وکلا می‌باشد.

انواع ضربات وارد به سر و آسیب‌­های آن

ضربات وارد به سر و نیز جراحاتی که به سر و اعضای صورت وارد می­‌شود، با توجه به نتیجه‌­ای که به همراه داشته باشد متفاوت خواهد بود، برای مثال ممکن است آسیب به قدری شدید باشد که قوای عقلانی شخص نیز مختل شود، یا یکی از منافع همچون بینایی نیز آسیب ببیند.

در حالتی دیگر ممکن است که تنها جراحاتی همچون بریدگی یا خراش به همراه داشته باشد، در نتیجه شدت و میزان آسیب وارده نتایج متفاوتی به همراه خواهد داشت و نیز مجازات متفاوت.

پیش از آن که به انواع حالت‌­ها و آسیب­‌هایی که در قانون مجازات اسلامی پیش‌­بینی شده است ورود کنیم، تقسیم‌­بندی از حیث ماهیت مجازات قابل اعمال معرفی می‌­نماییم.

مجازات مرتکب

بیان شد که با توجه به ماهیت مجازات قابل اجرا در آسیب‌‌­های وارده به سر، می­‌تواند متفاوت و متنوع باشد. وجه تمایز این تقسیم‌­بندی که جرایم موجب مجازات قصاص و جرایم موجب دیه را تشکیل می­‌دهد، عناصر سه‌­گانه جرم به خصوص عنصر معنوی آن است.

عناصر سه­‌گانه جرایم عبارتند از عنصر مادی، عنصر معنوی و عنصر قانونی.

  • عنصر قانونی بدین معناست که رفتار مرتکب در قوانین موضوعه که توسط مراجع صالح و با رعایت شرایط مقرر قانونی تصویب شده­‌اند، به عنوان رفتار مجرمانه دسته‌­بندی شده باشد.
  • عنصر بعدی را عنصر مادی می­‌گویند، عنصر مادی دقیقا متشکل از همان رفتارهایی است که به وسیله عنصر قانونی مجرمانه تعریف شده­‌اند، البته نتیجه حاصل از آن رفتارهاست که جرم است، لیکن باید سلسله‌­ای از ارکان مادی محقق شده باشد، و آن ارکان مادی را قانون­گذار تعریف می­‌کند.
  • عنصر سوم را عنصر معنوی می‌­گویند. عنصر معنوی تفاوت در نحوه ارتکاب عنصر مادی است، در یک حالت شخص بدون قصد و نیت و بدون آگاهی نسبت به اعمال خود، رفتاری را مرتکب می­‌شود که منتج به نتیجه مجرمانه می‌­گردد و نیز با تعریف عنصر مادی یک جرم مطابقت دارد، در حالتی دیگر مرتکب دقیقا قصد انجام آن رفتار و دریافت نتیجه مشخص را دارد.

در وضعیت دوم، یعنی زمانی که مرتکب قصد انجام رفتار مجرمانه مشخص و دریافت نتیجه آن را دارد، جرم عمدی رخ داده است، لیکن در وضعیت اول، اگر نتیجه مجرمانه ناشی از حوادثی باشد که به هیچ عنوان مورد نظر مرتکب نبوده است.

برای مثال در حال مستی صورت پذیرفته باشد، جرم خطای محض اتفاق افتاده است، لیکن اگر مرتکب قصد انجام رفتار مجرمانه را داشته بدون اینکه قصد نتیجه آن را کرده باشد، جرم شبه عمد داریم.

جرایمی که تمامیت جسمانی اشخاص را تهدید می‌­کند، از حیث آن که عمدی باشند یا غیرعمدی با مجازات­‌های متفاوتی همراه هستند که در ادامه اشاره می‌­شود. البته اگر سوالات بیشتری دارید می‌توانید با وکیل تلفنی بنیاد وکلا رزرو وقت نمایید.

ضربه به سر

آسیب عمدی و مجازات آن

ایراد آسیب عمدی به اعضا، منافع و نفس انسان با مجازات قصاص همراه است، منظور از آسیب عمدی، همان­گونه که پیش از این بیان شد، عبارت است از اینکه مرتکب بداند که از انجام رفتار وی، آسیب مشخص به قربانی وارد خواهد شد لیکن با هدف دریافت همان نتیجه، نسبت به انجام رفتار مجرمانه اقدام نماید.

قصاص در آسیب­‌های عمدی در صورتی اعمال می‌­شود که امکان اجرای قصاص از نظر قانونی و شرایط خارجی وجود داشته باشد، برای مثال اگر در قصاص انگشت، احتمال آن رود که به دست وی نیز سرایت نموده و دست شخص نیز قطع شود، دیگر امکان اجرای قصاص را نخواهد داشت و به مجازات بعدی یعنی دیه باز می­‌گردیم.

آسیب غیرعمدی و مجازات آن

آسیب­‌های غیرعمدی به نفس، عضو و منفعت اعم از آن که شبه عمدی باشد یا خطای محض با مجازات دیه همراه است.

جرم در حالتی شبه عمدی است که مرتکب قصد ارتکاب رفتار مجرمانه را داشته لیکن نتیجه به دست آمده از آن را مورد نظر و توجه نداشته و اتفاقا نتیجه حاصل شده است، لیکن در جرایم خطای محض، نه تنها شخص قصد نتیجه را نداشته بلکه حتی قصد ارتکاب رفتار مجرمانه را نیز نداشته است، در اثر اتفاقاتی همچون مستی آن رفتار از وی سر زده است.

بیان شد که دیه مجازات اصلی در جنایت­‌های شبه عمد و خطای محض علیه نفس، عضو و منفعت و نیز مجازات جایگزین در جرایم عمدی علیه نفس و عضو و منفعت است، اما دیه به چه معناست؟

دیه به معنای مقادیر وجه نقد است. معیار تعیین دیه بنیان و پیشینه فقهی دارد، در ابتدای هر سال مقدار دیه کامل انسان تعیین و اعلام می­‌شود، از سوی دیگر در قانون مجازات اسلامی انواع اعضا و منافعی که آسیب به آن‌­ها با پرداخت دیه همراه است تعیین شده است.

البته دین صورت که درصد دیه مقرر از دیه کامل انسان در قانون اعلام شده. از جمع هر دو مورد، یعنی دیه کامل انسان و درصد دیه مقرر برای آسیب وارد شده، می‌­توان به دیه مقرر آن عضو یا منفعت در زمان ارتکاب جنایت پی برد.

با وجودی که اکثریت اعضا و منافع دیه مقرر خود را دارند، لیکن مطابق با بیان قانون­گذار، چنانچه دیه مقدر برای آسیب وارده، در قانون تعیین نشده باشد، توسط مقام قضایی خسارت قابل پرداخت ارزیابی و اعلام می­‌شود که تحت عنوان ارش شناخته می­‌شود.

نکته بعدی که باید ذکر شود، مفهومی است که به عنوان تفاضل دیه زن و مرد شناخته می‌­شود، در باور عموم شناخته شده است که دیه زن نصف مرد است، اما در بیان قانون­گذار دیه زن در اعضا و منافعی که دیه مقرر آن تا یک سوم دیه کامل انسان باشد با مرد برابری می­‌کند، لیکن چنانچه میزان دیه مقرر به یک سوم دیه کامل انسان یا بیش از آن برسد، دیه زن به نصف دیه مرد تقلیل خواهد یافت.

قابل توجه آن که تفاوتی در ارش بین زن و مرد وجود ندارد، البته مطابق با بیان قانون­گذار، مرجع قضایی نمی‌­تواند میزان ارشی را تعیین نماید که از میزان دیه مقرر برای همان عضو یا منفعت زن بیشتر باشد.

حال که با مفاهیم دیه و ارش آشنا شدیم و مواقع اعمال و اجرای آن­‌ها را شناختیم، به موضوع اصلی مقاله یعنی آسیب‌­های وارده به سر و دیه هر کدام باز می‌­گردیم.

میزان دیه ضربه به سر

مصادیق آسیب­‌های وارد به سر و دیه هر کدام‌

قانون مجازات اسلامی حالت‌­های متعددی را پیش‌­بینی کرده است که سر قربانی ضربات و آسیب‌­ها واقع می­‌شود، همچنین میزان دیه مقرر هر کدام را تعیین کرده که بنا بر تقسیم‌بندی وکیل کیفری به شرح ذیل است:

چنانچه آسیب وارده به سر یا صورت، منجر به خراشیده شدن پوست شود لیکن خونی از محل آسیب جاری نشود، آسیب به عنوان حارصه شناخته می­‌شود و دیه آن برابر است با یک صدم دیه کامل انسان. قابل توجه آن که گردن عضوی از سر و صورت محسوب نمی­‌شود.

  • چنانچه سر یا صورت، قربانی جنایت غیرعمدی باشد به نحوی که جراحت اندکی در گوشت نفوذ کرده و خون از محل آن جاری باشد، اعم از آن که میزان خون جریان یافته کم باشد یا زیاد، جنایت به عنوان دامیه شناخته می­‌شود و دیه مقدر آن دو صدم دیه کامل انسان خواهد بود.
  • چنانچه در اثر جنایت وارده، جراحتی به سر یا صورت وارد شود که بریدگی عمیقی از گوشت را به همراه داشته باشد، اما تا نقطه‌­ای که به پوست نازک روی استخوان نرسیده باشد، جنایت به عنوان متلاحمه شناخته می‌­شود و سه صدم دیه کامل انسان به عنوان دیه مقدر برای آن مقرر شده است.
  • سمحاق نوع بعدی از جنایات وارده به سر و صورت است، سمحاق به جراحتی گفته می­‌شود که عمق جراحت به پوست نازک روی استخوان رسیده باشد؛ این قسم از جراحات با چهار صدم دیه کامل انسان همراه هستند.
  • جنایت بعدی که می­‌تواند نسبت به سر و صورت وارد شده باشد و به عنوان موضحه شناخته می‌­شود، عبارت از حالتی است که در اثر جراحت پوست نازک روی استخوان کنار رفته باشد و استخوان آشکار شده باشد. در جراحت موضحه پرداخت پنج صدم از دیه کامل انسان بر مرتکب واجب است.
  • هاشمه قسم دیگر از جنایات است که در مرحله بعدی از موضحه قرار دارد، هاشمه که در صورت وقوع در سر و صورت با ده صدم دیه کامل انسان همراه است، به حالتی گفته می­‌شود که شکستگی استخوان اتفاق افتاده باشد، اعم از آن که جراحت واقع شده باشد یا خیر.
  • پس از جنایت هاشمه با جنایت مُنَقَّله مواج هستیم، در این قسم از جنایت، درمان تنها به جابه­‌جا کردن استخوان ممکن است، دیه مقدر برای مُنَقَّله پانزده صدم دیه کامل انسان تعیین شده است.
  • حالت بعدی از جنایات وارده به سر و صورت را مأمومه می­‌گویند، در این وضعیت جراحب به کیسه مغز رسیده است، دیه مقدر جنایت مأمومه برابر است با یک سوم دیه کامل انسان.

جراحات وارده ناشی از ضربه به سر

  • چنانچه جنایت وارده نه تنها به کیسه مغز برسد بلکه آن را پاره هم کرده باشد، به عنوان جنایت دامغه شناخته می­‌شود، جنایت دامغه با دیه مأمومه به همراه ارش پاره شدن کیسه مغز همراه است.
  • چناچه محل وقوع آسیب، گوش، لب و زبان و داخل دهان و نیز بینی باشد، اگر در قانون دیه مقدر برای آن تعیین شده باشد به حکم خاص عمل می­‌گردد، در غیر این صورت این آسیب­‌ها نیز در حکم جنایات وارده به سر و صورت هستند و حسب مورد در یکی از گروه­‌های فوق خواهند گنجید.
  • چنانچه صدمه وارده به سر یا صورت منجر به تورم محل جنایت شود، مطابق با حکم ماده ۷۱۵ قانون مجازات اسلامی بر مرتکب پرداخت ارش واجب است.
  • چنانچه محل وقوع جنایت از سر یا صورت، علاوه بر تورم دچار تغییر رنگ پوست نیز شده باشد، علاوه بر ارش متورم شدن عضو، ارش تغییر رنگ نیز به قربانی تعلق می­گیرد.

چنانچه قربانی جنایات وارده به سر یا صورت میت باشد، مطابق با ماده ۷۲۲ قانون مجازات اسلامی، دیه قابل پرداخت معادل با یک دهم دیه در انسان سالم در وضعیت­‌های مشابه است. در نتیجه هر یک از موارد فوق در میت واقع شود، دیه مقدر تقسیم بر ده می­‌شود تا به دیه مقدر در جنایات علیه میت برسیم.

البته لازم به ذکر است که دیه میت به ارث نمی‌­رسد، در نتیجه مطابق با تبصره ماده ۷۲۲ اگر میت دیون پرداخت نشده داشته باشد، صرف پرداخت دین می­‌گردد و در غیر این صورت به نفع میت در امور خیریه مصرف خواهد شد.

  • چنانچه آسیب وارده به سر علاوه بر ایجاد جراحت در سر، منجر به زائل شدن عقل نیز شده باشد، علاوه بر دیه مقرر برای آسیب وارده به دلیل زوال عقل، دیه کامل نیز برای قربانی تعیین می­‌گردد، در همین وضعیت چنانچه آسیب وارده به زوان کامل عقل نینجامد، بلکه ایجاد نقصی در عقل را به همراه بیاورد، دیه جنایت وارده به همراه ارش مستقر می‌­گردد. قابل ذکر آن که در حالتی که دیه کامل انسان مقرر شده است، تفاضل دیه زن و مرد اجرایی خواهد شد.
  • چنانچه در اثر آسیب وارده به سر، قربانی دچار جنون ادواری شود، یعنی در موقعیت‌­هایی در سلامت کامل عقلانی به سر ببرد و در موقعیت‌هایی به حال جنون دچار شود، علاوه بر دیه جنایت وارده، ارش نیز ثابت خواهد بود.
  • مطابق با حکم ماده ۶۳۳ شکستگی استخوان فک بالا، در حکم شکستگی استخوان­‌های سر و صورت است و دیه مقدر در این مبحث را به همراه دارد، حال آن که شکستگی استخوان فک پایین غیر از آن بوده و مشمول مقررات خاص خود است.

مشاوره حقوقی دیه ضربه به سر

مشاوره حقوقی دیه ضربه به سر

در این مقاله پس از آن که با مفاهیم جرایم عمدی و غیرعمدی نسبت به اعضا و منافع آشنا شدیم، انواع جنایت­‌هایی که می­‌تواند به سر و صورت انسان وارد شود و نیز دیه مقدر هر کدام را بیان داشتیم. دانستیم که صرف­ نظر از دلیل رخداد جنایت، اعم از آن که حادثه رانندگی یا پرت شدن اتفاقی قربانی از ارتفاع باشد، دیه‌­های مقدر شده قابل پرداخت خواهند بود.

همچنین دیدیم که قربانی جرم می­‌تواند هر شخصی اعم از زنده یا میت باشند و نیز جنایت می‌­تواند اثرات متعددی به همراه داشته باشد.

درصد دیه‌­های مقرر در هر جنایت اعلام شد و با توجه به اینکه میزان دیه کامل انسان در سال ۱۴۰۲ برابر با ۹۰۰ میلیون تومان در مردان و ۴۵۰ میلیون تومان در زنان تعیین و اعلام شده است، چنانچه جنایت وارده از اول فروردین ماه ۱۴۰۲ اتفاق افتاده باشد، دیه­ تعیین شده با این مبنا محاسبه می­‌شود.

صرف نظر از آنچه که بیان شد و تلاش کردیم که اهم موضوعات را پوشش دهد، چنانچه با پرسش‌­های تکمیلی مواجه بودید یا زمان وقوع جنایت در غیر از ۱۴۰۲ بود و یا آن که میزان جراحات و جنایات متعدد و پیچیده بود و نیز در هر حالت دیگری که احساس نیاز به دریافت مشاوره حقوقی تخصصی داشتید، می‌­توانید با مشاوران حقوقی گروه بنیاد وکلا از طرق تلفنی، آنلاین و حضوری ارتباط بگیرید.

میانگین امتیازات ۴ از ۵
از مجموع ۵ رای

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا