کلاهبرداری اینترنتی

نحوه شکایت از کلاهبرداری اینترنتی

کلاهبرداری یکی از قدیمی‌­ترین عناوین مجرمانه است که سالانه قربانیان متعددی را ایجاد می‌­کند، کلاهبرداری که در حالت سنتی خود با اقداماتی همچون جعل سند یا جعل عنوان و سمت محقق می­‌شد، با رشد تکنولوژی و فناوری چهره­‌های دیگری به خود گرفته است.

با رشد کامپیوتر و فناوری‌های دیجیتال و علی ­الخصوص توسعه استفاده از نرم‌­افزارهای ارتباط جمعی، کلاهبرداری اینترنتی قربانیان زیادی را گرفت.

با توجه به اینکه هیچ رفتاری را نمی‌توان با مجازات همراه ساخت مگر آن که در قوانین کیفری کشور خلاف آن تصریح شده باشد، کلاهبرداری اینترنتی نیز تا پیش از تصویب قانون جرائم رایانه‌ای در سال ۱۳۸۸ در هاله­‌ای از ابهام قرار داشت.

خوشبختانه به لطف قانون مذکور و مراجع تخصصی رسیدگی به دعاوی و شکایت‌­های الکترونیکی، امروزه قربانیان این جرایم نیز می‌­توانند با خیالی راحت به دستگاه عدالت اعتماد کرده و احقاق حق خود را به مراجع صالح بسپارند.

با این حال رسیدگی به شکایات مستلزم طرح شکایت کیفری نزد مراجع صالح است، به همین سبب در این نوشتار پس از آن که به معرفی جرم کلاهبرداری اینترنتی پرداختیم به موضوع نحوه شکایت از کلاهبرداری اینترنتی ورود خواهیم کرد.

معرفی جرم کلاهبرداری اینترنتی

کلاهبرداری اینترنتی در ماده ۱۳ از قانون جرائم رایانه‌ای معرفی شده است، پیش از آن که به موضوع شکایت از کلاهبردار اینترنتی ورود کنیم ضروری است که نخست با جرم و تعریف آن آشنا شویم. برای درک بهتر موضوع ماده مربوطه را به چند بخش به شرح ذیل تقسیم می­‌کنیم:

  • وسیله ارتکاب جرم در کلاهبرداری اینترنتی مطابق با بخش اول از ماده ۱۳، سامانه‌­های رایانه‌ای یا مخابراتی است، به عبارت دیگر رفتار مجرمانه برای آن که ذیل عنوان کلاهبرداری اینترنتی قرار بگیرد، ضروری است که از سامانه­‌های رایانه‌ای یا مخابراتی استفاده شده باشد.

قانون­گذار مصادیق سامانه­‌های مذکور را حتی از بابت تمثیل نیز بیان نکرده است، اما در هر حال و تا هر میزانی که تکنولوژی و فناوری پیشرفت کرده باشد، مادام که وسیله استفاده شده را بتوان به عنوان یکی از سامانه‌­های کامپیوتری یا مخابراتی تقسیم­‌بندی کرد، شرط اول از کلاهبرداری اینترنتی محقق شده است.

  • استفاده از سامانه­‌های رایانه‌ای یا مخابراتی باید با ارتکاب اعمالی همچون ایجاد یا متوقف کردن داده­‌ها، وارد کردن داده جدید، محو داده­‌های موجود و یا مختل کردن سامانه میزبان باشد.

از این بخش ماده به دست می­‌آید که صرف استفاده از سامانه­‌های رایانه‌ای و مخابراتی کفایت نمی‌­کند، بلکه استفاده باید در مسیر ایجاد داده، یا تغییر در داده‌­های موجود و یا ایجاد اختلال در سامانه میزبان باشد.

لازم به ذکر آن که همانطور که در کلاهبرداری سنتی، استفاده از رفتار و اعمال متقلبانه برای دست یافتن به دستاور مالی ضروری است، در دسته جرایم کلاهبرداری اینترنتی نیز رفتار متقلبانه صورت می‌­پذیرد، اما رفتار متقلبانه در این وضعیت می­‌تواند شامل نصب تراشه­‌های نرم‌­افزاری، استفاده از سامانه‌های موجود برای وارد کردن اطلاعات غیر واقعی یا هر مصداق دیگری باشد.

  • مطابق با بخش سوم از ماده ۱۳ ضروری است که مرتکب با انجام اعمال متقلبانه خود که از بستر سامانه­‌های رایانه‌ای یا مخابراتی عبور کرده است، به وجه نقد یا مال یا منفعت مالی دست یابد، این ماده انواع امتیازات مالی یا خدمات را نیز شامل می­‌شود، همچنین مطابق با حکم این ماده تفاوتی ندارد که امتیازات و منافع به دست آمده به نفع شخص مرتکب بوده باشد و یا آن که آن‌ها را برای ثالث تحصیل کرده باشد.

در نتیجه مطابق با این بخش از ماده، صرف انجام اعمال متقلبانه یا ایجاد اختلال در سامانه‌­ها برای آن که مرتکب را بتوان به جرم کلاهبرداری محکوم کرد کفایت نمی‌­کند، بلکه ضروری است که منفعت مالی نصیب مرتکب شده باشد.

باید توجه داشت که در کلاهبرداری سنتی نیز دستاور مالی مرتکب یکی از شروط تحقق جرم است، همچنین ضرورت دارد که منفعت مالی توسط مالک و با رضایت مالک به مرتکب ارائه شده باشد، با وجودی که قانون­گذار در ماده ۱۳ قانون جرائم رایانه‌ای در این ساکت است اما به نظر می‌­رسد که از عبارت تحصیل منافع مالی که ماده آمده است، اجبار یا به دست آوردن پنهانی منافع منظور نظر نبوده بلکه منافع مالی باید با رضایت قربانی به مرتکب ارائه شده باشد.

  • آخرین شرط از تحقق جرم کلاهبرداری اینترنتی را باید در اولین قسمت از ماده ۱۳ قانون جرائم رایانه‌ای جستجو کرد، مطابق با بخش اول ماده ضروری است که استفاده از سامانه­‌های مخابراتی و رایانه‌ای و تحصیل مال از طریق آن‌ها به نحو غیرمجاز صورت گرفته باشد، این قید وضعیت­‌هایی را که تکنسین کامپیوتر دقیقا رفتارهای موضوع ماده را انجام داده و منفعت مالی تحصیل می­‌نماید از شمار مجازات خارج دانسته است.

همچنین به نظر می‌رسد نحوه دسترسی به سامانه‌­ها نیز و یا اقدامات انجام شده از طریق آن‌ها نباید با اجازه مالک بوده باشد. هرچند شروط این بند بدیهی به نظر می‌رسد، اما با توجه به بیان قانون­گذار ما نیز به آن­ اشاره کردیم.

برای دریافت مشاوره حقوقی آنلاین کلاهبرداری اینترنتی و اثبات آن به صفحه اصلی وبسایت بنیاد وکلا مراجعه نمایید.

شکایت از کلاهبرداری اینترنتی

مجازات جرم کلاهبرداری اینترنتی

بندهای ۴ گانه تیتر قبلی، ارکانی که باید گرد هم جمع آیند تا جرم کلاهبرداری اینترنتی محقق شود را بیان داشتند، لازم به ذکر آن که هر ۴ رکن یاد شده باید حین ارتکاب جرم وجود داشته باشند، و همچنین باید توجه داشت که با توجه ماهیت جرم کلاهبرداری، ضروری است که مرتکب در حین ارتکاب جرم، علم و آگاهی به رفتار مجرمانه خود داشته و به عبارت ساده‌­تر با قصد و نیت رفتار مجرمانه را صورت داده باشد.

با فرض تحقق شرایط یاد شده، مرتکب جرم کلاهبرداری اینترنتی مطابق با ماده ۱۳ قانون جرایم رایانه‌ای به رد مال به صاحب آن محکوم می­‌شود، نام‌برده همچنین به جزای نقدی یا حبس از یک تا ۵ سال و یا هر دو جزای نقدی و حبس نیز محکوم خواهد شد.

نکته بعدی آن که در صورت درخواست قربانی جرم، مرتکب باید از عهده خساراتی که به وی وارد آمده است نیز برآید. علاوه بر مجازات­‌های اصلی یاد شده با توجه به اینکه جرم کلاهبرداری یکی از جرایم تعزیری است، برخی جرایم تکمیلی و تبعی نیز برای وی وجود خواهد داشت که در قانون مجازات اسلامی تعیین شده‌­اند.

همچنین حالت­‌هایی از تشدید مجازات برای جرم کلاهبرداری اینترنتی قابل تصور است که در قانون جرائم رایانه‌ای مورد حکم قرار گرفته‌­اند، موارد یاد شده به شرح ذیل خواهد بود:

  • مطابق با ماده ۲۶ قانون جرائم رایانه‌ای، چنانچه مرتکب جرم کلاهبرداری رایانه‌ای از کارمندان و کارکنان سازمان‌های و شرکت­‌های همچون شرکت‌های دولتی یا شرکت­‌های وابسته به دولت باشند، و نیز چنانچه مرتکب از کارکنان نهادهای انقلابی و موسساتی که با کمک مستمر دولت اداره می­‌شوند باشد، یا در صورتی که مرتکب دارای پایه قضایی بوده و یا از کارکنان نیروهای مسلح باشد، مجازات نام‌برده به بیش از دو سوم از حداکثر مجازات مقرر برای جرم اصلی افزایش خواهد یافت.

تشدید مجازات برای هر دو حبس و جزای نقدی اعمال می‌­گردد. حکم این ماده همچنین بر ماموان خدمت وظیفه عمومی اعم از رسمی و غیر رسمی نیز اعمال می­‌گردد.

  • مطابق با بند دوم از ماده ۲۶ قانون جرائم رایانه‌ای، چنانچه مرتکب متصرف قانونی شبکه‌­های رایانه‌ای یا مخابراتی باشد و به مناسب شغل خود مرتکب جرم شده باشد و یا آن که سمت نام‌برده ارتکاب جرم را تسهیل کرده باشد، مرتکب یا مرتکبین به بیش از دو سوم از حداکثر یک یا هر دو مجازات مقرر اصلی محکوم می­‌شود.
  • چنانچه سامانه­‌های رایانه‌ای یا مخابراتی که برای تحقق جرم کلاهبرداری اینترنتی مورد سواستفاده قرار گرفته‌­اند، متعلق به نهادهای دولتی، یا مراکز و نهادهای ارائه دهنده خدمات عمومی باشند و نیز در صورتی که داده­‌های دستکاری شده متعلق به نهادها و مراکز دولتی و ارائه دهنده خدمات عمومی باشند، مرتکب یا مرتکبین به بیش از دو سوم حداکثر مجازات مقرر اصلی محکوم می­‌شوند.

تشدید مجازات یاد شده می­‌تواند به یک یا هر دو مجازات حبس و جزای نقدی اعمال شود.

  • چنانچه جرم در حالت سازمان یافته ارتکاب یافته باشد، به صورتی که بتوان شبکه‌­ای منظم از اشخاص را در ارتکاب آن شناسایی کرد، مجازات مرتکبین به بیش از دو سوم حداکثر مجازات اصلی مقرر در هر دو مورد حبس و جزای نقدی تشدید خواهد شد.
  • چنانچه جرم کلاهبرداری اینترنتی در سطح گسترده اتفاق افتاده باشد، مرتکب یا مرتکبین به بیش از دو سوم حداکثر مجازات اصلی اعم از حبس یا جزای نقدی یا هر دو محکوم می‌­شوند. توضیح آن که جرایم گسترده می­‌تواند ناشی از تعداد زیاد قربانیان، مدت زمان طولانی ارتکاب جرم پیش از کشف و دستگیری و حالت­‌های مشابه باشد.
  • با توجه به حکم ماده ۲۷ قانون جرایم رایانه‌ای، تکرار جرم نیز می­‌تواند به تشدید مجازات بینجامد، توضیح آن که چنانچه مرتکب برای بیش از دو بار حکم محکومیت قطعی دریافت کرده باشد، در مرتبه سوم دادگاه می‌­تواند مرتکب را به محرومیت از برخی خدمات همچون اشتراک اینترنت، تلفن همراه و برخی مصادیق دیگر برای بازه زمانی ۲ تا ۵ سال محکوم نماید.
  • مطابق با ماده ۳۶ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲ در جرایم کلاهبرداری رایانه‌ای دادگاه صادرکننده رای می‌­تواند حکم به درج رای در یکی از نشریات محلی برای یک مرتبه صادر نماید.

طرح شکایت از کلاهبرداری اینترنتی

طرح شکایت از کلاهبرداری اینترنتی

تا اینجا با جرم کلاهبرداری اینترنتی و مجازات اصلی و برخی از مجازات­‌های تبعی آن آشنا شدیم، حال باید به بررسی نحوه طرح شکایت در خصوص جرم یاد شده بپردازیم.

با وجودی که روش سنتی در طرح شکایت­‌های کیفری مراجعه به دادسرا و یا کلانتری­‌ها بود، امروزه سامانه‌­های اختصاصی برای طرح شکایت و پیگیری آن پیش‌­بینی شده‌­اند، لازم به ذکر آن که استفاده از سامانه­‌های مذکور مشروط است به اینکه شخص در سامانه ثنا، که سامانه احراز هویت جهت دریافت خدمات الکترونیکی قضایی است حساب کاربری داشته باشد.

پس از ایجاد حساب کاربری قربانی می‌­تواند طرح شکایت و پیگیری آن را به وکیل دادگستری بسپارد، در این حالت وکیل دادگستری با تنظیم قرارداد الکترونیکی وکالت با موکل می‌­تواند از دسترسی ویژه خود استفاده کرده و ثبت شکایت کیفری نماید.

چناچه قربانی کلاهبرداری اینترنتی تمایلی به دریافت خدمات وکالت نداشته باشد، می­‌تواند پس از ایجاد حساب کاربری در سامانه ثنا به دفاتر خدمات قضایی مراجعه کرده و از طریق متصدیان دفاتر خدماتی شکایت خود را ثبت نماید.

لازم به ذکر آن که امکان ایجاد حساب کاربری توسط متصدیان خدمات قضایی نیز وجود دارد ولی به این منظور باید مدارک هویتی خود را به همراه داشته باشید.

پس از ثبت شکایت، مراحل رسیدگی آغاز خواهد شد، از آنجا که جرم موضوع این نگارش از جرائم رایانه‌ای رسیدگی به شکایت مطروحه در گام نخست به دادسرای جرایم رایانه‌ای ابلاغ خواهد شد.

این دادسرای وظایف تحقیقات را همان­گونه که قانون­گذار در قانون آیین دادرسی کیفری بر عهده دادسرا نهاده است دنبال خواهد کرد، وظیفه دادسرا در این مرحله تلاش در کشف جرم، کشف مجرم، حفظ و نگهداشت آثار و ادوات ارتکاب جرم و مواردی دیگر است.

دادسرا با احراز مجرمیت متهم که می‌­تواند در راه انجام آن از دیگر سازمان‌ها همچون پلیس فتا نیز کمک بگیرند، با صدور کیفرخواست پرونده را جهت ادامه رسیدگی به دادگاه صالح تقدیم خواهد کرد.

رسیدگی در دادگاه صالح است که می‌­تواند به صدور حکم محکومیت یا رفع اتهام از متهم بیانجامد، لازم به ذکر آن که در هر کدام از مراحل رسیدگی اعم از دادسرا یا دادگاه، چنانچه حضور قربانی و ادای توضیحات لازم باشد، این امر از طریق سامانه ابلاغ اوراق قضایی به وی اطلاع داده خواهد شد، و البته حین تنظیم شکایت، قربانی می‌­تواند مدارکی که دال بر ارتکاب جرم و معرفی متهم در اختیار دارد را به مراجع قضایی معرفی نماید.

همچنین باید توجه داشت که مراحل رسیدگی از طریق سامانه ابلاغات به شاکی اطلاع داده می­‌شود و چنانچه رسیدگی توسط وکیل دادگستری انجام شده باشد، ابلاغات اصولا به وکیل صورت می­‌پذیرد.

در نهایت در صورت احراز مجرمیت که به کمک مدارک و ادله ابرازی صورت می‌­پذیرد، دادگاه با صدور حکم مقتضی تکلیف منافع حاصل شده، ضرر و زیان ناشی از جرم و مجازات مرتکب را تعیین خواهد کرد.

شما می‌توانید راهنمایی‌های لازم در مورد تمامی این موارد را از وکیل تلفنی ما جویا شوید.

مشاوره نحوه شکایت از کلاهبرداری اینترنتی

مشاوره نحوه شکایت از کلاهبرداری اینترنتی

کلاهبرداری اینترنتی یکی از جرایم فراگیر زندگی هوشمند امروزه است که قربانیان متعددی را سالیانه با خسارات مالی و روانی مواجه می‌­سازد. در این مقاله تلاش کردیم که به کمک قانون جرائم رایانه‌ای به معرفی جرم یاد شده، مجازات­‌های اصلی و تبعی مرتکب و حالت‌­هایی که مجازات قابل اعمال را تشدید می‌­نماید بپردازیم.

در گام بعد و از آنجا که صدور هر حکمی منوط است به درخواست شخص واجد صلاحیت از بستر مناسب، به معرفی روش تنظیم شکایت علیه متهم جرم کلاهبرداری اینترنتی پرداختیم و به مراحل رسیدگی و نحوه پیگیری اشاره کردیم.

در اینجا باید خاطر نشان ساخت که با وجودی که تلاش شد اهم موضوعات مورد پوشش نگارش پیش رو قرار گیرد، اما با توجه به تعدد احکام و قواعد مربوطه امکان پوشش همه آن‌ها در این مقاله وجود نداشت، لذا با وجودی که پیشنهاد می­‌شود در شرایط مشابه خود را از کمک وکیل دادگستری محروم ننمایید، در صورتی که مایل به اقدام مستقیم بودید می­‌توانید از خدمات مشاوره حقوقی کلاهبرداری اینترنتی بنیاد وکلا بهره‌­مند شوید.

میانگین امتیازات ۵ از ۵
از مجموع ۲ رای

یک دیدگاه

  1. سلام من یک ماه پیش از مقداد آی تی خرید داشتم که تا الان بدستم نرسیده و هر بار که زنگ میزنم یه دروغ تازه تحویلم میدن پولم رو هم پس نمیدن میخوام ازشون شکایت کنم

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا